ಜಗಲಿ
ಜಗಲಿ ಪದೊ ತುಳುವೆರೆ ಇಲ್ಲ್‌ದ ಉಲಾಯಿಡ್ ಬರ್ಪುನ ಒಂಜಿ ಜಾಗೆ. ಇಂದೆನ್ ಇಲ್ಲ್‌ದ ಜಗಲಿಂದ್ ಪನ್ಪೆರ್.
ನಿಘಂಟ್‍ದ ವಿವರಣೆ
ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆತುಳುವೆರ್ ಜಗಲಿನ್ ಇಲ್ಲ್‌ದ ಚಿಟ್ಯೆ, ಸಿನೆಂದ್ ಪಂಡ, ಇಂಗ್ಲಿಷ್‍ಡ್ an open veranda ಪನ್ಪೆರ್. ಕನ್ನಡಿಗೆರ್ ಕೈಸಾಲೆ, ಜಗುಲಿ, ಕಟ್ಟೆಂದ್ ಪನ್ಪೆರ್. ನಿಘಂಟ್‍ಕಾರೆರೆ ಪ್ರಕಾರೊ ಜಗಲಿ ಪಂಡ ಪೊಸ್ತಿಲ್, ವೇದಿಕೆ, ಇಲ್ಲ್‌ದ ಪಿರವುದ ಕಟ್ಟೆ, ಪಡಶಾಲೆ, ಚಾವಡಿ, ಸಭಾಮಂದಿರ, ಓಲಗೆಶಾಲೆ ಇಂಚಿತ ಅರ್ಥೊಲು ಉಂಡು.
ಜಗಲಿದ ಪ್ರಭೇದೊ
ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ- ಜಗಲಿ - ಜಗಲಿ ಇಲ್ಲ್‌ದ ಉಲಾಯಿ ಪೊಗ್ಗಿಲೆಕೊ ಇಕ್ಕುಂಡು. ಜಗಲಿ ಕರಿಂಡ ಬಾಜಿರೊ. ಬಾಜಿರೊ ಚಾವಡಿಗ್ ಸೇರ್‍ನ ಜಾಗೆ. ಜಗಲಿಡ್ದ್ ಒಂತೆ ಎತ್ತೊರೊಡು ಇಪ್ಪುನವು ಚಾವಡಿ.
- ಉಲಾಯಿದ ಜಗಲಿ - ಇಲ್ಲ್‌ದ ಉಲಾಯಿಡೆ ಒರಿ ಜೆಪ್ಪುನಾತ್ ಅಗೆಲೊಡು ಇಲ್ಲ್‌ದ ಸುತ್ತೂಲ, ಕೆಲವು ಇಲ್ಲಡೆಡ್ ಇಲ್ಲ್‌ದ ಚಾವಡಿದ ಎದುರುಡು ಮಾಂತ್ರೊ ಇಪ್ಪುನವು ಚಾವಡಿ. ಇಲ್ಲ್‌ದ ಪೊಂಜೊವು ಪಿದಾಯಿ ಆನಗ, ಒಕ್ಕೆಲ್‍ದಕುಲು ಬನ್ನಗ, ಪೊಸಬೆರ್ ಬನ್ನಗ, ಪೊಸಬಿನ್ನೆರ್ ಬನ್ನಗ ಉಲಾಯಿದ ಜಗಲಿಡ್ ಕುಲ್ಲುದ್ ಪಾತೆರುವೆರ್. ಜಗಲಿಡ್ ಮಣ್ಣಚಿಟ್ಯೆಂದ್ ಇಪ್ಪುಂಡು. ಅವು ಎತ್ತೊರೊಡು ಜೆಪ್ಯೆರೆಗಾದ್ ಕಟ್ಟ್‌ನವು. ಜೆಪ್ಯೆರೆ ಮಂಚವು ಇಜ್ಜಾಂದಿನಕುಲು ಈ ಚಿಟ್ಯೆಡ್ ಜೆಪ್ಪುವೆರ್.
