ವಿಕಿಪೀಡಿಯ

ಭೂಮಿ: ಆವೃತ್ತಿಲೆನ ನಡುತ ವ್ಯತ್ಯಾಸೊ

Browse history interactively
← ದುಂಬುದ ಸಂಪೊಲಿಪುಪೊಸತ್ ಸಂಪೊಲಿಪು →
Content deleted Content added
ತೋಜುನವುವಿಕಿ ಪಠ್ಯ
ಕಿNo edit summary
"ಭೂಮಿ" ಪುಟವನ್ನು ಅನುವಾದಿಸುವುದರಿಂದ ಸೃಷ್ಟಿಸಲಾಯಿತು
ಟ್ಯಾಗುಲು:ವಿಷಯ ಅನುವಾದ ContentTranslation2
೧ನೇ ಸಾಲ್:
{{ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:ಗ್ರಹ Infobox/ಭೂಮಿ}}
[[File:Earth Eastern Hemisphere.jpg|thumb|ಭೂಮಿದ ಸ್ವರೂಪ|alt=ಭೂಮಿದ ಸ್ವರೂಪ]]
'''[[:kn:ಭೂಮಿ|ಭೂಮಿ]]ಬೂಮಿ''' - ಉಂದು [[ಸೂರ್ಯಸೌರವ್ಯೂಹ|ಸೌರಮಂಡಲ]]ನಡ್ ಗ್ರಹಮಂಡಲೊಡು ಐನನೆ (೫)೫ನೇ ಮಲ್ಲ ಗ್ರಹವಾದುಂಡುಗ್ರಹ. ಅಂಚೆನೇಸೂರ್ಯಡ್ದ್ ಸೂರ್ಯನಏರುನ ಸುತ್ತಾ ತಿರುಗುನ ಗ್ರಹಕುಲೆಡ್ ಸೂರ್ಯನ ಕೈತಲ್ದ ಮೂಜನೆಯ(೩)ಕ್ರಮೊಡು ೩ನೇ [[:kn:ಗ್ರಹ|ಗ್ರಹ ಆದುಂಡು]]ವಾದುಂಡು. [[:kn:ಸೌರಮಂಡಲಸೌರವ್ಯೂಹ|ಸೌರಮಂಡೊಲಸೌರಮಂಡಲ]]ದತ ಗಟ್ಟಿಗಟ್ಟಿರೂಪೊದ ಘನರೂಪೊಡುಗ್ರಹಕ್ಲೆಡ್ ಉಪ್ಪುನರಾಶಿ ಗ್ರಹೊಕುಲೆಡ್ಬುಕ್ಕೊ ಭೂಮಿ ದಿಂಜಗಾತ್ರೊಡು ಮಲ್ಲ ಗ್ರಹ ಆದುಂಡು. ಉಂದು ಅತ್ತಂದೆ [[:kn:ಮಾನವ|ನರಮಾನಿ]]ಗ್ಮಾನ್ಯೆರೆಗ್ ಇತ್ತೆ ತೆರಿದಿಪ್ಪುನಂಚ ಇಡೀ [[:kn:ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡ|ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡೊ]]ಡುಬ್ರಹ್ಮಾಂಡೊಡು ಜೀವಿಲುಜೀವ ಸಮೂಹ ಇಪ್ಪುನ ಒಂಜೇ ಒಂಜಿ ಗ್ರಹೊಕಾಯ ಭೂಮಿ.- ನೆನ್ನ ಒಂಜೇ ಉಪಗ್ರಹ ಚಂದ್ರೆಭೂಮಿ. ಆತ್ತಂದೆ ಅತ್ತಂದೆ ಇಂದೆತಅಲ್ಪ ಇಂದತ ಸಾಂದ್ರತೆಲಾ ದಿಂಜ ಎಚ್ಚಜಾಸ್ತಿ.
== ಭೂಮಿದ ಪ್ರಾಯೊ ==
[[File:Rotating earth (large).gif|thumb|ನಿರಂತರ ತಿರುಗುನ ನಂಮ ಭೂಮಿ|alt=ನಿರಂತರ ತಿರುಗುನ ನಂಮ ಭೂಮಿ]]
ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಅಧ್ಯಯನೊದ ಪ್ರಕಾರೊ ಭೂಮಿ [[:en:Age of the Earth|೪೬೦ಕೋಟಿ ವರ್ಸೊ]]ದ ಪಿರಾಕ್‍ಡ್ ಜಲ್ಮೊ ಪಡೆಂಡ್.<ref>G.B. Dalrymple, 1991, "The Age of the Earth", ''Stanford University Press'', California..</ref> ಭೂಮಿದ [[:kn:ನೈಸರ್ಗಿಕ ಉಪಗ್ರಹ|ನೈಸರ್ಗಿಕ ಉಪಗ್ರಹ]]ಆಯಿನ [[:kn:ಚಂದ್ರ|ಚಂದ್ರೆ]] ಅಯಿನ ಒಂತೆ ಬುಕ್ಕೊ ಸುಮಾರ್ ೪೫೩ ಕೋಟಿ ವರ್ಸೊಲೆ ಪಿರಾಕ್‍ಡ್ ಉಂಡಾಂಡ್. ▼
 
