ಬಳಕೆದಾರೆ:Lokesha Kunchadka/ಎನ್ನ ಕಲ್ಪುನ ಕಳ

ಹೋರಾಟೊ

ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟೊ

ಕೊಡಗ್‌ದ ರಾಜೆ ಚಿಕ್ಕವೀರರಾಜೇಂದ್ರನ ಆಡಳಿತ ನಡಪ್ಪುನಗ ಬ್ರಿಟಿಷೆರ್ ಚಿಕ್ಕವೀರ ರಾಜೇಂದ್ರನ್ ಪದಚ್ಯುತಿ ಮಲ್ತೆರ್. ಕೊಡಗ್‌ದ ರಾಜೆರೆ ವಂಶೊಗು ಸೇರಿನಕುಲು ಏರ್ಲಾ ಇಜ್ಜಿಯಾಂಡ್. ಅಪಗ ಕೊಡಗುದ ರಾಜ್ಯೊನ್ ಬ್ರಿಟಿಷೆರ್ ವಶಮಲ್ತೊಂಡೆರ್. ಆ ಪೊರ್ತುಡು ಬೆಳ್ಳಾರೆ, ಸುಳ್ಯ ಸೇರಿನ ಪಂಜ ಸೀಮೆನ್ ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಗ್ ಸೇರಾಯೆರ್. ಕೊಡಗ್‌ದ ಭಾಗವಾದ್ ಇತ್ತ್‌ನ ಸುಳ್ಯೊ ಕೊಡಗ್‍ಡ್ತ್ ಬೇತೆ ಮಲ್ತೆರ್. ಕೊಡಗ್‍ಡ್ ಆ ಕಾಲೊಡು ಅರಿ, ಬಾರ್, ತಾರಾಯಿ ಇಂಚಿನ ವಸ್ತುದ ರೂಪೊದ ಭೂಕಂದಾಯೊನು ಕಾಸ್‍ದ ರೂಪೊಡು ಕೊರೊಡ್ಂದ್ ಬ್ರಿಟಿಷೆರ್ ನಿಯಮೊ ಜಾರಿಗ್ ಕೊನತೆರ್. ಉಂದೆರ್ದ್ ಆದ್ ಸುಳ್ಯದ ರೈತಾಪಿ ಜನಕುಲು

