ವಾಯು ಮಾಲಿನ್ಯೊ: ಆವೃತ್ತಿಲೆನ ನಡುತ ವ್ಯತ್ಯಾಸೊ

ಉಲ್ಲೇಕೊ ಸೆರಾಯಿನಿ
ಎಲ್ಯ ಸೇರಿಕೆಲು
ಟ್ಯಾಗ್:2017 source edit
೧೯ನೇ ಸಾಲ್:
ಕೆಲವೊಂಜಿ ಮಾಲಿನ್ಯಕಾರಕೊಲು ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಬೊಕ್ಕ ದ್ವಿತೀಯಕ ಸ್ವರೂಪೊಡುಲ ಉಪ್ಪೆರೆ ಸಾಧ್ಯತೆ ಉಂಡು. ಪಂಡ ಅವು ನೇರವಾದ್  ಪಿದಯಿ ಬತ್ತಿನ ವಸ್ತುಲು ಆದಿಪ್ಪುವ ಬೊಕ್ಕ ಬೇತೆ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಮಾಲಿನ್ಯಕಾರಕೊಲೆಡ್ದ್ ಲ ಸಹ ರೂಪುಪಡೆದುಪ್ಪುವ.
 
ಹಾರ್ವರ್ಡ್‌ ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಪಬ್ಲಿಕ್‌ ಹೆಲ್ತ್‌ ದ ‍ಪರಿಸರ ವಿಜ್ಞಾನ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್‌ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಡ್ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ವರದಿಡ್ ಪನ್ಪಿ ಲೆಕ್ಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನೊಡು ([[:en:UK|UK]]) ಆಪಿನ ಸುಮಾರು ಶೇಕಡಾ ೪ನಾತ್ ಮರಣೊಗು ವಾಯುಮಾಲಿನ್ಯನೆ ಕಾರಣವಾದುಂಡು<ref>https://www.nrdc.org/stories/air-pollution-everything-you-need-know#sec4</ref>.
=== ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಮಾಲಿನ್ಯಕಾರಕೊಲು ===
ನರಮಾನಿಯನ ಕಾರ್ಯಚಟುವಟಿಕೆದ ಕಾರಣೊಡ್ದು ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾದ್ ನೇರವಾದ್ ಪಿದಯಿ ಬತ್ತಿನ ವಸ್ತುಗಲೆನ್ ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ್ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಮಾಲಿನ್ಯಕಾರಕೊಲು ಪನ್ಪೆರ್ .
೩೩ನೇ ಸಾಲ್:
*ಸಾರಜನಕದ ಡೈಯಾಕ್ಸೈಡ್‌ NO<sub>2</sub> ಪನ್ಪಿ ಸೂತ್ರೊಡು ಉಪ್ಪುನ ಉಂದು ಒಂಜಿ ರಾಸಾಯನಿಕ ಸಂಯುಕ್ತವಾದುಂಡು. ಬೇತೆ ಬೇತೆ ಸಾರಜನಕದ ಆಕ್ಸೈಡ್‌ಲೆಡ್ ಉಂದು ಒಂಜಾದುಂಡು. ಕೆಂಗಂದು ಬಣ್ಣದ ಈ ವಿಷಕಾರಿ ಅನಿಲಗ್ ಒಂಜಿ ವಿಶಿಷ್ಟವಾಯಿನ ತೀವ್ರ, ತೀಕ್ಷ್ಣ ವಾಸನೆ ಉಪ್ಪುಂಡು . ವಾಯು ಮಾಲಿನ್ಯಕಾರಕೊಲೆಡ್ NO<sub>2</sub>  ಪ್ರಮುಖವಾದುಂಡು.
==== ಇಂಗಾಲದ ಮಾನಾಕ್ಸೈಡ್‌ ====
(CO)ಉಂದು ಬಣ್ಣ ಇಜ್ಜಂದಿನ, ವಾಸನಯಿಜ್ಜಂದಿನ, ಕಿರಿಕಿರಿ ಮಲ್ಪಂದಿನ ಸ್ವಭಾವದ ಮಸ್ತ್ ವಿಷಕಾರಿ ಅನಿಲವಾದುಂಡು. ನೈಸರ್ಗಿಕ ಅನಿಲ, ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು ಅತ್ತ್ಂಡ ಮರತಂಚಿನ ಇಂಧನದ ಅಪೂರ್ಣ ದಹನಕ್ರಿಯೆಡ್ದ್  ಉಂದು ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾಪುಂಡು. ವಾಹನೊಲೆಡ್ದ್ ಪಿದಯಿ ಬರ್ಪಿನ ಗಾಳಿ ಇಂಗಾಲದ ಮಾನಾಕ್ಸೈಡ್ ದ ಪ್ರಮುಖ ಮೂಲಂದ್ ಪನೊಲಿ.
