ಗೌತಮ ಬುದ್ಧ
ಗೌತಮ ಬುದ್ಧ (ಕ್ರಿ.ಪೂ ೫೫೭-೪೪೭) ಬೌದ್ಧಧರ್ಮದ ಸಂಸ್ಥಾಪಕ ಮಾತ್ರತ್ತಂದೆ, ಚತುರಾರ್ಯ ಸತ್ಯೊಲಾಯಿನ ದುಃಖ, ದುಃಖದ ಪುಟ್ಟು, ದುಃಖದ ದೆಂಗಾವುನ, ಬೊಕ್ಕ ದುಃಖ ನಿವಾರಣೆದಂಚಿ ಕೊನೊಪುನಂಚಿನ ಅಷ್ಟಾಂಗಿಕ ಮಾರ್ಗೊನು ನಾಡ್‌ದ್ ಪತ್ತಿನ ದಾರ್ಶನಿಕೆ.[೧]
ಗೌತಮ ಬುದ್ಧ | |
|---|---|
 ಗೌತಮ ಬುದ್ಧ | |
| Alma mater | ಕುಲಗುರು |
| Spouse(s) | ಯಶೋಧರೆ, ಗೌತಮಾ ಬೊಕ್ಕ ಮನೋವುರಾ |
| Parent(s) | ಶುದ್ಧೋದನೆ,ಮಾಯಾದೇವಿ |
ಪುಟ್ಟು
- ಕಪಿಲ ವಸ್ತುದ ಸಿಂಹಹನುನ ಮಗೆ ಶುದ್ಧೋದನೆ. ಶುದ್ಧೋದನಗ್ ಅಮ್ಮೆರ್ ಸಿಂಹಹನೆ ತನ್ನ ಮುಟ್ಟದ ರಾಜ್ಯದ ದೊರೆ ಸುಪ್ರಬುದ್ಧನ ಜೋಕುಲಾಯಿನ ಪ್ರಜಾಪತಿದೇವಿ ಬೊಕ್ಕ ಮಾಯಾದೇವಿ ಪನ್ಪಿ ರಡ್ಡ್ ಜೋಕುಲೆನ್ ಕನತ್‌ದ್ ಮದಿಮೆ ಮಲ್ತೆರ್ . ಶುದ್ಧೋದನನ ಪಟ್ಟ ಮಹಿಷಿ ಮಾಯಾದೇವಿ. ವೈಶಾಖ ಶುದ್ಧ ಪುಣ್ಣಮೆದಾನಿ ಶುದ್ಧೋದನೆ ಬೊಕ್ಕ ಮಾಯಾದೇವಿನ ಮಗೆಯಾದ್ ಬುದ್ದೆ ಲುಂಬಿನಿ ವನೊಟು ಪುಟ್ಟ್‌ದೆರ್
- ಬಾಲೆ‌ಗ್ ಏಳ್ ದಿನ ಆನಗ ಅಪ್ಪೆ ಮಾಯಾದೇವಿ ತಯಿತ್ ಪೋಪೆರ್. ಅವೆಡ್ದ್ ಬೊಕ್ಕ ಬಾಲೆನ್ ರಡ್ದ್‌ನೆ ಅಪ್ಪೆ ಪ್ರಜಾಪತಿದೇವಿ ತಾಂಕುವೆರ್. (ಸಿದ್ದಾರ್ಥ ಕ್ರಿ.ಪೂ.೫೪೪ಡ್, ಕ್ರಿ.ಪೂ.೫೫೦ಡ್, ಕ್ರಿ.ಪೂ.೫೬೦ಡ್ ಪುಟ್ಟಿಯೆರ್ ಪನ್ಪಿ ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯಗಳಿವೆ. ಕ್ರಿ.ಪೂ.೬೨೩ನೇ ವೈಶಾಖ ಮಾಸದ ಪುಣ್ಣಮೆದಾನಿ ಬುದ್ದೆ ಪುಟ್ಟ್‌ದೆರ್ ಪನ್ಪಿನವು ಸಂಶೋಧಕೆರೆ ಬಿನ್ನ ಅಭಿಪ್ರಾಯ )
ಪುದರ್‌ದ ವಿಶೇಷತೆ
ಸುರುತ ಪುದರ್ ಸಿದ್ದಾರ್ಥ. ಪ್ರಜಾಪತಿದೇವಿ ತಾಂಕ್‌ನೆಡ್ದಾತ್ರ ಪ್ರಜಾಪತಿ ಗೌತಮೆಂದ್‌ಲ, ಜ್ಞಾನ ಸಂಪಾದನೆಯಾಯಿನೆಡ್ದ್ ಬೊಕ್ಕ ಬುದ್ದೆ ಪಂದ್ ಪುದರಾಂಡ್. ಬೌದ್ಧಧರ್ಮದಲ್ಲಿ ಕೋಪ, ಲೋಭ, ಮೌಢ್ಯೊಲೆನ್ ಸಂಪೂರ್ಣವಾದ್ ಗೆಂದಿನಾಯಗ್ ಬುದ್ಧ ಪಂದ್ ಲೆಪ್ಪುವೆರ್.
