ಅಗೋಳಿ ಮಂಜಣ್ಣ ತುಳುನಾಡ್‌ದ ಪೆರ್ಮೆದ ಯೋಧೆಲೆಡ್ ಒರಿ. ತುಳುನಾಡ್‍ದ ಸುತ್ತಮುತ್ತದ ಬುಡಕಟ್ಟ್ ಜನಾಂಗದಕ್ಲೆನ ನಡುಟು ಆರೆನ ಶೌರ್ಯ, ಪೌರ್ಯದ ಬಗ್ಗೆ ಏತೋ ಜಾನಪದ ಕತೆಕುಲು ಪುದರ್ ಪೋತುಂಡು. ಇಂಬೆರೆನ ಜೀವನ ಬೊಕ್ಕ ಸಾಹಸೊಲೆನ್ ಯಕ್ಷಗಾನ, ಪಾಡ್ದನ ಇಂಚ ಜನಪದ ಕೃತಿಲೆಡ್ಲಾ ಅಮರವಾದ್ ಉಂಡು.

ತುಳುನಾಡ್ದ ಭೀಮೆ

ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ

ತುಳುನಾಡ್‌ದ ಬೀರೆರ್ ಪಂದ್ ಪುಗರ್ತೆ ಪಡೆಯಿನ ಅಗೋಳಿ ಮಂಜಣ್ಣೆ ಅಸಾಧ್ಯವಾದ್ ಧೈರ್ಯ ಇತ್ತನಾರ್ ಬೊಕ್ಕ ಗಟ್ಟಿ ನರಮಾನಿ, ಆರೆನ ಶಕ್ತಿ ಏತೋ ಗಟ್ಟಿ ಆದುಪ್ಪುನೆರ್ದಾತ್ರ ಒಂಜೇ ಸರ್ತಿಡ್ ಪತ್ತ್ ಮುಡಿ ಅರಿನ್ ದೆರ್ತೊಂದು ಇತ್ತೆರ್. ಕುಡ್ಲದ ಮೂಲ್ಕಿ ಪ್ರದೇಶದ ಆಳ್ವಿಕೆ ಡ್ ಬಲಶಾಲಿ ಆದಿತ್ತೆರ್ "ಅಗೋಳಿ ಮಂಜಣ್ಣೆ".[] ಅಗೋಳಿ ಮಂಜಣ್ಣನ ಕಥೆ ತುಳುನಾಡ್‌ದ ಧೈರ್ಯ, ಶಕ್ತಿ, ಸಾಹಸೊಲೆಗ್ ಪುಗರ್ತೆ ಪಡೆಯಿನ ಇತಿಹಾಸೊಗು ಒರಿ ಉಪ್ಪುನ ವ್ಯಕ್ತಿನ ಕಥೆ. ತುಳುನಾಡ್‌ಡ್ ಜನಪ್ರಿಯ ಆಯಿನ ಈ ವೀರೆ ಅದ್ಭುತ ಶಕ್ತಿ ಇತ್ತಿನ ವೀರ ಪುರುಷೆ. ‘ತುಳು ನಾಡಿದ ಭೀಮೆ’ ಪನ್ಪಿ ಪುಗರ್ತೆ ಪಡೆಯಿನ ಮಂಜಣ್ಣೆ ಒಂಜಿ ಪೊರ್ತುಡ್ ಪತ್ತ್ ಮುಡಿ ಅರಿನ್ ದೆರ್ಪುನಾತ್ ಗಟ್ಟಿಯಾದ್ ಇತ್ತೆರ್. ಅರೆನ ಶರೀರ ಭೀಮನ ಪುಟ್ಟುದಲೆಕ ಗಟ್ಟಿ ಬೊಕ್ಕ ಬಾಕಾಸುರನ ಬಾಯಿದಲೆಕ ಭಾರೀ ಅಗೆಲ ಆದಿತ್ತ್ಂಡ್. ಮಂಜಣ್ಣನ ನುಪ್ಪುದ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಬೊಕ್ಕ ದೈಹಿಕ ಶಕ್ತಿಲಾ ಜನೊಕುಲೆನ ನಡುಟು ಅಚ್ಚರಿ ಸೃಷ್ಟಿ ಮಲ್ತ್ಂಡ್. ಅಗೋಳಿ,ಮಂಜಣ್ಣನ ಪುದರುದೊಟ್ಟುಗೇ ಬ್ಯದುಂಡು, ಆಯೆ ನುಪ್ಪು ಒನಸ್ ಮಲ್ತೊಂದಿತ್ತಿನ ಭಾರಿ ಮಲ್ಲ ನುಪ್ಪುದ ಪಾತ್ರೆ ಆಯಿನ ಅಗೋಳಿಡ್ದ್ ಮಂಜಣ್ಣನ ಪುದರ್‌ಗ್ ಅಗೋಳಿ ಲಗತ್ತೊಂದು ಬೈದುಂಡು. ಅಗೋಳಿ ಮಂಜಣ್ಣಗ್ ಅಜಾನುಬಾಹು ಶರೀರ ಇತ್ತುಂಡು, ಬೊಕ ಅರೆನ ಬಾಹುಬಲೊಡು ಅವೆತೋ ಎಡ್ಡೆ ಎಡ್ಡೆ ಸಾಹಸೊಲೆನ್ ಮಂತೊಂದು ಜನಕುಲೆಗ್ ಸಹಾಯೊ ಮಂತೊಂದು ಇತ್ತೆರ್.[]