==== ಇಂಗಾಲದ ಡೈಆಕ್ಸೈಡ್‌ ====
(CO<sub>2</sub>) - ಉಂದು ದಹನಕ್ರಿಯೆಡ್ದ್ ಪಿದಯಿ ಬರ್ಪಿನ  ಒಂಜಿ ಹಸಿರುಮನೆ ಅನಿಲವಾದಿತ್ತ್ಂಡಲ ಜೀವಿಸವುನ ಶರೀರ ರಚನೆಲು ಜೀವಾಧಾರಕವಾದಿಪ್ಪುನ ಒಂಜಿ ಅನಿಲವಾದುಂಡು. ಉಂದು  ವಾತಾವರಣದ ಒಂಜಿ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಅನಿಲವಾದುಂಡು.
==== ಬಾಷ್ಪಶೀಲ ಜೈವಿಕ ಸಂಯುಕ್ತೊಲು ====
VOCಲು ಮುಖ್ಯವಾದ್ ಹೊರಾಂಗಣ ವಾಯು ಮಾಲಿನ್ಯಕಾರಕೊಲಾದುಂಡು. ಈ ಕ್ಷೇತ್ರೊಡು ಅಯಿಕುಲೆನ್ ಮೀಥೇನ್‌ (CH<sub>4</sub>)ಬೊಕ್ಕ ಮೀಥೇನ್‌- ಅತ್ತಂದಿನವು(NMVOC) ಪಂದ್ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ವರ್ಗೊಳಾದ್ ಕುಡೊಂಜಿ ವಿಭಜನೆ ಮಲ್ತ್ ದ್ಂಡ್ ಮೀಥೇನ್‌([[:en:Methene|Methene]]) ಒಂಜಿ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಹಸಿರುಮನೆ ಅನಿಲವಾದುಂಡು ಹೆಚ್ಚಿನ ಜಾಗತಿಕ ತಾಪಮಾನೊಗೊ ಉಂದು ಕಾರಣವಾದುಂಡು. ಬೇತೆ  ಹೈಡ್ರೋಕಾರ್ಬನ್ VOCಲು ಗಮನಿಸವೊಡಾಯಿನ ಹಸಿರುಮನೆ ಅನಿಲ ಅದಿತ್ತ್ ದ್, ಓಝೋನ್‌ ಸೃಷ್ಟಿಸವುನೆಡ್ ಬೊಕ್ಕ ವಾತಾವರಣೊಡು ಮೀಥೇನ್‌ ಉಪ್ಪುನ  ಅವಧಿನ್ ಹೆಚ್ಚಿಸವುನಡ್ ಅಯಿಕುಲು ಪ್ರಧಾನ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸವುಂಡು.  ವಾಯು ಗುಣಮಟ್ಟದ ಆಧಾರದ ಮಿತ್ತ್ ಅಯಿಕುಲೆನ ಪರಿಣಾಮ ಬದಲಾವೊಂದು ಪೊಪುಂಡು. NMVOCಡುಪ್ಪುನ ವಾಸನಾಯುಕ್ತ ಸಂಯಕ್ತಳಾಯಿನ ಬೆನ್‌ಝೀನ್ ([[:en:Benzene|Benzene]]), ಟಾಲೀನ್‌ ([[:en:Tolune|Tolune]]) ಬೊಕ್ಕ ಗ್ಸೈಲೀನ್‌ಲು ([[:en:Xylene|Xylene]]) ಕ್ಯಾನ್ಸರು ಜನಕಲುಂದು ಸಂದೇಹ.  ಅಯಿಕುಲೆಗ್ ಮಸ್ತ್ ಸಮಯ ಸರೀರ ಒಡ್ಡ್ಂಡ್ ನೆತ್ತೆರ್ ದ ಕ್ಯಾನ್ಸರ‍್ ಬರ್ಪುಂಡು. 1,3-ಬ್ಯೂಟಾಡಯೀನ್‌ ([[W;1,3-Butadiene|1,3-Butadiene]]) ನನೊಂಜಿ ಅಪಾಯಕಾರಿ ಸಂಯುಕ್ತವಾದುಂಡು ಉಂದು  ಕೈಗಾರಿಕಾ ಬಳಕೆಡ್ ತೋಜಿದ್ ಬರ್ಪುಂಡು<ref>http://www.explainthatstuff.com/air-pollution-introduction.html</ref>.