ಮಹಾಪುರುಷನ ಲಕ್ಷಣ
ಸಿದ್ದಾರ್ಥ ಪುಟ್ಟ್‌ನಗನೆ ಅಪೂರ್ವವಾಯಿನ ಮಹಾಪುರುಷೆರೆನ ಲಕ್ಷಣ ಉಪ್ಪುನೆನ್ ದೈವಜ್ಞರ್ ತೆರಿದಿತ್ತೆರ್. ಸಿದ್ದಾರ್ಥಗ್ ೩೨ ಚಿನ್ಹೆಲಿತ್ತ್ಂಡ್, ಉದ್ದ ಕೈ, ಅಗಲ ಎದೆ, ಊರ್ಧ್ವಮುಖ ರೋಮಧಾರೆ, ಉದ್ದದ ಬಿರೆಳ್‌ಲ್, ಮೆತ್ತೆನದ ಕೈಕುಲು ಬೊಕ್ಕ ಮೆದು ಪಾದೊಲು ಇತ್ತ್ಂಡ್.
ಜ್ಯೋತಿಷ್ಯಫಲ
ಸ್ವಪ್ನ ಸಂಕೇತದ ಬಗ್ಗೆ ಜ್ಯೋತಿಷ್ಯೆರ್ ಮಾಯಾದೇವಿ ಆಣ್ ಬಾಲೆನ್ ಪೆದ್ದುವಳ್ . ಬಾಲೆ ರಾಜ್ಯಾಭಿಷಕ್ತೆ ಆಂಡ ಚಕ್ರಾಧೀಶ್ವರೆಲ, ಸಂಪದ್ಫರಿತೆ ಆಪೆಂದ್‌ಲ , ರಾಜ್ಯಕೋಶೊದ ಅಧಿಕಾರ ಬುಡ್ದು ಯೋಗಿಯಾಂಡ, ಮಹಾಯೋಗಿಯಾದ್ ಜಗದ್ವಿಖ್ಯಾತ ನರಮಾನಿಯಾಪೆದ್ ಪನ್ಪೆರ್.[೨]
ಶಿಕ್ಷಣ
ರಾಜ ಶುದ್ಧೋಧನೆ ಚಕ್ರವರ್ತಿಯಾಪುನ ಲಕ್ಷಣೊಲು ಉಂಡು ಪಂದ್ ಮಸ್ತ್ ಮೋಕೆಡ್ ಸಿದ್ದಾರ್ಥನ ಕಲ್ಪಾಟಿಕೆಡ್ ಮಸ್ತ್ ಆಸಕ್ತಿ ತೋಜದೆರ್. ಸಿದ್ದಾರ್ಥ ಸರ್ವ ವಿದ್ಯಾಪಾರಂಗತೆ ಆಪುನಂಚ, ಕುಲಗುರುಟ ವಿದ್ಯೆ ಕೊರ್ಪಾದ್ ತೃಪ್ತಿ ಆವಂದೆ, ರಾಮ, ಧಜ, ಲಕ್ಖಣ, ಮಂತಿಯಣ್ಣ, ಸುಯಾಮ, ಸುಭೋಗ, ಸುದತ್ತ, ಸುಮಿತ್ರ, ಸುಲಭ ಇಂಚಿತ್ತಿ ಬೇತೆ ಬೇತೆ ವಿದ್ಯಾಪಾರಂಗತರಾಯಿನ ವಿದ್ವಾಂಸೆರೆಡ ಶಿಕ್ಷಣ ಕೊರ್ಪಾಯೆ.[೩]
ಮದಿಮೆ
