ಉಪ್ಪು

ಉಪ್ಪು ಸಾಮಾನ್ಯವಾದು ಒಂಜಿ ಖನಿಜ, ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾದ್ ಉಂದೆನ್ ಸೋಡಿಯಂ ಕ್ಲೋರೈಡ್ (NaCl)ಪಂದ್ ಲೆಪ್ಪುವೆರ್. ರಾಸಾಯನಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಪನ್ಪುನ ಮಲ್ಲ ಗುಂಪುಡು ಉಂದು ಲವಣ ಪಂಡ್‍ದೇ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿ ಪಡೆದುಂಡು. ನೈಸರ್ಗಿಕವಾದ್ ಉಪ್ಪು ಸ್ಪಟಿಕ ರೂಪೊಡು ಉಪ್ಪುಂಡು. (crystalline) ಈ ಖನಿಜೊನು ರೋಕ್ ಸಾಲ್ಟ್ (ಘನ ಲವಣ) ಅತ್ತ್‌ಂಡ ಹೆಲೈಟ್ ಪಂದ್ ಪುದರ್ ಕೊರ್ತೆರ್. ಸಮುದ್ರದ ನೀರ್‌ಡ್ ಉಪ್ಪು ಅಗಾಧವಾಯಿನ ಪ್ರಮಾಣೊಡು ಉಂಡು ಬೊಕ್ಕ ಉಂದುವೇ ಪ್ರಮುಖವಾಯಿನ ಭಾಗವಾದ್ ಉಪ್ಪುಂಡು; ಮುಕ್ತ ಸಾಗರೊಡು ಸುಮಾರ್ ೩೫ ಗ್ರಾಂ ಪ್ರತಿ ಲೀಟರ್‌ಡ್ ಉಪ್ಪುಂಡು. ಜೀವಶಾಸ್ತ್ರೊಡು ಸೋಡಿಯಂದ ಪಾತ್ರ ಇತ್ತ್‌ದ್‍ ಪ್ರತಿ ಪ್ರಾಣಿದ ಜೀವೊಗು ಈ ಲವಣ ಅಗತ್ಯವಾದ್‍ ಉಂಡು ಬೊಕ್ಕ ಉಪ್ಪುತನ ಒಂಜಿ ಮುಖ್ಯವಾಯಿನ ರುಚಿ ಕಣವಾದ್ ಉಂಡು.