== ಚರಿತ್ರೆ ==
ಭೂಮಿದ‍ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಅಧ್ಯಯನೊಗು '[[ ಭೂವಿಜ್ಞಾನ ]] ' ಇಂದ್ ಪಣ್ಪೆರ್.
▲ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಅಧ್ಯಯನೊದ ಪ್ರಕಾರೊ ಭೂಮಿ [[:en:Age of the Earth|೪೬೦ಕೋಟಿ೪೬೦ ವರ್ಸೊಕೋಟಿ ವರ್ಷ]]ದಲೆ ಪಿರಾಕ್‌ಡೆ ಪಿರಾಕ್‍ಡ್ರೂಪೊ ಜಲ್ಮೊ ಪಡೆಂಡ್.<ref>G.Bಆದಿತ್ತ್‌ಂಡ್. Dalrymple, 1991, "The Age of the Earth", ''Stanford University Press'', California..</ref> ಭೂಮಿದ [[:kn:ನೈಸರ್ಗಿಕ ಉಪಗ್ರಹ|ನೈಸರ್ಗಿಕ ಉಪಗ್ರಹ]]ಆಯಿನ [[:kn:ಚಂದ್ರ|ಚಂದ್ರೆ|ಚಂದ್ರ]] ಅಯಿನಅಯಿತ ಒಂತೆವಂತೆ ಬುಕ್ಕೊ ಸುಮಾರ್ ೪೫೩ ಕೋಟಿ ವರ್ಸೊಲೆ ಪಿರಾಕ್‍ಡ್ಪಿರಾಕ್‌ಡೆ ಉಂಡಾಂಡ್ರೂಪೊ ಪಡೆತ್ಂಡ್.
 
== ಖಗೋಳದ ದೂರ ಮಾನೊ ==
== ಭೂಮಿದ ಉಗಮ, ಪ್ರಾಯ ==
ನಂಮ ಭೂಮಿಗ್ -ಪ್ರಥ್ವಿ , ವಸುಂಧರ, ಇಳೆ -ಇಂಚ ಅನೇಕ ಪುದರುಲು ಉಂಡು. ಸುಮಾರ್ ೪೬೦‍ ಕೋಟಿ ವರ್ಷೊಲೆನ ಪಿರಾವುಡು ಭೂಮಿದ ಉಗಮದ ಕಾಲೊಡು ಕರಾತ್ತಿನ ಲೋಹ ಬೊಕ- ಶಿಲೆಕುಲೆನ ಒಂಜಿ ಬೆಚ್ಚದ ದ್ರವ -ಅನಿಲ ಉಂಡೆದ ಲೆಕ್ಕೊ ಇತ್ತಿನ ವಸ್ತು ಕ್ರಮೇಣ ಚಪ್ಪೆಯಾವೊಂದು ಬತ್ತಿ ಲೆಕ್ಕೊನೆ ಗಟ್ಟಿಯಾವೊಂದು ಬತ್ತ್‌ದ್ ಘನ ರೂಪನು ಪಡೆವೊಂಡು.
 
