ಕನಿಜೊ

ಭೂಮಿದ ಮೇಲ್ದ ಪದರೊಲೆಡ್ ಕಲ್ಲುಲೆನ ರೂಪೊಡು ತೂವರೆ ತಿಕ್ಕುನ, ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಯಿನ ಆಂತರಿಕ ಸ್ಪಟಿಕ ರಚನೆ ಅಂಚನೆ ರಾಸಾಯನಿಕ ಸಂಘಟನೆ ಉಪ್ಪುನ ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ್ ಅಜೈವಿಕ ಮೂಲದ ನಿಸರ್ಗದ ಸಹಜ ವಸ್ತುಲೆಗ್ ಕನಿಜೊಲು (ಖನಿಜೊಲು) ಇಂದು ಲೆಪ್ಪುವೇರ್.

ಬಂಗಾರ್, ಬೆಳ್ಳಿ, ತಾಮ್ರ ಇಂಚಿನ ಕೆಲವು ಲೋಹ ರೂಪದ ಮೂಲವಸ್ತುಲು ಸಹಜವಾದ ಖನಿಜ ರೂಪೊಡು ಪ್ರಕೃತಿಡ್ ತಿಕ್ಕೊಂದು ಇಪ್ಪುವಾ. ಕರ್ಬೊ ಲೋಹಮಂಡೂರ(ಮ್ಯಾಂಗನೀಸ್) ತಾಮ್ರ ಸೀಸ ಸತು ಇಂಚಿನ ಲೋಹೊಲು ಅಯಿಕುಲೆನ ಆಕ್ಸೈಡು ಸಲ್ಫೈಡು ಬೊಕ ಕಾರ್ಬೋನೇಟು ಇಂಚಿನ ಸಂಯುಕ್ತ ರೂಪೊಲೆಡ್ ತಿಕ್ಕುನ ಉಂಡು. ಭೂಮಿಡ್ ತಿಕ್ಕುನ ಮೂಲವಸ್ತುಲೆಡ್ ಸಿಲಿಕಾನ್ ಬೊಕ್ಕ ಆಮ್ಲಜನಕ ಇನ್ಪಿನ ರಡ್ಡ್ಬು ಭೂಮಿಯ ಪಿದಯಿದಚೋಲಿಡ್ ಸುಮಾರಾದ್ ೭೫% ಭಾಗದಾತ್ ಇನ್ನಗ ದಿಂಜ ಪ್ರಮಾಣೊಡು ಉಂಡು, ಆಯಿನೆಡ್ದಾವರ, ಸಿಲಿಕಾನ್-ಆಮ್ಲಜನಕ ಸೇರ್ದ್ ಆಯಿನ ಸಿಲಿಕೇಟು ರೂಪದ ಖನಿಜೊಲು ಭೂಮಿಡ್ ಮಸ್ತ್ ದಿಂಜ ಬಗೆಕುಲೆಡ್ ತೂವರೆ ತಿಕ್ಕುಂಡು.

ಖನಿಜ ಪದ ವ್ಯಾಖ್ಯೆ

ಮ್ಯಾಗ್ನೆಟೈಟ್ ಕನಿಜೊದ ಅಷ್ಟಮುಖಿ ಪರೆಲುಲು

ಚಾಲ್ಸಿಡೊನಿ ಬೊಕ ಫ್ಲೂರೈಟ್ ಕನಿಜೊಲು ಜತೆಟ್

ನಿಸರ್ಗೊಡು ತಿಕ್ಕುನ, ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ್ ಸ್ಪಟಿಕ ರೂಪೊಡು ಉಪ್ಪುನ , ಅಜೈವಿಕ ಉಗಮದ, ಸಹಜ ರಾಸಾಯನಿಕ ಸಂಯುಕ್ತೊನು ಕನಿಜೊ ಯಾನೆ ಖನಿಜ ಇಂದು ಲೆಪ್ಪುವೆರ್. ಉಂದೆಟ್ ದುಂಬು 1995 ಇಸವಿಡು ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರಿಯ ಖನಿಜವಿಜ್ಞಾನ ಸಂಘ (IMA) ಅಂಗೀಕರಿಸಾದಿತ್ತಿನ ವ್ಯಾಖ್ಯೆದ ಪ್ರಕಾರ ಭೂವೈಜ್ಙಾನಿಕ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಲೆಡು ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾದ್, ಸ್ಫಟಿಕ ರಚನೆ ಉಪ್ಪುನ ಒವ್ವೆ ಒಂಜಿ ಮೂಲವಸ್ತು (ಧಾತು) ಅತ್ತಾಂಡ ರಾಸಾಯನಿಕ ಸಂಯುಕ್ತೊನು ಖನಿಜ ಇಂದು ಪಣ್ಪೆರು