ಸುಳ್ಯೊದ ಜನಕ್ಲುಲು ಬ್ರಿಟಿಷರನ್ನು ತೊಲಗಿಸಿ ಕೊಡಗನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡು ಕೊಡಗಿನ ಆಡಳಿತವನ್ನು ಪುನರಾರಂಭಿಸಬೇಕೆಂದು ಒಮ್ಮತದಿಂದ ನಿರ್ಧರಿಸಿದರು. ಇದರ ಫಲವಾಗಿ ಸುಳ್ಯ ಬೆಳ್ಳಾರೆ ಪರಿಸರದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಸಮರ ಆರಂಭವಾಗಿ 1837 ಎಪ್ರಿಲ್ 5ತಾನಿ ಮಂಗಳೂರಿನ ಕಲೆಕ್ಟರನ ಆಫೀಸಿನ ಎದುರು ಸ್ವತಂತ್ರ ಧ್ವಜವನ್ನು ಊರಿ, ಪದಿಮೂಜಿ ದಿನೊ ಕಾಲ ಕೊಡಗು, ಕಾಸರಗೋಡು, ದ.ಕ.ಜಿಲ್ಲೆತ ಪ್ರದೇಶೊ ಸ್ವಾತಂತ್ಯತ ಸಿಹಿಯನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿತು. ಅಯಿನ್ ಬ್ರಿಟಿಷೆರ್ ಕಲ್ಯಾಣಪ್ಪನೊ ಕಾಟುಕಾಯಿ ಉಂದು ಲೆಪ್ಪುವೇರ್. 1833ರಲ್ಲಿ ಅಪಾರಂಪರ ತಾನು ಕೊಡಗಿನ ಲಿಂಗರಾಜೇಂದ್ರ ಒಡೆಯರ ಅಣ್ಣ ಅಪ್ಪಾಜಿಯ ಮಗ ವೀರಪ್ಪ ಒಡೆಯ ಎಂದು ಹೇಳಿಕೊಂಡಾಗ ಕೊಡಗಿನ ಜನರು ಅದನ್ನು ನಂಬುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ಬ್ರಿಟಿಷರು ಆತನು ರಾಜವಂಶದವನಲ್ಲವೆಂದು ತಿಳಿದು 1835ರಲ್ಲಿ ಆತನನ್ನು ಬಂಧಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅಪರಂಪರನನ್ನು ಬಂಧಿಸಿದಾಗ ಕಲ್ಯಾಣಸ್ವಾಮಿ ಎಂಬಾತನು ತಾನು ಅಪ್ಪಾಜಿಯ ಎರಡನೇ ಮಗ ನಂಜುಂಡಪ್ಪ ಎಂದು ಹೇಳಿಕೊಂಡು ಸುಳ್ಯದಲ್ಲಿ ಜನರು ದಂಗೆ ಏಳುವ ಲಕ್ಷಣ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಾಗ ಅವನು ಕೊಡಗಿನವರನ್ನು ಒಟ್ಟುಗೂಡಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದನು.ಬ್ರಿಟಿಷರಿಗೆ ಇದು ತಿಳಿದು ಆತನನ್ನು 1837ರಲ್ಲಿ ಬಂಧಿಸಿದರು. ಸುಳ್ಯದ ರೈತಾಪಿ ಜನರು ಈ ಸಂದರ್ಬೊನ್ ಉಪಯೋಗ ಮಾಲ್ತ್ ಪುಟ್ಟಬಸಪ್ಪ ಜಂಗಮೊನ್ ಕಲ್ಯಾಣಸ್ವಾಮಿ ಉಂದು ಪಣ್ತ್ ನಂಬತ್ ಕೆದಂಬಾಡಿ ರಾಮಗೌಡರ ಇಲ್ಲಗ್ ಲೆತೊಂದು ಆಯೆನ್ ಕಲ್ಯಾಣಸ್ವಾಮಿ ಉಂದು ಬಿಂಬಿಸಾತೆರ್. ರಾಮಗೌಡರೆಗ್ ಓರ್ವ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಅಮಲ್ದಾರನೊಡನೆ ದ್ವೇಷವಿದ್ದು ಆತನನ್ನು ರಾಮಗೌಡರು ಕೊಲ್ಲುತ್ತಾರೆ. ಇದನ್ನೇ ಮಹತ್ಕಾರ್ಯವೆಂದು ಭಾವಿಸಿದ ಸುಳ್ಯದ ಜನರು ದಂಗೆಯೇಳುವುದಕ್ಕೆ ಬೆಂಬಲಿಸಿದರು 1837 ಮಾರ್ಚ್ 30ರಂದು ಹೋರಾಟ ಆರಂಭವಾಯಿತು. ರಾಮಗೌಡರಿಗೆ ಕೂಜಗೋಡು ಮಲ್ಲಪ್ಪಗೌಡರ ಬೆಂಬಲ ದೊರೆಯಿತು. ಇಡೀ ಗೌಡ ಸಮುದಾಯ ಹೋರಾಟಕ್ಕೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡಿತು. 1837ರ ಮಾರ್ಚ್ 30 ತಾನಿ ರಾಮಗೌಡರು ಬೆಳ್ಳಾರೆಗೆ ಕಲ್ಯಾಣಸ್ವಾಮಿನ್ನು (ಪುಟ್ಟ ಬಸಪ್ಪ) ಕರೆತರುತ್ತಾರೆ. ಬೆಳ್ಳಾರೆಯ ಕೋಟೆಯಲ್ಲಿ ಕಲ್ಯಾಣ ಸ್ವಾಮಿಗೆ ಪಟ್ಟಕಟ್ಟುತ್ತಾರೆ. ಬೆಳ್ಳಾರೆಯ ಕೋಟೆಯಲ್ಲಿದ್ದ ಬ್ರಿಟಿಷರ ಖಜಾನೆಯನ್ನು ವಶಮಾಲ್ತರ್. ಕೊಡಗಿನ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಭಾಗಗಳಿಗೆ ನಿರೂಪ ಕಳಿಸಿ ಬೆಂಬಲ ಕೇಳಿದರು. ಬೆಳ್ಳಾರೆಯ ಬೀರಣ್ಣ ಬಂಟರ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಗುಂಪು ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ ಕಡೆಗೆ ಹೋಯಿತು. ‘ಕುಂಚಡ್ಕ ರಾಮಗೌಡ ಬುಕ್ಕ ಕುಡೆಕಲ್ಲು ಪುಟ್ಟಗೌಡ ಸೈನ್ಯೊನ್ ಕುಂಬಳೆ ಕಾಸರಗೋಡಿಗೆ ಕಳುಹಿಸಲಾಯಿತು. ಇನ್ನೊಂದು ತಂಡ ಬಂಟ್ವಾಳ ಕಾರ್ಕಳಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ಮತ್ತೊಂದು ತಂಡ ಉಪ್ಪಿನಂಗಡಿ ಬಿಸಲೆಗೆ ಹೋಯಿತೆಂದು’ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಪಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ.ಪುತ್ತೂರು, ಪಾಣೆ ಮಂಗಳೂರು ಮತ್ತು ಮಂಗಳೂರಿಗೆ ರಾಮಗೌಡ ಬುಕ್ಕ ಕಲ್ಯಾಣಸ್ವಾಮಿಯ ನೇತೃತ್ವಟ್ ದಂಡು ಹೊರಟಿತು. ಪುತ್ತೂರನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡು ಪಾಣೆಮಂಗಳೂರಿಗೆ ಬಂದಾಗ ನಂದಾವರದ ಲಕ್ಷ್ಮಪ್ಪ ಬಂಗರಸನು ಕೂಡಿಕೊಂಡನು. 1837 ಎಪ್ರಿಲ್ 5ರಂದು ಮಂಗಳೂರನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡು ಬಾವುಟಗುಡ್ಡೆಟ್ ಧ್ವಜ ಹಾರಿಸಿದರು ಇಲ್ಲಿ 13 ದಿನ ಆಡಳಿತ ನಡೆಸಿದರು.

