ಕೃಷ್ಣರಾಜಸಾಗರ ಅಣೆಕಟ್ಟ್
ಕೃಷ್ಣರಾಜಸಾಗರ(ಕೆಆರ್‌ಎಸ್) ಮಂಡ್ಯ ಜಿಲ್ಲೆದ ಕನ್ನಂಬಾಡಿ ಪುದರ್‍ದ ಊರುಡು, ಹೇಮಾವತಿ ಬೊಕ್ಕ ಲಕ್ಷ್ಮಣತೀರ್ಥ ತುದೆಕುಲು ಸೇರುನ ಜಾಗೆಡ್ದ್ ಒಂತೆ ತಿರ್ತ್, ಕಾವೇರಿ ತುದೆಕ್ಕ್ ಕಟ್ಟಿನ ಒಂಜಿ ಅಣೆಕಟ್ಟ್. ನೆಕ್ಕ್ ಕನ್ನಂಬಾಡಿ ಕಟ್ಟೆ ಪಂಡ್‍ದ್‌ಲಾ ಪುದರ್ ಉಂಡು. ಈ ಅಣೆಕಟ್ಟ್ ಕಟ್ಟಿನಪಗ ಇಡೀ ಭಾರತೊಡು ಉಂದು ಮಲ್ಲ ಅಣೆಕಟ್ಟ್ ಆದಿತ್ಂಡ್.
| ಕೃಷ್ಣರಾಜ ಸಾಗರ (KRS) | |
|---|---|
 | |
| ಪುದರ್ | ಕೃಷ್ಣರಾಜ ಸಾಗರ |
| ದೇಸೊ | ಭಾರತೊ |
| ಜಾಗೆ | 12°24′58″N 76°34′26″E / 12.41611°N 76.57389°ECoordinates: 12°24′58″N 76°34′26″E / 12.41611°N 76.57389°E |
| ಕಟ್ಟ್‌ದಿನ ಉದ್ದೇಸೊ | ನೀರಾವರಿ, ಪರ್ಪುನ ನೀರ್, ಜಲವಿದ್ಯುತ್ |
| ಸ್ಥಿತಿ | ಇತ್ತೆಲಾ ಕೆಲಸ ಮಲ್ಪುಂಡು |
| ಕಟ್ಟರೆ ಸುರು ಮಲ್ತಿನಿ | ೧೯೧೧ |
| ಉದೀಪನ ಆಯಿನಿ | ೧೯೩೮ |
| ನಿರ್ವಾಹಕೆರ್ | ಕಾವೇರಿ ನೀರಾವರಿ ನಿಗಮ ನಿಯಮಿತ |
| Dam and spillways | |
| ಎತ್ತರ | ೩೯.೮ ಮೀ (೧೩೧ ಅಡಿ) |
| ಉದ್ದ | ೨೬೨೦ ಮೀ (೮೬೦೦ ಅಡಿ) |
ಕಟ್ಟೆ ಕಟ್ಟರ ದುಂಬು
ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆಕೃಷ್ಣರಾಜಸಾಗರ ಅಣೆಕಟ್ಟ್ ಕಟ್ಟಾವರ ದುಂಬು ಮೈಸೂರು ಪ್ರಾಂತ್ಯ, ವಿಶೇಷವಾದ್ ಮಂಡ್ಯ, ಉಣ್ಗೆಲ್ ನೆಲವಾದಿತ್ಂಡ್. ಅತ್ತಂದೆ ಅರೆಗಾಲೊಡು ಜನಮಾನಿನಕುಲು ಊರು ಬುಡ್ದು ಪೋವೋಂದಿತ್ತೆರ್. ೧೮೭೫-೭೬ನೇ ಇಸವಿಡ್ ಉಂಡಾಯಿನ ಬರಗಾಲಡ್ದಾವರ ಊರುಗು ಊರೇ ಖಾಲಿ ಆಂಡ್[೧]. ನೆನ್ ಮಾತ ತೂದು ಮೈಸೂರುದ ಅರಸೆರಾಯಿನ ನಾಲ್ವಡಿ ಕೃಷ್ಣರಾಜ ಒಡೆಯರ್ ಬೊಕ್ಕ ಇಂಜಿನಿಯರ್ ಮೋಕ್ಷಗುಂಡಮ್ ವಿಶ್ವೇಶರಯ್ಯೆರ್ ಜನಕುಲೆಗ್ ಪರಿಯರ ನೀರ್, ಕೃಷಿ ಭೂಮಿಗ್ ನೀರಾವರಿ ಬೊಕ್ಕ ಶಿವನಸಮುದ್ರ ವಿದ್ಯುತ್ ಉತ್ಪಾದನಾ ಕೇಂದ್ರೊಗು ನೀರ್- ಈ ಮೂಜಿ ಉದ್ದೇಸೊಗಾದ್ ಕಾವೇರಿ ತುದೆಕ್ ಕನ್ನಂಬಾಡಿಡ್ ಒಂಜಿ ಅಣೆಕಟ್ಟ್ ಕಟ್ಟುನ ತೀರ್ಮಾನ ಮಲ್ತೆರ್[೨].