ಕೆಲವು ವಿಜ್ಞಾನಿಲು ಭೂವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಪರಿಸರೊಲೆಡು ಜೈವಿಕ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಲೆಡ್ ಆತಿನ ಅಂಚನೆ ಸ್ಪಟಿಕ ರಚನೆ ದಾಂತಿನ ನೈಸರ್ಗಿಕ ವಸ್ತುಲೆನ್ಲಾ ಖನಿಜೊಲೆನ ಪಟ್ಟಿಗ್ ಸೇರಾದೆರ್.

ಕನಿಜೊ (ಖನಿಜ )ಇನ್ನಗ: ಖನಿ(=ಕನಿ,ಕಣಿ,ಗಣಿ- mine)ಟ್ ಜನ್ಯ ಆಯಿನವು(ಪುಟಿನವು). “ಖನಿಜ” ಇನ್ಪಿನ ಸಂಸ್ಕೃತ ಮೂಲದ ಶಬ್ಧೊನು ಭಾರತದ ಎಚ್ಚಿನ ‍ ಭಾಷೆಲೆಡ್ ಅವೇ ರೂಪೊಡು ಬಳಸೊಂದುಲ್ಲೆರ್.‍ ಖನಿಜ ಶಬ್ಧದ ತುಳು ರೂಪಾಂತರ “ಕನಿಜೊ”. ಇಂಗ್ಲೀಷಿಡ್ ಮಿನರಲ್ (mineral)ಇನ್ಪಿನ ಶಬ್ಧ ಉಪಯೋಗಿಸಾವೆರ್.

ಒವ್ವೇ ಒಂಜಿ ಖನಿಜೊಗು ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಯಿನ ರಾಸಾಯನಿಕ ಸಂಘಟನೆ ಉಪ್ಪುಂಡು. ಬಗೆ ಬಗೆತ ಖನಿಜೊಲು (minerals) ಅತ್ತಾಂಡ ಖನಿಜರೂಪಿಲು (mineraloids) ಸೇರ್ದಿನ ನೈಸರ್ಗಿಕ ವಸ್ತುನು ಶಿಲೆ(rock) ಇಂದು ಪರಿಗಣನೆ ಮಲ್ಪುವೆರ್. ಖನಿಜೊಲೆನ ಅಧ್ಯಯನೊನು ”ಖನಿಜವಿಜ್ಞಾನ” ಇಜಿಂಡ “ಖನಿಜಶಾಸ್ತ್ರ “(mineralogy) ಇಂದು ಪಣ್ಪೆರು.

ಪ್ರಪಂಚೊಡು 2017ಇಸವಿ ಮಾರ್ಚ್ ತಿಂಗೊಲ್ದ ಮುಟ್ಟ 5300 ವಿಧತ ಖನಿಜೊಲೆನ್ ಗುರುತಿಸಾದೆರು. ಉಂದೆಟ್ 5230 ಖನಿಜ ವಿಧೊಕುಲೆನ್ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರಿಯ ಖನಿಜವಿಜ್ಞಾನ ಸಂಘ (IMA - ಇಂಟರ್ ನ್ಯಾಶನಲ್ ಮಿನರಲೊಜಿಕಲ್ ಅಸೋಸಿಯೇಶನ್ )ದ ತಜ್ಞೆರು ಅಂಗೀಕಾರ ಮಲ್ತ್ ದೆರು.