- ರಾಜ ಶುದ್ಧೋಧನೆ ಮಗನ ಗೇಣೊ ಬೇತೆ ಕಡೆಕ್ ಪೋಪಿನೆಗ್ ದುಂಬು ಮದಿಮೆ ಮಲ್ತ್ಂಡ ಕುಟುಂಬ ಸಂಸಾರಂದ್ ಅವೆಟ್ ಉಪ್ಪುವೆ ಪಂದ್ ಮದಿಮೆ ಮಲ್ಪುನ ಯೋಚನೆ ಮಲ್ಪುವೆ. ಒಂಜಿ ಸ್ವಯಂವರ ಏರ್ಪಾಡ್ ಮಲ್ಪುವೆ ಆಯಗ್ ಒಪ್ಪಿಗೆ ಆಪುನ ಪೊಣ್ಣು ಅಯಗ್ ತಿಕ್ಕಡ್ ಪನ್ಪುನ ಉದ್ದೇಶ ಇತ್ತ್ಂಡ್. ಒಂಜಿ ದಿನ ಊರುದ ಮಾತ ಜವ್ವಂದಿ ಪೊಣ್ಣುಲು ಬತ್ತ್‌ದ್ ರಾಜಕುಮಾರಡ್ದ್ ಬಂಗಾರ್ ದಾನ ಪಡೆಯುನಂಚಿನ ಸಮಾರಂಭ ಏರ್ಪಾಡ್ ಮಲ್ಪುವೆರ್.
- ಅಂಚನೆ ಊರುದ ಮಾತ ಪೊಣ್ಣುಲು ಬತ್ತ್‌ದ್ ಸಿದ್ಧಾರ್ಥನ ಕೈಯಿಡ್ದ್ ಪಡೆದರು ಬಂಗಾರ್ ದಾನ ಪಡೆಪೆರ್ . ಆಂಡ ಶುದ್ಧೋಧನನ ಸಚಿವಯಾಯಿನ ದಂಡಪಾಣಿನ (ಯಶೋಧರೆನ ಅಮ್ಮೆರ್ ಮಹಾಮಾನವೆಂದ್‌ಲ , ಸುಪ್ರಬುದ್ಧೆ ಪಂದ್ ಕೆಲವು ಗ್ರಂಥೊಲೆಡ್ ಉಲ್ಲೇಖ ಮಲ್ತ್‌ದುಂಡು.) ಮಗಳ್ ಅತ್ತ್ಂಡ ಯಶೋಮತಿ ಪನ್ಪಿನ ಭಾರಿ ಪೊರ್ಲುದ, ಸುಸಂಸ್ಕೃಕೆ ಪೊಣ್ಣು ಕಡೆಕ್ ಬರ್ಪಳ್ ಆಳೆನ ಗಾಂಭಿರ್ಯ, ಘನತೆ ಸಿದ್ಧಾರ್ಥನ್ ಮಂತ್ರಮುಗ್ಧಯಾಪುನಂಚ ಮಲ್ತ್ಂಡ್. ದಾನ ಮಲ್ತೊಂದಿತ್ತಿನ ಬಂಗಾರ್ ಮಾತ ಮುಗಿದು ಪೋದಿಪ್ಪುಂಡು. ಅದಗ ಸಿದ್ಧಾರ್ಥೆ ತನ್ನ ಬಿರೆಳ್‌ಡಿತ್ತಿನ ಉಂಗಿಲೊನು ದೆತ್ತ್‌ದ್ ಕೊರಿಯೆರೆ ಪೋಪೆ. ಅದಗ ಆಲ್ ಇರೆನ ವಾತ್ಸಲ್ಯಮಯ ದೃಷ್ಟಿಯೆ ಎಂಕೊಂಜಿ ಬಂಗಾರ್ ಇತ್ತಿಲೆಕ್ಕ , ಅವ್ವೆ ಯಾವು ಎಂಕ್ ಪಂದ್ ದುಂಬು ಪೋಪಲ್ . ಸಿದ್ಧಾರ್ಥಗ್ ಯಶೋಧರೆಡ ಮಮಕಾರ ಮೂಡ್‌ದ್ಂಡ್ ಪನ್ಪಿ ಗೂಢಚಾರ ವರದಿದ ಆಧಾರೊಡು, ಯಶೋಧರೆನ್ ಮದಿಮೆ ಆಪುನಕ್ ಒಪ್ಪುವೆರ್
- ಯಶೋಧರೆನೊಟ್ಟುಗು ಗೌತಮಾ ಬೊಕ್ಕ ಮನೋವುರಾ ಪನ್ಪಿ ಪೊಣ್ಣುಲೆನ್ ಕನತ್‌ದ್ ಸಿದ್ಧಾರ್ಥನಿಗ್ ಮದಿಮೆ ಮಲ್ಪುವೆರ್. (ಲಲಿತ ವಿಸ್ತರ ಪನ್ಪಿ ಕೃತಿಡ್ ಸಿದ್ಧಾರ್ಥನ ಬುಡೆದಿಯಲ್ಲೆನ ಪುದರ್ ಮೃಗಜಾ, ಯಶೋಧರೆ ಬೊಕ್ಕ ಉತ್ಪಲಾವರ್ಣಾ ಪಂದ್, ಚೈನಾ ಗ್ರಂಥೊಲೆಡ್ಡ್ ಯಶೋಧರೆ, ಗೋಪ ಬೊಕ್ಕ ಉತ್ಪಲಾವರ್ಣಾ ಪಂದ್ ತೆರಿದ್ ಬರ್ಪುಂಡು.)
ಪುತ್ರೋತ್ಸವ
ಸಿದ್ಧಾರ್ಥಗ್ ಆಯನ ರಾಣಿನಕುಲೆನ ಸಹವಾಸೊಡ್ದಾತ್ರ ಆಯನ ಜ್ಞಾನೊಗು ಬೋಡಾಪಿನ ಪೊಸಪೊಸ ಅನುಭವೊಲು ತಿಕ್ಕೊಂದಿತ್ತ್ಂಡ್.ಬುಡೆದಿಯಲ್ಲೆನ ಮನಸ್ಸ್‌ಗ್ ಬೋಜಾರಾಂದಿಲೆಕ್ಕ ನಡತೊಂದಿತ್ತೆ. ಕೆಲವು ಸಮಯೊಡ್ದು ಬೊಕ್ಕ ಯಶೋಧರೆ ಆಣ್ ಬಾಲೆದ ಅಪ್ಪೆಯಾಪಲ್.ಮಗಕ್ ಸಿದ್ಧಾರ್ಥನೇ 'ರಾಹುಲ' ಪಂದ್ ನಾಮಕರಣ ಮಲ್ಪುವೆ. ರಾಜ ಶುದ್ಧೋಧನೆ ಪುತ್ರೋತ್ಸವ ಸಮಾರಂಭೊನು ಭಾರಿ ಗೌಜಿಡೆ ಮಲ್ಪಾವೆ. ಪಾಪದಕುಲೆಗ್ ದಾನ ಧರ್ಮ ಮಲ್ಪಾವೆ.