ಯೋಜನೆ
ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ೧೯೧೦ನೇ ಇಸವಿಡ್ ವಿಶ್ವೇಶ್ವರಯ್ಯೆರ್ ಒಂಜಿ ಯೋಜನೆದ ನೀಲನಕ್ಷೆನ್ ತಯಾರಿಸಾದ್ ಮೈಸೂರು ಸರಕಾರದ ಪಣಕಾಸ್ ಸಚಿವಾಲಯೊಗು ಕೊರಿಯೆರ್. ಆಂಡ, ಈ ಯೋಜನೆ[೩] ಉಪಯೋಗದಾಂತಿನವು ಪಂಡ್ದ್ ಕಾಸ್ ಬುಡುಕಡೆ ಮಲ್ಪರೆ ಸಚಿವಾಲಯೊ ಒಪ್ಪಿಜಿ. ಬೊಕ್ಕ ಯೋಜನೆದ ನೀಲನಕ್ಷೆನ್ ಮೈಸೂರುದ ದಿವಾನೆರಾದಿತ್ತಿನ ಟಿ ಆನಂದರಾವ್ ಬೊಕ್ಕ ನಾಲ್ವಡಿ ಕೃಷ್ಣರಾಜ ಒಡೆಯರ್ರೆನ ಎದುರು ದೀಯೆರ್. ಚರ್ಚೆ ವಿಚಾರ ಮಲ್ತಿನೆಡ್ದ್ ಬೊಕ್ಕ ಯೋಜನೆಗ್ ಒಪ್ಪಿಗೆ ತಿಕ್ಂಡ್. ಈ ಅಣೆಕಟ್ಟ್ ಕಟ್ಟಿಂಡ ತಂಜಾವೂರುದ ಬಾರ್‌ದ ಕಂಡೊಲೆಗ್ ನೀರ್ ಕಡಮೆ ಆಪುಂಡು ಪಂಡ್ದ್ ಮದ್ರಾಸ್ ಪ್ರೆಸಿಡೆನ್ಸಿದಕುಲು ಬ್ರಿಟೀಶ್ ಸರ್ಕಾರಗ್ ಪೋದು ವಿರೋಧಿಸಾಯೆರ್. ಆಂಡ ವಿಶ್ವೇಶ್ವರಯ್ಯೆರೆನ ಪಾತೆರೊಗು ಬೆಲೆ ಕೊರ್ದು ಈ ಯೋಜನೆಗ್ ಒಪ್ಪಿಯೆರ್. ಈ ಯೋಜನೆಗ್ ೯೫ ಲಕ್ಷ ಖರ್ಚಿ ಬೂರು ಪಂಡ್ದ್ ಅಂದಾಜಿ ಮಲ್ತೆರ್[೩].