- ಪಿದಯಿತ ಜಗಲಿ - ಇಲ್ಲ್‌ದ ಸುತ್ತೂಲ ಎದುರುಡುಲ ರಡ್ಡ್ ಅಡಿಕೋಲುದಾತ್ ಅಗೆಲೊಡು ಇಪ್ಪುನವೆ ಪಿದಯಿತ ಜಗಲಿ. ಪಿದಯಿತಕುಲು ಕುಲ್ಲಿಯರ ಈ ಜಗಲಿ ಬೋಡಾಪುಂಡು. ಇಂದೆನ್ ಸಿನೆ/ಹಿನೆ, ಚಿಟ್ಯೆ/ಹಿಟ್ಯೆ/ತಿಟ್ಯೆಂದ್ ಪನ್ಪೆರ್. ಚೆಟ್ಯಡ್ ಎಲ್ಯಚಿಟ್ಯೆ, ಮಲ್ಲಚಿಟ್ಯೆಂದ್ ಇಪ್ಪುಂಡು. ಬಟ್ರ್‌ನಕುಲೆಡ್ ಸಾವು ಆಂಡ ಪುನನ್ ಚಿಟ್ಯೆಡ್‍ದ್ ತಿರ್ತ್ ಮಾಡಡಿಟ್ ಜೆರ್‍ಪುಡುವೆರ್.
ಜಗಲಿದ ಉಪಯೋಗೊ
ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ- ತುಳಸಿಕಟ್ಟೆಗ್ ನೀರ್ ಮೈಪುನ ಕ್ರಮೊ ಇತ್ತಿನಕುಲು ಜಗಲಿಡ್ ಬಸ್ಮೊದ ಕರಡಿಗೆನ್ ದೀಡ್‍ವೆರ್.
- ಇಲ್ಲಡೆಗ್ ಮಾಟ-ಮಂತ್ರೊದ ದೋಷೊ ತೋಜಿಂಡ ತಡೆನ್ ಜಗಲಿಡ್ ಕಟ್ಟುವೆರ್. ತಡೆ ತಗಡ್, ಹೋಮೊದ ಬಸ್ಮೊ, ಮಂತ್ರಿತ್‍ನ ತಾರಾಯಿ ಇಪ್ಪುಂಡು.
- ಬಾಲೆ ಪುಟ್ಟಿನ ಇಲ್ಲಡೆಡ್ ಅಮೆ ದೆಪ್ಪುನ ಕ್ರಮೊನು ಜಗಲಿಡ್ ಮಾಲ್ಪುವೆರ್.
- ಮದಿಮೆ, ಬೇತೆ ಜಂಬರೊ ಇತ್ತ್‌ಂಡ ಬಿನ್ನೆರ್ ಬನ್ನಗ ಜಗಲಿಡ್ ಎದ್ಕೊನುವೆರ್.
- ಸಾವು ಆಂಡ ಪುನನ್ ಉಲಾಯಿದ ಜಗಲಿಡ್ ತನ್ಕಾಯಿ ಬಡೆಕ್ಕಾಯಿ ಜೆರ್‍ಪುಡುವೆರ್. ಪುನನ್ ಜೆರ್‍ಪುಡಿನ ಜಾಗೆಡ್ ಕಾಲೆ ಇಪ್ಪುಂಡು. ಅಂಚಾದ್ ಆ ಜಾಗೆಡ್ ನೀರನೆರಿ ದೀಡುವೆರ್.
- ಪರ್ಬೊ ಬನ್ನಗ ಜಗಲಿ ಪೂಜೆ ಮಾಲ್ಪುವೆರ್. ಹೆಚ್ಚಾದ್ ಆಟಿ, ಸೋನೊ ತಿಂಗೊಲುಡು ಜಗಲಿ ಪೂಜೆ ಮಾಲ್ಪುವೆರ್.
- ಏನೆಲ್‍ದ ಬೇಸಾಯೊಡು ಬತ್ತ್‌ನ ಬಾರ್‍ನ್ ಜಗಲಿಡ್ ರಾಸಿ ಪಾಡ್ದ್, ಮುಡಿಕಟ್ಟ್‌ದ್ ದೀಡುವೆರ್. ಮುಡಿನ್ ಕಾವೋರಿಸಂಕ್ರಾಂತಿದಾನಿ 'ಪೊಲಿಪೊಲಿಪೊಲಿಂ'ದ್ ಪಂಡೊಂದು ಅಟ್ಟೊಗು ಪಾಡುವೆರ್.
- ಆಟಿತಿಂಗೊಲುಡು ಜಗಲಿಡ್ ಕುಲ್ಲುದು ಚೆನ್ನೆಮಣೆ ಗೊಬ್ಬುವೆರ್.