* [[ಸೂರ್ಯ]]ಡ್ದ್ '''ಸರಾಸರಿ ದೂರ-೧೪೯,೫೯೭,೮೮೭.೫ ಕಿ.ಮೀ. (೧.೦೦೦ ೦೦೦ ೧೧೨ ೪ ಖಗೋಳ ಮಾನೊ''') ಇಂದೆನ್ [[ಸೌರವ್ಯೂಹ]]ದ ವಿವರಣೆಡ್ ಈ ದೂರೊನ್ ೧ ಖಗೊಲ ಮೂಲಮಾನವಾದ್ ಲೆಕ್ಕೊ ದೀತೆರ್. ಅಯಿನ್ ಸುಲಬೊ ಮಲ್ಪೆರೆಗಾದ್ ೧೫,೦೦,೦೦,೦೦೦=೧೫ ಕೋಟಿ ಕಿ.ಮೀ.ನ್ ೧ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಖಗೋಲ ಮೂಲಮಾನವಾದ್ ಲೆಕ್ಕೊ ದೀತೆರ್. ೧೫೦೦೦೦೦೦ ಕಿ.ಮೀ.= ೧AU = ೧ [[:en: Astronomical unit|Astronomical Unit]].
== ಭೂಮಿದ ಆದಿದ ಶಿಲೆಕುಲೆನ ಕಾಲಮಾನೊ ==
ಭೂಮಿದ ಪಿದಾಯಿದ ಮೆಯಿಟ್ ನಂಕ್ ತಿಕ್ಕುನ ಶಿಲೆಕುಲು ಉಗಮಾಯಿನ ಕಾಲನು ಅಳತೆ ಮಲ್ಪರೆ ಸೂಕ್ತ ವೈ ಜ್ಞಾನಿಕ ವಿಧಾನೊಲು ಉಲ್ಲಾ. ಉದ್ದೇಶಿತ ಶಿಲೆತ ಮಾದರಿಡ್ ಲಭ್ಯವಾದುಪ್ಪುನ ವಿಕಿರಣಶೀಲ (ರೇಡಿಯೋ ಆಕ್ಟಿವ್) ಖನಿಜೊಲೆನ ಅಂಶೊಲೆನ್ ಪರಿಗಣಿಸಾದ್ [[ಅರ್ಧಾಯು]] ಗಣನೆ ಮಲ್ತ್ ದ್ ಸೂಕ್ತ ಭೂಭೌತ ಸೂತ್ರಲೆನ ಸಹಾಯೊಡು ಆ ವೊಂಜಿ ಶಿಲಾಮಾದರಿದ ಉಗಮಕಾಲೊನು ನಿರ್ಧಾರ ಮಲ್ಪರೆ ವಿಜ್ಞಾನಿಲೆಗ್ ಆಪುಂಡು.
 
<nowiki>== ಪರಿಚಯೊ ==</nowiki>
ಇಂಚ ಉಗಮ ಕಾಲೊನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಲ್ತಿನ ಶಿಲೆಕುಲೆಡ್ ಅತ್ಯಂತ ಪುರಾತನ ಆಯಿನ ಶಿಲೆ ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ ದೇಶದ ಜಾಕ್ ಹಿಲ್ಸ್ ಇನ್ಪಿನವುಲು ತಿಕ್‌ದಿನ ಶಿಲಾಮಾದರಿ. ಈ ಶಿಲೆಟ್ ಇತ್ತಿನ ಜಿರ್ಕಾನ್ ಇನ್ಪಿನ ಖನಿಜೊದ ಕಾಲಮಾನ ಅಧ್ಯಯನೊ ಮಲ್ತ್‌ದ್ ಆ ಶಿಲೆತ್ತಾ ಉಗಮದ ಪ್ರಾಯ ೪೩೭.೫ ಕೋಟಿ ವರ್ಷೊಲು (ಒಂಜಿ ೬೦ ಲಕ್ಷ ವರ್ಷ ಎಚ್ಚ ಇಜಿಂಡ ಕಡಮೆ ಆದಿಪ್ಪು) ಇಂದ್ ವಿಜ್ಙಾನಿಲು ನಿಕಿ ಮಲ್ತ್‌ದೆರ್. ಉಂದೇ ರೀತಿಡ್ ನಂಮ ರಾಜ್ಯೊಡು ಇದ ಮುಟ್ಟ ಆತಿನ ಶಿಲಾ ಕಾಲಮಾನ ಅಧ್ಯಯನೊಲೆನ ಪ್ರಕಾರ ನಂಮ [[ಕರ್ನಾಟಕ]] ರಾಜ್ಯದ ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆದ ಗೋರೂರು ಇನ್ಪಿನವುಲು ಉಪ್ಪುನ [[ನೈಸ್]] ಜಾತಿದ ಶಿಲೆಕುಲು ೩೩೦ ಕೋಟಿ ವರ್ಷಲೆನ ಪಿರಾವುಡು ಉಂಡಾತಿನವು ಇಂದ್ ತೆರೀದ್ ಬೈದಿಂಡ್<ref> ಬಿ.ಎಂ.ರವೀಂದ್ರ (2016) ಭೂ ವಿವರಣೆ: ಮಂಗಳೂರು ದರ್ಶನ, ಸಂಪುಟ 1, ಪ್ರಧಾನ ಸಂಪಾದಕರು ಪ್ರೊ. ಬಿ.ಎ,ವಿವೇಕ ರೈ, ಮಂಗಳೂರು ನಗರಾಭಿವೃದ್ದಿ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ.ಮಂಗಳೂರು. ಪುಟ: 33-54.</ref>.
[[ಫೈಲ್:EarthRender.png|thumb|ಬೂಮಿ ತಿರ್ಗುನೆ]]
 