ಇಂಬೆರ್ ಸುಮಾರ್ 200 ವರ್ಸೊಗು ದುಂಬು ಕುಡ್ಲದ ಕೈತಲ್ದ ಚೇಲ್ಯಾರು ಪನ್ಪಿ ಜಾಗೆಡ್ ನೆಲೆಯಾದಿತ್ತೆರ್ ಪನ್ಪೆರ್. ಆರೆನ ಅಮ್ಮೆರ್ ಸುರತ್ಕಲ್ ದ ಕೈತಲ್ದ ಕಟ್ಲದಾರ್. ಅಲ್ಪದ ಬರ್ಕೆ ನಾರಾಯಣ ಶೆಟ್ರ್ ಚೇಲ್ಯಾರು ಗುತ್ತುಡು ಬೆನ್ನಿ ಬೆನ್ಪಿನ ಬಗ್ಗಣ್ಣ ಅಡ್ಯಂತಾಯನ ತಂಗಡಿ ದುಗ್ಗುನು ಮದಿಮೆ ಆಯೆರ್. ಇನಿಲಾ ಚೇಳಾರ್ ಗುತ್ತಿನ ಇಲ್ಲಡ್ ದುಗ್ಗು ಶೆಟ್ರೆಗ್ ಒಂಜಿ ಕೋಣೆ ಉಂಡು, ಆ ಇಲ್ಲನ್ ಬಾರಿ ಸಂತೋಷೊಡು ನೆಂಪು ಮಲ್ಪುವೆರ್ ದಾಯೆ ಪಂಡ, ದುಗ್ಗು ಬಪ್ಪನಾಡುದ ದೇವಿಗ್ ಪರಕೆ ಪಂಡಿನ ಬೊಕ , ಮಂಜಣ್ಣೆ ಪುಟ್ಟಿನಿ. ಆಯನ ಶಕ್ತಿ ಬೊಕ್ಕ ಪರಾಕ್ರಮೊ ಆ ಕಾಲೊದ ಜನೊಕುಲೆಗ್ ಭಯೊಗು ಬೊಕ್ಕ ಭಕ್ತಿಗು ಕಾರಣ ಆದಿತ್ತ್ಂಡ್. []