==== ಪರ್ಟಿಕುಲೇಟ್‌ಪಾರ್ಟಿಕುಲೇಟ್‌ ಮ್ಯಾಟರ್‌|ಅತಿಸೂಕ್ಷ್ಮ ಕಣಕುಲು ====
ಅತಿಸೂಕ್ಮ ಕಣೊಕುಲೆನ ಪರ್ಟಿಕ್ಯುಲೇಟ್‌ಪಾರ್ಟಿಕ್ಯುಲೇಟ್‌ ಮ್ಯಾಟರ್ಸ್‌(PM) ಅತ್ತ್ಂಡ ಎಲ್ಯ ಕಣಕುಲುಂದು ಲೆಪ್ಪುವೆರ್. ಉಂದು ಅನಿಲದೊಟ್ಟುಗು ತೇಲೊಂದುಪ್ಪುನ ಘನ ಅತ್ತ್ಂಡ ದ್ರವ ಪದಾರ್ಥದ, ಬಜಿ ಕಣ್ಣ್'ಗ್ ತೋಜಾಂದಿನಾತ್, ಅತಿಸೂಕ್ಷ್ಮ ಕಣೊಕುಲಾದುಂಡು. ಇದಕ್ಕೆಉಂದೆಕ್ ತದ್ವಿರುದ್ಧವಾದ್, ಕಣೊಕುಲು ಬೊಕ್ಕ ಅನಿಲನ್ ಒಟ್ಟಾದ್ ದೂಳು (ಎರೊಸೋಲ್‌)ಪನ್ಪೆರ್. ಅತೀಸೂಕ್ಮ ಕಣೊಕುಲೆನ್ ವಸ್ತುದ ಮೂಲೊಲು ಮನುಷ್ಯ ನಿರ್ಮಿತವಾದಿಪ್ಪು ಅತ್ತ್ಂಡ ನೈಸರ್ಗಿಕವಾದಿಪ್ಪೆರೆ ಸಾಧ್ಯ ಉಂಡು. ಕೆಲವೊಂಜಿ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಕಣಕುಲು ಅಗ್ನಿಪರ್ವತೊಲೆಡ್ದ್,ಧೂಳುದ ಬಿರುಗಾಳಿಡ್ದ್, ಕಾಡ್ ಬೊಕ್ಕ  ಪಜಿರ್  ತಪ್ಪಲ್ ದ ಅಗ್ನಿಡ್ದ್, ಜೀವಂತ ಸಸ್ಯವರ್ಗ ಬೊಕ್ಕ ಸಮುದ್ರದ ಅಲೆಕುಲೆನ ಪನಿಡ್ದ್ ನೈಸರ್ಗಿಕವಾದ್ ಉಂಡಾಯೆರೆ ಸಾಧ್ಯ ಉಂಡು.    ವಾಹನೊಲೆಡ್ದ್, ವಿದ್ಯುತ್ ಸ್ಥಾವರೊಲೆಡ್ದ್ ಅಂಚನೆ ಬಗೆಬಗೆತ ಕೈಗಾರಿಕಾ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಲೆಡ್ ಪಳೆಯುಳಿಕೆ ಇಂಧನೊಲೆನ್ ಪೊತ್ತಾಪಿನಂಚಿತ್ತಿನ ನರಮಾನಿಯನ ಚಟುವಟಿಕೆಲು ಭಾರಿ ಪ್ರಮಾಣದ ಧೂಳುನು (ಎರೊಸೋಲ್) ಉತ್ಪತ್ತಿ ಮಲ್ಪುವೊ. ಇಡೀ ಭೂಮಂಡಲನ್ ಸರಾಸರಿಯಾದ್ ಲೆಕ್ಕೊಗು ದೆತೊನ್‌ನಗ ನರಮಾನಿಯನ ಚಟುವಟಿಕೆಲೆಡ್ದ್ ಸೃಷ್ಟಿ ಆಯಿನ- ಮಾನವಜನ್ಯ ದೂಳು -  ನಮ್ಮ ವಾತಾವರಣೊಡುಪ್ಪುನ ಧೂಳುದ ಒಟ್ಟು ಪ್ರಮಾಣದ ಶೇಕಡಾ 10 ಭಾಗದಾತ್ ಉಂಡು. ವಾತಾವರಣೊಡು ಸೂಕ್ಷ್ಮಕಣೊಕುಲೆನ ಮಟ್ಟ ಜಾಸ್ತಿ ಆಂಡ ಹೃದ್ರೋಗ, ಶ್ವಾಸಕೋಶದ ಕಾರ್ಯಕ್ಷಮತೆಡ್ ವ್ಯತ್ಯಾಸ ಆಪಿನ ಬೊಕ್ಕ ಶ್ವಾಸಕೋಶದ ಕ್ಯಾನ್ಸರ್‌ ದಂಚಿನ ಅಪಾಯೊಲು ಬರ್ಪುನ ಸಾಧ್ಯತೆ ಉಂಡು.