* ಭೂಮಿದ [[:en:Crust (geology)|ಚಿಪ್ಪು]] ಮಸ್ತ್ [[:en:tectonte|ಫಲಕ]] ಆದ್ ಪುಡಾದುಂಡು. ಈ ಬೂಪಲಕೊಲು ನಿದಾನವಾದ್ ಬೂಮಿಡ್ದ್ ಅಂಚಿಡ್ದಿಂಚಿ ಅಸ್ತೆನೋ ಗೋಳದ ಮಿತ್ತ್ ಪರಿಪುಂಡು. ಬೂಮಿದ ಉಲಾಯಿದ ಬಾಗೊ ನಾನೊಲ ದಿಂಜ ಕ್ರಿಯೆದ್ದ್ ಕೂಡ್ದುಂಡು. ಬೂಮಿದ ದಿಂಜ ಮೇಲ್‌ದ ಪದರೊ ಚಿಪ್ಪು. ಉಂದು ಸಿಲಿಕ - ಅಲ್ಯುಮಿನಿಯಂ ಇಂದೆತ ಪಿದಯಿದ ಪದರೊ, ಸಿಲಿಕ - ಮೆಗ್ನೇಸಿಯಂ ಇಂದೆತ ತಿರ್ತ ಪದರೊಡ್ದ್ ಕೂಡುದುಂಡು. ಖಂಡದ ತಿರ್ತ್ ಚಿಪ್ಪು ದಿಂಜ ಮಂದೊ ಉಂಡು.
== [[ತುಳುನಾಡ್ದ ಭೂ ಇತಿಹಾಸ|ಭೂಮಿದ ಕಾಲಮಾನದ ವಿಂಗಡಣೆ]] ==
* ಆಂಡ ಕಡಲ್ದಡಿಟ್ಸಾ ತೆಲುಪಾದುಂಡು. [[:en:Mantle (geology)|ಕವಚ]] ಅರ್ದೊ ಗಟ್ಟಿ ಸ್ತಿತಿಡುಂಡು. ಉಂದು ಮಾತ ಲೋಹೊಲೆನ ಭಂಡಾರೊ. ಬೂಗರ್ಬೊ ಕರ್ಬೊ ಬುಕ್ಕೊ ನಿಕ್ಕಲ್‌ಡ್ದ್ ಉಂಡಾತ್ಂಡ್. ಬೂಮಿದ ನಿಲೆ [[:en:magnetic field|ಕಾಂತಕ್ಷೇತ್ರ.]] ಜೀವ ಸಂಪೊತ್ತುದ ಅಸ್ತಿತ್ವೊದ ಕಾರಣೊಡ್ದು ಬೂಮಿದ [[:en:Earth's atmosphere|ವಾಯುಮಂಡಲ]]ದ ಗುಣಲಕ್ಷಣೊಲು ದಿಂಜ ಬದಲಾದುಂಡು.
{| class="wikitable"
* ಈ ಜೀವ ಸಂಪೊತ್ತುಲು ಉಂಡು ಮಲ್ಪುನ ಪರಿಸರ ಸಮ ಇದ್ಯಾಂತೆ ಬೂಮಿದ ಮಿತ್ತ ಮೆಯಿ ದಿಂಜ ಬದಲಾದಿಪ್ಪುಂಡು. ಮಿತ್ತಮೈತ ಸುಮಾರ್ ೭೧% ಬಾಗೊ ಉಪ್ಪು ನೀರ್‌ದ ಕಡಲಾದ ಪರಡ್‌ದುಂಡು. ಒರಿನ ಮಿತ್ತಮೈ ಬೂಖಂಡೊ ಬುಕ್ಕೊ ದೀಪೊಲೆಡ್ದ್ ಕೂಡ್ದುಂಡು. ಬೂಮಿ ಬುಕ್ಕೊ ಅಯಿತ ಸುತ್ತುಬರಿತ ಅಂತರಿಕ್ಷದ ನಡುಟು ಬಾರಿ ವಿನಿಮಯ ಕ್ರಿಯೆಲು ನಡಪುಂಡು. .
|+<small>[[ತುಳುನಾಡ್ದ ಭೂ ಇತಿಹಾಸ|ಭೂಮಿಡ್ ಸಂದಿನ ಕಾಲಾವಧಿಡ್ ಆತಿನ ಮಹಾಯುಗೊಲೆನ ಪಟ್ಟಿ]]</small>