ಭೂಮಿದ ಪಿದಯಿದ ಚೋಲಿ (crust) ಡು ಉಪ್ಪುನ ಖನಿಜೊಲೆಡ್ ಎಚ್ಚಿಕಡಿಮೆ 90% ದಾತ್ ಸಿಲಿಕೇಟು ವರ್ಗದ ಖನಿಜೊಲು. ಭೂಮಿದ ಒಟ್ಟಾರೆ ರಾಸಾಯನಿಕಗುಣತ ಅನುಸಾರವಾದ್ ಬೇತೆ ಬೇತೆ ಖನಿಜ ವಿಧಕುಲು ಭೂಮಿಡ್ ತಿಕ್ಕುನ ಬಗೆಕುಲು(ವೈವಿಧ್ಯ ) ಬೊಕ ಪ್ರಮಾಣ (ವಿಪುಲತೆ ) ನಿರ್ಧಾರವಾಪುಂಡು. ಸಿಲಿಕಾನ್ ಮತ್ತು ಆಮ್ಲಜನಕ ಇನ್ಪಿನ ರಡ್ಡ್ ಮೂಲವಸ್ತುಲು ಭೂಮಿದ ಪಿದಯಿಚೋಲಿಡು ಅಂದಾಜಿ 75 % ದಾತ್ ಉಪ್ಪುನ ಕಾರಣ, ಈ ಮೂಲವಸ್ತುಲು ದಿಂಜಿದಿನ ಸಿಲಿಕೇಟು ವಿದೊತ ಖನಿಜೊಲು ನಿಸರ್ಗೊಡು ವ್ಯಾಪಕವಾದ್ ಇತ್ತ್ ದ್ ಮಾತಾ ಕಡೆಟುಲಾ ತೋಜಿದ್ ಬರ್ಪಾ. ಉದಾಹರಣೆಗಾದ್: ಬೊಲ್ಲುಕಲ್ಲು (ಇಜಿಂಡ ಬೆಣಚಿ; ಇಂಗ್ಲೀಷಿಡ್ ಕ್ವಾರ್ಝ್ - Quartz ) ಇನ್ಪಿನವು ಒಂಜಿ ಅತ್ಯಂತ ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ್ ಅಂಚನೆ ದಿಂಜವಾದ್ ತಿಕ್ಕುನ ಒಂಜಿ ಸಿಲಿಕಾನ್- ರಡ್ಡ್ ಆಮ್ಲಜನಕ ಅಣುಕುಲು ಸೇರ್ದ್ ಆತಿನ ಸಿಲಿಕಾನ್ ಡೈ ಆಕ್ಸೈಡು ಇನ್ಪಿನ ರಾಸಾಯನಿಕ ಸಂಯುಕ್ತದ ನೈಸರ್ಗಿಕ ರೂಪ.

ಖನಿಜೊಲೆನ ಸಾಮಾನ್ಯ ಗುಣ ಲಚ್ಚಣೊಲು

ವಿಭಿನ್ನ ಖನಿಜೊಲೆನ್ ಅಯಿಕುಲೆನ ಬೇತೆ ಬೇತೆ ವಿಶಿಷ್ಟವಾಯಿನ ರಾಸಾಯನಿಕ ಬೊಕ ಭೌತಿಕ ಗುಣಧರ್ಮೊಲೆನ ಸಹಾಯೊಡು ಗುರುತಿಸಾವರೆ ಆಪುಂಡು. ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾಪಿನ ಭೂವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಪರಿಸರದ ಅನುಗುಣವಾದ್ ಖನಿಜೊಲೆನ ರಾಸಾಯನಿಕ ಸಂಘಟನೆ ಬೊಕ ಸ್ಪಟಿಕ ರಚನೆಲೆಡು ಉಂಡಾಪಿನ ವ್ಯತಾಸೊಲೆನ್ ಆಧರಿಸಾದ್ ವಿವಿಧ ಖನಿಜ ವಿಧಕುಲೆನ್ ಗುರುತಿಸಾವರೆ ಆಪುಂಡು. ಶಿಲಾ ವಸ್ತುಲೆನ ಉಗಮ ಪರಿಸರೊಡು ಉಂಡಾಪಿನ ಉಷ್ಣತೆ, ಒತ್ತಡ ಬೊಕ ಸಮಗ್ರ ಸಂಘಟನೆಲೆಡು ಆಪಿನ ಬದಲಾವಣೆಲು ಅಯಿಟುಪ್ಪುನ ಖನಿಜಲೆಡು ಬದಲಾವಣೆಗ್ ಕಾರಣವಾಪುಂಡು.