ವೈರಾಗ್ಯ
ಒಂಜಿ ದಿನ ಸಿದ್ದಾರ್ಥೆ ಪೂರ್ವ ಸೂಚನೆ ಕೊರಂದೆ ತನ್ನ ಸಾರಥಿ ಚೆನ್ನನೊಟ್ಟುಗು ನಗರ ಸಂಚಾರೊಗು ಪೋಪೆ ಆಯಗ್ ತಾದಿಡ್ ಪರಬನ್,ಸೀಕ್‌ದಾಯನ್ ಬೊಕ್ಕ ಒಂಜಿ ಮರಣ ಆಯಿನೆನ್ ತೂದು ಬೇಜಾರಾಪುಂಡು. ಅವ್ವೆ ಗೇಣೊಡು, ದುಃಖೊಡು ಉಮೇದ್ ಕಳೆವೊಂದು . ಚಿಂತೆ ಮಲ್ತೊಂದು ಕುಲ್ಲೊಂದು ಯೋಚನೆ ಮಲ್ತೊಂದುಪ್ಪುನಗ ಆಯನ ಎದುರುಡೆ ಒರಿ ಸನ್ಯಾಸಿ ಬರ್ಪೆ. ಅಡೆ ಮುಟ್ಟ ಅಂಚಿನಕುಲೆನ್ ತೂವಂದಿನ್ ಸಿದ್ದಾರ್ಥ ಆ ಸನ್ಯಾಸಿನ್ ಪಾತೆರ್ಪವೆ ಅದಗ ಸನ್ಯಾಸಿ - ಪುಟ್ಟು-ಸಾವು ಉಪ್ಪುನ ಪ್ರಪಂಚೊಡುಪ್ಪುನ ನರಮಾನಿ ತೆರಿದೊ ತೆರಿಯಂದೆನೊ ಕಿನ್ಯ ಸುಕೊನು ಬಯಕ್‌ದ್ ಕಡಲ್ ದಾತ್ ಮಲ್ಲ ದುಃಖ ಅನುಭವಿಸುನೆನ್ ತೂದು ಬೇಜಾರಾದ್ ಮಾತ ಬುಡ್ದು ಕಾಡ್ ಮೇಡ್ ಅಲೆಯೊಂದು ನೆಮ್ಮದಿಯಾದುಲ್ಲೆ. ಯಾನ್ ಬಂಧು-ಬಳಗದಕುಲು, ಸುಖ-ಸಂಪತ್ ಪನ್ಪಿ ಬಂಧನೊಡ್ದು ದೂರವಾಯಿನಾಯೆ. ಎಂಕ್ ಕಷ್ಟ ಬರ್ಪುಂಡು ಪನ್ಪಿನ ಪೋಡಿಗೆ ಇಜ್ಜಿ . ಸುಖ ಬೋಡು ಪನ್ಪಿನ ಆಸೆ ಇಜ್ಜಿ. ಉರಿಬರಡ್, ಸಿರಿಬರಡ್, ಬೋಡು - ಬೊಡ್ಚಿ ಪನ್ಪಿನ ಆತಂಕ ಇಜ್ಜಾಂದಿನಾಯೆ. ಸ್ವತಂತ್ರ ಆತ್ಮದಾಯೆ ಯಾನ್ . ಭೂಮಿಯೇ ಎನ್ನ ಇಲ್ಲ್, ಆಕಾಶನೇ ಎಂಕ್ ಪೊದೆಪು .ಬೊಕ್ಕೊರಿಯನ ಹಂಗ್ ಇಜ್ಜಾಂದಿನ ಈ ಕಾಡೆ ಎನ್ನ ಸಂತೊಸೊದ ಸ್ವರ್ಗಂದ್ ಪನ್ಪೆ. ಆ ಸನ್ಯಾಸಿನ ಪಾತೆರೊ ಸಿದ್ದಾರ್ಥನ ಮನಸ್ಸ್‌ಗ್ ನಾಟ್ಂಡ್ . ಅಯನ ಮನಸ್ಸ್ ಕೂಡ್ಲೆ ಶಾಂತವಾದ್ ಒಂಜಿ ಗಟ್ಟಿ ನಿರ್ಧಾರೊಗು ಬರ್ಪುಂಡು .