ಮೂಜಿ ಹಂತ
ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆಅಣೆಕಟ್ಟ್ದ ಯೋಜನೆನ್ ೩ ಹಂತೊಡು ಸುರು ಮಲ್ಪೊಡುಂದು ತೀರ್ಮಾನ ಮಲ್ತೆರ್. ಸುರುಕು ಅಣೆಕಟ್ಟ್ ಕಟ್ಟುನೆ, ರಡ್ಡನೇ ಹಂತೊಡು ಕಣಿ ನಿರ್ಮಾಣ ಮಲ್ಪುನೆ, ಮೂಜಿನೇ ಹಂತೊಡು ಜಲವಿದುತ್ ಘಟಕೊನು ಕಟ್ಟುನೆ. ಸುರೂತ ಹಂತೊ(ಅಣೆಕಟ್ಟ್ ಕಟ್ಟುನೆ)ಡು ಸುಮಾರ್ ೧೦೦೦೦ ಜನಕುಲು, ಬುಡಂದೆ ಬೇಲೆ ಮಲ್ತಿನೆಡ್ದಾವರ, ೧೯೧೫ನೇ ಇಸವಿಡ್ ೬೫ ಅಡಿ ಎತ್ತರದ ಕಟ್ಟೆ ಕಟ್ಟಿಯೆರ್. ೧೯೧೯ಡ್ ೧೦೭ ಅಡಿ ಎತ್ತರದ ಕಟ್ಟೆ ನಿರ್ಮಾಣ ಆಂಡ್. ಈತಾನಗ ಅಂದಾಜಿಡ್‌ದ್ ಜಾಸ್ತಿಯೇ ಕಾಸ್ ಖರ್ಚಿ ಆಂಡ್(೧೫೫ ಲಕ್ಷ). ಸುರೂತ ಹಂತದ ಯೋಜನೆ ಮುಗಿಯಿನೆ ೧೯೨೧ನೇ ಇಸವಿಡ್. ೧೯೨೪ನೇ ಇಸವಿಡ್ ರಡ್ಡನೇ ಹಂತೊದ (ಅಣೆಕಟ್ಟ್‌ಗ್ ಕಣಿ ಕಟ್ಟಾವುನೆ)ಯೋಜನೆಗ್ ಸುರು ಕೊರಿಯೆರ್. ೧೯೨೮ನೇ ಇಸವಿಡ್, ಕಣಿ ಕಟ್ಟುನ ಬೇಲೆದ ಒಟ್ಟೊಟ್ಟುಗು ಅಣೆಕಟ್ಟ್‌ದ ಎತ್ತರನ್ ೧೩೦ ಅಡಿಕ್ ಏರಿಸಾಯೆರ್. ೧೯೧೧ನೇ ಇಸವಿಡ್ ಸುರುವಾಯಿನ ಯೋಜನೆದ ಬೇಲೆ, ೧೯೩೨ನೇ ಇಸವಿಡ್ ಮುಗೀನಗ ಒಟ್ಟು ೩ ಕೋಟಿ, ೨೩ ಲಕ್ಷ ೪೭ ಸಾವಿರ ರೂಪಾಯಿ ಖರ್ಚಿ ಬೂರ್ಂಡ್.
ಕಣಿಕುಲು ಬೊಕ್ಕ ನೀರಾವರಿ ಪ್ರದೇಶಲು
ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆಈ ಮಾಮಲ್ಲ ಕಟ್ಟೆಗ್ ಒಟ್ಟು ಮೂಜಿ ಕಣಿ ಉಲ್ಲ.
- ವಿಶ್ವೇಶ್ವರಯ್ಯ ನಾಲೆ- ೪೫ ಕಿಮಿ ಉದ್ದ ಉಪ್ಪುನ(ದುಂಬು ನೆಕ್ಕ್ ಅರ್ವಿನ್ ನಾಲೆ ಪಂಡ್ದ್ ಪುದರ್ ಇತ್ತ್ಂಡ್.) ಈ ಕಣಿ, ಮಂಡ್ಯ ಜಿಲ್ಲೆದ ಮಂಡ್ಯ, ಮದ್ದೂರು, ಮಳವಳ್ಳಿ ಬೊಕ್ಕ ಶ್ರೀರಂಗಪಟ್ಟಣ ತಾಲೂಕುದ ನೆಲಕ್ ನೀರ್ ಕೊರ್ಪುಂಡು.
- ಬಲದಂಡೆ ನಾಲೆ- ೩೨ ಕಿಮಿ ಉದ್ದ ಉಪ್ಪುನ ಕಣಿ ೩೫೦೦ ಎಕರೆಗ್ ನೀರ್ ಕೊರ್ಪುಂಡು.
- ಎಡದಂಡೆ ನಾಲೆ -೨೧ ಕಿಮಿ ಉಪ್ಪುನ ಕಣಿ ೧೫೦೦ ಎಕರೆ ನೆಲಕ್ಕ್ ನೀರ್ ಕೊರ್ಪುಂಡು[೪].
ಗಲಸ್‍ದಿನ ಸಾಮನುಲು
ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆಅಣೆಕಟ್ಟ್ ಕಟ್ಟರ ಕಪ್ಪು ಬಣ್ಣದ ಗ್ರಾನೈಟ್ ಕಲ್ಲ್‌ನ್ ಗಲಸ್‌ದೆರ್. ಅತ್ತಂದೆ ಮುರುಡು ಕಲ್ಲ್, ಸುರ್ಖಿ ಗಾರೆ ಪನ್ಪಿನ ವಿಸೇಸ ಪ್ರಕಾರೊದ ಗಾರೆನ್ ಗಲಸ್‌ದೆರ್. (ಸುಣ್ಣದಕಲ್ಲ್, ಪೊಯ್ಯೆ, ಪೊತ್ತುದುನ ಇಟ್ಟಿಗೆದ ಪೊಡಿ, ಮರವಜ್ರ- ಉಂದೇನ್ ಮಾತ ಒಟ್ಟಿಗೆ ಅರೇದ್ ಸುರ್ಖಿ ಗಾರೆನ್ ತಯಾರಿಸಾವೆರ್.) ಅಣೆಕಟ್ಟ್ ಕಟ್ಟುನ ಬೇಲೆನ್ ಗುತ್ತಿಗೆ ಕೊರ್ಪುನ ಬದಲ್‌ಗ್ ಮರಾಮತ್ ಇಲಾಖೆದಕುಲೇ ಈ ಯೋಜನೆಗ್ ಬೋಡಾದ್ ಇಂಜಿನಿಯರ್ ಬೊಕ್ಕ ಬೇಲೆದಕ್ಲೆನ್ ನೇಮಕ ಮಲ್ತೆರ್[೫].
ಅಣೆಕಟ್ಟ್‌ದ ಗಾತ್ರೊ
ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆಸಮುದ್ರಮಟ್ಟೊಡ್ದು ಸುಮಾರ್ ೨೩೪೪ ಅಡಿ ಎತ್ತರಡ್ ಉಪ್ಪುನ ಈ ಅಣೆಕಟ್ಟ್ ಮುದೆಲ್‌ಡ್ ೧೧೧ ಅಡಿ ಅಗೆಲ, ೮೬೦೦ ಅಡಿ ಉದ್ದ, ೧೪೦ ಅಡಿ ಎತ್ತರ ಉಂಡು. ಈತ್ ಮಲ್ಲ ಕಟ್ಟೆಗ್ ನೆಲಮಟ್ಟೊಡ್ದು ೧೧೧ ಅಡಿಮುಟ್ಟ ತಲಪಾಯ ಕಟ್ಟ್‌ದೆರ್. ಕಟ್ಟೆದ ಮಿತ್ತ್ ೧೪.೫ ಅಡಿ ಅಗೆಲದ ಸಾದಿ ಮಲ್ತ್‌ದೆರ್.