ಖನಿಜೊಲೆನ ರಾಸಾಯನಿಕ ರಚನೆ ಬೊಕ ಸಂಘಟನೆಗು ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟಿನ ಬಗೆಬಗೆತ ಭೌತಿಕ ಗುಣ ಲಚ್ಚಣೊಲೆನ ಆಧಾರೊಡು ಖನಿಜೊಲೆನ್ ತೆರಿಪಾವರೆ ಆಪುಂಡು. ಖನಿಜೊಲೆನ್ ಗುರುತಿಸಾವರೆ ಸಾಕಾರಿಯಾಪಿನ ಸಾಮಾನ್ಯ ಭೌತಿಕ ಗುಣಕುಲು ಇನ್ನಗ ಅಯಿಕುಲೆನ ಸ್ಪಟಿಕ ರಚನೆ, ಬಾಹ್ಯರೂಪ, ಗಟ್ಟಿತನ, ಹೊಳಪು, ಪಾರದರ್ಶಕತ್ವ , ಬಣ್ಣ, ಪೊಡಿ, ಸೀಳಿಕೆಲು, ಬಿರುಕುಲು, ಸಂದುಲು ಬೊಕ ವಿಶಿಷ್ಟ ಸಾಂದ್ರತೆ. ಉಂದು ಅತ್ತಾಂದೆ ಖನಿಜೊಲೆನ ಆಯಸ್ಕಾಂತೀಯ ಗುಣ, ರುಚಿ, ವಾಸನೆ, ವಿಕಿರಣಶೀಲತ್ವ ಬೊಕ ಆಮ್ಲದೊಟ್ಟುಗು ತೋಜಾವುನ ವರ್ತನೆ ದಂಚಿನ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುಣಕುಲೆನ್ ಬಳಸ್ದ್ ನನಾತ್ ನಿಖರವಾದ್ ಖನಿಜ ಪ್ರಭೇಧೊಲೆನ್ ಗುರುತಿಸಾವರೆ ಆಪುಂಡು.

ಖನಿಜೊಲೆನ ಉಲಾಯಿದ ಮುಖ್ಯ ರಾಸಾಯನಿಕ ಘಟಕೊಲೆನ ಆಧಾರೊಡು ಅಯಿಕುಲೆನ್ ವರ್ಗಿಕರಣ ಮಲ್ಪುವೆರು. ಖನಿಜೊಲೆನ ವರ್ಗಿಕರಣ ಕ್ಕಾದ್ (೧) ಡಾನಾ ವರ್ಗಿಕರಣ ಬೊಕ (೨) ಸ್ಟ್ರುಂಝ್ ವರ್ಗಿಕರಣ ಇನ್ಪಿನ ರಡ್ಡ್ ಮುಖ್ಯವಾಯಿನ ಪದ್ಧತಿಲು ಚಾಲ್ತಿಡು ಉಲ್ಲಾ.

ಸಿಲಿಕೇಟು ಖನಿಜೊಲು

ಬೆಂಟೊನೈಟು ಸೇಡಿ, ಕುಕ್ಕೆಹಳ್ಳಿ, ಉಡುಪಿ ಜಿಲ್ಲೆ.

ಸಿಲಿಕೇಟು (Silicate) ವರ್ಗೊಗು ಸೇರಿದಿನ ಖನಿಜೊಲೆನ್ ಅಯಿಕುಲೆನ ಬಹುಕಣಕರಣ (ಪಾಲಿಮರಿಕರಣ -polymerization) ಬೊಕ ಸ್ಪಟಿಕ ರಚನೆಲೆನ (crystal structure) ಆಧಾರೊಡು ಆಜಿ ಉಪವಿಭಾಗಲಾದ್ ವಿಂಗಡಿಸಾದೆರು. ಮಾತಾ ಸಿಲಿಕೇಟು ಖನಿಜೊಲೆಡು [SiO₄]^4- ಇನ್ಪಿನ ಸಿಲಿಕಾ(silica) ಚತರ್ಮುಖಿ ಲೆನ (tetrahedron) ಮೂಲ ಘಟಕ ಉಪ್ಪುಂಡು. ಸಿಲಿಕಾ ಚತುರ್ಮುಖಿ ಇನ್ನಗ, ಒಂಜಿ ಸಿಲಿಕಾನ್ ಧನಾಯಾನು(cation)ದ ಸುತ್ತ ನಾಲು ಆಮ್ಲಜನಕದ ಋಣಾಯನುಲು (anions) ಕೂಡೊಂದು ಉಂಡಾಯಿನ ಚತುರ್ಮುಖ ರೂಪದ ರಚನೆ. ಬಹುಕಣಕರಣವಾಯಿನ ಇಂಚಿನ ಸಿಲಿಕಾನ್ ಚತುರ್ಮುಖಿಲೆನು ಈ ತಿರ್ತದಂಚ ಉಪವಿಭಾಗಿಸಾವೊಲಿ.