ಸಂಸಾರ ತ್ಯಾಗ
ಪರಬೆ ,ಸೀಕ್‌ದಾಯನ್,ಸಯಿತಿನ ಸರೀರೊನು ಬೊಕ್ಕ ಸನ್ಯಾಸಿನ್ ಮಾತ ತೂಯಿನ ಸಿದ್ದಾರ್ಥನ ಜೀವನೊಡು ಮಸ್ತ್ ಬದಲಾವಣೆ ಆಪುಂಡು ಅಗಾಧ ಮಾರ್ಪಾಡು ಆಗುತ್ತದೆ. ಮರಣೊಗು, ದುಃಖೊಗು ಕಾರಣ ನಾಡೊಡು ಪನ್ಪಿನ ನಿರ್ಧಾರ ಮಲ್ಪುವೆ. ತನ್ನ ಸಂಕಲ್ಪಸಿದ್ಧಿಗೆ ಇಡೆ ಮುಟ್ಟ ಮಲ್ತಿನ ಜೀವನ ಸರಿಯಾವಂದ್ ಪನ್ಪಿನ ತಿರ್ಮಾನ ಮಲ್ಪುವೆ. ಈ ಬಂಧನೊನು ಪೂರಾ ಬುಡ್ದು ಏಕಾಂಗಿಯಾದ್ ಕಾಡ್‌ದಂಚಿ ಪೋಪಿನವೆ ಎಡ್ಡೆ ಪಂದ್ ನಿರ್ಧಾರ ಮಲ್ಪುವೆ. ಒಂಜಿ ಕ್ಷಣ ಸಿದ್ದಾರ್ಥನ ಮನಸ್ಸ್ ಚಂಚಲ ಆಪುಂಡು. ಎನನ್ ನಂಬಿನಕುಲೆಗ್ ಎನ್ನ ಅಗಲುವಿಕೆಡ್ದ್ ಏತೊಂಜಿ ಬೇನೆ ಆವು ಪನ್ಪಿನೆನ್ ಮನಸ್ಸ್‌ಡೆ ಎನ್ನಿವೆ,ಆಂಡ ಕೂಡ್ಲೆ ಒಂಜಿ ನಿರ್ಧಾರೊಗು ಬರ್ಪೆ . ಸಿದ್ದಾರ್ತೆ ಶುದ್ಧೋಧನನ ಕೈತಡೆ ಪೋದು ಯಾನ್ ಸನ್ಯಾಸಿಯಾಪುನ ವಿಷಯೊನು ತೆರಿಪಾದ್ ಅನು ಕೊರೊಡುಂದು ಬೇಡುವೆ.ಆಂಡ ಶುದ್ಧೋಧನೆ ಸಿದ್ದಾರ್ಥಗ್ ಸನ್ಯಾಸಿಯಾಯೆರೆ ಒಪ್ಪಿಗೆ ಕೊರ್ಪುಜೆ .ಅದಗ ಸಿದ್ದಾರ್ಥೆ ಅಮ್ಮೆರೆಗ್ ಪನ್ಪೆ ಎಂಕ್ ಬೋಡಾಪಿನ ವಸ್ತುನು ಕೊರ್ಪವರ್ಂಡ ಯಾನ್ ಸಂಸಾರ ತ್ಯಾಗ ಮಲ್ಪುಜಿ ಪಂದ್ ತನ್ನ ಬೇಡಿಕೆನ್ ಅಮ್ಮೆರೆಡ ಪನ್ಪೆ.