* ಒಂತೆ ಮಲ್ಲವುಂದೇ ಪನೊಡಾಪುನ ಚಂದ್ರನ ಕಾರಣೊಡ್ದ್ ಸಾಗರೊಲೆಡ್ ಎತ್ತರತಗ್ಗ್‌ಲು ಉಂಡಾಪುಂಡು. ಕೋಟಿ ವರ್ಸೊದ ಕಾಲೊಡ್ದು ಈ ಎತ್ತರತಗ್ಗ್‌ಲು ಬೂಮಿದ ಅಕ್ಷೀಯ ಸುತ್ತುನ ವೇಗೊನು ನಿದಾನಾದ್ ಕಡಮೆ ಮಲ್ಪುಂಡು. ಬೂಮಿದ ಇತಿಹಾಸೊದ ಸುರೂತ ಬಾಗೊಡು ಧೂಮಕೇತು ತಾಗ್‌ನಗ ಕಡಲ್ ಉಂಡಾಂಡ್ ಇಂಚಿತ್ತಿ ಒಂಜಿ ಸಿದ್ದಾಂತೊ.
!ಮಹಾಯುಗೊಲು
* ಅಯಿಡ್ದ್‌ ಬುಕ್ಕೊ ಕ್ಷುದ್ರಗ್ರಹಲು ತಾಗ್‌ನೆಡ್ದ್ ಮಿತ್ತಮೈ ಮಲ್ಲ ಪ್ರಮಾನೊಡು ಬದಲಾವಣೆ ಉಂಡು ಮಲ್ತಿಪ್ಪು. ಓತೆ ಆಯಿನ ಬೂಮಿ ಕಕ್ಷೆ ಕಾಲೊಡ್ದು ಬೂಮಿದ ಮಿತ್ತಮೈ ಮಸ್ತ್ ಬಾಗೊಲು ಹೊಮೊನು ಪೊದೆತ್‌ನ ಹಿಮಯುಗಲೆಗ್ ಕಾರಣ ಆದಿಪ್ಪು.
!ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಸಮಾನಾರ್ಥಪದ
(ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವರ್ಗೀಕರಣ)
!ಕರಿನ ಕಾಲಾವಧಿ
!ಷರಾ
|-
|
|
|ದಶಲಕ್ಷ (ಮಿಲಿಯನ್)
ವರ್ಷೊಲೆಡ್
|
|-
|1,ಆದಿ ಮಹಾಯುಗ
(ಕೇಂಬ್ರಿಯನ್ ಪೂರ್ವಕಾಲ)
|ಪ್ರೀಕೇಂಬ್ರಿಯನ್ ಎರಾ
|೪೬೦೦ ಡ್ದ್ - ೫೪೧ ಮುಟ್ಟ
|
|-
|2.ಪ್ರಾಚೀನ ಜೀವಯುಗ
|ಪೇಲಿಯೋಜೋಯಿಕ್ ಎರಾ
|೫೪೧ ಡ್ದ್ - ೨೫೨ ಮುಟ್ಟ
|
|-
|3.ಮಧ್ಯಮ ಜೀವಯುಗ
|ಮೀಸೊಜೂಯಿಕ್ ಎರಾ
|೨೫೨.೧೭ ಡ್ದ್ - ೬೬ ಮುಟ್ಟ
|
|-
|4.ತೃತೀಯ ಮಹಾಯುಗ
|ಟರ್ಷಿಯರಿ ಎರಾ
|೬೬ ಡ್ದ್ - ೨.೫೮೮ ಮುಟ್ಟ
|
|-
|5.ಚತುರ್ಥ ಮಹಾಯುಗ
|ಕ್ವಾಟರ್ನರಿ ಎರಾ
|೨.೫೮೮ ಡ್ದ್ - ಇನಿತ ಕಾಲ
|}
 
==ಉಂದೆನ್ಲಾ ತೂಲೆ==
* [[ತುಳುನಾಡ್ದ ಭೂ ಇತಿಹಾಸ]]
 
== ಉಲ್ಲೇಕೊ ==
[[ವರ್ಗೊ:ವಿಜ್ಞಾನ|ಭೂವಿಜ್ಞಾನ]]
[[ವರ್ಗೊ:ಭೂವಿಜ್ಞಾನ]]
<references />
"https://tcy.wikipedia.org/wiki/ಭೂಮಿ"ಡ್ದ್ ದೆತ್ತೊಂದುಂಡು