ನೇರ ಸಿಲಿಕೇಟುಲು (ಆರ್ಥೋ ಸಿಲಿಕೇಟುಲು- Orthosilicates ಬಹುಕಣದಾಂತಿನ ಒಂಟಿ ಸಿಲಿಕಾ ಚತುರ್ಮುಖಿಲು)
ದ್ವ ಸಿಲಿಕೇಟುಲು (ಡೈ ಸಿಲಿಕೇಟುಗಳು-Disilicates ಪರಸ್ಪರ ಬಂಧಿಸಾದಿನ ರಡ್ಡು ಸಿಲಿಕಾ ಚತುರ್ಮುಖಿಲು)
ಚಕ್ರಿಯ ಸಿಲಿಕೇಟುಲು (ಸೈಕ್ಲೋಸಿಲಿಕೇಟುಲು cyclosilicates- ಉಂಗಿಲ ರೂಪದ ಸಿಲಿಕಾ ಚತುರ್ಮುಖಿಲು )
ಸರಣಿ ಸಿಲಿಕೇಟುಲು( ಇನೊ ಸಿಲಿಕೇಟುಲು inosilicates- ಸರಣಿರೂಪದ ಸಿಲಿಕಾ ಚತುರ್ಮುಖಿಲು )
ಪದರ ಸಿಲಿಕೇಟುಲು ( ಫಿಲ್ಲೊಸಿಲಿಕೇಟುಲು phyllosilicates- ಪದರರೂಪದ ಸಿಲಿಕಾ ಚತುರ್ಮುಖಿಲು )
ಜಾಲ ಸಿಲಿಕೇಟುಲು ( ಟೆಕ್ಟೊಸಿಲಿಕೇಟುಲು- tectosilicates-ಮೂಜಿ ಆಯಾಮದ ಜಾಲದಂಚಿನ ಸಿಲಿಕಾ ಚತುರ್ಮುಖಿಲು ).

ಬೇತೆ ಖನಿಜ ವರ್ಗೊಲು

ಸಿಲಕೇಟುಲು ಅತ್ತಾಂದೆ ಬೇತೆ ಪ್ರಮುಖವಾಯಿನ ಖನಿಜ ವರ್ಗೊಲು ಇನ್ನಗ

ಸಹಜ ಮೂಲವಸ್ತುಲು ( native elements),

ಬಾಕ್ಸೈಟು, ಪಡುವಾರೆ, ಉಡುಪಿ ಜಿಲ್ಲೆ,ಕರ್ನಾಟಕ

ಸಲ್ಫೈಡುಲು(sulfides),
ಆಕ್ಸೈಡುಲು (oxides),
ಹೇಲೈಡುಲು (halides),
ಕಾರ್ಬೋನೇಟುಲು(carbonates),
ಸಲ್ಫೇಟುಲು (sulfates) ಬೊಕ
ಫಾಸ್ಫೇಟುಲು (phosphates).