Marakkanam Salt Pans

ಸೂಕ್ಷ್ಮದರ್ಶಕೊಡು ಅಟಿಲ್‌ದ ಉಪ್ಪುದ ಒಂಜಿ ಕಣ

ಮೃತ ಸಮುದ್ರ(ಡೆಡ್ ಸೀ) ಡ್ ಸಂಗ್ರಹವಾದ್ ಉಪ್ಪುನ ಉಪ್ಪು

ಪಾಕಿಸ್ಥಾನದ ಕೇವ್ರಾ ಗಣಿಟ್ಟ್ ಸಂಗ್ರಹ ಮಲ್ತ್‌ನ ಕೆಂಪು ಉಪ್ಪು

ಸಾಮಾನ್ಯ ಲವಣ, ಸೋಡಿಯಂ ಕ್ಲೋರೈಡ್, ಟೇಬಲ್ ಸಾಲ್ಟ್, ಹೆಲೈಟ್ ಪಂಡ್‍ದ್ ಲೆಪ್ಪುನ ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನುಷ್ಯನ ದಿನನಿತ್ಯದ ಜೋಸ್ತಿ ಪಂಡ ಉಪ್ಪು, ಉಂದೆತ್ತ ಬಗೆಟ್ಟ್ ತೆರಿಪುನವೇ ಒಂಜಿ ರೋಚಕವಾಯಿನ ಕತೆ. ಕನ್ನಡದ ನಾನ್ನುಡಿ ಒಂಜಿ ಇಂಚ ಉಂಡು ಉಪ್ಪಿಗಿಂತ ರುಚಿಯಿಲ್ಲ, ತಾಯಿಗಿಂತ ಬಂಧುವಿಲ್ಲ ಪಂಡ್ಂಡ ಉಪ್ಪುರ್ದ್ ರುಚಿತ್ತ ವಸ್ತ್ ನನೊಂಜಿ ಇಜ್ಜಿ, ಅಂಚನೆ ಅಪ್ಪೆರ್ದ್ ಕೈತಲ್‌ದ ಸಂಬಂಧಿ ನನೊರಿ ಇಜ್ಜಿ. ಗಾಂಧೀಜಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸಾಮಾಜ್ಯದ ವಿರುದ್ಧ ಯುದ್ಧ ಸಾರ್‌‍ನವೇ ಉಪ್ಪಿನ ಸತ್ಯಾಗ್ರಹ (ದಂಢೀ ಯಾತ್ರೆ) ಉಂದು ಪೂರ ಉಪ್ಪುದ ಕುರಿತಾಯಿನ ಸಾಮಾಜಿಕ ವಿಷಯೊಲು. ವೈಜ್ಞಾನಿಕವಾದ್ ಉಪ್ಪು ಪನ್ಪುನವು ಒಂಜಿ ಅಯಾನಿಕ್ ಮಿಶ್ರಣ. ಉಂದೆಟ್ಟ್‌ ಸೋಡಿಯಂ ಬೊಕ್ಕ ಕ್ಲೋರಿನ್ ತಲಾ ಒಂಜಿ ಅಣುಕುಲು ೧:೧ ಅನುಪಾತೊಡು ಸೇರ್‌ದ್ ಉಪ್ಪುಂಡು ಅಯರ್ದ್ ಆದ್ ಉಂಡೆತ್ತ ರಾಸಾಯನಿಕ ಸಂಕೇತ (NaCl), ಸೋಡಿಯಂ ಕ್ಲೋರೈಡ್ ಪಂಡ್‌ದ್ ಆತ್ಂಡ್. ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ್ ಸಮುದ್ರದ ನೀರ್ ಲವಣಯುಕ್ತವಾದ್‍ ಉಪ್ಪುನ ಪ್ರಮುಖ ಕಾರಣ ಸೋಡಿಯಂ ಕ್ಲೋರೈಡ್ ಆತ್ಂಡ್. ಹಲವಾರ್ ಬಹುಕೋಶೀಯ ಜೀವಿಲೆಡ್ ಉಪ್ಪುನ ಸಹಕೋಶೀಯ ದ್ರಾವಣವಾದ್ ಉಂಡು. ಉಂದೆನ್ ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ್ ಆಹಾರ ಸಾಮಗ್ರಿಲೆನ್ ಸುರಕ್ಷಿತವಾದ್ ಸಂಗ್ರಹಿಸುನ ಕಾರ್ಯೊಗಾದ್ ಬೊಕ್ಕ ಬೇಕರಿ ಉತ್ಪನ್ನೊಲೆನ ತಯಾರಿಕೆಡ್ ಬಳಸುವೆರ್. ಹಲವಾರ್ ಕೈಗಾರಿಕೆಲೆನ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಲೆಡ್ ಸೋಡಿಯಂ ಕ್ಲೋರೈಡ್‌ನ್ ಅತ್ಯಂತ ವ್ಯಾಪಕವಾದ್ ಬಳಸುವೆರ್‌. ರಾಸಾಯನಿಕ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಗ್ ಪೂರಕವಾದ್ ಸೋಡಿಯಂ ಕ್ಲೋರೈಡ್‌ನ್ ಬಳಸಲಾಸುವೆರ್‌. ಹಿಮಚ್ಛಾದಿತ ಪ್ರದೇಶೊಲೆಡ್‍ ಮಾರ್ಗೊಲೆಡ್ ಜಮೆ ಅದ್‍ ಉಪ್ಪುನ ಮಂಜುನು ಕರಗಯೆರೆ ಉಪ್ಪನು ಪ್ರಮುಖವಾದ್ ಬಳಸುವೆರ್.