ಅಗೋಳಿ ಮಂಜಣ್ಣನ ಮಲ್ಲ ಸಾಹಸ

ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ

ಸುಮಾರ್ 9 ಕಿ.ಮೀ ದೂರೊಡು ಉಪ್ಪುನ ಬಪ್ಪನಾಡು ದುರ್ಗಾಪರಮೇಶ್ವರಿ ದೇವಸ್ಥಾನೊಗು ಎರ್ಮಾಳ್‌ರ್ದ್ ಭಾರೀ ಮಲ್ಲ ಕಲ್ಲ್‌ನ್ ಕನತ್‌ದ್ ಅಗೋಳಿ ಮಂಜಣ್ಣನ ಒಂಜಿ ಮಾಮಲ್ಲ ಸಾಧನೆ. ದಂಬೆ ಕಲ್ಲು ಇನಿಕ್‌ಲಾ ಆ ಜಾಗೆಡ್ ತೋಜುಂಡು ಆಂಡಲಾ ಆ ಕಲ್ಲ್ ಸಾಧಾರಣ ಕಲ್ಲ್ ಅತ್ತ್. ಆ ಕಾಲೊಡು ಇಂಚಿತ್ತಿನ ಭಾರೊದ ಕಲ್ಲ್‌ನ್ ದೆರ್ತು ಕೊನೊಪಿನ ಶಕ್ತಿ ಇತ್ತೆದ ಕ್ರೇನ್, ಪೂರಾ ಇಜ್ಜಂಡ್. ಆರೆನ ಶೌರ್ಯ, ಶಕ್ತಿದ ಸ್ಮಾರಕವಾದ್ ಈ ದಂಬೆ ಕಲ್ಲ್ ಇತ್ತೆ ಬಪ್ಪನಾಡು ದೇವಸ್ಥಾನದ ಆವರಣದ ಮೂಲೆಡ್ ಅನಾಥ ಸ್ಥಿತಿಡ್ ಉಂಡು. ಈ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಕಲ್ಲ್‌ನ್ ಮಾನಾದಿಗೆ ಮಲ್ತ್‌ದ್ ದುಂಬು ಕನಯೆರೆ ಊರುದಕ್ಲ್ ಒತ್ತಾಯ ಮಲ್ತೊಂದುಲ್ಲೆರ್ ಆ ಕಲ್ಲ್‌ನ್ ಒರಿಪಾಯೆರೆ ಒಂಜಿ ಪೀಠ ಕಟ್ಟೊಡು, ಅಂಚೆನೆ ಕಲ್ಲ್‌ದ ಸುತ್ತ ರಕ್ಷಣಾತ್ಮಕ ಬೇಲಿ ಕಟ್ಟೊಡು ಪಂದ್ ಬೇಡಿಕೆ ದೀತೆರ್. ಅಗೋಳಿ ಮಂಜಣ್ಣನ ಸಾಹಸೊಲು, ಆರೆನ ಜೀವನದ ಕಥೆ ತುಳುನಾಡ್‌ದ ಚರಿತ್ರೆಡ್ ಮರೆಯರೆ ಆಪುಜಿ, ಆಂಡಾ ಅರೆನಲೆಕನೆ ಒರಿ ಮಲ್ಲ ವೀರೆರೆಗ್ ಒಂಜಿ ಸೂಕ್ತ ಸ್ಮಾರಕ ಕಟ್ಟಂದೆ ಅರೆನ್ ನಿರ್ಲಕ್ಷ ಮಲ್ಪರೆ ಬಲ್ಲಿತ್ತುಂಡು. []

ಅಗೋಳಿ ಮಂಜಣ್ಣನ ಮುಂದೆದ ಸಾಹಸೊಲು

ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ

ಇಕ್ಕೇರಿ ಅರಸುಲೆನ ಪ್ರತಿನಿಧಿಯಾದ್ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಣೆ ಮಲ್ಪುನಗ, ಆಗಾಗ್ಗೆ ದಕ್ಷಿಣಕನ್ನಡದ ಮಿತ್ತು ದಾಳಿ ಮಲ್ಪುನ ಕೇರಳದ ಕೊಳತ್ತಿರಿ ಅರಸುಲೆನ್ ತಡೆಯೆರೆ ಮುಖ್ಯವಾಯಿನ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಯೆರ್ ಅಗೋಳಿ ಮಂಜಣ್ಣ. ಸಾವಂತೆರ್ ಇಕ್ಕೇರಿ ಅರಸುಲೆನ ಸೈನ್ಯೊದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥೆರಾದ್ ನೇಮಕ ಮಲ್ತೆರ್. ಅಗೋಳಿ ಮಂಜಣ್ಣ ತನ್ನ ಶಕ್ತಿ ಬೊಕ್ಕ ಎಡ್ಡೆ ನಾಯಕತ್ವೊಡು ಕೊಲತ್ತಿರಿ ಅರಸುಲೆನ ಮಿತ್ತ್ ಗೆಲ್ಯ ಪಡೆಯೆರ್. ಅರೆನ ಈ ಸಾಹಸ ಅರೆನ್ ಜನಪ್ರಿಯ ಬೊಕ್ಕ ವೀರತ್ವೊಡು ಮಲ್ತಿನೆರ್ದಾತ್ರ, ಅರೆನ ಕತೆಕುಲು ಕಾದಂಬರಿಲೆಡ್, ಕಬಿತೆಲೆಡ್ ಬೊಕ್ಕ ಪಾಡ್ದನೊಲೆಡ್ ಶಾಶ್ವತವಾದ್ ಉಂಡು. ಆಂಡಲಾ, ಅರೆನ ಬಗ್ಗೆ ಮಸ್ತ್ ದಾಖಲೆಲು ಲಭ್ಯ ಇಜ್ಜಿ, ಅರೆನ ವೈವಾಹಿಕ ಜೀವನ ಬೊಕ್ಕ ಅರೆನ ಇತಿಹಾಸೊದ ಬೇತೆ ಭಾಗೊಲು ಸ್ಪಷ್ಟವಾತ್ ಇಜ್ಜಿ. ಅಗೋಳಿ ಮಂಜಣ್ಣನ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಜೀವನ, ಆರೆನ ಯುಗ, ವೈವಾಹಿಕ ಸ್ಥಿತಿ ಬಗ್ಗೆ ಗೊಂದಲ ಇತ್ತುಂಡಲಾ, ಆರೆನ ಬಗ್ಗೆದ ಕತೆಕುಲು ತುಳುನಾಡ್‌ಡ್ ಜಾನಪದ ಕತೆ ಆದ್ ಒರಿದುಂಡು. ಅರೆನ ಬಗ್ಗೆ ಸಮಗ್ರ ಅಧ್ಯಯನೊಲು ಇತ್ತೆಲಾ ಲಭ್ಯ ಇಜ್ಜಿ ಬೊಕ್ಕ ಆಧುನಿಕ ಇತಿಹಾಸಕಾರೆರ್ ಬೊಕ್ಕ ವಿಜ್ಞಾನಿಲು ಅರೆನ ಬಗ್ಗೆ ಜಾಸ್ತಿ ವಿವರೊಲೆನ್ ಸಂಗ್ರಹ ಮಲ್ಪೆರೆ ಪ್ರಯತ್ನ ಮಲ್ತೊಂದುಲ್ಲೆರ್. []

ಮೂಲ್ಕಿದ ಅರಸು ಕಂಬಳ ಬೊಕ್ಕ ಮಂಜಣ್ಣೆ

ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ

ಸುಮಾರ್ 350-400 ವರ್ಸೊಗು ದುಂಬು ದುಗ್ಗಣ್ಣ ಸಾವಂತೆರ್ನ ಕಾಲೊಡು ಮೂಲ್ಕಿ ಪ್ರದೇಶೊಡು ಅಗೋಳಿ ಮಂಜಣ್ಣೆ, ಸಾವಂತೆರೆನ ಸೂಚನೆಡ್ ಪಣಂಬೂರು ಕಂಬಳೊದ ಮಣ್ಣ್ ನ್ ತನ್ನ ಲಂಗೋಟಿಡ್ ಕನತ್ ದ್ ಪಡುಪಣಂಬೂರುಗು ಕನತ್ ದ್ ಅಲ್ಪ ಅರಸು ಕಂಬಳ ಸುರು ಮಲ್ತೆರ್ ಪನ್ಪಿನ ಇತಿಹಾಸ ಉಂಡು.[]

  1. "ಅಗೋಳಿ ಮಂಜಣ್ಣ ಸಿದ್ಧತೆ ಜೋರು". www.udayavani.com.
  2. https://kannada.oneindia.com/news/mangaluru/agoli-manjanna-s-dambekallu-is-fallen-orphaned-156150.html. {{cite web}}: Missing or empty |title= (help)
  3. "ಅಜ್ಜಿ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಅಗೋಳಿ ಮಂಜಣ್ಣ ನೆನಪು". Vijay Karnataka (in ಕನ್ನಡ).
  4. https://kannada.oneindia.com/news/mangaluru/agoli-manjanna-s-dambekallu-is-fallen-orphaned-156150.html
  5. ವಾರ್ತೆ, ​ಪ್ರಜಾವಾಣಿ. "'ಅಗೋಳಿ ಮಂಜಣ್ಣ'ನ ಪರಾಕ್ರಮ ತ್ರಿಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ". Prajavani (in ಕನ್ನಡ). {{cite web}}: zero width space character in |first1= at position 1 (help)
  6. "ಅಜ್ಜಿ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಅಗೋಳಿ ಮಂಜಣ್ಣ ನೆನಪು". Vijay Karnataka (in ಕನ್ನಡ).