ಈಂದ್‌ದ ಮರ

ಈಂದ್‍ದ ಮರ ತಾರಿದ ಜಾತಿಗ್ ಸೇರ್ದಿನ, ಪೂ ಬುಡ್ಪುನ ಒಂಜಿ ಮರ. ಈ ಮರಡ್ದ್ ಕಲಿ ದೆಪ್ಪುವೆರ್. ಕಲಿಡ್‌ದ್, ಓಲೆಬೆಲ್ಲನ್ ತಯಾರ್ ಮಲ್ಪುವೆರ್.

ಈಂದ್‌‌ದ ಮರತ್ತ ಪೂತ್ತ ಗರಿ

ಈಂದ್‍ದ ಪೂ ಬೊಕ್ಕ ಮುಗ್ಗೆ

ಕಾರ್ಯೋಟಾ ಕುಲಕ್ ಸೇರ್ದಿನ, ಪಾಮ್ ಸಸ್ಯಜಾತಿದ ಉಲಾಯಿ ಬರ್ಪುನ ಈಂದ್‍ದ ಸಸ್ಯಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಪುದರ್ ಕಾರ್ಯೋಟಾ ಯುರೇನ್ಸ್. ಕಾರ್ಯೋಟಾ ಕುಲಟ್ಟ್ ಒಟ್ಟುಗು ೧೩ ಬಗೆತ್ತ ಸಸ್ಯಜಾತಿಲು ಉಲ್ಲ. ಏಷ್ಯಾ (ಚೀನಾ, ಭಾರತ, ಇಂಡೋನೇಷ್ಯಾ, ಇತ್ಯಾದಿ), ಉತ್ತರ ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ ಬೊಕ್ಕ ದಕ್ಷಿಣ ಪೆಸಿಫಿಕ್‌ ಪ್ರದೇಸೊಲೆಡ್ ಈ ಕಾರ್ಯೋಟಾ ಕುಲತ್ತ ಮರಕುಲು ಬುಳೇಪೊ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ್ ಈ ಕುಲತ್ತ ಮರಕ್ಲೆನ ಇರೆ ತೂವರ ಮೀನ್‍ದ ಬೀಲದಲೆಕ ತೋಜುಂಡು. ಅಂಚಾದ್ ಕಾರ್ಯೋಟಾ ಕುಲತ್ತ ಮರಕ್ಲೆಗ್ ಇಂಗ್ಲಿಷ್‍ಡ್ ಫಿಶ್‍ಟೇಲ್ ಪಾಮ್ (Fishtail palm) ಪಂಡ್‍ದ್ ಪುದರ್ಲಾ ಉಂಡು.

ತೂವರ

ಪರ್ಂದ್ ಬೊಕ್ಕ ಕಾಯಿ

ಈಂದ್‍ದ ಬೀಜ

ಮರತ್ತ ಕಾಂಡ

ಈಂದ್‌‌ದ ಮರ ತಾರಯಿದ ಮರತ್ತ ಲೆಕೊನೆ ಎತ್ತರವಾದ್ ಬುಳೆಪುನ ಮರ. ಸುಮಾರ್ ೧೨-೨೦ ಮೀಟರ್ ಎತ್ತರ ಬುಳೆಪುಂಡು. ನೆತ್ತ ಮುದೆಲ್‌ದ ಸುತ್ತಳತೆ ಸುಮಾರ್ ೩೦-೪೦ ಸೆ.ಮೀ. ಮುಟ್ಟ ಇಪ್ಪುಂಡು. ಮುದೆಲ್‍ಡ್ದ್ ಮಿತ್ ಪೋಯಿಲೆಕೊನೆ ಮರತ್ತ ಕಾಂಡ ಕಿನ್ಯ ಆವೊಂದು ಪೋಪುಂಡು. ಕಾಂಡದ ಬಣ್ಣ ಬೂದು, ಅತ್ತಂದೆ ಮಿತ್ ಪೋಯಿಲೆಕೊನೆ ಕಾಂಡದ ಸುತ್ತ ತಿರ್ತ್‌ಡ್ದ್ ಮಿತ್‍ಮುಟ್ಟ ಪರತ್ ಗರಿ ಬೂರಿಬೊಕ್ಕ ಉಂಗುರದಲೆಕ ರಚನೆ ಇಪ್ಪುಂಡು. ಮರತ್ತ ಕೊಡಿಟ್, ಪೂತ್ತ ಗರಿಕ್ಲೆನ ಗೊಂಚಿಲ್ ತಿರ್ತ್ ಬಗ್ಗಿಲೆಕ ಇಪ್ಪುಂಡು.