==== ಸೀಸ, ಕ್ಯಾಡ್ಮಿಯಂ ಬೊಕ್ಕ ತಾಮ್ರದಂಚಿನ ವಿಷಕಾರಿ ಲೋಹೊಲು. ====
==== ಕ್ಲೋರೋಫ್ಲೊರೋಕಾರ್ಬನ್‌ ====
(CFCಗಳುCFC ಲು) ಗಳಸೆರೆ ಬಲ್ಲಿಂದ್ ನಿರ್ಬಂಧಿಸಯಿನ ಉತ್ಪನ್ನೊಲೆಡ್ದ್ ವಿಸರ್ಜಿಸಯಿನ ಮಾಲಿನ್ಯಕಾರಕೊಲಾದಿತ್ತ್ 'ದ್, ಓಝೋನ್ ಪದರೊಗು ಅವು ಹಾನಿಕಾರಕವಾದುಂಡು.
==== ಅಮೋನಿಯಾ ====
(NH<sub>3</sub>) ಉಂದು ಕೃಷಿಕ್ ಸಂಬಂಧಿಸಯಿನ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಲೆಡ್ದ್ ವಿಸರ್ಜನೆ ಆಪುಂಡು ಅಮೋನಿಯಾ NH<sub>3</sub> ಪನ್ಪಿ ಸೂತ್ರನ್ ಹೊಂದುದುಂಡು .
೫೫ನೇ ಸಾಲ್:
"ಪುಗೆತ ಮಸುಕು" ಪನ್ಪಿ ಪದಗುಚ್ಛ ಪುಗೆ ಬೊಕ್ಕ ಮಸುಕು ಪನ್ಪಿ ಪದತ ಮಿಶ್ರಣವಾದಿತ್ತ್ ದ್ ಅವು ಒಂಜಿ ರೀತಿದ ವಾಯು ಮಾಲಿನ್ಯವಾದುಂಡು.
 
ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ್ ಆಧುನಿಕ ಕಾಲೊಡು ರೂಪುಪಡೆಯಿನ ಪುಗೆ ಕಬಿದಿನ ಮಂಜು ಕಲ್ಲಿದ್ದಲುಡ್ದು ಬರ್ಪುಜಿ. ವಾಹನೊಲೆನ ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಂ ಜನ್ಯ ಉರುವಲುಲೆನ ಬಳಕೆ(ಡೀಸಲ್,ಪೆಟ್ರೋಲ‍್), ಬೊಕ್ಕ ಕೈಗಾರಿಕಡ್ದ್ ಪಿದಯಿ ಬತ್ತಿನ ಮಲಿನ ವಸ್ತುಲು ವಾತಾವರಣದ ದೊಂಬುಗು ಕ್ರಿಯಾಶೀಲವಾದ್ ದ್ವಿತೀಯಕ ಮಾಲಿನ್ಯಕಾರಕೊಲು ರೂಪುಪಡೆಪುಂಡು .ಉಂದು ಪ್ರಾಥಮಿಕ ವಿಸರ್ಜನ ವಸ್ತುದೊಟ್ಟಿಗೆ ಸಂಯೋಜನೆ ಆದ್ ದ್ಯುತಿರಾಸಾಯನಿಕ ಪುಗೆ ಕಬಿದಿನ ಮಂಜು ಆದ್ ರೂಪುಪಡೆಪುಂಡು.
 
* NO<sub>x</sub> ಬೊಕ್ಕ VOCಲೆಡ್ದ್ ರೂಪು್ಪಡೆಯಿನ
"https://tcy.wikipedia.org/wiki/ವಾಯು_ಮಾಲಿನ್ಯೊ"ಡ್ದ್ ದೆತ್ತೊಂದುಂಡು