ಶಿಲೆಕುಲು, ಅದುರುಲು ಬೊಕ ರತ್ನೊಲು

ಪೈರೋಪ್ ಗಾರ್ನೆಟ್ ಕನಿಜೊದ ಸ್ಪಟಿಕ ಪರೆಲುಲು

ಒಂಜಿ ಇಜಿಂಡ ಒಂಜೆಡ್ದ್ ಎಚ್ಚ ಖನಿಜೊಲು ಇಜಿಂಡ ಖನಿಜರೂಪಿಲು ಒಟ್ಟಾದ್ ಸೇರ್ದ್ ಉಪ್ಪುನ ನೈಸರ್ಗಿಕ ವಸ್ತುನು ಶಿಲೆ ಇಂದು ಪಣ್ಪೆರು. ಕೆಲವು ಶಿಲೆಕುಲೆಡು ಉದಾಹರಣೆಗ್ ಸುಣ್ಣದಕಲ್ಲು (ಲೈಮ್ ಸ್ಟೋನು-limestone) ಇಜಿಂಡ ಬೆಣಚಿಕಲ್ಲು(ಕ್ವಾರ್ಝೈಟು- quartzite) ಇಂಚಿನವೆಟು ಒಂಜೇ ಬಗೆತ ಖನಿಜೊಲು ದಿಂಜ ಪ್ರಮಾಣೊಡು ಉಪ್ಪುವಾ.ಸುಣ್ಣದಕಲ್ಲುಡು ಕೇಲ್ಸೈಟು (Calcite) ಇಜಿಂಡ ಅರಗೊನೈಟು Aragonite) ಇನ್ಪಿನ ಖನಿಜ ಅಂಚನೆ ಕ್ವಾರ್ಝೈಟುಡು ಕ್ವಾರ್ಝ್ ಇನ್ಪಿನ ಖನಿಜ ಎಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣೊಡು ಉಪ್ಪುವಾ.

ಫ್ಲೋರೈಟು ಖನಿಜ

ಬೇತೆ ಶಿಲೆಕುಲೆಡು ಮುಖ್ಯವಾದುಪ್ಪುನ ಖನಿಜಲೆನ ತುಲನಾತ್ಮಕ ಪ್ರಮಾಣೊದ ಮಿತ್ತ್ ಆಯಾ ಶಿಲೆನ್ ಗುರುತು ಮಲ್ಪರೆ ಆಪುಂಡು. ಉದಾಹರಣೆಗಾದ್ ಗ್ರಾನೈಟು (granite) ಶಿಲೆಟ್ ಕ್ವಾರ್ಝ್ (quartz), ಅಲ್ಕಾಲಿ ಫೆಲ್ಸ್‍ಪಾರ್(alkali feldspar) ಬೊಕ ಪ್ಲೇಜಿಯೊಕ್ಲೇಸ್ ಫೆಲ್ಸ್‍ಪಾರ್(plagioclase feldspar) ಇನ್ಪಿನ ಖನಿಜೊಲು ಸೇರ್ದಿಪ್ಪುವಾ. ಉಂದಾತ್ತಾಂದೆ ಉಂದೆ ಶಿಲೆಟು ಉಪ್ಪುನ ಬಯೊಟೈಟು (biotite), ಮೇಗ್ನೆಟೈಟು (magnetite), ಜಿರ್ಕಾನ್ (zircon)-ಇಂಚಿನ ಎಲ್ಯ ಎಲ್ಯ ಪ್ರಮಾಣೊಡು ಖನಿಜ ವಿಧೊಕುಲೆನ್ ಪೂರಕ (accessory) ಖನಿಜೊಲು ಇಂದು ಪಣ್ಪೆರು.

ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು (Coal) ಇಂದ್ ಪಣ್ಪಿನ ಜಲಜ-ಶಿಲೆಟು (sedimentary rock) ಜೈವಿಕವಾದ್ ಆತಿನ ಇಂಗಾಲ (Carbon) ಎಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣೊಡು ಉಪ್ಪುಂಡು.ಶಿಲೆಕುಲೆಡು ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ್ ಉಪ್ಪುನ ಖನಿಜೊಲೆನ್ ಶಿಲೆ ಕಾರಕ (rock forming) ಖನಿಜೊಲು ಇಂದ್ ಪಣ್ಪೆರು. ಈ ಮಿತ್ತ್ ಪಂಡಿನ ಕ್ವಾರ್ಝ್, ಫೆಲ್ಸ್‍ಪಾರ್, ಮೈಕಾ (mica) ,ಆಂಫಿಬೋಲು(amphibole), ಪೈರೋಕ್ಸಿನ್ (pyroxene),ಆಲಿವಿನ್ (olivine) -ಇಂಚಿನ ಸುಮಾರು 150 ಬಗೆತ ಸಾಮಾನ್ಯ ಖನಿಜೊಲು ಪ್ರಮುಖ ಶಿಲೆ ಕಾರಕ ಖನಿಜೊಲಾದ್ ತೋಜಿದ್ ಬರ್ಪಾ. ಇಂಚಿನ ಶಿಲೆಕಾರಕ ಖನಿಜೊಲೆಡು ಎಚ್ಚಿನವು ಸಿಲಿಕೇಟು ವರ್ಗೊಗು ಸೇರಿನವು.