ಇರೆ

ಈಂದ್‍ದ ಮರತ್ತ ಇರೆ ಕಡುಪಚ್ಚೆ ಬಣ್ಣದವು. ಮೀನ್‌ದ ಬೀಲದಲೆಕ ಇಪ್ಪುನ ಇರೆ, ಸುಮಾರ್ ೧೫ ಸೆಂಟಿ ಮೀಟರ್ ಉದ್ದ, ೮-೧೦ ಸೆಂಟಿ ಮೀಟರ್ ಅಗೆಲ ಇಪ್ಪುಂಡು. ಈ ಇರೆ ಪರಸ್ಪರ ಬೆರಿಕ್‌ಬೆರಿ ತಾಗಿಲೆಕ(ದ್ವಿಮುಖ ವಿನ್ಯಾಸೊ) ಇಪ್ಪುಂಡು.

ಪೂ

ಪೂತ್ತ ಗೊಂಚಿಲ್ ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ್ ೩-೪ ಮೀಟರ್ ಉದ್ದ ಇಪ್ಪುಂಡು. ಈಂದ್‌ದ ಪೂ, ಮುಗ್ಗೆ ಇಪ್ಪುನಗ ಪಚ್ಚೆ ಬಣ್ಣ ಇತ್ಂಡ, ಬುಲೇನಗ ಕಡುಕಂದ್ ಬಣ್ಣೊಗು ಬರ್ಪುಂಡು. ಕಡೆಕ್ ಪೂ ಆನಗ ಮಂಜೊಲ್ ಬಣ್ಣೊಗು ಬರ್ಪುಂಡು. ಪೂತ್ತ ಗರಿ ಮಿತ್ತ್‌ಡ್ದ್ ತಿರ್ತ್ ಪೂ ಬುಡೊಂದು ಬರ್ಪುಂಡು. ವರ ಗರಿ ಪೂರ ಪೂ ಬುಡ್ದು ಉದುರುದು ಪೋಯಿಬೊಕ್ಕ, ಮರ ಸಯ್ಪುಂಡು.

ಪಂರ್ದ್

ಈಂದ್‍ದ ಕಾಯಿ ತೂವರ ಬಜ್ಜೈದಾತ್ ಮಲ್ಲ ಇಪ್ಪುಂಡು. ಸುರುಟು ಪಚ್ಚೆ, ಬುಳೆಯಿಲೆಕೊನೆ ಕೆಂಪಾದ್, ಅಕೇರಿಡ್ ಬಾಡ್‍ನಗ ಕಪ್ಪು ಆಪುಂಡು. ಅತ್ತಂದೆ ಉಲಾಯಿದ ಬೀಜ ಅರೆಗೋಲಾಕಾರೊಡು ಇಪ್ಪುಂಡು. ಉಣುಂಗಿಬೊಕ್ಕ, ಬೀಜೊದ ಬಣ್ಣಲಾ ಕಪ್ಪು ಆಪುಂಡು.