| ವಿಷಯ | ವಿವರ |
|---|---|
| ಅಣೆಕಟ್ಟೆ ನಿರ್ಮಾಣೊಗು ಯೋಜನೆ ಮಲ್ತಿನಿ | ೧೯೧೦ನೇ ಇಸವಿ |
| ಬೇಲೆ ಶುರು ಮಲ್ತಿನಿ | ೧೯೧೧ನೇ ಇಸವಿ |
| ಬೇಲೆ ಮುಗೀತಿನಿ | ೧೯೩೨ನೇ ಇಸವಿ |
| ಜಲಾನಯನ ಪ್ರದೇಸೊದ ವಿಸ್ತೀರ್ಣ | ೧೪೧೦೦ ಮೈಲಿ |
| ಅಣೆಕಟ್ಟೆದ ಕೈತಲ್ ತುದೆತ್ತ ಅಗೆಲ | ೯೧೦ ಅಡಿಗಳು |
| ಅಣೆಕಟ್ಟೆದ ಉದ್ದ | ೮೮೦೦ ಅಡಿಗಳು |
| ಅಣೆಕಟ್ಟೆದ ಒಟ್ಟು ಎತ್ತರ | ೧೪೦ ಅಡಿಗಳು |
| ಅಣೆಕಟ್ಟೆದ ತಲಪಾಯೊದ ಅಗೆಲ | ೧೧೧ ಅಡಿಗಳು |
| ಜಲಾಶಯದ ಆಳ | ೧೨೪ ಅಡಿಗಳು. |
| ಗರಿಷ್ಟ ಮಟ್ಟೊಡು ನೀರ್ ಉಂತುನ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ | ೨೫ ಮೈಲಿಗಳು |
| ಜಲಾಶಯದ ನೀರ್ ಸಂಗ್ರಹದ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ | ೪೮೩೩೫೦ ಲಕ್ಷ ಘನ ಅಡಿಗಳು |
ತೂಂಬುಲು
ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆಈ ಕಟ್ಟೆಗ್ ಬೇತೆ ಬೇತೆ ಎತ್ತರೊಡು ಬೇತೆ ಬೇತೆ ಅಳತೆದ ೧೭೧ ತೂಂಬುಲೆನ್ ಪಾಡ್‌ದೆರ್. ಮರಿಯಾಲೊಡು ಕಟ್ಟೆಡ್ ಜಾಸ್ತಿ ಆಯಿನ ನೀರ್‌ನ್ ಪಿದಾಯಿ ಬುಡರೆ, ಕೆಸರ್ ನೀರ್ ಪಿದಾಯಿ ಬುಡರೆ ಬೊಕ್ಕ ವಿದ್ಯುತ್ ಉತ್ಪಾದನೆ ಮಲ್ಪುನ ಘಟಕೊಗು ನೀರ್ ಬುಡರೆ ಉಂದೇನ್ ಗಲಸುವೆರ್. ಕಟ್ಟೆದ ದಕ್ಷಿಣದ ದಿಕ್ಕ್‌ಡ್, ನೆಲಡ್‌ದ್ ೧೦೬ ಅಡಿ ಎತ್ತರಡ್ ೮ ಅಡಿ ಅಗೆಲ ಬೊಕ್ಕ ೧೨ ಅಡಿ ಎತ್ತರ ಉಪ್ಪುನ ೪೦ ತೂಂಬು ಉಲ್ಲ. ಈ ತೂಂಬುದ ಒಂತೆ ಅಂಚಿ, ೧೦ ಅಡಿ ಅಗೆಲ, ೮ ಅಡಿ ಎತ್ತರದ ೪೮ ತೂಂಬುಲು ಉಲ್ಲ. ಈ ತೂಂಬುಲೆಗ್ ಇಪ್ಪುನ ಬಾಕಿಲ್‌ದ ಮಿತ್ತ್, ನೆಲಡ್‌ದ್ ೧೧೪ ಅಡಿ ಎತ್ತರಡ್ ೧೦ ಅಡಿ ಅಗೆಲ, ೧೦ ಅಡಿ ಎತ್ತರದ ತೂಂಬುಗುಂಡಿ ಉಂಡು. ಈ ತೂಬುಗುಂಡಿಲೆಗ್, ತನ್ನಾತೆಗೆ ದೆಪ್ಪಿಲೆಕ ವ್ಯವಸ್ತೆ ಇಪ್ಪುನ ಬಾಕಿಲ್ ಜೋಡಿಸಾದೆರ್. ಒಂಜಿವೇಳೆ, ಜಲಾಶಯದ ನೀರ್‌ದ ಮಟ್ಟ ೧೨೪ ಅಡಿ ಮುಟ್ಟಿಲೆಕನೆ, ತೂಬುಗುಂಡಿದ ಬಾಕಿಲ್ ತನಾತೆಗೆ ದೆಪ್ಪುಂಡು. ಅಂಚನೆ ನೆಲಮಟ್ಟಡ್‌ದ್ ೮೦ ಅಡಿ ಎತ್ತರೊಡು ೧೦ ಅಡಿ ಅಗೆಲ, ೨೦ ಅಡಿ ಎತ್ತರ ಉಪ್ಪುನ ೧೬ ತೂಂಬುಲು ಉಲ್ಲ. ಅತ್ತಂದೆ, ಕಟ್ಟೆದ ನಟ್ಟನಡುಟು ೬ ಅಡಿ ಅಗೆಲ, ೧೫ ಅಡಿ ಎತ್ತರದ ೧೧ ತೂಂಬುಲು ಉಲ್ಲ. ಕಟ್ಟೆದ ತಿರ್ತ್ ಇಪ್ಪುನ ಕಿರೆಂಚಿ, ಕಜವುಲೆನ್ ಪಿದಾಯಿ ಪಾಡರ ಈ ತೂಂಬುಲೆನ್ ಗಲಸುವೆರ್. ೮೦ ಅಡಿ ಎತ್ತರಡ್ ಇಪ್ಪುನ ತೂಂಬುಲೆಗ್ ಪಾಡ್‌ದಿನ ಕರ್ಬದ ಬಾಕಿಲ್‌ಲೆನ್ ಇಂಗ್ಲೇಂಡ್‍ದ ರ್‍ಯಾನ್‌ಸಮ್ ಕಂಪೆನಿಡ್, ಬಾಕಿದ ಪೂರಾ ತೂಂಬುಬಾಕಿಲ್‍ಲೆನ್ ಭದ್ರಾವತಿದ ಕರ್ಬ ಬೊಕ್ಕ ಅದ್‍ರ್ ಕಾರ್ಖಾನೆಡ್ ತಯಾರಿಸಾದೆರ್.
ಮುರ್ಕುದು ಪೋಯಿನ ಜಾಗೆ
ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ.jpg)
ಕೃಷ್ಣರಾಜಸಾಗರ ಅಣೆಕಟ್ಟ್ ಕಟ್ಟಿ ಬೊಕ್ಕ, ೧೩,೯೨೩ ಎಕರೆ ಖುಷ್ಕಿ ಭೂಮಿ, ೯೫೨೦ ಎಕರೆ ತರಿ ಭೂಮಿ ಬೊಕ್ಕ ೮೫೦೦ ಎಕರೆ ಸರ್ಕಾರಿ ಭೂಮಿ ಮುರ್ಕುದು ಪೋಯ. ಕನ್ನಂಬಾಡಿ ಹಳ್ಳಿಲಾ ಸೇರ್ದ್ ೨೫ ಹಳ್ಳಿಲು ನೀರ್‌ದ ಉಲಾಯಿ ಮುರ್ಕುದು ಪೋಯ. ಸುಮಾರ್ ೧೫೦೦೦ ಜನಮಾನಿಲೆಗ್ ಗತಿಗೋತ್ರದಾಂತೆ ಆಂಡ್. ಉಂದು ಅತ್ತಂದೆ ಕನ್ನಂಬಾಡಿ ಹಳ್ಳಿಡ್ ೧೨ನೇ ಶತಮಾನೊಡು ಕಟ್ಟಾದಿನ ಬಾರೀ ಪಿರಾಕ್‍ದ ವೇಣುಗೋಪಾಲ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನಲಾ ನೀರ್‌ಡ್ ಮುರ್ಕುದು ಪೋಂಡು. ಮೊಕಲೆಗ್ ಮೈಸೂರು ಸರ್ಕಾರದಕುಲು ಬೇತೆ ಬರೀಟ್ ಇಲ್ಲ್ ಕಟ್ಟೋನರೆ ಜಾಗೆನ್ ಪುಕ್ಸಟ್ಟೆ ಆದ್ ಕೊರಿಯೆರ್. ಅತ್ತಂದೆ ಶಾಲೆ, ಉಗ್ಗೆಲ್, ಸಾದಿ ಮಾತಾ ಮಲ್ತ್ ಕೊರಿಯೆರ್. ಇತ್ತೆ ಈ ಊರುಗು ಹೊಸ ಕನ್ನಂಬಾಡಿ ಪಂಡ್ದ್ ಪುದರ್ ಉಂಡು.