ಗಟ್ಟಿ(ಘನ) ಸೋಡಿಯಂ ಕ್ಲೋರೈಡ್

ಉಂದೆನ್ ಗಮನಿಸ್‌ಲೆ: ಕ್ಯೂಬಿಕ್ ಕ್ರಿಸ್ಟಲ್ ಸಿಸ್ಟಮ್

ಘನ ಸೋಡಿಯಂ ಕ್ಲೋರೈಡ್‌ಲೆಡ್ ಪ್ರತಿಯೊಂಜಿ ಅಯಾನುಲೆಡ್ ಆಜಿ ವಿಲೋಮ ಅಯಾನುಲೆರ್ದ್ ಬಂಧಿತವಾದ್ ಉಪ್ಪುಂಡು. ಸಮ ಅಷ್ಟಮುಖಿ ಮಾದರಿದ ಶೃಂಗಲೊಡ್ ಈ ಅಯಾನುಲು ಕೈತಲ್ ಕೈತಲ್ ಸೇರ್‌ದ್ ಉಪ್ಪುಂಡು. ಈ ವಿನ್ಯಾಸೊನು ರೋಕ್ ಸಾಲ್ಟ್ ಕ್ರಿಸ್ಟಲ್ ಸ್ಟ್ರಕ್ಚರ್ (rock-salt crystal structure) ಪಂದ್ ಲೆಪ್ಪುವೆರ್.

ಘನ ಸೋಡಿಯಂ ಕ್ಲೋರೈಡ್‌ದ ದ್ರವನ ಬಿಂದು ೮೦೧ °ಸೆ. ಆದ್ ಉಪ್ಪುಂಡು.

ಲವಣದ ದ್ರಾವಣ

ಸೋಡಿಯಂ(Na+) ಬೊಕ್ಕ ಕ್ಲೋರಿನ್(Cl−) ಈ ಅಯಾನುಲೆನ್ ನಡುತ್ತ ಆಕರ್ಷಣೆ ಘನಸ್ಥಿತಿಟ್ಟ್ ಗರಿಷ್ಟವಾದ್ ಇತ್ತ್‌ದ್, ನೀರ್‌ದಂಚಿನ ಧ್ರುವೀಯ ದ್ರಾವಣೊಲು ಮಾತ್ರ ಕರಗುನಂಚ ಮಲ್ಪೆರೆ ಸಾದ್ಯ. ಬೇತೆ ಬೇತೆ ದ್ರಾವಣೊಲೆಡ್ ಸೋಡಿಯಂ ಕ್ಲೋರೈಡ್‌ದ ಕರಗುನ ರೀತಿ ಇಂಚ ಉಂಡು. 25° ಸೆಂಟಿಗ್ರೇಡ್ ವಾತಾವರಣೊಡು ಒಂಜಿ ಲೀಟರ್ ನೀರ್ ಪ್ರತಿ ೧ ಗ್ರಾಂ NaCl ಆದ್ ಉಪ್ಪುಂಡು.

ದ್ರಾವಣದ ಪುದರ್	ಕರಗುವಿಕೆದ ಪ್ರಮಾಣ
ನೀರ್	೩೬೦
ಗ್ಲೀಸರಿನ್	೮೩
ಅಮೋನಿಯಾ ದ್ರಾವಣ	೩೦.೨
ಪಾರ್ಮಿಕ್ ಎಸಿಡ್	೫೨
ಅಸಿಟೋನ್	೦೦೦೦೪೨
ಪೋರ್ಮಾಮೈಡ್	೯೪
ಮೆಥನಾಲ್	೧೪
ಎಥನಾಲ್	೦.೬೫
ಡೈಮಿಥೈಲ್ ಪಾರ್ಮಾಮೈಡ್	೦.೪