ಬುಳೆಪುನ

ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ್ ಈ ಮರ ಶ್ರೀಲಂಕಾ, ಭಾರತ, ಮಯಾನ್ಮಾರ್ ಬೊಕ್ಕ ಮಲೇಷಿಯಾ ದೇಸೊಲೆಡ್ ತೂವರ ತಿಕ್ಕುಂಡು. ನಮ ದೇಸೊದ ಪ. ಬಂಗಾಳ, ಅಸ್ಸಾಮ್, ಕೇರಳ, ಕರ್ನಾಟಕ(ಕರಾವಳಿ ಬೊಕ್ಕ ಮಲೆನಾಡು ಪ್ರದೇಸೊ) ರಾಜ್ಯೊಲೆಡ್ ಬುಳೆವುಂಡು.

ಗಲಸುನ

ತಾರಯಿದ ಮರೊಕ್ಕು ಕಲಿಯುಗೊತ್ತ ಕಲ್ಪವೃಕ್ಷ ಪನ್ಪೆರ್. ಅಂಚನೆ ಈಂದ್‍ದ ಮರೊಕ್ಕು ಬಡವೆರೆನ ಕಲ್ಪವೃಕ್ಷ ಪಂಡ್‍ದ್ ಲೆಪ್ಪುವೆರ್. ದಾಯೆಗ್ ಪಂಡ, ಮಸ್ತ್ ಪಿರಾಕ್‌ಡ್ ಅತ್ತಂದೆ ಇತ್ತೆಗ್ಲಾ ಕೆಲವೊಂಜಿ ಹಳ್ಳಿಲೆಡ್ ಈಂದ್‌ದ ಮರೊನು ಬೇತೆಬೇತೆ ಬೇಲೆಲೆಡ್ ಗಲಸುವೆರ್.

ಇಲ್ಲ್ ಕಟ್ಟರ

ಜಾಸ್ತಿ ಕಾಸ್‌ದಾಂತಿನಕುಲು ಇಲ್ಲ್ ಕಟ್ಟರ ಈಂದ್‍‍ದ ಮರತ್ತ ಬಾಗೊಲೆನ್ ಗಲಸೊಂದಿತ್ತೆರ್. ಎಡ್ಡೆ ಬುಳೆದಿನ ಈಂದ್‍ದ ಮರತ್ತ ಮುದೆಲ್‍ ಮಸ್ತ್ ಗಟ್ಟಿ. ಅಂಚಾದ್ ಉಂದೆನ್ ಗಲಸ್‍ದ್ ಇಲ್ಲ ಮಾಡ್‍ದ ಪಕ್ಕಾಸ್, ರೀಪು, ಕಂಡಿ-ಬಾಕಿಲ್ ನೆನ್ ಮಾತ ಮಲ್ತೊಂದಿತ್ತೆರ್. ಗಟ್ಟದ ಮಿತ್ತ್ ಇತ್ತೆಗ್ಲಾ ಈಂದ್‍ದ ಮರನ್ ಗಲಸ್‍ದ್ ಕಟ್ದಿನ ಇಲ್ಲ್‌ ತೂವರ ಸಿಕ್ಕುಂಡು.

ಬೆನ್ನಿದ ಬೇಲೆಡ್

ದುಂಬುದ ಕಾಲೊಡು ಈ ಮರ ಇಜ್ಜಾಂದೆ ಬೆನ್ನಿದ ಬೇಲೆ ಆವೊಂದಿತ್ತಿಜಿ. ಈ ಮರತ್ತ ನಾರ್ ಉದ್ದ ಬೊಕ್ಕ ಮಸ್ತ್ ಗಟ್ಟಿ. ಉಂದೆನ್ ಬೈತ ಸೂಡಿ ಕಟ್ಟರ ಗಲಸುವೆರ್. ಅಂಚನೆ, ಮರತ್ತ ಗಟ್ಟಿ ಮುದೆಲ್‍ಡ್ದ್ ನಾಯೆರ್ ತಯಾರ್ ಮಲ್ಪುವೆರ್. ಅತ್ತಂದೆ ಇರೆತ್ತ ಸೂಡಿ ಮಲ್ತ್‌ದ್ ಜಾಲ್ ಅಡ್ಪರ ಗಲಸುನಲಾ ಉಂಡು. ನನ, ನಗರಪ್ರದೇಸೊಡು, ಈಂದ್‍ದ ಮರತ್ತ ಇರೆನ್ ಪೂತ್ತ ಬೊಕೆದ ನಡುಟು ಅಲಂಕಾರಿಕ ವಸ್ತುವಾದ್ ದೀವರ ಗಲಸುವೆರ್.