- ನ್ಯಾಯ ತೀರ್ಮಾನೊ ಮಾಲ್ಪುನಗ ಯಜಮಾನೆ ಚಾವಡಿಡ್ ಕುಲ್ಲ್‌ಂಡ ಒಕ್ಕೆಲಕುಲು ಜಗಲಿಡ್ ಕುಲ್ಲ್‌ದ್ ತೀರ್ಮಾನೊ ಕೇನುವೆರ್.
- ಜಗಲಿ ಆಂಜೋವುನಕುಲು ಕುಲ್ಲುನ ಜಾಗೆ. ಚಾವಡಿಡ್ ಯಜಮಾನೆ ಇಪ್ಪುನಗ ಪಂಜೊವುನಕುಲು ಜಗಲಿಗ್ ಬರ್ಪುಜೆರ್. ಅಕುಲು ಇಲ್ಲ್‌ದ ಉಲಾಯಿಡ್ ಇಪ್ಪುವೆರ್.
ಜಗಲಿದ ಬಗೆಟ್ ನಂಬಿಕೆ
ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ- ಜಗಲಿದ ಬಾಕಿಲ್‍ನ್ ಇಲ್ಲ್‌ದ ಎಡತ್ತ್ ಜಾಗೆಡ್ ದೀಡೊಡು. ಇದ್ಯಾಂಡ ಇಲ್ಲ್‌ದ ಯಜಮಾನಗ್ ಹಾಳ್‍ಗೆ.
- ಇಲ್ಲ್‌ದ ಮೂಜಿ ಬಾಕಿಲ್ ಸರೂತ ಇಪ್ಪೆರೆ ಬಲ್ಲಿಗೆ. ಇಂಚ ದೇವಸ್ಥಾನೊಡು ಮಾಂತ್ರೊ ಇಪ್ಪುನೆ. ಚಾವಡಿದ ಜಗಲಿದ ಬಾಕಿಲ್ ಸರೂತ ಇಪ್ಪುಂಡು. ಉಲಾಯಿದ ಬಾಕಿಲ್ ಒಂಜಿ ಮೂಲೆಡ್ ಇಪ್ಪುಂಡು.
- ಜಗಲಿಡ್ ಉಂತುದು ಒಂಜಿ ಕಾರ್ ಪಿದಾಯಿ ಪಾಡೊಂದು ಉಂತ್ಯರ ಆವಂದ್‍ಗೆ. ಅಂಚನೆ ಜಗಲಿಡ್ ಕುಲ್ಲುದು ಒಂಜಿ ಕಾರ್ ಪಿದಾಯಿ ಪಾಡ್ದ್ ಕುಲ್ಯರ ಆವಂದ್‍ಗೆ. ಅಂಚ ಕುಲ್ಲ್‌ಂಡ ಇಲ್ಲ್‌ಗ್ ಹಾಳ್‍ಗೆ.
- ಇಲ್ಲ್‌ಡ್‍ದ್ ಪಿದಾಯಿ ಪೋನಗ ಜಗಲಿದ ಬಾಕಿಲ್ ತರೆಕ್ಕ್ ತಾಗಿಯರ ಆವಂದ್‍ಗೆ. ಅಂಚ ತಾಗ್‍ಂಡ ಜಗಲಿಡ್ ಒಂತೆ ಕುಲ್ಲ್‌ದ್ ಪಿದಾಯಿ ಪೋವೊಡುಗೆ. ದಾಯೆ ಪಂಡ ದುಂಬುದಕುಲೆನ ಇಲ್ಲಡೆದ ಜಗಲಿದ ಬಾಕಿಲ್ ತಗ್ಗ್‌ಡ್ ಇಪ್ಪೆದ್‍ಂಡ್. ಅಂಜಾದ್ ಜಾಗೃತೆಡ್ ಪೋಯರಗಾದ್ ಇಂಚ ನಂಬುದೆರ್.
- ಜಗಲಿದ ಎದುರುಡು ಕುಂಬುಡೊ, ಬಾರೆದ ಕೈಲ್ ದೀಡುಜೆರ್. ಇಂದೆನ್ ಸೈತಿನ ಇಲ್ಲಡೆಡ್ ಮಾಂತ್ರೊ ದೀಡುನೆ.