ತುಳುವೆರೆ ಪರ್ಬೊಲು
ತುಳುವೆರೆ ಪರ್ಬೊಲು: ತುಳುನಾಡ್ ಪಂಚವರ್ಣದ ನಾಗನಡೆತ ಪುಣ್ಯಬೂಮಿ.ತೆನ್ಕಾಯಿ ಚಂದ್ರಗಿರಿ ಸುದೆ, ಬಡಕಾಯಿ ಶರಾವತಿ - ಗೇರುಸೊಪ್ಪೆ, ಮುಡಾಯಿ ಗಟ್ಟ, ಪಡ್ಡಾಯಿ ಕಡಲ್ - ಉಂದು ತುಳುಬೂಮಿದ ಗಡುಕ್‍ಲ್. ತುಳುವೆರ್ ಅಪ್ಪೆ ಕುಟುಮದಗ್‍ಲ್. ಕೂಡು ಕುಟುಮ ಪನ್ನಗ ಒಂಜಿ ಇಲ್ಲಡ್ 50-60 ಜನ ಒಟ್ಟುಗು ಬದುಕುನವು.
ತುಳು ಬೂಮಿಡ್‌ ಒಂಜಿ ಕಾಲೊಡ್‌ ಬಂಜಿದ ಕುಜಾರ್ನೆಗ್‌ ನುಪ್ಪು- ಅರಿ - ಬಾರ್‌ನ್‌, ಕಡಲ್ ದ ಮೀನ್‌ನ್‌, ಕಾಡುತ್ಪತ್ತಿನ್‌ ನಂಬೊಂದಿತ್ತೆರ್‌. ಅಂಚಾದ್‌ ಬುಲೆ ಅಪಿನ ಬೂಮಿ, ಕಿದೆತ ಕಂಜಿ ಕೈಕಂಜಿ, ನುಗೆ ನಾಯೆರ್‌, ತುಲುವೆರ್ನ ಆದಾರಕಂಬೊಲು. ಅಯಿಕ್‌ ಬಾಲ ಮರ್ಯಾದೆ ಉಂಡು. ತುಳು ಬೂಮಿದ ಮೂಲ ನಿವಾಸಿಲು -ಬಂಟ-ಬಿರುವ-ಮರಕಾಲ -ಪರವ-ಪಂಬದ-ನಲಿಕೆ- ಕೈಪುಡ-ಮೊಲಿ, ಮಡ್ಡೆಲ-ಮೂಲ್ಯ-ಮುಂಡಾಲ- ಕೊರಗ- ಬಾಕುಡ- ಮನ್ಸ- ಮುಗೇರ-ಇಂಚ ಪತ್ತ್‌ ಪದಿನಾಜಿ ಜಾತಿಲು ಉಲ್ಲ.[೧]
ತುಳು ಜಾತಿಲೆಡ್‌ ಅಮ್ಮನ್ನಾಯ - ತಾಲೆನ್ನಾಯ - ಕೋಟ್ಯನ್ನಾಯ- ಬಂಗೆರನ್ನಾಯ- ಚನಿಲನ್ನಾಯ- ಪಾಂಗುಲನ್ನಾಯ- ಸೋಬನ್ನಾಯ -ಉಪ್ಯನ್ನಾಯ- ಕುಂದರನ್ನಾಯ-ಮಾಬೆನ್ನಾಯ- ಜತ್ತನ್ನಾ- ಕಕ್ಕೆರನ್ನಾ-ಇಂಚ ಇರುವ ಬರಿನ್‌ ಇಂಗಡನೆ ಮಲ್ದೆರ್‌. ದುಂಬುದ ಕಾಲೊಡ್‌ ಪಿರ್ತಿ ಒರಿ ತುಲುವಗ್ಲ- ಒಂಜಿ ನಾಗ ಮೂಲ, ಒಂಜಿ ಆಲಡೆ, ಬಡಕಯಿ ಮಾರ್ನ್‌ಕಟ್ಟೆ, ಒಂಜಿ ದೈವ ಮೂಲ ಇತ್ತ್ಂಡ್. ಇಡೀ ತುಳುನಾಡ್‌ಗ್‌ ನಾಗೆ ಮೂಲ. ಈ ಬೂಮಿ ನಾಗಗ್‌ ಸೇರ್ದಿನವು. ಅಂಚಾದ್‌ ಇಡೀ ತುಳು ಬೂಮಿ ನಾಗನಡೆ-ನಾಗಬನ- ನಾಗಕಲ್ಲ್‌ಡ್‌ ದಿಂಜಿದ್‌ ಪೋತುಂಡು. ದುಂಬುದ ಕಾಲೊಡ್‌ ನಾಗಗ್‌ ತುಳು ಜನೊಕುಲು ಮುಟುದು ಪೂಜೆ ಮಲ್ತೊಂದಿತ್ತೆರ್.
ತುಳುವೆರ್ ನಾಗಮೂಲೊಗು ಸೇರ್ದಿನಗ್‌ಲ್‌. ತುಳುವೆರ್ ದೈವ ನಂಬನಗ್‌ಲ್‌. ಕೆಲವು ದೈವೊಲು ಈಸರ ದೇವೆರ್ನ ಗಣೊಕ್‌ಲ್‌. ಕೆಲವು ನರಮಾನಿ ದೈವ ಆತಿನವು. ಒರಿದಿನವು ಮುರ್ಗೊಲ್‌ (ಪ್ರಾಣಿ) ದೈವೊಲ್‌. ಜುಮಾದಿ, ಜಾರಂದಾಯೆ, ಒಡಿಲ್ತಾಯೆ, ಇಂಚಿತ್ತಿ ದೈವೊಲು ಈಸರ ದೇವೆರ್ನ ಗಣೊಕುಲ್‌. ಪಂಜುರ್ಲಿ, ಪಿಲ್ಚಂಡಿ, ಮೂಲ ಮಯಿಸಂದಾಯೆ, ನಂದಿಗೋಣೆ, ಹಾಗೂಳಿ, ಇಂಚ ಪ್ರಾಣಿ ದೈವೊಲು. ನರಮಾನಿ ದೈವತ್ತೊಗ್‌ ಏರ್ದಿನೈಕ್‌ ಕೋಡಿದ ಬಬ್ಬು ಬೀರು ಕಲ್ಕುಡೆ - ವರ್ತೆ, ಬಬ್ಬರ್ಯೆ, ಮಾಯಂದಾಲ್‌, ತನಿಮಾನಿಗ, ಕೊಡಮಂದಾಯೆ ಇಂಚ ಉದಾರ್ನೆ ಕೊರೊಲಿ.
ತುಳು ಜನೊಕುಲೆನ ಜಾನಪದ ಆಚರ್ನೆ ಬೊಕ್ಕ ಪರ್ಬೊಲೆಡ್‌ ಬಾಲೊಂಜಿ ಅರ್ತ ದಿಂಜಿದ್ಂಡ್. ವರ್ಸೊಗೊರ ಬರ್ಪಿನ ಇಗಾದಿ (ಯುಗಾದಿ) ಬೆನ್ನಿದಗ್‌ಲ್‌ ಪೊಸ ವರ್ಸ ಬೊಕ ಬುಲೆ ಬೆನ್ರೆಗ್‌ ಮೂರ್ತ ಮಲ್ಪುನ ಪರ್ಬ. ಒಂಜಿ ಕಂಡದ ಮುಲ್ಲೆ ಕೊಚ್ಚಿದ್‌, ರಡ್ಡ್ ಎರು ಕಟ್‌ದ್‌ ಒಂಜಿ ಪೊಲಿ ಮಾದವೊಡ್‌. ಕೂಡು ಕುಟುಮದ ಆಣ್‌ ಬಾಲೆಲ್‌ ಮೂಜಿ ಪುಂಡಿ ಬಿತ್ತ್‌ (ಬಾರ್‌) ಮೂಜಿ ಪುಂಡಿ ಮುದರ (ಗೊಬ್ಬರ) ಕೊನೊದು ದತ್ತಿ ಕಂಡೊಗು ಬೀಸ್‌ದ್‌ ಬರೊಡು. ಪರ ಬೆನ್ನಿ ಬುಡ್ಪಿನಿ, ಪೊಸ ಬೆನ್ನಿ ಮಲ್ಪುನ ಇಗಾದಿದಾನಿಯೆ.
ತುಳುವೆರ್ನ ಅಟ್ಟೆಮಿ
ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ
ತುಳುವೆರ್ನ ಅಟ್ಟೆಮಿ (ಅಷ್ಟಮಿಗ್) ಬೇತೆನೆ ಪೊರ್ಲು ಉಂಡು. ಅಟ್ಟೆಮಿದ ದುಂಬುನಾನಿ ರಾತ್ರೆಗ್‌ ಬಂಜರ ಉಂಡ್‌ದ್‌ ಮೀದ್‌ ಪಾಸ ಕುಲ್ಲುಂಡ ಮರ್ದಿನ ನಡೀರ್‌ಗ್‌ ತಿಂಗೊಲ್‌ (ಚಂದ್ರೆ) ಉದಿತೊಂದ್‌ ಬತ್ತಿ ಬೊಕ್ಕ ತುಲಸಿ ಕಟ್ಟೆದ ಎದುರ್ ದೇವೆರೆಗ್‌ ಅರ್ಗೆ ಕೊರಿ ಬೊಕ್ಕನೆ ಉನ್ಪಿನಿ. ಆನಿದ ಮದ್ದೆನೊಡ್‌ ಒಂಜಿ ಬೊಂಡ ಪರ್ದ್‌ ಕುಲ್ಲುವೆರ್‌. ತುಲುಜನ ಆನಿದ ಕಾಲೊಡ್‌ ಬೆನ್ನಿದ ಬೇಲೆದ ನಡುಟ್‌ ಬೇತೆ ಉಪಾಸ ಪತ್ತುಜೆರ್‌.[೨]
ನಾಗರಪಂಚಮಿ
ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ
ನಾಗರ ಪಂಚೆಮಿ ತುಳುನಾಡ ಸುರುತ ಪರ್ಬ, ಫಲವಂತಿಕೆದ ಪರ್ಬೊಲ ಅಂದ್. ಇನಿತಲೆಕ ಈ ಪರ್ಬೊ ದುಂಬು ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾದ್ ನಡತೊಂದಿಜ್ಜಾಂಡ್. ತುಳುವೆರ್ ಮೂರ್ತಿ ಪೂಜೆ ಮಲ್ತೊಂದಿಜ್ಜಂಡ್ ಅಪಗ ಅಕ್ಲಕ್ಲೆ ಇಲ್ಲ ಜಾಲ್ಡಾ, ಇಜ್ಜಿಂಡ ಇಲ್ಲ ಕೈತಲುಪ್ಪುನ ಬನೊಟಾ, ಇಜ್ಜಿಂಡ ಕಂಡದ ಕೋಡಿದ್ ಉಪ್ಪುನ ಬನತ ನಾಗನ ಕಲ್ಲ್‌ಗ್ ಪೇರ್ ಮೈತೊಂತೆರ್. ಅಪಗದ ಕಾಲೊಡು ನಾಗಾರಾಧನೆ ಪಂಡ ಪರಿಶುದ್ದವಾಯಿನ ಮಣ್ಣ್‌ಡ್ದ್ ಮಲ್ತಿನ ಮಣ್ಣ್‌ದ ಕರಟ್ ನಾಗನ ಪ್ರತಿಕೃತಿನ್ ಬುಡ್ಪಾದ್, ನಾಗಮುರಿ ಪನ್ಪಿ ಈ ಕರನ್ ದೀದ್ ತುಳುವೆರ್ ನಾಗ ತಂಬಿಲ ಮಲ್ತೊಂದಿತ್ತೆರ್. ತಂಬಿಲ ಮಲ್ತ್ದ್ ಕರಟ್ ಶುದ್ದವಾಯಿನ ನೀರ್ ದಿಂಜಾದೀದ್ ಅರೆಗಾಲದ ದೊಂಬುದ ಪೆಟ್ಟ್‌ಗ್ ಉಚ್ಚುಲೆಗ್ ಬಾಜೆಲಾದ್ ಕಂಗಾಲಾವಂದಿಲೆಕ್ಕ ಜಾಗ್ರತೆ ಮಲ್ತೊಂದಿತ್ತೆರ್.
ತುಳುವೆರ್ನ ಚೌತಿ
ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ
ಬೆನ್ನಿದ ಇಲ್ಲಡ್ ಚೌತಿ ಪೂಜೆಗ್ಂದೇ ಬಾರ್‌ ಕಲೆದೀದ್‌ ಇಲ್ಲಡ್ ಪೊದ್ದೊಲು ಮಲ್ಪುವೆರ್. ಚೌತಿದಾನಿ ಇಲ್ಲ ಗುರ್ಕರೆ ಮೀದ್‌, ಮಡಿ ತುತುದ್‌ ದೈವೊದ ಮಣೆಮಂಚಾವುದ ಎದ್ರ್ ಮಂಡಲ ಬರೆದ ಕುಟುಮ ಗಣಪತಿ ಐತಾವೆರ್. ಪೂ ತಿಂಗರೊಡ್ ಸಿಂಗಾರ ಮಲ್ಪುವೆರ್. ರಡ್ಡ್ ಬಗೆತ ಗಜ್ಜೆಯಿ, ದೋಸೆ ದೀಪೆರ್‌. ದೈವೊದಿಲ್ಲಡೆ ಪನಿಯಾರ ನಡಪುಂಡ್‌.[೩][೪]
ತುಳುವೆರ್ನ ಬಿಸು ಪರ್ಬೊ
ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ
ಬಿಸು ಪರ್ಬ ಪೊಸ ವರ್ಸೊದ ಪರ್ಬ. ಭಾರತ ದೇಸೊಗ್ ಚಾಂದ್ರಮಾನ ಯುಗಾದಿ ಪೊಸ ವರ್ಸೊ ಆಂಡಲಾ ತುಳುವೆರೆಗ್ ಬಿಸುವೆ ಪೊಸ ವರ್ಸೊ. ಸೌರಮಾನ ಯುಗಾದಿಲಾ ಬಿಸುಲಾ ಒಂಜೇ ಆಪುಂಡು. ಪಗ್ಗು (ಎಪ್ರಿಲ್) ತಿಂಗೊಲ್ಡ್ ಬರ್ಪಿನ ಈ ಪರ್ಬ ಬೆನ್ನಿದಕ್ಲೆಗ್ ಒಂಜಿ ಇಶೇಷಅಯಿನಂಚಿನ ಪರ್ಬ. ಪೊರ್ತು ದೇವೆರ್ ಸರ್ತ ಬರ್‌ಪುನ ದಿನೊ. ಭಾರತೀಯ ಪದ್ಧತಿಡ್ ರಡ್ಡ್ ನಮೂನೆದ ಕಾಲಗಣನೆ ಉಂಡು. ಚಾಂದ್ರಮಾನ ಪದ್ಧತಿ ಬೊಕ್ಕ ಸೌರಮಾನ ಪದ್ಧತಿ. ಭೂಮಿಗ್ ಒಂಜಿ ಸುತ್ತು ಬರ್ಯೆರೆ ಚಂದ್ರಗ್ 29.25 ದಿನ ಬೋಡಾಪುಂಡು. ಅಂಚ ಚಂದ್ರೆ ಭೂಮಿಗ್ 12 ಸುತ್ತು ಬನ್ನಗ ಒಂಜಿ ವರ್ಸ ಆಪುಂಡು. ಈ ಸುತ್ತುನು ಲೆಕ್ಕ ಪಾಡೊಂದು ಮಲ್ಪುನ ಕಾಲಮಾನ ಪದ್ಧತಿನ್ ಚಾಂದ್ರಮಾನ ಪದ್ಧತಿ ಪನ್ಪೆರ್. ಚಂದ್ರೆ ಭೂಮಿಗ್ ಸುತ್ತು ಬರ್ಪೆಂಡ, ಭೂಮಿ ಸೂರ್ಯಗ್ ಸುತ್ತು ಬರ್ಪುಂಡು. ಸೂರ್ಯಗ್ ಒಂಜಿ ಸುತ್ತು ಬರೊಡಾಂಡ ಭೂಮಿಗ್ 365.25 ದಿನ ಬೋಡು. ಅವುಲಾ ಒಂಜಿ ವರ್ಸ. ನೆನ್ನ್ 12 ವಿಭಾಗ ಮಲ್ತ್ದ್ ಒಂಜಿ ವಿಭಾಗೊಗು ಒಂಜಿ ರಾಶಿ ಪಂಡೆರ್. ಒಂಜಿ ರಾಶಿಡ್ದ್ ಕುಡೊಂಜಿ ರಾಶಿಗ್ ಪೋಯೆರೆ ಭೂಮಿಗ್ ಒಂಜಿ ತಿಂಗೊಲು ಬೋಡು. ಈ ಪದ್ಧತಿನ್ ಸೌರಮಾನ ಪದ್ಧತಿ ಪನ್ಪೆರ್.
ತುಳುವೆರ್ನ ಕುರಲ ಪರ್ಬ
ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆತುಳುನಾಡ್ದ ಮಟ್ಟ್‌ಗ್‌ ಕುರಲ್ ಕಟ್ಟುನ ಪರ್ಬದ ಸಂಬೋರ್ಮ ಏಪಲ ನಿನೆಪುನಾವು. ದುಂಬಿನಾನಿ ಇಲ್ಲದ ಆಣ್‌ ಬಾಲೆಲ್‌ ಕತ್ತಲೆಡ್‌ ಪೋದು ಕುರಲ್ ಒಡ್ತೊಂದ್‌ ಬರ್ಪೆರ್‌. ರಡ್ಡ್ ದಿನ ದುಂಬು ಆಟಿದ ಕಲಿ ಕಜವು ಪಿದಾಯಿ ಪಾಡ್ದ್‌ ಸಿರಿ ಪೊದ್ದವೆರೆಗ್‌ ಅಟ್ಟನೆ ಮಲ್ಪುವೆರ್. ತುಲಸಿದ ಎದ್ರ್ ಕುರಲ್ ಪೂಜೆ ಮಲ್ತ್ದ್ ಸಿರಿ ಸಂಪೊತ್ತುದ ಬಾಗ್ಗೆ ಲಚ್ಚಿಮಿನ್‌ ದಿಂಜಿಲಂಡ್‌ ಇಲ್ಲ್ ದಿಂಜಾವೆರ್‌. ಆನಿ ಪತ್ತ್‌ ಪದಿನಾಜಿ ಬಗೆತ ನುಪ್ಪು ಕಜಿಪುದ ಗೌಜಿದ ಉಣಸ್‌ ಲಾ ಇಪ್ಪುಂಡು.[೫][೬]
ತುಳುವೆರ್ನ ತುಡರ್ ಪರ್ಬೊ
ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ
ದೀಪೊಲಿ ಪರ್ಬದ ಆಚರ್ನೆ ಮೂಜಿ ದಿನ ಇಪ್ಪುಂಡು. ದುಂಬುನಾನಿ ಸೈತಿನಗಲೆ ಪರ್ಬ. ಮರ್ದಿನ ಬೂಮಿಗ್‌ ಬೊಲ್ಪು ದೀದ್ ಬಲೀಂದ್ರ ಪೂಜೆ. ಮೂಜಿನೆದಾನಿ ಗೋವುಲೆನ ಪೂಜೆ. ಒಂಜಿ ಕಾಲೊಡ್‌ ತುಳುನಾಡ್‌ನ್‌ ಬಲಿ ಚಕ್ರವರ್ತಿ ಆಲೊಂದಿತ್ತೆರ್‌. ದೀಪೊಲಿ- ಪೊಲ್ಸು- ಐಸ್‌ರ ದಿಂಜುನ ಪರ್ಬ. ಬಲಿ ಚಕ್ರವರ್ತಿನ ನಿನೆಪುಗಾದ್‌ ಪರ್ಬದಾನಿ ಬಲೀಂದ್ರನ್ ಲೆಪ್ಪುವೆರ್‌. ನುಪ್ಪು ಕೊರ್ಪಿನ ಬೂಮಿಯಪ್ಪೆನ್‌ ಪೂಜೆ ಮಲ್ತ್ದ್ ಕೊಂಡಾಡುವೆರ್‌. ಪರ್ಬದ ದುಂಬುನಾನಿ ಮಂಜೊಲ್ದ ಇರೆತ್ತ ಕಡುಬು, ಬಾರ ಬಂಬೆದ ಕಜಿಪು, ತೀರ್‌ ಪೋತಿನ ಕುಟುಮದ ಮಾತ ಕುಲೆಕ್ಲೆಗ್ ಮಿಸೆಲ್‌ ಬಲಸುವೆರ್‌. ಮರ್ದಿನ ಪರ್ಬದಾನಿ ಮಾತೆರ್ಲ ಪಾಸ ಪಲಾರೊಡ್‌ ಇತ್ತ್‌ದ್‌ ಪರ್ಬ ಆಚರ್ನೆ ಮಲ್ಪುವೆರ್. ಕತ್ತೆಲೆ ಆಯಿಗಿನೆ ಬೆನ್ಪಿನ ಮಾತ ಕಂಡೊಲೆಗ್‌ ತುಡರ್ ದೀದ್ ಬಲೀಂದ್ರನ್ ಲೆಪ್ಪುವೆರ್‌. ಆನಿ ರಾತ್ರೆಡ್‌ ಇಡೀ ತುಲುನಾಡ್ದ ಕುಲ ದೇವೆರ್ ತಿರುಪತಿ ತಿಮ್ಮಪ್ಪ ದೇವೆರೆನ್‌ ಕಟ್ಟೆ ತುಲಸಿಡ್‌ ಪೂಜೆ ಮಲ್ತ್ದ್ ಮುಡಿಪುಗ್‌ ಪಣವು ಕಾಣಿಕೆ ಪಾಡುವೆರ್‌. ಬೆನ್ನಿದ ಇಲ್ಲದ ಜಾಲ್‌ಡ್‌ ದೀಪೊಲಿ ಕಂಬ, ಬೈತ ಮುಟ್ಟೆ ನುಗೆ- ನಾವೆರ್‌, ಅರಿ ಬಾರ್ದ್‌ ತುಪ್ಪೆ, ಪದ್ದೆಯಿ ಬಂಗಾರ್‌ದ್‌ ಪತ್ತಾಸ್‌, ಕಿದೆತ ಗೋವುಲೆಗ್‌ ತುಡರ್ ತೋಜಾವೆರ್‌. ಮೂಜನೆದಾನಿ ಕಿದೆಟಿತ್ತಿನ ಮಾತ ಗೋವುಲೆನ್‌ ಪೊರ್ಲುಡು ಮೀಪಾವೆರ್‌. ಇಲ್ಲದ ಮುತ್ತೆಸಿ ಪೊಂಜೊವು ಗೋವುಲೆಗ್‌ ಪೂಜೆ ಮಲ್ತ್ದ್ ಬಂಜರ ಅಡ್ಡೆ ಪುಂಡಿ ತಿನ್ಪಾವೆರ್‌. ತುಳು ಜನ ಬದ್‌ಕ್‌ಡ್‌ ಇಡೀ ಬೇತೆ ಬೇತೆ ಆಚರಣೆ ಮಲ್ಪುವೆರ್.[೭]
ತುಳುವೆರ್ನ ತುಳಸಿ ಪರ್ಬ
ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆತುಳಸಿ ಪರ್ಬೊನ್ ತುಳುನಾಡೋರ್ಮೆ ಆಚರ್ಪುವೆರ್. ಉಂದೆನ್ ತುಳಸಿ ಮದಿಮೆ/ ತುಳಸಿ ಪೂಜೆ ಅತ್ತ್ಂಡಾ ತುಳಸಿ ಪರ್ಬ ಪಂದ್ಲಾ ಪನ್ಪೆರ್. ದೀಪಾವಳಿ ಪರ್ಬೊದ ಗೌಜಿ ಮುಗ್ಯೊಂದು ಬತ್ತಿಲೆಕ್ಕೊನೆ ಬೆರಿಕ್ಕೆ ಕಾರ್ತಿಕ ತಿಂಗೊಲ್‌ದ ಪೊರ್ಲು. ಈ ತಿಂಗೊಲುಡ್‌ಲ ಪರ್ಬ ಪುಣ್ಣಮೆ ಉಂಡೇ ಉಂಡು. ಉಂದೆಕ್ಕ್ ಸುರುವಾದ್ ತುಳಸಿ ಪರ್ಬೊ.
ಉಲ್ಲೇಕೊಲು
ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ- ↑ Kalase – AATA. ಡಾ.ದುಗ್ಗಪ್ಪ ಕಜೆಕಾರ್. December 2009. Retrieved 5 May 2023.
- ↑ LLP, Adarsh Mobile Applications. "2023 Krishna Janmashtami, Gokulashtami Puja Date and Fasting Time for Mangalore, Karnataka, India". Drikpanchang (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). Retrieved 5 May 2023.
- ↑ "Chauthi With Sugarcane Ganesha - A Unique Tuluva Traditionಚೌತಿ". 23 August 2020. Retrieved 5 May 2023.
- ↑ "Chauthi in Tulunadu!". Wotrasi (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). 25 August 2017. Retrieved 5 May 2023.
- ↑ "ತುಳು ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಪ್ರತಿಬಿಂಬದ ತೆನೆ ಹಬ್ಬ 'ಕುರಲ್ ಪರ್ಬ'". Asianet News Network Pvt Ltd (in ಕನ್ನಡ). Retrieved 5 May 2023.
- ↑ "ಕುರಲ್ ಪರ್ಬ". Retrieved 5 May 2023.
- ↑ "ದೀಪೊಲಿ ಪರ್ಬ". Retrieved 5 May 2023.