ಸೋಡಿಯಂ ಕ್ಲೋರೈಡ್ ನೀರ್‌ಡ್ ಕರಗ್‌ನಗ Na+ ಬೊಕ್ಕ Cl− ಅಯಾನುಗಳಾದ್ ವಿಘಟನೆ ಹೊಂದುಂಡು. ಈ ಅಯಾನುಲು ಧ್ರುವೀಯ ಅಯಾನುಲೆನ ಒಟ್ಟುಗು ಸುತ್ತು ಪಾಡ್‌ದ್‍ ಉಪ್ಪುಂಡು. ಈ ದ್ರಾವಣ ಲೋಹದ ಧಾತುನು ಒಳಗೊಂಡ್‌ನ ಸಂಕೀರ್ಣ [Na(H2O)8]+ ಆದ್ ಉಪ್ಪುಂಡು. ಪ್ರತಿಯೊಂಜಿ ಕ್ಲೋರೀನ್ ಅಯಾನ್‌ಲು ೬ ನೀರ್ದ‌‍ ಕಣಕುಲೆನ ಒಟ್ಟುಗು ಸುತ್ತುವರಿನಂಚ ತೋಜಿದ್ ಬರ್ಪುಂಡು. ಸೋಡಿಯಂ ಕ್ಲೋರೈಡ್ ದ್ರಾವಣದ ಗುಣಲಕ್ಷಣೊಲು ಶುದ್ಧ ನೀರ್‌ದ ದ್ರಾವಣೊರ್ದು ಭಿನ್ನವಾದ್ ಉಪ್ಪುಂಡು. ಉಂದೆತ್ತ ಘನೀಭವನ ಬಿಂದು ೨೩.೩೧ ಆದ್ ಉಂಡು. ಪರ್ಯಾಪ್ತ ದ್ರಾವಣದ ಕುದಿಪುನ ಬಿಂದು 108.7 °C (227.7 °F).

ಉಪ್ಪುದ ಉತ್ಪಾದನೆ

ಸುಮಾರ್ ೮೦೦೦ ವರ್ಸೊಲೆರ್ದ್ ಪಿರವು ಉಪ್ಪು ತಯಾರಿಸೊಂದು ಇತ್ತ್‌ನ ಉಲ್ಲೇಕೊಲು ಲಭ್ಯ ಉಂಡು. ರೋಮಾನಿಯೊಡು ಖನಿಜಯುಕ್ತ ಕೆರೆಕುಲೆತ ನೀರ್‌ನ್ ಕೊದಿಪಾದ್ ಉಪ್ಪು ಪಡೆವೊಂದು ಇತ್ತ್‌ನ ಉಲ್ಲೇಕೊಲು ಉಂಡು. ಪ್ರಾಚೀನ ಚೀನೊಡು, ಗ್ರೀಕೆರ್, ರೋಮನ್ನೆರ್, ಈಜಿಪ್ಟ್‌ದ ಇತಿಹಾಸೊಡುಲಾ ಉಪ್ಪು ತಯಾರಿಕೆದ ಉಲ್ಲೇಕೊಲು ಉಂಡು. ಮೇಡಿಟರೇನಿಯನ್ನ್ ಸಾಗರೊಡು ಓಡೊಲೆಡ್ ಉಪ್ಪುನು ಸಾಗಿಸವುನೆ, ಸಹಾರಾ ಮರುಭೂಮಿಲೆಡ್ ಒಂಟೆಲೆನ ಮಿತ್ತ್ ಉಪ್ಪುನು ಸಾಗಿಸವುನೆ ಬೊಕ್ಕ ಉಪ್ಪು ಸಾಗಿಸುನ ಮಾರ್ಗೊಲೇ ರೂಪ ಪಡೆಯಿನ ಉಲ್ಲೇಕೊಲು ಇತಿಹಾಸದ ಪುಟಕುಲೆಡ್ ಉಂಡು. ಉಪ್ಪುಗಾದ್ ಯುದ್ಧೊಲು ಸಂಭವಿಸಾದ್ಂಡ್. ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಬೊಕ್ಕ ಧಾರ್ಮಿಕ ಆಚರಣೆಲೆಲೆಡ್ ಉಪ್ಪು ವಿಶೇಷವಾಯಿನ ಸ್ಥಾನೊನು ಪಡೆದ್ಂಡ್.