- ಎಂಕ್ ಎಪೊತ್ತುಗುಲ ವೃದ್ದಾಪ್ಯ ಬರಂದಿನಂಚ ಆವೊಡು
- ಎಂಕ್ ಎಪೊತ್ತುಗುಲ ದುಃಖ ಆಯೆರೆ ಬಲ್ಲಿ
- ಎಂಕ್ ಮರಣೊ ಆಯೆರೆನೆ ಬಲ್ಲಿ ಅಮರಜೀವಿಯಾದಿಪ್ಪೊಡು
- ಒವ್ವೆ ರೋಗ-ರುಜಿನೊಲು ಎಂಕ್ ಬರಿಯೆರೆ ಬಲ್ಲಿ. ಉಂದೆನ್ ಮಾತ ಅಮ್ಮೆರ್ ಕೊರ್ಪಾಯೆರೆ ತಯಾರಾದಿತ್ತೆರ್ಂಡ ಯಾನ್ ಕಾಡ್ ಪೋಪಿನೆನ್ ಬಯಕುಜಿ ಪನ್ನಗ , ಶುದ್ಧೋಧನನ ಪಾತೆರೊನೆ ದೆಂಗ್‌ದ್ ಪೋಪುಂಡು.
- ಕಡೆಕ್ ಸಿದ್ದಾರ್ಥೆ ತನ್ನ ಪ್ರಯಾಣದ ವಿಷಯೊನು ಏರೆಗ್‌ಲ ತೆರಿಪಾವಂದೆ, ನಡಿರ್ಲ್ ಲಕ್ಕ್‌ದ್ ಅರಮನೆಡ್ದ್ ಪಿದಡುವೆ ಕಡೆತ ಒಂಜೇ ಒಂಜಿ ಸರ್ತಿ ತನ್ನ ಮಗನ ಮುದ್ದು ಮೋನೆನ್ ತೂಯೆರೆ ಪೋಪೆ . ಅಲ್ಪ ಸುಖ ನಿದ್ರೆಡಿತ್ತಿನ ಬುಡೆದಿ ಬೊಕ್ಕ ಮಗನ್ ಕಣ್ಣನಿಲಿಕೆ ತೂದು ಪಿದಯಿ ಪೋಪೆ.
- ಅರಮನೆಡ್ದ್ ಪಿದಯಿ ಬತ್ತ್‌ದ್ ತನ್ನ ಮೋಕೆದ ಸೇವಕೆಯಾಯಿನ ಛಂದಕ(ಚೆನ್ನ)ನೊರೊ ಅರಾದ್ ಪತ್ತ್‌ದ್ , ಕಂಧಕ ಪನ್ಪಿ ಕುದುರೆ ಏರ್ದ್, ರಾಜತ್ಯಾಗ ಮಲ್ತ್‌ದ್ ಕಾಡ್‌ದಂಚಿ ಪೋಪೆ . ಕಾಡ್‌ದ ನಡುಕು ಬತ್ತ್‌ದ್ ಕುದುರೆಡ್ದ್ ತಿರ್ತ್ ಜತ್ತ್‌ದ್ ಛಂದಕಡ ಕ್ಷಮೆ ಕೇನ್ದ್ ಅಯಗ್ ಸಮಾಧಾನ ಪಂದ್ ಸಾಧನೆದ ಸಿದ್ಧಿಗಾತ್ರ ಪಿದಡುವೆ .