ನೀರ್‌ಡ್ ಮುರ್ಕುದು ಪೋದಿತ್ತಿನ ವೇಣುಗೋಪಾಲ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನೊನು, ನೀರ್‌ಡ್ದ್ ದೆತ್ತ್‌ದ್ ಹೊಸ ಕನ್ನಂಬಾಡಿದ ಕೈತಲ್ ದುಂಬು ಎಂಚ ಇತ್ತ್ಂಡಾ ಅಂಚನೆ ಕುಡ ಕಟ್ಟುನ ಮಾಮಾಲ್ಲ ಬೇಲೆನ್ ೨೦೦೪ನೇ ಇಸವಿಡ್ ಸುರು ಮಲ್ತೆರ್. ಈ ಮಲ್ಲ ಬೇಲೆ ೨೦೧೧ನೇ ಇಸವಿಡ್ ಮುಗೀಂಡ್[೬].
ಬೃಂದಾವನ
ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ
ಕೃಷ್ಣರಾಜಸಾಗರ ಅಣೆಕಟ್ಟ್‌ದ ಮರ್ಗಿಲ್‌ಡೇ ೬೦ ಎಕರೆದಾತ್ ಮಲ್ಲ ಬೃಂದಾವನ ಉದ್ಯಾನವನ ಉಂಡು. ಅಣೆಕಟ್ಟ್ ಕಟ್ಟುನ ಬೇಲೆ ಆವೋಂದಿತ್ತಿಲೆಕೋನೆ(೧೯೨೭-೧೯೩೨) ಈ ಉದ್ಯಾನೊನ್ ಕಟ್ಟಿಯೆರ್. ಈ ಉದ್ಯಾನನ್ ಕಟ್ಟೊಡು ಪಂಡ್ದ್ ಎನ್ನಿನಾರ್ ಮೈಸೂರು ರಾಜ್ಯೊದ ದಿವಾನೆರ್ ಆದಿತ್ತಿನ ಸರ್ ಮಿರ್ಝಾ ಇಸ್ಮಾಯಿಲ್. ಸದ್ಯೊಗು ಈ ಉದ್ಯಾನವನೊದ ಉಸ್ತುವಾರಿನ್ ಕಾವೇರಿ ನೀರಾವರಿ ನಿಗಮ ನಿಯಮಿತದಕ್ಲು ತೂವೋಂದುಲ್ಲೆರ್.
ಒಂಜಿ ಲೆಕ್ಕೊಡು ಪನ್ಪುನಾಂಡ, ಈ ಬೃಂದಾವನ ಉದ್ಯಾನವನೊನ್ ಮಲ್ತಿನೆಡ್ಡ್ ಬೊಕ್ಕನೇ ಕೃಷ್ಣರಾಜಸಾಗರ ಅಣೆಕಟ್ಟ್ ತೂವರೆ ಜನಮಾನಿನಕುಲು ಬರ್ರೆ ಸುರು ಮಲ್ತೆರ್ ಪಣೊಲಿ.