Piles of Salt Salar de Uyuni Bolivia Luca Galuzzi 2006 a

ಉಪ್ಪುದ ಗಣಿಕುಲೆರ್ದ್ ಉಪ್ಪುನು ಉತ್ಪಾದಿಸುವುನೆ, ಸಮುದ್ರದ ನೀರ್‌ನ್ ಭಾಷ್ಪೀಕರಿಸಾದ್ ಉಪ್ಪುನು ಪಡೆಪುನೆ ಖನಿಜಯುಕ್ತ ಕೆರೆಕುಲೆದ ನೀರ್‌ದ ಮೂಲಕ ಉಪ್ಪು ಉತ್ಪಾದಿಸವುನವು ಪ್ರಮುಖವಾಯಿನ ವಿಧಾನೊಲು ಆದ್ ಉಂಡು. ಉಂದೆತ್ತ ಪ್ರಮುಖವಾಯಿನ ಕೈಗಾರಿಕಾ ಉತ್ಪನ್ನೊಲು ಪಂಡ ಕಾಸ್ಟಿಕ್ ಸೋಡಾ ಬೊಕ್ಕ ಕ್ಲೋರಿನ್. ಪಾಲಿವಿನೈಲ್ ಕ್ಲೋರೈಡ್, ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್, ಪೇಪರ್ ಪಲ್ಪ್ ಇಂಚಿತ್ತ್‌ಲೆನ ಉತ್ಪಾದನೆಡ್‌ಲಾ ಉಪ್ಪುದ ಬಳಕೆ ಮಸ್ತ್ ಉಂಡು. ಸುಮಾರ್ ೨೦೦ ಮಿಲಿಯನ್ ಟನ್ ಪ್ರತಿವರ್ಸೊ ಉಪ್ಪುದ ಉತ್ಪಾದನೆ ಆವೊಂದು ಇತ್ತ್‌ದ್ ಅಯಿಟ್ಟ್ ಕೇವಲ ೬ ಶೇಕಡಾದಾತ ಉಪ್ಪುನು ನರಮಾನಿಯನ ಬಳಕೆಗಾದ್ ವಿನಿಯೋಗ ಅಪುಂಡು. ಒರಿನಂಚ ಮಾರ್ಗೊಲೆಲೆಡ್ ಮಂಜು ಕರಗಯೆರೆ, ಕೃಷಿ ಕ್ಷೇತ್ರೊಡು, ಮತ್ಸ್ಯ ಕ್ಷೇತ್ರೊಡು ಬಳಕೆ ಅಪುಂಡು. ನರಮಾನಿಯನ ಆಹಾರೊಡು ಬಳಕೆ ಆಪುನ ಉಪ್ಪು ಟೇಬಲ್ ಸಾಲ್ಟ್, ಹರಳ್ ಉಪ್ಪುದ ರೂಪೊಡು ಉಪ್ಪುಂಡು. ಇಂಚಿಪ್ಪ ಅಯೋಡಿನ್ ಕೊರತೆನ್ ಇಜ್ಜಿ ಮಲ್ಪೆರೆ ಬೋಡಾದ್ ಅಯೋಡೈಸ್ಡ್ ಉಪ್ಪುದ ಬಳಕೆ ಜನಪ್ರಿಯ ಆವೊಂದು ಉಂಡು. ಉಪ್ಪು ಬೇತೆ ಬೇತೆ ಸಂಸ್ಕರಿತ ಆಯಿನ ಆಹಾರೊಡು ಪ್ರಮುಖವಾದ್ ಬಳಕೆ ಆವೊಂದು ಉಂಡು.

ಉಪ್ಪುದ ಚರಿತ್ರೆ

ಹಾಲೆ ಪನ್ಪುನ ಪ್ರದೇಶೊಡು ಉಪ್ಪುದ ಉತ್ಪಾದನೆ (1670)

ನರಮಾನಿ ಏಪಾಲ ಉಪ್ಪುದ ಆಕರಲೆನ ಸುತ್ತ ಸಮುದಾಯವಾದ್ ಬದಿಕಿಯೆರೆ ಪ್ರಯತ್ನಿಸಯೆ ಅತ್ತ್ಂಡ ಉಪ್ಪುದ ವ್ಯಾಪಾರ ಕೇಂದ್ರದ ಕೈತಲ್ ತನ್ನ ಸಾಮುದಾಯಿಕ ಬದುಕುನು ಕಟ್ಟೊಂಡೆ.

