ಗೋರಟೆ

ಗೋರಟೆ ಅಕ್ಯಾಂತೇಸಿ ಕುಟುಂಬೊಗು ಸೇರ್ದಿನ ಪೂ ಬುಡ್ಪಿನ ಒಂಜಿ ದೈಯಿ. ಈ ದೈಯಿ ಬಾರ್ಲೀರಿಯ ಪುದರ್‌ದ ಕುಲೊಕ್ಕು ಸೇರ್‌ದಿನವು. ಬಾರ್ಲೀರಿಯ ಕುಲಟ್ ಸುಮಾರ್ ೧೮೦ಡ್‍ದ್‍ಲಾ ಮಸ್ತ್ ಬಗೆತ್ತ ಪ್ರಭೇದೊಲು ಉಲ್ಲ ಪಂಡ್ದ್ ಸಸ್ಯಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞೆರ್ ಪನ್ಪೆರ್. ಐಟ್ ಭಾರತ ದೇಸೊಡು ಸುಮಾರ್ ೩೦ ಬಗೆತ್ತ ಪ್ರಭೇದೊಲು ತೂವರೆ ತಿಕ್ಕುಂಡು.

ಮಾತಾ ಬರೀಟ್ ತೂವರೆ ಸಿಕ್ಕುನ ಗೋರಟೆ-ಬಾರ್ಲೀರಿಯ ಕ್ರಿಸ್ಟಾಟಾ

ಬೇತೆ ಬಾಸೆಲೆಟ್

ತುಳುಟು ಇಂದೆನ್ ಗೋರಂಟೆ‌‌‍(Gōraṇṭe‌‌‍), ಗೋರಟೆ(Gōraṭe), ಗೋರಟಿಗೆ(Gōraṭige) ಇಂಚ ಪನ್ಪುನ ಬೇತೆ ಬೇತೆ ಪದೊಕ್ಕುಲು ಉಂಡು. ಗೋರಂಟೆ (N.)- Northern Dialects, ಗೋರಟೆ - (S.) - Southern Dialects, ಗೋರಟಿಗೆ (r.o.(rare occurance)-NCht(North common, harijan, tribal dialects)

• ಕನ್ನಡ : ಸ್ಫಟಿಕದ ಗಿಡ, ಮುಳ್ಳು ಗೊರಟೆ, ಮುಳ್ಳು ಮದರಂಗಿ, ಗುಬ್ಬಿಮುಳ್ಳು ಗಿಡ
• ಸಂಸ್ಕೃತ : ಸಹಚಾರ
• ತಮಿಳು : ಕುರಂಟಮ್, ಕುರಂಟಕಮ್, ಕೂರಂಟಕಮ್
• ಮಲಯಾಳಿ : ಕುರಿಣ್ಣಿ
• ತೆಲುಗು : ಗೂರಂಟಾ

ಇಂಚ ಮಾತ ಪುದರ್ ಉಂಡು.

ತೂವರ

ಈ ದೈಯಿ ಪುದೆಲ್‍ದಲೆಕ ಬುಳೆಪುನವು. ಇರೆ ಎದುರುಬುದುರಾದ್, ಮಿತ್ತಮೈ ಕಡ್ಪಪಚ್ಚೆ, ಅಡಿಮೈ ಹದಪಚ್ಚೆ ಬಣ್ಣ ಉಪ್ಪುಂಡು. ಇರೆ ಬೊಕ್ಕ ದಂಟ್‍ದ ನಡುತ ಜಾಗೆಡ್, ಮುಳ್ಳುದ ಇರೆತ್ತ ಲೆಕೊನೆ ಇಪ್ಪುನ ರಚನೆ, ಐತೊಟ್ಟುಗು ಪೂತ್ತ ಮುಗುರು ಚೆಗುರುದು ಬರ್ಪುಂಡು. ನೆತ್ತ ಪೂ ಪುಲ್ಯಕಾಂಡೆ ಬೇಗ ಅರಲುಂಡು. ಏತೇ ದೊಂಬು ಇತ್ಂಡಲಾ ಬಯ್ಯಮುಟ್ಟಲಾ ಅರಲ್‍ದೇ ಉಪ್ಪುಂಡು.

ಬಾರ್ಲೀರಿಯ ಮೈಸೋರೆನ್ಸಿಸ್

ಬಾರ್ಲೀರಿಯ ಕ್ರಿಸ್ಟಾಟಾ- ಹದನೇರಳೆ ಬಣ್ಣಡ್

ಬಾರ್ಲೀರಿಯ ಪ್ರಿಯೋನಿಟಿಸ್

ಬಗೆಕುಲು

ಬಾರ್ಲೀರಿಯ ಕುಲೋಟ್ ಸುಮಾರ್ ೧೮೦ ಡ್ದ್‌ಲಾ ಮಸ್ತ್ ಬಗೆತ್ತ ಪ್ರಭೇದೊಲು ಉಲ್ಲ. ಐಟ್ ಕೆಲವು ಪ್ರಭೇದೊಲೆನ ಪುದರ್ ಇಂಚ ಉಂಡು.