ವಾಣಿಜ್ಯ ಬಳಕೆದ ಖನಿಜೊಲೆನ್ ಕೈಗಾರಿಕಾ (industrial) ಖನಿಜೊಲು ಇನ್ಪೆರು. ಉದಾಹರಣೆಗಾದ್ ಸಿಲಿಕಾ ಪೊಯ್ಯೆ (Silica Sand) ಲೋಹ ಎರಕದ (foundry) ಉದ್ದಿಮೆಲೆಡು ಅತಿ ಅಗತ್ಯದ ಖನಿಜ ವಸ್ತುವಾದ್ ಬಳಕೆ ಆಪುಂಡು.

ಅದುರುಲು

ಲೋಹದ ಪ್ರಮಾಣ ಎಚ್ಚಾದ್ ಉಪ್ಪುನ ಖನಿಜ ಬೊಕ ಶಿಲೆಕುಲೆನ್ ಅದರು ಲು (ores ) ಇಂದು ಲೆಪ್ಪುವೆರು. ಉದಾಹರಣೆಗಾದ್ ಬಳ್ಳಾರಿ ಜಿಲ್ಲೆಡು ದಿಂಜ ತಿಕ್ಕುನ ಹೀಮಾಟೈಟು ( haematite) ಇನ್ಪಿನ ಅದುರು ಕರ್ಬೊದ ಅದುರು. ಹೀಮಾಟೈಟು ಅದುರುದ ರಾಸಾಯನಿಕ ಸಂಘಟನೆ Fe₂O_3.

ರತ್ನೊಲು

ಪಾರದರ್ಶಕ ಜಿರ್ಕಾನ್ ಮಣಿರತ್ನ ಆಲಂಕಾರ ಬಳಕೆಗ್ ಕತ್ತೆರ್ದಿನ ಸಿದ್ಧ ರೂಪೊಡು

ಅಪರೂಪದ ಅಂಚನೆ ದಿಂಜ ಪೊರ್ಲು ಉಪ್ಪುನ , ದೀರ್ಘ ಬಾಳ್ವಿಕೆ ಬರ್ಪಿನ, ಆಲಂಕಾರೊಗು ಬಳಕೆಯಾಪಿನ ಖನಿಜೊಲೆನ್ ರತ್ನೊಲು ಇಂದು ಪಣ್ಪೆರು. ಒರುಂಬ ಬಗೆತ ನವರತ್ನೊಲು ನಮ್ಮ ದೇಶೊಡು ಪ್ರಾಚೀನ ಕಾಲೊಡುದಿಂಚಿ ಬಳಕೆಡು ಉಲ್ಲಾ. ಆಂಡ ಆದುನಿಕ ಪ್ರಪಂಚೊಡು ಸುಮಾರಾದ ೩೫ ಬಗೆತ ರತ್ನೊಲು ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾದುಲ್ಲಾ. ಉಂದೆಕುಲೆಡು ಸುಮಾರ ೨೦ ಬಗೆತ ಖನಿಜೊಲೆನು ಗುರುತು ಮಲ್ಪೊಲಿ. ಕೆಲವು ಖನಿಜೊಲು ಒಂಜೆಡ್ದ್ ಎಚ್ಚಿನ ರೂಪೊಡು ನಿಸರ್ಗೊಡು ತೋಜಿದ್ ಬರ್ಪಾ. ಉದಾಹರಣೆಗಾದ್ ಕೊರಂಡಂ ಇನ್ಪಿನ ಖನಿಜ ಮಾಣಿಕ್ಯ (ರೂಬಿ) ಬೊಕ್ಕ ನೀಲ (ಸಫೈರ್) ಇಂಚ ರಡ್ಡ್ ರೂಪೊಲೆಡ್ ತಿಕ್ಕುವಾ. ಇಂಚಿನ ಕೆಲವು ರೂಬಿ ಕೊರಂಡಂ ದ ನಿಕ್ಷೇಪೊಲೆನ್ ಸುಳ್ಯಾ ತಾಲೂಕುದ ಗ್ರಾಮೀಣ- ಅರಣ್ಯ ಭಾಗೊಲೆಡ್ ತೂವೊಲಿ.

ಉಂದೆನ್ಲಾ ತೂಲೆ

ಖನಿಜ
mineral

ಉಲ್ಲೇಕೊಲು

#https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%96%E0%B2%A8%E0%B2%BF%E0%B2%9C

#https://en.wikipedia.org/wiki/Mineral