ಸಾಲರಿ (ಸಂಬಳ) ಪನ್ಪುನ ಪದ ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಬಾಸೆದ ಉಪ್ಪು ಪನ್ಪುನ ಅರ್ಥದ ಪದೊರ್ದು ನಿಷ್ಪತ್ತಿ ಆತ್ಂಡ್ (ಉಪ್ಪನು ಕೆಲಸೊಗು ಪ್ರತಿಫಲವಾದ್ ಕೊರೊಂದು ಇತ್ತೆರ್) ಪಂಡ್ಂಡ ಉಪ್ಪುದ ಮಹತ್ವೊನು ತೆರಿಯೊಲಿ. ಸಾಂಡ್ ವಿಚ್ ಪನ್ಪುನವುಲು ವಿಚ್ ಪನ್ಪುನವು ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಬಾಸೆಡ್ ಉಪ್ಪುದ ಕುರಿತಾಯಿನ ಮೂಲೊರ್ದೇ ನಿಷ್ಪತ್ತಿ ಆಯಿನ ಪದವಾದ್ ಉಂಡು.

ಕೃತಕವಾದ್ ಶೈತೀಕರಣಕ್ಕಾದ್, ಆಹಾರೊನು ಸಂರಕ್ಷಿಸಾಯೆರೆ -ವಿಶೇಷವಾದ್ ಮಾಂಸೊನು ಸಂರಕ್ಷಿಸಾಯೆರೆ, ಸಾರ ಸಾರ ವರ್ಸೊಲೆರ್ದ್ ಉಪ್ಪುನು ಬಳಸೊಂದು ಇತ್ತೆರ್. ಕ್ರಿಸ್ತಪೂರ್ವ ೬೦೫೦ಕ್ಕ್‌ಲಾ ದುಂಬು ನವಶಿಲಾಯುಗದ ನರಮಾನಿನಕುಲು ಉಪ್ಪುನು ಉತ್ಪಾದಿಸೊಂದು ಇತ್ತ್‌ನ ಕುರಿತಾಯಿನ ರೋಮಾನಿಯಾ ದೇಶೊಡು ಉಪ್ಪುನ ಉತ್ಖನನೊರ್ದು ತೆರಿದ್ ಬರ್ಪುಂಡು. ಚೀನಾ ದೇಶೊದ ಶಾಂಘೈದ ಕೈತಲ್‌ದ ಕ್ಷೇಚೀ ಸರೋವರ(Xiechi Lake) ಕ್ರಿ.ಪೂ ೬೦೦೦ ವರ್ಸೊಲೆರ್ದ್ ದುಂಬು ಉಪ್ಪುದ ಉತ್ಪಾದನೆ ಇತ್ತ್‌ನ ಕುರಿತಾಯಿನ ಸಾಕ್ಷ್ಯೊಲು ತಿಕ್ಕುಂಡು.

ಸಸ್ಯ ಜನ್ಯವಾಯಿನೆರ್ದ್‌ಲಾ ಪ್ರಾಣಿಜನ್ಯವಾಯಿನ ಮಾಸ, ನೆತ್ತೆರ್ ಬೊಕ್ಕ ಪೇರ್‌ಡ್ ಉಪ್ಪುದ ಅಂಶೊಲು ಎಚ್ಚಾದ್ ಉಪ್ಪುಂಡು. ಆಯಿರ್ದ್ ಆದ್ ಧಾನ್ಯೊಲು ಬೊಕ್ಕ ತರಕಾರಿಲೆನ್ ಗಲಸುನಕುಲು ಉಪ್ಪುನು ಹೆಚ್ಚುವರಿಯಾದ್ ಬಳಸೊಡಾದ್ ಇತ್ತ್ಂಡ್