• ಬಾರ್ಲೀರಿಯ ಅಕ್ಯುಲೆಟಾ
• ಬಾರ್ಲೀರಿಯ ಕ್ರಿಸ್ಟಾಟಾ
• ಬಾರ್ಲೀರಿಯ ಲೂಪುಲಿನ
• ಬಾರ್ಲೀರಿಯ ಮೈಸೋರೆನ್ಸಿಸ್
• ಬಾರ್ಲೀರಿಯ ದುರೈರಾಜಿ
• ಬಾರ್ಲೀರಿಯ ಬಕ್ಸಿಫೋಲಿಯ
• ಬಾರ್ಲೀರಿಯ ಕುರ್ಟಾಲಿಕ
• ಬಾರ್ಲೀರಿಯ ಪ್ರಿಯೋನಿಟಿಸ್
• ಬಾರ್ಲೀರಿಯ ಸ್ಟ್ರೈಗೋಸ

(ಈ ಪಟ್ಟಿ ಒಂಜಿ ಉದಾರ್ನೆ ಮಾತ್ರ. ಬಾರ್ಲೀರಿಯ ಕುಲತ ಇಡೀ ಪಟ್ಟಿ ಮುಲ್ಪ ಉಂಡು ತೂಲೆ)

ಒಂಜೊಂಜಿ ಪ್ರಭೇದದ ಪೂ ತೂವರ ಒಂಜೊಂಜಿ ಬಣ್ಣ ಉಪ್ಪುಡು. ಉದಾರ್ಮೆಗ್: ಬಾರ್ಲೀರಿಯ ಕ್ರಿಸ್ಟಾಟಾ ಹದ ನೇರಲೆ ಬಣ್ಣಡ್ ಇತ್ತ್ಂಡ, ಬಾರ್ಲೀರಿಯ ಸ್ಟ್ರೈಗೋಸ ಒಂಜಿ ಬರಿಟ್ ಮೂಜಿ ಎಸಳ್, ಎದುರು ಭಾಗೊಡು ಒಂಜಿ ಎಸಳ್ ಇತ್‍ದ್ ಹದ ನೇರಲೆ ಬಣ್ಣಡ್ ಉಪ್ಪುಂಡು. ಅಂಚನೆ ಬಾರ್ಲೀರಿಯ ಪ್ರಿಯೋಂಟಿಸ್ ಪ್ರಭೇದದ ಪೂ ತೂವರ ಕಿತ್ತಲೆ ಬಣ್ಣೊಡು ಉಪ್ಪುಂಡು.

ಬುಳೆಪುನ ಜಾಗೆ

ಗೋರಟೆ ದೈಯಿ ಸಮಶೀತೋಷ್ಣ ಬೊಕ್ಕ ಉಷ್ಣವಲಯದ ಪ್ರದೇಸೊಲೆಡ್ ಬುಳೇಪುಂಡು. ನೆಕ್ಕ್ ವಿಸೇಸವಾಯಿನ ಜೋಪಾಸನೆ ಮಲ್ಪೊಡು ಪಂಡ್ದ್ ದಾಲಾ ಇಜ್ಜಿ. ತನಾತೆಗೆ ನೆರೆಯೊಂದು ಬುಳೆಪುಂಡು. ಎಡ್ಡೆ ಜೋಪಾಸನೆ ಮಲ್ತ್‌ದ್ ಗೊಬ್ಬರ-ನೀರ್ ಪಾಡ್‌ದ್ ತಾಂಕಿಂಡ ವರ್ಸ ಇಡೀ ಪೂ ಬುಡೋಂದು ಉಪ್ಪುಂಡು.

ಮರ್ದ್‌ದ ಗುಣೊಕುಲು

ಗೋರಟೆ ದಯಿಟ್ ಕೆಲವೊಂಜಿ ಮರ್ದ್‍ದ ಗುಣೋಕ್ಲುಲಾ ಉಂಡು. ನೆತ್ತ ಇರೆನ್ ಕೂಲಿಬೇನೆ, ಗಂಟ್‍ವಾತ, ಚೆಮ್ಮ, ಕೆಬಿಬೇನೆ, ಕುತ್ತಿಕಾರ್ ಪುಡಾಯಿನ ಬೇನೆಲೆಗ್ ಗಲಸುವೆರ್. ನನ, ಈ ದಯಿತ್ತ ಇರೆತ ರುಚಿ ಮಸ್ತ್ ಕೈಪೆ ಆಯಿನೆಡ್ದಾವರ, ಇರೆತ್ತ ರಸೊನು ಕೀಟೊಲು ತುಚ್ಚಿನ ಗಾಯೊಗು, ತರೆತ್ತ ಪೇನ್ ನಿವಾರಿಸಾವರೆ ಗಲಸುವೆರ್. ಅತ್ತಂದೆ, ಇರೆತ ರಸೊನು ಸಕ್ಕರೆ ಬೊಕ್ಕ ಚಿಯತನೈದೊಟ್ಟುಗು ಪಾಡ್ದ್ ಪರಿಂಡ ಕಫ ಕಡಮೆ ಆಪುಂಡು.