ಕಟ್ಟೆ ಕಟ್ಟರೆ ಬೆಂದಿನಕುಲು
ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆದಿವಾನೆರ್
ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ- ಟಿ. ಆನಂದರಾವ್ (1909–1912 ನವೆಂಬರ್),
- ಸರ್.ಎಂ. ವಿಶ್ವೇಶ್ವರಯ್ಯ ( 1912–18 ಡಿಸೆಂಬರ್),
- ಸರ್.ಎಂ. ಕಾಂತರಾಜ ಅರಸ್ (1918– 1922 ಮಾರ್ಚ್),
- ಸರ್.ಎ.ಆರ್. ಬ್ಯಾನರ್ಜಿ (1922– 1926 ಮೇ),
- ಸರ್. ಮಿರ್ಜಾ ಇಸ್ಮಾಯಿಲ್ (1926– 1941 ಜೂನ್).
ಇಂಜಿನಿಯರ್‌ನಕುಲು
ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ- ಸರ್.ಎಂ. ವಿಶ್ವೇಶ್ವರಯ್ಯ (1910–1912 ನವೆಂಬರ್),
- ಕರ್ಪೂರ ಶ್ರೀನಿವಾಸರಾವ್ (1912–1917 ಜೂನ್),
- ರಾವ್ ಬಹದ್ದೂರ್ ಬಿ. ಸುಬ್ಬರಾವ್ (1917 ಜೂನ್– 1917 ಡಿಸೆಂಬರ್),
- ಎಸ್. ಕಡಾಂಬಿ (1917 ಜೂನ್– 1917 ಡಿಸೆಂಬರ್, 1921 ಏಪ್ರಿಲ್– 1922 ಡಿಸೆಂಬರ್, 1923 ಏಪ್ರಿಲ್– 1923 ಡಿಸೆಂಬರ್)
- ಕೆ. ಕೃಷ್ಣ ಐಯಂಗಾರ್ (1918– 1931 ಮಾರ್ಚ್),
- ಜಾನ್ಬೋರ್ (1923 ಜನವರಿ– 1923 ಮಾರ್ಚ್),
- ಕೆ.ಆರ್. ಶೇಷಾಚಾರ್ (1924– 1931),
- ಎಸ್. ಶ್ರೀನಿವಾಸ ಅಯ್ಯರ್ (1931– 1934 ಜೂನ್).
ಉಲ್ಲೇಕೊಲು
ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ- ↑ Misra, Rameshwar Prasad (1985). Development Issues of Our Time. Concept Publishing Company. p. 145. Retrieved 9 March 2017.
- ↑ http://www.sobagu.in/%E0%B2%9C%E0%B3%80%E0%B2%B5%E0%B2%A8%E0%B2%BE%E0%B2%A1%E0%B2%BF-%E0%B2%95%E0%B3%86-%E0%B2%86%E0%B2%B0%E0%B3%8D-%E0%B2%8E%E0%B2%B8%E0%B3%8D-%E0%B2%B9%E0%B3%81%E0%B2%9F%E0%B3%8D%E0%B2%9F%E0%B2%BF/
- ↑ ೩.೦ ೩.೧ "Archived Url" (PDF). Archived from the original (PDF) on 2024-07-01. Retrieved 2024-07-01.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (help) - ↑ "Archive copy". Archived from the original on 2019-04-23. Retrieved 2020-04-21.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (help)CS1 maint: archived copy as title (link) - ↑ http://www.sobagu.in/%E0%B2%9C%E0%B3%80%E0%B2%B5%E0%B2%A8%E0%B2%BE%E0%B2%A1%E0%B2%BF-%E0%B2%95%E0%B3%86-%E0%B2%86%E0%B2%B0%E0%B3%8D-%E0%B2%8E%E0%B2%B8%E0%B3%8D-%E0%B2%B9%E0%B3%81%E0%B2%9F%E0%B3%8D%E0%B2%9F%E0%B2%BF/
- ↑ http://mysore.ind.in/venugopalaswamy-temple