ಬೆಲ್ಲ ತಯಾರಿಕೆ

ಈಂದ್‌ದ ಕಲಿಡ್ದ್ ಓಲೆಬೆಲ್ಲ ತಯಾರಿಸಾವೆರ್. ನೆಕ್ ಕಲಿಬೆಲ್ಲ ಪಂಡ್‌ದ್ ಪುದರ್ಲಾ ಉಂಡು. ಮರಡ್‍ದ್ ಕಲಿ ದೆತ್ತಿಬೊಕ್ಕ ಅವೆನ್ ಮಲ್ಲ ಬಣಲೆಡ್ ಪಾಡ್‌ದ್ ಕೊದಿಪಾವೆರ್. ಸುಮಾರ್ ೪-೫ ಗಂಟೆ ಕೊದಿಬೊಕ್ಕ ಪಾಕ ಆಪುಂಡು. ಪಾಕೊನು ಜಪುಡಾವರ ದುಂಬು, ಈಂದ್‌ದ ಮರತ್ತ ಗರಿಡ್‌ದ್ ಉರುಟುದ, ಅರ್ಧ ಇಂಚಿ ದಪ್ಪದ ಕಾಜಿ ಮಲ್ತ್ ನಿಲಟ್ ಕುಂಟುದ ಮಿತ್ ದೀಪೆರ್. ಬೊಕ್ಕ ಪಾಕೊನು ಆ ಕಾಜಿಲೆನ್ ಉಲಾಯಿ ದೊರ್ಪುವೆರ್. ೨೦-೨೫ ನಿಮಿಷಮುಟ್ಟ ಅರಪಾಯಿ ಬೊಕ್ಕ ಉಂದೆನ್ ದೆತ್‍ದ್ ತಿನೊಲಿ. ಮಾರ್ಕೆಟ್‌ಡ್ ಕಲಿಬೆಲ್ಲೊಗು ಎಡ್ಡೆ ಬಿಲೆ ಉಂಡು. ೨೫ ಕಲಿಬೆಲ್ಲದ ಕಟ್‌ಗ್ ಅಂದಾಜಿ ೩೦೦-೩೫೦ ಬಿಲೆಕ್ ಮಾರಾಟ ಆಪುಂಡು.

• ಈ ಓಲೆಬೆಲ್ಲೊಡು ಕ್ಯಾಲ್ಸಿಯಮ್, ಫಾಸ್ಪರಸ್, ಪೊಟ್ಯಾಸಿಯಮ್ ಬೊಕ್ಕ ಕಾರ್ಬೊಹೈಡ್ರೇಟ್ಸ್ ಜಾಸ್ತಿ ಉಂಡು. ಅಂಚಾದ್ ಪೆದ್ಮೆದಿನಕುಲೆಗ್ ಉಂದೆನ್ ದೆತೊನರ ಪನ್ಪೆರ್. ದಿನಾಲ ಒಂಜಿ ತುಂಡು ಓಲೆಬೆಲ್ಲ ತಿಂದುಂಡ, ಮೈಗ್ರೇನ್, ಅಜೀರ್ಣ, ಮಲಬದ್ಧತೆ ಕಡಮೆ ಆಪುಂಡು.
• ಓಲೆಬೆಲ್ಲೊಡು ಕರ್ಬದ ಅಂಶ ಜಾಸ್ತಿ ಇತ್ತಿನೆಡ್ದಾವರ, ರಕ್ತಹೀನತೆ ಇತ್ತಿನಕುಲು ಓಲೆಬೆಲ್ಲ ದೆತೊಂಡ ರಕ್ತಹೀನತೆ ಕಡಮೆ ಆಪುಂಡು ಅತ್ತಂದೆ, ನೆತ್ತೆರ್ಡ್ ಕೆಂಪು ನೆತ್ತೆರ್‌ದ ಅಂಸೊಲಾ ಜಾಸ್ತಿ ಆಪುಂಡು.
• ಪೊಣ್ಣು ಜೋಕುಲೆಗ್ ರಜೆತ್ತ ಪೊರ್ತುಗು ಆಪುನ ಬಂಜಿಬೇನೆನ್ ಈ ಓಲೆಬೆಲ್ಲ ಕಡಮೆ ಮಲ್ಪುಂಡು.

ಈಂದ್ ಪೊಡಿ

ಈ ಮರತ್ತ ಮುದೆಲ್ ಪೊಡಿ ಮಲ್ತ್ ತಯಾರಿಸವುನ ಈಂದ್‌ದ ಪೊಡಿನ್ ಮರ್ದ್‌ಗ್ ಗಲಸುವೆರ್. ಆಧುನಿಕ ಬದ್‌ಕ್‍ಡ್ ಬರ್ಪಿನ ಸಾಮಾನ್ಯ ಸೀಕ್‌ಲಾಯಿನ ಬಂಜಿ ಉಬ್ಬೆರುನ, ಸಾಮಾನ್ಯ ಬಂಜಿಬೇನೆ, ಗ್ಯಾಸ್ಟ್ರಿಕ್, ಪುಳಿಗರಡೆ ಇಂಚಿತ್ತಿನ ಮಾತ ಸೀಕ್‌ಲು ಗುಣ ಆಪುಂಡು. ಈಂದ್ ಪೊಡಿ ತಂಪು. ಉಂದೆನ್ ದೆತೊಂಡ ಮೈತ ಉಷ್ಣತೆ ಕಮ್ಮಿ ಆಪುಂಡು. ನರದೌರ್ಬಲ್ಯೊ ಗುಣ ಆಪುಂಡು. ಅತ್ತಾಂದೆ ಜೀರ್ಣಶಕ್ತಿ ಜಾಸ್ತಿ ಆಪುಂಡು. ಉಂದೆಟ್ ನಾರ್‌ದ ಅಂಶ ಜಾಸ್ತಿ ಇಪ್ಪುನೆಡ್‌ದಾವರ ಕೂಡ್ಲೆ ಜೀರ್ಣ ಆಪುಂಡು. ಅಂಚಾದ್ ಜೋಕುಲು ಪರಬೆರ್ ಮಾತೆರ್ಲಾ ಉಂದೆನ್ ದೆತೊನೊಲಿ. ಅಂಚನೆ ನೆತ್ತೆರ್ ಕಡಮೆ(ರಕ್ತಹೀನತೆ) ಇತ್ತಿನಕ್ಲೆಗ್ ಉಂದು ಬಾರಿ ಎಡ್ಡೆದ ಇಲ್ಲಮರ್ದ್.

ಈಂದ್‌ದ ಪೊಡಿನ್ ಗಲಸರ ಮಸ್ತ್ ಸುಲಬ ಉಂಡು. ಪೊಡಿನ್ ನೀರ್‌ಡ್ ಅತ್ಂಡ ಪೇರ್ ಪಾಡ್‌ದ್ ಕೊದಿಪಾವೊಡು. ರುಚಿಕ್ ಬೋಡಾದ್ ಉಪ್ಪು ಇಜ್ಜಿಡ ಬೆಲ್ಲ ಪಾಡೊಲಿ. ಕೊದಿಪಾಯಿನ ಗಂಜಿದ ರೂಪೊಗು ಬತ್ತಿ ಬೊಕ್ಕ ಬಟ್ಟಲ್‌ಗ್ ಪಾಡ್‍ದ್ ಪರಿಂಡ ಜೂವೊಗು ಬಾರಿ ಎಡ್ಡೆ ಆಪುಂಡು.