ಜ್ಞಾನಯೋಗಿಯಾಗಿ
- ಸಿದ್ದಾರ್ಥೆ ಭಾರ್ಗವಾಶ್ರಮಕ್ಕೆ ಬತ್ತ್‌ದ್ ಅಲ್ಪದ ಸಾಧಕೆರೆಡ್ದ್ತ ತಪೋನಿಯಮೊಲೆನ್ ತೆರಿಯೊನಿಯೆರೆ ಪ್ರಯತ್ನ ಮಲ್ಪುವೆ.ಬೊಕ್ಕ ಮಗಧ ದೇಶದ ಕಡೆಕ್ ಪೋಪೆ . ರಾಜವೈಭವೊಡು ಮೆರೆತಿನ ಸಿದ್ದಾರ್ಥೆ ಕಾಡ್ ಸಂಚಾರೊಗು ಪೊಡಿಯಂದೆ ಬಡವು ಬಾಜೆಲ್‌ದ ಗೇನ ಇಜ್ಜಾಂದೆ ಭಿಕ್ಷೆ ಬೇಡ್‌ದ್ ತನ್ನ ಜೀವನೊಡು ಸುರುತ ಸರ್ತಿ ಭಿಕ್ಷೆ ಬೇಡ್‌ದ್ ತಿಂದೆ. ಕೆಲವು ಸಮಯ ಮಗಧ ರಾಜ್ಯದ ಆರಾಢಕಾಲಮೆ ಪನ್ಪಿ ತಪಸ್ವಿನಲ್ಪ ಶಿಷ್ಯೆಯಾದ್ ಸೇರೊಂಡೆ.ಸಿದ್ದಾರ್ಥೆ ತನ್ನ ರಾಜ್ಯ ಬುಡ್ದು ಬನ್ನಗ ಆಯಗ್ ೨೯ ವರ್ಷ ಪ್ರಾಯ. 'ಉರುವೇಲ' ಅಯನ ತಪಸ್ಸಾಧನೆಗೆ ಎಡ್ಡೆ ಜಾಗೆಯಾದಿತ್ತ್ಂಡ್. ಸಿದ್ದಾರ್ಥೆ ಒವ್ವೆ ಸಾಧನೆಡ್ದ್‌ಲ ತೃಪ್ತಿಯಾವಂದೆ ಕಡೆಕ್ ನುಪ್ಪು ನೀರ್ ಬುಡ್ದು ತಪಸ್ಸ್ ಮಲ್ಪೆರೆ ಸುರು ಮಲ್ತೆ . ನಿರಾಹಾರ ವ್ರತೊಡ್ದು ಸರೀರ ಬಚ್ಚಿದ್ ಶಕ್ತಿ ಕುಂದ್‌ದ್ ಮತಿ ತತ್ತ್ಂಡ್ . ಕಾಯಕ್ಲೇಶ, ನಿರಾಹಾರ ನಿಯಮೊಲು ಸಾಧನೆಗೆ ಸಹಾಯ ಆಪುಜಿಂದ್ ತೆರಿಯೊಂಡೆ.ಸುಜಾತೆ ಕೊನತ್ ಕೊರ್ನ ಪಾಯಸೊ ತಿಂದ್‌ದ್ ಸಮಾಧಾನೊಡು ಬೋಧಿವೃಕ್ಷದ ತಿರ್ತ್ ಪೂರ್ವಾಭಿಮುಖವಾದ್, ಪದ್ಮಾಸನ ಪಾಡ್ದ್ ಧ್ಯಾನಾ ಸುರು ಮಲ್ಪುವೆ. ಸಿದ್ದಾರ್ಥೆ ಏಳ್ ವಾರ ಕಾಲ ಧ್ಯಾನೊಡು ಕುಳ್ಳ್‌ದುಪ್ಪುವೆ . ವೈಶಾಖ ಪುಣ್ಣಮೆದ ದಿನ ಸಿದ್ದಾರ್ಥಗ್ ಸಂಕಲ್ಪ ಸಿದ್ಧಿಯಾಪುಂಡು. ಸೂರ್ಯೋದಯ ಆಪುನೆದ ಉಲಯಿ ಸಿದ್ಧಾರ್ಥೆ ನಾಲ್ ಜಾವದ ಅನುಭವ ಪಡೆದ್ ಜ್ಞಾನಯೋಗಿಯಾಪೆ. ಆ ನಾಲ್ ಜಾವದ ಅನುಭವೊಲು ಪಂಡ:
- ಜನ್ಮಾಂತರೊಲೆನ್ ತೆರಿಯೊನೊನೆ
- ನಿತ್ಯಾನಿತ್ಯ ವಸ್ತುಲೆನ ವಿವೇಕೋದಯ,
- ಜರಾಮರಣಲೊನ ದುಃಖೊಗು ಕ್ಷಣಿಕ ವಸ್ತುಲೆನ ಆಸೆನೆ ಕಾರಣ,
- ಆಧ್ಯಾತ್ಮ ತತ್ತ್ವದ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರ.