ವಿಕಿಪೀಡಿಯ

ಕುದುರೆ ದೆಂಜಿ

ಕುದುರೆ ದೆಂಜಿ ಪಂಡ ಕಡಲ್‌ದ ಅರುಟು ಸೆರೆತ್ತ ಜೊತೆಟ್ ಪೊಯ್ಯೆದ ಮಿತ್ತ್ ಉಪ್ಪುನಂಚಿತ್ತಿ ಅಮೂಲ್ಯವಾಯಿನಂಚಿನ ಒಂಜಿ ಜೀವಿ. ಉಂದೆನ್ ಆಹಾರವಾದ್ ಜನೊಕುಲು ಗಳಸುವೆರ್. ಇನಿ ಈ ಜೀವಿ ಅಲಿಯಂತ್ರಗ್ ಬೈದ್ಂಡ್. ಇಂದೆನ್ ಒರಿಪವುನಂಚಿನ ಜಬದಾರಿ ನಮ್ಮ ಪುಗೆಲ್‌ದ ಮಿತ್ತುಂಡು. ಈ ದೆಂಜಿ ಬೊಲ್ದು ಬೊಕ್ಕ ಮಂಜಲ್ ಬಣ್ಣೊಡುಂಡು. ಉಂದು ನಮಕ್ಕ್ ಆಹಾರ ಮಾತ್ರ ಆದೇ ಅತ್ತ್ ಕೆಲವೊಂಜಿ ಸೀಕ್‌ಗ್ ಮರ್ದ್‌ಲಾ ಆದ್ ಉಂಡು. ದೆಂಜಿನ್ ಜೆಂಜಿ, ಡೆಂಜಿ ಪಂಡ್‌ದ್‌ಲಾ ಲೆಪ್ಪುವೆರ್.

ದೆಂಜಿಲು
Temporal range: Jurassic–Recent
ಲಿಯೊಕಾರ್ಸಿನಸ್ ವರ್ನ್ಯಾಲಿಸ್
Scientific classification
Kingdom:
Animalia
Phylum:
ಆರ್ಥ್ರೊಪೋಡಾ
Subphylum:
ಕ್ರಸ್ಟೇಶಿಯಾ
Class:
ಮ್ಯಾಲಕೊಸ್ಟ್ರಾಕಾ
Order:
ಡೆಕಪೋಡಾ
Suborder:
ಪ್ಲೀಯೊಸಯಮ್ಯಾಟಾ
Infraorder:
ಬ್ರ್ಯಾಕ್ಯೂರಾ

ಲಿನೀಯಸ್, 1758
ವಿಭಾಗೊಲು ಬೊಕ್ಕ ಉಪವಿಭಾಗೊಲು [೧]
  • ಡ್ರೋಮಿಯೇಸಿಯಿ
  • ರಾನಿನೊಯ್ಡಾ
  • ಸೈಕ್ಲೊಡೊರಿಪ್ಪೊಯಿಡಾ
  • ಯೂಬ್ರಚ್ಯೂರಾ
    • ಹೆಟರೊಟ್ರೆಮಾಟಾ
    • ಥೊರಾಸೊಟ್ರೆಮಾಟಾ

ನಿಜವಾಯಿನ ದೆಂಜಿಲು ಬ್ರಾಚ್ಯುರಾ ಪನ್ಪುನ ಇರ್ತ್‌ದ ಗಣಕ್ಕ್ ಸೇರ್‌ನ ದಶಪಾದಿಲಾದ್, ವಿಶಿಷ್ಟ ಪನಪುನಲೆಕೊ ಅವು ಒಂಜಿ ಬಾರೀ ಕುದ್ಯದ, ಚಾಚೊಂದು ಉಪ್ಪುನ "ಕುಡೆನ್" ಕುದ್ಯದ, ಬೀಲ[೨]) ಹೊಂದ್‌ದ್ ಉಂಡು, ಅತ್ತ್ಂಡ ಆ ಭಾಗೊಡು ತಗ್ಗಯಿನ ಎಲ್ಯ ಬಂಜಿಲಾ ಮುಂಡಭಾಗೊದ ಅಡಿಟ್ಟ್ ಸಂಪೂರ್ಣವಾದ್ ಮುಚ್ಚೊಂದು ಉಪ್ಪುಂಡು. ಸನ್ಯಾಸಿ ದೆಂಜಿಲು, ಅರಸೇಡಿಲು, ಹೊಳಪುಳ್ಳ ದೆಂಜಿಲು, ಲಾಳದ ದೆಂಜಿಲು ಬೊಕ್ಕ ಕೂರೆದಲೆಕೊ ಉಪ್ಪುನ ಒರಿನ ಪ್ರಾಣಿಲು ನಿಜವಾಯಿನ ದೆಂಜಿಲು ಅತ್ತ್.

ವಿಕಸನ

ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ
 
ಕೇಂದ್ರೀಯ ಬೊಕ್ಕ ದಕ್ಷಿಣ ಅಮೇರಿಕಗ್ ಸೇರ್‌‍ನ ಒಂಜಿ ನೆಲ ದೆಂಜಿ ಆಯಿನ ಗೆಕಾರ್ಸಿನಸ್‌ ಕ್ವಾಡ್ರೇಟಸ್‌.

ದೆಂಜಿಲು ಒಂಜಿ ದಪ್ಪ ಆಯಿನ ಪಿದಯಿದ ಕವಚೊರ್ದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ್ ಆವರಿಸಾದ್ ಉಪ್ಪುಂಡು ಬೊಕ್ಕ ಒಂಜಿ ಏಕ ಜೋಡಿ ಕೊಂಡಿಲೆರ್ದ್ (ಚಿಮುಟಿ ಕೊಂಡಿಲೆರ್ದ್) ಸಜ್ಜಾದ್ ಉಪ್ಪುಂಡು. ಪ್ರಪಂಚದ ಮಾತ ಸಾಗರೊಲೆಡ್ ದೆಂಜಿಲು ತೋಜಿದ್ ಬರ್ಪುಂಡು. ಮಸ್ತ್ ದೆಂಜಿಲು ಚೀಪೆ ನೀರ್‌ಡ್ ಬೊಕ್ಕ ನೆಲತ್ತ ಮಿತ್ತ್, ಅಯಿಟ್‌ಲಾ ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗದ್ ಉಷ್ಣವಲಯದ ಪ್ರದೇಶೊಲೆದ ನೆಲತ್ತ ಮಿತ್ತ್ ವಾಸ ಮಲ್ಪುಂಡು. ದೆಂಜಿಲೆನ ಗಾತ್ರಲಾ ವೈವಿಧ್ಯಮಯವಾದ್ ಉಪ್ಪುಂಡು; ಕೆಲವೇ ಮಿಲಿಮೀಟರ್‌ದಾತ್ ಅಗಲವಾದ್‍ ಉಪ್ಪುನ ಬಟಾಣಿ ದೆಂಜಿರ್ದ್ ಸುರು ಆಯಿಬೊಕ್ಕ 4 metres (13 ft)ಮುಟ್ಟದ ಉದ್ದದ ಕಾರ್‌ನ್ ಹೊಂದ್‌ದ್ ಉಪ್ಪುನ ಜಪಾನಿ ಜೇಡ ದೆಂಜಿದಡೆ ಮುಟ್ಟ ದೆಂಜಿಲೆನ ಗಾತ್ರೊದ ವೈವಿಧ್ಯತೆ ಉಂಡು.[೩]

ಲಭ್ಯ ಉಪ್ಪುನ ದೆಂಜಿದ ಜಾತಿಲೆನ ಪೈಕಿ ಸುಮಾರ್ ಜಾತಿಲು ಚೀಪೆನೀರ್‌ದ, ಭೂಚರ ಅತ್ತ್ಂಡ ಅರೆ-ಭೂಚರ ಜಾತಿಲು ಆದ್‌ ಉಂಡು;[೪] ಪ್ರಪಂಚದ ಉಷ್ಣವಲಯದ ಬೊಕ್ಕ ಅರೆ-ಉಷ್ಣವಲಯದ ಪ್ರದೇಶೊಲೆನ ಉದ್ದಗಲೆಗ್‍ಲಾ ಅವು ತೋಜಿದ್‍ ಬರ್ಪ. ಅವು ಒಂಜಿ ಏಕ ಜೈವಿಕ ಕುಲತ್ತ ಗುಂಪು ಉಪ್ಪು ಪಂದ್ ದುಂಬು ಭಾವಿಸಾದ್ ಇತ್ತೆರ್, ಆಂಡ ಅವು ಕನಿಷ್ಟಪಕ್ಷ ರಡ್ಟ್ ವಿಶಿಷ್ಟ ವಂಶಾವಳಿಲೆನ್ ಪ್ರತಿನಿಧಿಸವುಂಡು ಪಂದ್ ಇತ್ತೆ ನಂಬುವುವೆರ್; ಅಯಿಟ್ಟ್ ಒಂಜಿ ವಂಶಾವಳಿ ಪೂರ್ವಾರ್ಧಗೋಳೊಡು ಇತ್ತ್ಂಡ ನನೊಂಜಿ ಅಮೆರಿಕಾ ಖಂಡೊಡು ಉಂಡು. [೫]

ಬಾರೀ ದುಂಬುದ ಅಸಂದಿಗ್ಧ ದೆಂಜಿದ ಪಳೆಯುಳಿಕೆಲು ಜ್ಯುರಾಸಿಕ್‌‌ ಕಾಲೊಗು ಸೇರ್‌ದ್ಂಡ್ ಅಂಡಲಾ, ಕೇವಲ ಆಯಿತ್ತ ಬೆರಿತ್ತ ಚಿಪ್ಪಿರ್ದ್ ಚಿರಪರಿಚಿತವಾದ್ ಉಪ್ಪುನ ಕಾರ್ಬನಿಫರಸ್‌ ಕಾಲೊದ ಇಮೋಕ್ಯಾರಿಸ್‌ ದೆಂಜಿದ ಒಂಜಿ ಆದಿಮ ದೆಂಜಿ ಆದ್‍ ಉಪ್ಪೆರೆ ಯಾವು ಪಂದ್ ಪನ್ಪೆರ್.[೬] ಕ್ರಿಟೇಷಿಯ ಪೊರ್ತುಡು ಬೊಕ್ಕ ತೋಜಿದ್ ಬತ್ತ್‌ನ ದೆಂಜಿಲೆನ ಪ್ರಸರಣ, ಗೊಂಡ್ವಾನಾದ ಅವನತಿದ ಒಟ್ಟುಗೆ ಅತ್ತಂಡ ಜೆಂಜಿಲೆನ ಮುಖ್ಯ ಪರಭಕ್ಷಕೊಲಾಯಿನ ಮೂಳೆಮೂಳೆದ ಮೀನ್‌ದ ಏಕಕಾಲೀನ ಪ್ರಸರಣದೊಟ್ಟುಗೆ ಸಂಬಂಧೊನು ಹೊಂದ್‌ದ್ ಉಪ್ಪೆರೆಯಾವು.[೭]

ಲೈಂಗಿಕ ದ್ವಿರೂಪತೆ

ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ
 
ಕಿಬ್ಬೊಟ್ಟೆದ ಆಕಾರೊಡು ಉಪ್ಪುನ ವ್ಯತ್ಯಾಸೊನು ತೋಜಾವೊಂದು ಉಪ್ಪುನ ಪ್ಯಾಕಿಗ್ರೇಪಸ್‌ ಮಾರ್ಮೊರೇಟಸ್‌ದ ಒಂಜಿ ಆಣ್ (ಮೇಲ್ಭಾಗ) ಬೊಕ್ಕ ಒಂಜಿ ಪೊಣ್ಣಬ (ಕೆಳಭಾಗ) ಕೆಳಮೇಲ್ಮೈ.

ದೆಂಜಿಲು ದಿಂಜ ಸರ್ತಿ ಲಕ್ಕ್‌ದ್ ತೋಜುನ ಲೈಂಗಿಕ ದ್ವಿರೂಪತೆನ್ ತೋಜಾವುಂಡು. ಆಣ್ ದೆಂಜಿಲು ಮಸ್ತ್ ಪೊರ್ತುಡು ಮಲ್ಲೆ ಉಪ್ಪುನ ಚಿಮುಟಿಕೊಂಡಿಲೆನ್[೮] ಹೊಂದ್‍ದ್ ಉಪ್ಪುವ; ಈ ಪ್ರವೃತ್ತಿ ಉಕಾ ಕುಲತ್ತ (ಒಸಿಪೊಡಿಡೇ) ಬಗ್ಗ್‌ದ್ ಉಪ್ಪುನ ಕೊಂಡಿದ ದೆಂಜಿಲೆಡ್ ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾದ್ ಲಕ್ಕ್‌ದ್‍ ತೋಜುಂಡು. ಬಗ್ಗ್‌ದ್ ಉಪ್ಪುನ ಕೊಂಡಿದ ದೆಂಜಿಲೆಡ್, ಆಣ್‌ಲ್ ಒಂಜಿ ಚಿಮುಟಿಕೊಂಡಿನ್‍ ಹೊಂದ್‌ದ್ ಇತ್ತ್‌ದ್, ಅವು ಬಾರೀ ಮಲ್ಲೆ ಉಪ್ಪುಂಡು; ಈ ಚಿಮುಟಿಕೊಂಡಿ ಸಂವಹನಗಾದ್, ಅಯಿಟ್ಟ್‌ಲಾ ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾದ್ ಸಂಗಾತಿನ್‍ ಆಕರ್ಷಿಸಾಯೆರೆ ಬೋಡಾದ್ ಬಳಕೆ ಆಪುಂಡು.[೯] ನನೊಂಜಿ ದೆರ್ತ್ ತೋಜುನ ವ್ಯತ್ಯಾಸ ಪಮಡ ಪ್ಲಿಯಾನ್‌‌ (ಕಿಬ್ಬೊಟ್ಟೆ) ಸ್ವರೂಪೊಡು ತೋಜಿದ್ ಬರ್ಪುಂಡು; ಬಹುತೇಕ ಆಣ್ ದೆಂಜಿಲೆಡ್ ಉಂದು ಎಲ್ಯ ಆದ್ ಇತ್ತ್‌ದ್, ತ್ರಿಕೋನಾಕಾರದ ಸ್ವರೂಪನ್ ಹೊಂದ್‌ದ್ ಇತ್ತ್ಂಡ, ಪೊಣ್ಣುಲು ಒಂಜಿ ಅಗೆಲವಾಯಿನ, ಉರುಂಟುದ ಕಿಬ್ಬೊಟ್ಟೆನ್‍ ಹೊಂದ್‌ದ್ ಉಪ್ಪುಂಡು.[೧೦] ಪೊಣ್ಣು ದೆಂಜಿಲು ಆಯಿತ್ತ ಪ್ಲಿಯೋಪಾಡ್‌‌ಲೆನ ಭಾಗೊಡು ಫಲೀಕರಿಸಯಿನ ತೆತ್ತಿಲೆನ ಮಿತ್ತ್ ಕಾವು ಕೊರೊಂದು ಕುಲ್ಲುನೆರ್ದ್‌ ಸ್ವರೂಪೊಡು ಈ ಬಗೆತ ಭಿನ್ನತೆ ತೋಜಿದ್‍ ಬರ್ಪುಂಡು.

ವರ್ತನೆ

ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ
 
ಹವಾಯಿಡ್ ಹೆಟೆರೋಸೆಂಟ್ರೋಟಸ್‌ ಟ್ರೈಗೋನೇರಿಯಸ್‌ನ್ ಕಾರ್ಪಿಲಸ್‌ ಕಾನ್ವೆಕ್ಸಸ್‌ ತಿನೊಂದು ಉಪ್ಪುನೆ.

ದೆಂಜಿಲು ವಿಶಿಷ್ಟ ಪಂದ್ ಪನ್ಪುನಂಚ ಒಂಜಿ ಬರಿಕ್ಕ್[೧೧] ನಡಪುಂಡು (ಈ ಒಂಜಿ ವರ್ತನೆರ್ದ್ ಆದೇ ದೆಂಜಿದ ಲೆಕೊ ಬರಿಕ್ಕ್ ಪೋಪುನ ಪನ್ಪುನ ಪದ ನಂಕ್‍ ತಿಕ್ಕ್‌ದ್ಂಡ್). ದೆಂಜಿಲೆನ ಕಾರ್‌ಲೆನ ಕೀಲ್‌ದ ಜೋಡಣೆನೇ ಉಂದೆಕ್ಕ್‌ ಕಾರಣ. ಸದರಿ ಕೀಲುಜೋಡಣೆ ಒಂಜಿ ಓರೆ ಆಯಿನ ನಡಪುನ ಭಂಗಿನ್ ಎಚ್ಚ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಅಪುನಂಚ ಮಲ್ಪುಂಡು.[೧೨] ಆಂಚ ಆದ್‍ಲಾ, ಕೆಲವೊಂಜಿ ದೆಂಜಿಲು ದುಂಬು ಅತ್ತ್ಂಡ ಪಿರಪುಗು ನಡಪೆರೆ ಪ್ರಾಶಸ್ತ್ಯ ಕೊರ್ಪುಂಡು; ರ್ಯಾನಿನಿಡ್‌ಲಾಯಿನ,[೧೩] ಲಿಬಿನಿಯಾ ಎಮರ್ಜಿನೇಟಾ [೧೪] ಬೊಕ್ಕ ಮಿಕ್ಟಿರಿಸ್‌‌ ಪ್ಲಾಟಿಚೆಲೆಸ್‌ ಈ ಗುಂಪುಗು ಸೇರುಂಡು.[೧೧]. ಕೆಲವೊಂಜಿ ದೆಂಜಿಲು, ಅಯಿಟ್ಟ್‌ಲಾ ಗಮನಾರ್ಹವಾದ್ ಪೊರ್ಚುನಿಡೆ ಬೊಕ್ಕ ಮ್ಯಾಟುಟಿಡೆ ವಂಶೊಗು ಸೇರ್‌ನ ದೆಂಜಿಲು, ಮೀಂದುನೆಟ್ಟ್‌ಲಾ ಸಮರ್ಥವಾದ್ ಉಪ್ಪುಂಡು.[೧೫]

ದೆಂಜಿಲು ಬಹುತೇಕವಾಗದ್ ಕ್ರಿಯಾಶೀಲ ಪ್ರಾಣಿಲಾದ್ ಉಪ್ಪುಂಡು, ಸಂಕೀರ್ಣ ವರ್ತನೆದ ಮಾದರಿಲೆನ್‍ ಹೊಂದ್‌ದ್ ಉಪ್ಪುಂಡು. ಆಯಿತ್ತ ಚಿಮುಟಾಂಗೊಲೆನ್‌ ಹಾಕುನ ಅತ್ತ್ಂಡ ಬೀಜುನ ಮೂಲಕ ಸಂವಹಿಸುನ ಸಾಮರ್ಥ್ಯೊನು ಅವು ಹೊಂದ್‌ದ್ ಉಪ್ಪುಂಡು. ಪರಸ್ಪರರೆನ ಕಡೆಕ್ಕ್ ಆಕ್ರಮಣಕಾರಿಯಾದ್ ಉಪ್ಪುನಂಚಿನ ಒಲವುನು ದೆಂಜಿಲು ತೋಜಾವ. ಬೊಕ್ಕ ಪೊಣ್ಣು ದೆಂಜಿಲೆನ ಸಂಪರ್ಕೊನು ಗಳಿಸಾಯೆರೆ ಬೋಡಾದ್ ಆಣ್‌ ದೆಣಜಿಲು ಮಸ್ತ್ ಪೊರ್ತುಲೆಡ್ ಹೋರಾಟ ಮಲ್ಪುಂಡು.[೧೬] ಎಚ್ಚಕಮ್ಮಿ ಮಾತ ಗೋಲೆಲು ಬೊಕ್ಕ ಬಿರುಕುಲೆಡ್‍ ಆಕ್ರಮಿಸದ್, ಬಂಡೆಲೆರ್ದ್ ಕೂಡ್‌ನ ಸಮುದ್ರತೀರೊಲೆನ ಮಿತ್ತ್, ಒಟ್ಟೆಲೆಡ್ ದೆಂಗ್‍ದ್ ಕುಲ್ಲೆರೆ ಬೋಡಾದ್‌ಲಾ ದೆಂಜಿಲು ಹೋರಾಟ ಮಲ್ಪೆರೆ ಯಾವು.[೧೭]

ದೆಂಜಿಲು ಸರ್ವಾಹಾರಿಲಾದ್ ಇತ್ತ್‌ದ್, ಪ್ರಧಾನವಾದ್ ಪಾಮಜಿಲೆನ್[೧೮] ತಿಂದ್‌ದ್ ಜೀವಿಸವುಂಡು ಬೊಕ್ಕ ಒರಿನ ಒವ್ವೇ ಆಹಾರೊನು ಅವು ಸೇವಿಸವುಂಡು. ಮೃದ್ವಂಗಿಲು, ಪುರಿಕುಲು, ಒರಿನ ಕಠಿಣಚರ್ಮಿಲು, ಶಿಲೀಂಧ್ರೊಲು, ಬ್ಯಾಕ್ಟೀರಿಯಾ ಬೊಕ್ಕಿ ಅವಶೇಷ ಉಂದುವೇ ದೆಮಜಿಲೆನ ಆಹಾರೊಡು ಸೇರ್‌ದ್ ಉಪ್ಪುಂಡು. ಉಂದೆತ್ತ ಲಭ್ಯತೆ ಬೊಕ್ಕ ದೆಂಜಿದ ಜಾತಿಲೆನ್ ಅವಲಂಬಿಸಾದ್ ಬಂಜಿದಪೋಷಣೆ ನಡಪುಂಡು. ಮಸ್ತ್ ದೆಂಜಿಲೆಗ್ ಸಂಬಂಧಿಸಯಿನಂಚ, ದಯಿ ಬೊಕ್ಕ ಪ್ರಾಣಿ ದ್ರವ್ಯದ ಒಂಜಿ ಸಮ್ಮಿಶ್ರ ಆಹಾರಕ್ರಮನಿ ಕೊರ್ಂಡ, ಅವು ಅಯಿತ್ತ ಅತಿವೇಗದ ಬುಲೆಚಿಲ್‍ಗ್ ಬೊಕ್ಕ ಮಹತ್ತರವಾಯಿನ ದಾರ್ಢ್ಯತೆಗ್ ಕಾರಣ ಅಪುಂಡು.[೧೯][೨೦]

ಆಯಿತ್ತ ಕುಟುಂಬೊಗು ಬೋಡಾದ್‍ ಆಹಾರ ಬೊಕ್ಕ ಸಂರಕ್ಷಣೆನ್ ಒದಗಿಸಯೆರೆ ಬೊಕ್ಕ ಮಿಲನದ ಋತುತ್ತ ಅವಧಿಡ್‌, ಪೊಣ್ಣು ದೆಂಜಿ ತನ್ನ ಅಂಡಲೆನ್ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಲ್ಪೆರೆ ಒಂಜಿ ಅನುಕೂಲಕರವಾಯಿನ ತಾಣೊನು ತೂವೊನಿಯೆರೆ, ದೆಂಜಿಲು ಒಟ್ಟಾದ್ ಕೆಲಸ ಮಲ್ಪುಂಡು ಪನ್ಪುನವು ಚಿರಪರಿಚಿತ ಸಂಗತಿ.[೨೧]

ನರಮಾನಿ ಗಲಸುನೆ

ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ

ಮೀನುಗಾರಿಕೆ

ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ
 
ಫಿಯಾನ್‍ಫ಼ೋರ್ಟ್, ಸ್ಕಾಟ್‍ಲಂಡ್‍ಂಡ್ ತಿನ್ಪುನ ದೆಂಜಿಲೆನ್ ವಿಂಗಡಣೆ ಮಲ್ಪುನ ಮೀನುಗಾರೆರ್

ವಿಶ್ವವ್ಯಾಪಿಯಾದ್ ಪತ್ತುನ, ಬುಲೆಪವುನ ಬೊಕ್ಕ ತಿನ್ಪುನವು ಕಡಲ್‌ಡ್ ತಿಕ್ಕುನ ಮಾತ ಕಠಿಣಚರ್ಮಿಲೆನ ಪೈಕಿ ದೆಂಜಿಲೆನ ಪಾಲ್ 20% ದಾತ್‍ ಉಂಡು. ಉಂದೆತ್ತ ಪ್ರಮಾಣ ವಾರ್ಷಿಕವಾದ್ 1½ ದಶಲಕ್ಷ ಟನ್ನುಲೆನ್ ಮುಟ್ಟುಂಡು. ಪೋರ್ಟುನಸ್‌ ಟ್ರೈಟ್ಯುಬರ್ಕ್ಯುಲೇಟಸ್‌ ಪನ್ಪುನ ಜಾತಿ ಆ ಒಟ್ಟು ಪ್ರಮಾಣದ ಪೈಕಿ ಐನನೇ ಒಂಜೆದಾತ್‍ ಪಾಲ್‍ನ್ ಆಕ್ರಮಿಸವುಂಡು. ವಾಣಿಜ್ಯ ಸ್ವರೂಪೊಡು ಮುಖ್ಯವಾದ್ ಉಪ್ಪುನ ಒರಿನ ವರ್ಗೊಲೆಡ್‍ ಉಂದು ಸೇರ್‌ದ್ ಉಂಡು: ಪೋರ್ಟುನಸ್‌ ಪೆಲಾಗಿಕಸ್‌, ಚಿಯೊನೊಸೆಟೆಸ್‌ ಕುಲತ್ತ ಹಲವಾರ್ ಜಾತಿಲು, ನೀಲಿ ದೆಂಜಿ (ಕ್ಯಾಲಿನೆಕ್ಟೆಸ್‌ ಸ್ಯಾಪಿಡಸ್‌), ಚಾರಿಬ್ಡಿಸ್‌ ಜಾತಿ, ಕ್ಯಾನ್ಸರ್‌ ಪ್ಯಾಗರಸ್‌, ಡಂಗೆನೆಸ್‌ ದೆಂಜಿ (ಮೆಟಾಕಾರ್ಸಿನಸ್‌ ಮ್ಯಾಜಿಸ್ಟರ್‌‌) ಬೊಕ್ಕ ಸಿಲ್ಲಾ ಸೆರ್ರಾಟ . ಇವುಗಳ ಪೈಕಿ ಪ್ರತಿಯೊಂಜಿ ಬಗೆಲಾ ವಾರ್ಷಿಕವಾದ್ 20,000 ಟನ್‌ಲೆರ್ದ್‌ಲಾ ಜಾಸ್ತಿದ ಪ್ರಮಾಣೊಡು ಉತ್ಪತ್ತಿ ಆವೊಂದು ಉಂಡು.[೨೨]

ಪಾಕಶಾಸ್ತ್ರ

ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ
 
ಕರ್ನಾಟಕೊದ ದೆಂಜಿದ ಮಸಾಲಾ
 
ಜೆಂಜಿ ಸುಕ್ಕ

ಪ್ರಪಂಚದ ಉದ್ದ ಅಗೆಲೊಗುಲಾ ಹಲವಾರ್ ವಿಭಿನ್ನ ವಿಧಾನೊಲೆಡ್‍ ದೆಂಜಿಲೆನ್ ಒಂಜಿ ಆಹಾರಭಕ್ಷ್ಯವಾದ್ ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಾದ್ ತಿನ್ಪೆರ್. ಕೆಲವೊಂದು ಜಾತಿಗಳನ್ನು ಇಡಿಯಾಗಿ ತಿನ್ನಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮೃದು-ಚಿಪ್ಪುದ ದೆಂಜಿನ್ ಆಹಾರೊಡು ಗಲಸ್‍ಗ ಅಯಿತ್ತ ಚಿಪ್ಪುನು ತಿನ್ಪೆರ್; ನನ ಒರಿನ ಜಾತಿಲೆದ ದೆಂಜಿಲೆನ್ ಗಲಸ್‍ಗ, ಕೇವಲ ಚಿಮುಟಕೊಂಡಿಲೆನ್ ಬೊಕ್ಕ ಕಾರ್‌ಲೆನ್ ತಿನ್ಪೆರ್. ಕೇವಲ ಚಿಮುಟಕೊಂಡಿಲೆನ್ ಬೊಕ್ಕ ಕಾರ್‌ಲೆನ್ ತಿನ್ಪುನ ಪರಿಪಾಠ, ಹಿಮದ ದೆಂಜಿದಂಚಿನ ಮಲ್ಲ ದೆಂಜಿಲೆಗ್ ಸಂಬಂಧಿಸಾಯಿನಂಚ ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾದ್ ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ್ ಉಪ್ಪುಂಡು. ಬಹುತೇಕವಾದ್ ಪೂರ್ವದೇಶೊಲೆನ ಸಂಸ್ಕೃತಿಲೆಡ್ ಪೊಣ್ಣು ದೆಂಜಿದ ಒಟ್ಟು ಉಪ್ಪುನ ತೆತ್ತಿಲೆನ್‌ಲಾ ತಿನ್ಪೆರ್; ಉಂದು ಸಂತಾನಶೀಲ ದೆಂಜಿಲೆಡ್ ಕಿತ್ತಳೆ ಬಣ್ಣೊಡು ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ್ ತೋಜಿದ್‌ ಬರ್ಪುಂಡು.

ಕೆಲವೊಂಜಿ ಪ್ರದೇಶೊಲೆಡ್ ಮಸಾಲೆಲು ಪಾಕಶಾಲೆದ ಅಟಿಲ್‌ದ ಅನುಭವೊನು ಸುಧಾರಿಸವುಂಡು. ಏಷ್ಯೊಡು, ಮಸಾಲಾ ದೆಂಜಿ ಬೊಕ್ಕ ಮುಂಚಿದ ದೆಂಜಿಲು ಅತೀವವಾಗದ್ ಮಸಾಲೆಭರಿತ ಆಹಾರಭಕ್ಷೊಲೆನ ಉದಾರ್ಮೆಲ್ ಆದ್ ಉಂಡು. ಮೆರಿಲ್ಯಾಂಡ್‌‌ಡ್, ನೀಲಿ ದೆಂಜಿನ್‌ ಮಸ್ತ್ ಸರ್ತಿ ಪರತ್ತ್ ಬೇಲೆದ ಮಸಾಲೆದ ಒಟ್ಟುಗು ತಿನ್ಪೆರ್.

ಬ್ರಿಟಿಷೆರೆನ ಆಹಾರಭಕ್ಷ್ಯವಾಯಿನ ಕ್ರೋಮರ್‌‌ ದೆಂಜಿನ್‌ ಸಿದ್ಧಪಡಿಸನಗ, ದೆಂಜಿದ ಮಾಸದ ಸಾರೊನು ದೆಪ್ಪುವೆರ್ ಬೊಕ್ಕ ಅಯಿನ್ ಗಡುಸಾಯಿನ ಚಿಪ್ಪುದ ಉಳಯಿ ದೀಪೆರ್. ದೆಂಜಿದ ಮಾಸದ ಸಾರ ದೆತ್ತ್‌ದ್, ಅಯಿಕ್ಕ್ ಒಂಜಿ ಹಿಟ್ಟಿದ ಮಿಶ್ರಣೊನು ಸೇರಾದ್‌, ಒಂಜಿ ದೆಂಜಿದ ಕೇಕನ್ ಸಿದ್ಧಪಡಿಸವುನೆ ಅಮೆರಿಕದ ಒಂಜಿ ಪಾಕ ವಿಧಾನವಾದ್ ಉಂಡು.

ಫ್ರೆಂಚ್‌ ಮೂಲದ ಒಂಜಿ ಜಾಗತಿಕ ಆಹಾರಭಕ್ಷ್ಯವಾಯಿನ ಬಾಡ್‌ದ ಸಾರ್‌ಡ್‍ಲಾ ದೆಂಜಿಲೆನ್ ಬಳಸುವೆರ್‌.

ಬೇನೆ

ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ

ಜೀವೊಡು ಉಪ್ಪುನ ದೆಂಜಿಲೆನ್ ಮಸ್ತ್ ಸರ್ತಿ ಬೇಯಿಪಾವೆರ್. ಕಡಲ್‌‍ದ ದೆಂಜಿಲು ಈ ಬೇನೆನ್ ಅನುಭವಿಸವುಜ ಪಂಡ್‌ದ್ 2005ಟ್ ನಾರ್ವೆ ದೇಶದ ವಿಜ್ಞಾನಿಲು ತೀರ್ಮಾನಿಸಿಯೆರ್.[೨೩] ಅವು ಆದ್‌ಲಾ, ಬೊಕ್ಕ ನಡತ್‌ನ ಸಂಶೋಧನೆಲು ಸೂಚಿಸಯಿನ ಪ್ರಕಾರ, ಕಠಿಣಚರ್ಮಿಲು ನಿಶ್ಚಯವಾಗದ್‍ಲಾ ಬೇನೆನ್‌ ಅನುಭವಿಸುಬ ಬೊಕ್ಕ ನೆನಪು ಮಲ್ತೊನುವ ಪನ್ಪುನವು ತೆರಿದ್ ಬತ್ತ್ಂಡ್.[೨೪]

ವರ್ಗೀಕರಣ

ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ

ಬ್ರಾಚ್ಯುರಾ ಪನ್ಪುನ ತಿರ್ತ್‌ದ ಗಣ 93 ವಂಶೊಲೆಡ್‌[೧೫] 6,793 ಜಾತಿಗುಲೆನ್ ಒಳಗೊಂಡುದು ಉಂಡು, ಅಯಿಟ್ಟ್ ಬಹುಪಾಲ್ ದಶಪಾದಿಲೆನ ಉಳಿಕೆಗಳಾದ್ ಉಂಡು.[೨೫] ಒಂಜಿ ಬಿಲೆವೊಂದು ಗಟ್ಟಿಮುಟ್ಟಾಯಿನ ಶರೀರ ಬೊಕ್ಕ ಕಿಬ್ಬೊಟ್ಟೆದ ಒಂಜಿ ಸಂಕೋಚನ ಅತ್ತ್ಂಡ ತಗ್ಗಿರುವಿಕೆದ ಲಕ್ಷಣೊಲೆರ್ದ್‌ ದೆಂಜಿಲೆನ ವಿಕಸನ ನಿರೂಪಿಸಾದ್ ಉಂಡು. ಒರಿನ ಅನೇಕ ಗುಂಪುಲು ಇಂಚನೇ ಸಂಸ್ಕರಣೊಲೆಗ್ ಒಳಗಾತ್ಂಡಲಾ, ಕಾರ್ಸಿನೈಸೇಷನ್‌ ಪನ್ಪುನ ದೆಂಜಿಲೆಡ್ ಅತ್ಯಂತ ದುಂಬುವರಿನ ಸಂಸ್ಕರಣವಾತ್ಂಡ್. ಬಂಜಿದ ಕಡೇತ ಖಂಡ ದೆಂಜಿಲೆಡ್ ಕೆಲಸ ಮಲ್ಪುನಂಚಿನ ಸ್ಥಿತಿಟ್ಟ್ ಉಪ್ಪುಜಿ ಬೊಕ್ಕ ಯುರೋಪಾಡ್‌‌ಲೆನ ಗೈರುಹಾಜರಿಲಾ ಮಲ್ಪ ಲಕ್ಕ್‌ದ್ ತೋಜುನಂಚ ಉಪ್ಪುಂಡು. ಎದೆತ್ತ ಎಲುಕ್ಕು ಎದುರಾದ್ ತಗ್ಗಿಸಯಿನ ಕಿಬ್ಬೊಟ್ಟೆನ್ ಬಿಗಿಯಾದ್ ಪತೊನುನೆಕ್ ಸಂಬಂಧಿಸಾಯಿನ ಎಲ್ಯ ಸಾಧನೊಲಾದ್‍ ಪ್ರಾಯಶಃ ಅವು ವಿಕಸನ ಹೊಂದ್‌ದ್ ಉಪ್ಪೆರೆಲಾ ಯಾವು.

ಬಹುತೇಕ ದಶಪಾದಿಲೆಡ್, ಗೊನೊರಂಧ್ರೊಲು (ಲೈಂಗಿಕ ದ್ವಾರೊಲು) ಕಾರ್‌ಲೆನ ಮಿತ್ತ್ ತೋಜಿದ್ ಬರ್ಪುಂಡು. ಅಂಚ ಇತ್ತ್ಂಡಲಾ, ಪ್ಲಿಯೋಪಾಡ್‌‌‌ಲೆನ (ತಿರ್ತ ಬಂಜಿದ ಉಪಾಂಗೊಲು) ಸುರುತ ರಡ್ಡ್ ಜೋಡಿಲೆನ್ ದೆಂಜಿಲು ವೀರ್ಯ ವರ್ಗಾವಣೆಗಾಗದ್ ಬಳಸುನೆರ್ದ್ ಆದ್, ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಬದಲಾವಣೆಗ್ ಒಳಗಾತ್ಂಡ್. ಆಣ್ ದೆಂಜಿದ ಕಿಬ್ಬೊಟ್ಟೆ ಒಂಜಿ ಎಲ್ಯ ಆದ್ ಉಪ್ಪುನ ಆಕಾರವಾಗದ್ ವಿಕಸನ ಆದ್‍ ಉಪ್ಪುನೆರ್ದ್ ಆದ್‌, ಗೊನೊರಂಧ್ರಲು ಮಧ್ಯರೇಖೆದ ಕಡೆಗಕ್ ಚಲಿಸಾದ್ ಉಪ್ಪುಂಡು; ಉಂದು ಕಾರ್‌ಲೆರ್ದ್ ಅಂಚಿಗ್ ಇತ್ತ್‌ದ್, ಎದೆತ್ತ ಎಲುತ್ತ ಮಿತ್ತ್ ಉಪ್ಪುಂಡು.[೨೬] ಪೊಣ್ಣು ಗೊನೊರಂಧ್ರೊಲೆಗ್‌ ಸಂಬಂಧಿಸಿಆಯಿನಂಚ ಉಂದುವೇ ರೀತಿದ ಬದಲಾವಣೆಯೊಂಜಿ ಸ್ವತಂತ್ರವಾದ್ ಸಂಭವಿಸಾದ್ಂಡ್. ಎದೆತ್ತ ಎಲುತ್ತ ಕಡೆತ್ತ ಪೊಣ್ಣು ಗೊನೊರಂಧ್ರದ ಚಲನೆ ಯೂಬ್ರಾಚ್ಯುರಾ ಪನ್ಪುನ ಏಕಮೂಲ ವರ್ಗನ್ ವಿಶದೀಕರಿಸವುಂಡು ಅತ್ತ್ಂಡ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸವುಂಡು, ಬೊಕ್ಕ ಆಣ್‍ ಗೊನೊರಂಧ್ರದ ಜಾಗೆದ ಬೊಕ್ಕದ ಬದಲಾವಣೆ ಥೊರಾಕೊಟ್ರೆಮೇಟಾನು ವಿಶದೀಕರಿಸವುಂಡು. ಪೊಣ್ಣು ಗೊನೊರಂಧ್ರಲು ಎದೆಮೂಳೆದ ಮಿತ್ತ್ ನೆಲೆಗೊಂಡ್‌ದ್ ಉಪ್ಪುನಂಚಿನ ದೆಂಜಿಲು ಒಂಜಿ ಏಕ ಜೈವಿಕ ಕುಲತ್ತ ಗುಂಪುನು ರೂಪಿಸವುಂಡ ಪನ್ಪುನವು ಇತ್ತೆಲಾ ಒಂಜಿ ಚರ್ಚಾ ವಿಷಯವಾದ್ ಉಂಡು.[೨೫]

ಮಹಾವಂಶೊಲು

ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ
 
ಡ್ರೋಮಿಯಾ ಪರ್ಸೋನೇಟಾ (ಡ್ರೋಮಿಯೇಸಿ: ಡ್ರೋಮಿಡೇ)
 
ರ್ಯಾನಿನಾ ರ್ಯಾನಿನಾ (ರ್ಯಾನಿನೋಯ್ಡಾ: ರ್ಯಾನಿನಿಡೇ)
 
ಕೋರಿಸ್ಟಸ್‌ ಕ್ಯಾಸಿವೆಲೌನಸ್‌ (ಹೆಟೆರೊಟ್ರೆಮೇಟಾ: ಕೋರಿಸ್ಟಿಡೇ)
 
ಓಸಿಪೋಡೆ ಕ್ವಾಡ್ರೇಟಾ (ಥೊರಾಕೊಟ್ರೆಮೇಟಾ: ಒಸಿಪೊಡಿಡೇ)

ಉಪಲಬ್ಧ ಬೊಕ್ಕ ನಿರ್ನಾಮವಾಯಿನ (†) ಜಾತಿಲೆನ ಸಂಖ್ಯೆಲೆನ್ ಆವರಣೊಲೆಡ್ ಕೊರ್ತ್ಂಡ್.[೧೫]

  • ಗುಂಪು ಡ್ರೋಮಿಯೇಸಿ
    • ಡಕೋಟಿಕ್ಯಾನ್‌ಕ್ರೋಯ್ಡಿಯಾ (6†)
    • ಡ್ರೋಮಿಯೋಯ್ಡಿಯಾ (147, 85†)
    • ಇಯೋಕಾರ್ಸಿನೋಯ್ಡಿಯಾ (1†)
    • ಗ್ಲೇಸ್‌ನೆರೊಪ್ಸೋಯ್ಡಿಯಾ (45†)
    • ಹೊಮೊಲೊಡ್ರೋಮಿಯೋಯ್ಡಿಯಾ (24, 107†)
    • ಹೊಮೊಲೊಯ್ಡಿಯಾ (73, 49†)
  • ಗುಂಪು ರ್ಯಾನಿನೋಯ್ಡಾ (46, 196†)
  • ಗುಂಪು ಸೈಕ್ಲೋಡೋರಿಪೋಯ್ಡಾ (99, 27†)
  • ಗುಂಪು ಯೂಬ್ರಾಚ್ಯುರಾ
    • ಉಪಗುಂಪು ಹೆಟೆರೊಟ್ರೆಮೇಟಾ
    • ಏಥ್ರೋಯ್ಡಿಯಾ (37, 44†)
    • ಬೆಲ್ಲೋಯ್ಡಿಯಾ (7)
    • ಬೈಥೋಗ್ರೇಯ್ಡಿಯಾ (14)
    • ಕ್ಯಾಲಪ್ಪೋಯ್ಡಿಯಾ (101, 71†)
    • ಕ್ಯಾನ್‌ಕ್ರೋಯ್ಡಿಯಾ (57, 81†)
    • ಕ್ಯಾರ್ಪಿಲಿಯೋಯ್ಡಿಯಾ (4, 104†)
    • ಚೆರಾಗೊನೊಯ್ಡಿಯಾ (3, 13†)
    • ಕೋರಿಸ್ಟೊಯ್ಡಿಯಾ (10, 5†)
    • ಕೊಂಪೊನೊಕ್ಯಾನ್‌ಕ್ರೋಯ್ಡಿಯಾ (1†)
    • ಡೈರೋಯ್ಡಿಯಾ (4, 8†)
    • ಡೋರಿಪ್ಪೊಯ್ಡಿಯಾ (101, 73†)
    • ಎರಿಫಿಯೊಯ್ಡಿಯಾ (67, 14†)
    • ಗೆಕಾರ್ಸಿನ್ಯುಕೋಯ್ಡಿಯಾ (349)
    • ಗೊನೆಪ್ಪ್ಲಾಕೋಯ್ಡಿಯಾ (182, 94†)
    • ಹೆಕ್ಸಾಪೊಡೊಯ್ಡಿಯಾ (21, 25†)
    • ಲ್ಯೂಕೋಸಿಯೋಯ್ಡಿಯಾ (488, 113†)
    • ಮಜೋಯ್ಡಿಯಾ (980, 89†)
    • ಒರಿಥಿಯೋಯ್ಡಿಯಾ (1)
    • ಪ್ಯಾಲಿಕೋಯ್ಡಿಯಾ (63, 6†)
    • ಪಾರ್ಥೆನೋಪೋಯ್ಡಿಯಾ (144, 36†)
    • ಪಿಲುಮ್ನೋಯ್ಡಿಯಾ (405, 47†)
    • ಪೋರ್ಟುನೋಯ್ಡಿಯಾ (455, 200†)
    • ಪೊಟಾಮೋಯ್ಡಿಯಾ (662, 8†)
    • ಸ್ಯೂಡೋಥೆಲ್ಫುಸೋಯ್ಡಿಯಾ (276)
    • ಸ್ಯೂಡೋಝಿಯೋಯ್ಡಿಯಾ (22, 6†)
    • ರೆಟ್ರೊಪ್ಲೂಮೋಯ್ಡಿಯಾ (10, 27†)
    • ಟ್ರೆಪೆಝಿಯೋಯ್ಡಿಯಾ (58, 10†)
    • ಟ್ರೈಕೋಡ್ಯಾಕ್ಟೈಲೋಯ್ಡಿಯಾ (50)
    • ಕ್ಸಾಂಥೋಯ್ಡಿಯಾ (736, 134†)
    • ಉಪಗುಂಪು ಥೊರಾಕೊಟ್ರೆಮೇಟಾ
    • ಕ್ರಿಪ್ಟೋಕಿರೋಯ್ಡಿಯಾ (46)
    • ಗ್ರೇಪ್ಸೋಯ್ಡಿಯಾ (493, 28†)
    • ಒಸಿಪೊಡೋಯ್ಡಿಯಾ (304, 14†)
    • ಪಿನ್ನೊಥೆರೊಯ್ಡಿಯಾ (304, 13†)

ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪ್ರಭಾವೊಲು

ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ

ನಕ್ಷತ್ರಪುಂಜವಾಯಿನ ಕರ್ಕಾಟಕ ಬೊಕ್ಕ ಜ್ಯೋತಿಷ್ಯಶಾಸ್ತ್ರದ ರಾಶಿಯಾಯಿನ ಕಟಕ‌ ಈ ರಡ್ಡೆಕ್‌ಲಾ ದೆಂಜಿದ ಪುದರ್‌‍ನೇ ದೀತೆರ್. ಒಂಜಿ ದೆಂಜಿದ ರೀತಿಡೇ ಅಯಿನ್‍ ಚಿತ್ರಿಸಾದ್ ಉಂಡು. ಜಾನ್ ಬೆವಿಸ್‌ ಪನ್ಪುನಾಯೆ 1731ಟ್ ಸುರುತ ಸರ್ತಿಗ್ ದೆಂಜಿದ ನೀಹಾರಿಕೆನ್ ವೀಕ್ಷಿಸಾಯೆ ಬೊಕ್ಕ ಅವು ಈ ಪ್ರಾಣಿನ್ ಹೋಲುನಂಚ ಉಪ್ಪುನೆನ್ ತೂವೊಂಡೆ. ದೆಂಜಿ ಸ್ಪಂದತಾರೆದ ನೀಹಾರಿಕೆದ ಮಧ್ಯಭಾಗೊಡು ನೆಲೆಗೊಂಡ್‌‍ದ್ ಉಂಡು.

ಪ್ರಾಚೀನ ಪೆರುತ್ತ ಮೊಚೆ ಜನಕುಲು ಪ್ರಕೃತಿನ್, ಅಯಿಟ್ಟ್‌‍ಲಾ ವಿಶೇಷವಾದ್ ಸಮುದ್ರೊನು[೨೭] ಪೂಜೆ ಮಲ್ತೊಂದು ಇತ್ತೆರ್ ಬೊಕ್ಕ ಮಸ್ತ್ ಸರ್ತಿ ತಮ್ಮ ಕಲೆಕುಲೆಡ್ ದೆಂಜಿಲೆನ್ ಅಕುಲು ಚಿತ್ರಿಸವೊಂದು ಇತ್ತೆರ್.[೨೮] ಗ್ರೀಕ್‌ ಪುರಾಣೊಡು, ಕಾರ್ಕಿನೋಸ್‌ ಪನ್ಪುನವು ಒಂಜಿ ದೆಂಜಿ ಆದ್‌ ಇತ್ತ್‌ದ್‌, ಅವು ಹೆರಾಕಲ್ಸ್‌‌‍ನ ಒಟ್ಟುಗು ಲಡಾಯಿ ಮಲ್ತ್‌ದ್ ಲೆರ್ನೆಯನ್‌ ಹೈಡ್ರಾ ಸಹಾಯೊಗು ಬತ್ತ್ಂಡ್ ಪಂದ್ ವಿವರಿಸದ್ ಉಂಡು.

ಉಲ್ಲೇಕೊಲು

ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ
  1. ↑ Sammy De Grave, N. Dean Pentcheff, Shane T. Ahyong; et al. (2009). "A classification of living and fossil genera of decapod crustaceans" (PDF). Raffles Bulletin of Zoology. Suppl. 21: 1–109. Archived from the original (PDF) on 2011-06-06. Retrieved 2021-05-26. {{cite journal}}: Explicit use of et al. in: |author= (help); Unknown parameter |dead-url= ignored (help)CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  2. ↑ Henry George Liddel & Robert Scott. "οὐρά". A Greek–English Lexicon. Perseus Digital Library. Retrieved May 24, 2010.
  3. ↑ "Japanese spider crab Macrocheira kaempferi". Oceana North America. Archived from the original on November 14, 2009. Retrieved January 2, 2009. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (help)
  4. ↑ R. von Sternberg & N. Cumberlidge (2001). "On the heterotreme-thoracotreme distinction in the Eubrachyura De Saint Laurent, 1980 (Decapoda: Brachyura)". Crustaceana. 74: 321–338. doi:10.1163/156854001300104417.
  5. ↑ R. von Sternberg, N. Cumberlidge & G. Rodriguez (1999). "On the marine sister groups of the freshwater crabs (Crustacea: Decapoda: Brachyura)". Journal of Zoological Systematics and Evolutionary Research. 37: 19–38. doi:10.1046/j.1439-0469.1999.95092.x.
  6. ↑ Frederick Schram & Royal Mapes (1984). "Imocaris tuberculata, n. gen., n. sp. (Crustacea: Decapoda) from the upper Mississippian Imo Formation, Arkansas". Transactions of the San Diego Society of Natural History. 20 (11): 165–168.
  7. ↑ J. W. Wägele (1989). "On the influence of fishes on the evolution of benthic crustaceans". Zeitschrift für Zoologische Systematik und Evolutionsforschung. 27: 297–309.
  8. ↑ L. H. Sweat (August 21, 2009). "Pachygrapsus transversus". Smithsonian Institution. Retrieved January 20, 2010.
  9. ↑ M. J. How, J. M. Hemmi, J. Zeil & R. Peters (2008). "Claw waving display changes with receiver distance in fiddler crabs, Uca perplexa" (PDF). Animal Behaviour. 75 (3): 1015–1022. doi:10.1016/j.anbehav.2007.09.004.{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  10. ↑ Guillermo Guerao & Guiomar Rotllant (2009). "Post-larval development and sexual dimorphism of the spider crab Maja brachydactyla (Brachyura: Majidae)" (PDF). Scientia Marina. 73 (4): 797–808. doi:10.3989/scimar.2009.73n4797.
  11. ↑ ೧೧.೦ ೧೧.೧ Sally Sleinis & Gerald E. Silvey (1980). "Locomotion in a forward walking crab". Journal of Comparative Physiology A: Neuroethology, Sensory, Neural, and Behavioral Physiology. 136 (4): 301–312. doi:10.1007/BF00657350.
  12. ↑ Andy Horton & Jane Lilley. "Why do crabs walk sideways?". British Marine Life Study Society. Archived from the original on January 22, 2009. Retrieved January 5, 2009. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (help)
  13. ↑ "Spanner crab Ranina ranina". Fishing and Aquaculture. New South Wales Department of Primary Industries. 2005. Retrieved January 4, 2009.
  14. ↑ A. G. Vidal-Gadea & J. H. Belanger (2009). "Muscular anatomy of the legs of the forward walking crab, Libinia emarginata (Decapoda, Brachyura, Majoidea)". Arthropod Structure & Development. 38 (3): 179–194. doi:10.1016/j.asd.2008.12.002. PMID 19166968.
  15. ↑ ೧೫.೦ ೧೫.೧ ೧೫.೨ Peter K. L. Ng, Danièle Guinot & Peter J. F. Davie (2008). "Systema Brachyurorum: Part I. An annotated checklist of extant Brachyuran crabs of the world" (PDF). Raffles Bulletin of Zoology. 17: 1–286. Archived from the original (PDF) on 2011-06-06. Retrieved 2021-05-26. {{cite journal}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (help)
  16. ↑ "Crab (animal)". Encarta. Microsoft. 2005.
  17. ↑ The Miles Kelly Book of Life. Great Bardfield, Essex: Miles Kelly Publishing. 2006. p. 512. ISBN 978-1842367155.
  18. ↑ C. M. C. Woods (1993). "Natural diet of the crab Notomithrax ursus (Brachyura, Majidae) at Oaro, South Island, New Zealand". New Zealand Journal of Marine and Freshwater Research. 27: 309–315. doi:10.1080/00288330.1993.9516571. Archived from the original on 2008-07-08. Retrieved 2021-05-26. {{cite journal}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (help)
  19. ↑ Kennish, R. (1996). "Diet composition influences the fitness of the herbivorous crab Grapsus albolineatus". Oecologia. 105 (1): 22–29. doi:10.1007/BF00328787. {{cite journal}}: Unknown parameter |volum= ignored (help)[dead link]
  20. ↑ T. L. Buck, G. A. Breed, S. C. Pennings, M. E. Chase, M. Zimmer & T. H. Carefoot (2003). "Diet choice in an omnivorous salt-marsh crab: different food types, body size, and habitat complexity". Journal of Experimental Marine Biology and Ecology. 292 (1): 103–116. doi:10.1016/S0022-0981(03)00146-1. Archived from the original on 2009-02-06. Retrieved 2021-05-26. {{cite journal}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (help)CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  21. ↑ Danièle Guinot & J.–M. Bouchard (1998). "Evolution of the abdominal holding systems of brachyuran crabs (Crustacea, Decapoda, Brachyura)". Zoosystema. 20 (4): 613–694. Archived from the original (PDF) on 2006-11-18. Retrieved 2021-05-26. {{cite journal}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (help)
  22. ↑ "Global Capture Production 1950-2004". FAO. Archived from the original on January 23, 2016. Retrieved August 26, 2006.
  23. ↑ David Adam (February 8, 2005). "Scientists say lobsters feel no pain". The Guardian.
  24. ↑ "Crabs 'feel and remember pain' suggests new study". CNN. March 27, 2009. Archived from the original on January 6, 2017. Retrieved May 26, 2021.
  25. ↑ ೨೫.೦ ೨೫.೧ Joel W. Martin & George E. Davis (2001). An Updated Classification of the Recent Crustacea (PDF). Natural History Museum of Los Angeles County. p. 132. Archived from the original (PDF) on 2013-05-12. Retrieved 2021-05-26. {{cite book}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (help)
  26. ↑ M. de Saint Laurent (1980). "Sur la classification et la phylogénie des Crustacés Décapodes Brachyoures. II. Heterotremata et Thoracotremata Guinot, 1977". Comptes rendus de l'Académie des sciences. t. 290: 1317–1320.
  27. ↑ Elizabeth Benson (1972). The Mochica: A Culture of Peru. New York, NY: Praeger Press. ISBN 9780500720011.
  28. ↑ Katherine Berrin & Larco Museum (1997). The Spirit of Ancient Peru:Treasures from the Museo Arqueológico Rafael Larco Herrera. New York: Thames and Hudson. p. 216. ISBN 978-0500018026.

ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಲು

ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ

ದೆಂಜಿ - ಚಿತ್ರದರ್ಶಿನಿ

ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ
  •  
    Iz - Dromia sp., Uca sp. and N. meinerti
  •  
    Dromia vulgaris
  •  
    Ranina ranina Stuffed specimen
"https://tcy.wikipedia.org/w/index.php?title=ಕುದುರೆ_ದೆಂಜಿ&oldid=187650"ಡ್ದ್ ದೆತ್ತೊಂದುಂಡು