ಕೊಡಗ್‌ಟ್ ಗುಡ್ಡೆಮನೆ ಅಪ್ಪಯ್ಯ ಗೌಡ ಹೋರಾಟಕ್ಕ್ ಬೆಂಬಲ ಕೊರ್ತೆರ್ ಬ್ರಿಟಿಷೆರಾ ಕುಮ್ಮಕ್ಕ್, ತಲಚೇರಿ-ಕಣ್ಣನ್ನೂರುಟ್ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸೈನ್ಯ ಮಂಗಳೂರು ಎತ್ತ್ಂಡ್. ಇವರಲ್ಲಿ ಸಾವಿರಾರು ಜನರು ಇದ್ದರೂ ಕೂಡ ಕೋವಿಯಂಥ ಮಾರಕಾಯುಧಗಳು ಬೆರಳೆಣಿಕೆಯಷ್ಟು ಮಾತ್ರ ಇದ್ದವು. ಆದ್ದರಿಂದ ಕಲ್ಯಾಣಸ್ವಾಮಿ ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಂಡು ಕಡಬದತ್ತ ಸಾಗಿದನು. ಆಧುನಿಕ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳಿಂದ ಸುಸಜ್ಜಿತವಾದ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಪರವಾದ ಹಿಂದುಗಳೇ ಇದ್ದ ಸೈನ್ಯವನ್ನು ಎದುರಿಸಲು ಆಗದೆ ಸೋಲಬೇಕಾಯಿತು. ನಾಲ್ಕು ನಾಡಿನ ಉತ್ತು, ಶಾಂತಳ್ಳಿ ಮಲ್ಲಯ್ಯ ಗುಡ್ಡೆಮನೆ ಅಪ್ಪಯ್ಯ, ಚೆಟ್ಟಿಕುಡಿಯ, ಕುರ್ತುಕುಡಿಯ, ಲಕ್ಷ್ಮಣ ಬಂಗರಸ ಮೊದಲಾದವರು ಸೆರೆ ಸಿಕ್ಕಿದರು. 1837 ಮೇ ತಿಂಗಳ ರಡ್ಡೆ ವಾರಟ್ ಕಲ್ಯಾಣಸ್ವಾಮಿನ್ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸೈನಿಕರು ಸೆರೆಹಿಡಿದು ಆತನನ್ನು ಮಡಿಕೇರಿಗೆ ಕರೆತರುತ್ತಾರೆ ಬ್ರಿಟಿಷರು ಕಲ್ಯಾಣಸ್ವಾಮಿ(ಪುಟ್ಟ ಬಸಪ್ಪ) ಮತ್ತು ಲಕ್ಷ್ಮಪ್ಪ ಬಂಗರಸ ಇವರನ್ನು ಮಂಗಳೂರಿನ ಬೀರ್ನಕಟ್ಟೆಟ್ ಗಲ್ಲಿಗೇರಿಸಿದರು. ಗುಡ್ಡೆ ಮನೆ ಅಪ್ಪಯ್ಯರನ್ನು ಮಡಿಕೇರಿಯಲ್ಲಿ ಗಲ್ಲಿಗೇರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಚೆಟ್ಟಿಕುಡಿಯ, ಕುರ್ತುಕುಡಿಯ ಮತ್ತು ಕೃಷ್ಣಯ್ಯ ಇವರಿಗೆ ಜೀವಾವಧಿ ಶಿಕ್ಷೆ ವಿಧಿಸಿದರು. ಶಾಂತಯ್ಯ ಮಲ್ಲಳ್ಳಿ ಮೊದಲಾದವರಿಗೆ 7-14 ವರ್ಷಗಳ ತನಕ ಸೆರೆಮನೆವಾಸದ ಶಿಕ್ಷೆ. ಈ ಹೋರಾಟವನ್ನು ಕಲ್ಯಾಣಪ್ಪನ ಕಾಟುಕಾಯಿ(ದರೋಡೆ) ಎಂದು ಬ್ರಿಟಿಷರು ಕರೆದರು. ಬೆಳ್ಳಾರೆ ಕೋಟೆಡ್ ಬ್ರಿಟಿಷರ ಖಜಾನೆಯನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡದ್ದು ಬಿಟ್ಟರೆ ಬೇರೆಯಾರ ಸಂಪತ್ತನ್ನು ಈ ಹೋರಾಟಗಾರರ ಗುಂಪು ದೋಚಲಿಲ್ಲ. ಬೆಳ್ಳಾರೆಯ ಕೋಟೆಯಲ್ಲಿದ್ದ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಖಜಾನೆಯನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ತನಕ ಬ್ರಿಟಿಷರಿಗೆ ಹೋರಾಟಕ್ಕಾಗಿ ಜನರ ಗುಂಪೊಂದು ಸಂಘಟಿತವಾತ್ ಇತ್ತಿನ ವಿಚಾರ ತೆರಿರ್ಜಿಯಾಂಡ್. ಖಜಾನೆ ವಶವಾತ್ ಕೂಡ ದರೋಡೆ ಎಂದು ತಿಳಿದರೇ ಹೊರತು, ಅಲ್ಲೊಂದು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಕ್ಕೆ ವೇದಿಕೆ ಸಿದ್ಧವಾತ್ ಇತ್ತ್ಂಡ್ ಬ್ರಿಟಿಷರ ಗಮನಕ್ಕೆ ಬರಲಿಲ್ಲ. ಅಷ್ಟರ ಮಟ್ಟಿಗಿನ ಮುಂಜಾಗರೂಕತೆಯನ್ನು ವಹಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಬೆಳ್ಳಾರೆಯ ಹಿರಿಯರ ಪ್ರಕಾರ ಪುತ್ತೂರು, ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ ಹಾಗೂ ಇತರೆಡೆಗೆ ದಂಡು ಸಾಗುವಾಗ ಮದುವೆ ದಿಬ್ಬಣದ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಸಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಹೀಗೆ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಅಧಿಕಾರಿಗಳಿಗೆ ಚಳ್ಳೆಹಣ್ಣನ್ನು ತಿನ್ನಿಸಿದ್ದರು. ಈ ಹೋರಾಟಗಾರರು ತೆಂಗಿನ ಮಡಲಿನ ಕೊತ್ತಲಿಂಗೆಯ ಮಂಡೆಯನ್ನು ಆಯುಧವಾಗಿ ಉಪಯೋಗಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಈ ಹೋರಾಟಗಾರರ ಕೆಚ್ಚೆದೆಗೆ ಸಾಹಸಕ್ಕೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾದ ಬೆಳ್ಳಾರೆಯ ಕೋಟೆ ಈಗ ಕೂಡ ಇದೆ. ಇವರು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡ ಬ್ರಿಟಿಷರ ಖಜಾನೆ ಕೂಡ ಇದೆ. ಬೆಳ್ಳಾರೆಯ ಸರಕಾರಿ ಪದವಿಪೂರ್ವ ಕಾಲೇಜಿನ ಕ್ರೀಡಾಂಗಣಕ್ಕೆ ಸೇರಿಕೊಂಡು ಬೆಳ್ಳಾರೆಯ ಕೋಟೆ ಇದೆ. ಈ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಈಗ ಬಂಗ್ಲೆಗುಡ್ಡೆ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಬ್ರಿಟಿಷರ ಖಜಾನೆ ಇದ್ದ ಬಂಗಲೆಯ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬಂಗ್ಲೆಗುಡ್ಡೆ ಎಂಬ ಹೆಸರು ಬಂದಿದೆ. ಸ್ವತಂತ್ರ ಧ್ವಜ ಹಾರಾಡಿದ ಬೆಳ್ಳಾರೆಯ ಈ ಕೋಟೆಯನ್ನು ಸ್ಮಾರಕವಾಗಿ ರಕ್ಷಿಸಬೇಕಾಗಿದೆ .ಜೊತೆಗೆ ಇಲ್ಲಿ ಸ್ವತಂತ್ರ ಧ್ವಜ ಹಾರಿಸಿದ ನೆನಪಿಗಾಗಿ ಇದೇ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿ ಸ್ವಾತಂ ತ್ರ್ಯ ದಿನಾಚರಣೆಯಂದು ಇಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ದೇಶದ ಧ್ವಜವನ್ನು ಹಾರಿಸಬೇಕಾಗಿದೆ

ಉಲ್ಲೆಕೊ

1. http://www.hingyake.in/2013/08/blog-post_14.html
2. http://www.kannadaprabha.com/edition/printkp.aspx?artid=133362.
3. https://www.prajavani.net/article/ಕೆನರಾ-ಜಿಲ್ಲೆಯ-ರೈತ-ಕ್ರಾಂತಿಯ-ಕಥೆ

ಟಿ.ಜಿ.ಮುಡೂರು

ಟಿ.ಜಿ.ಮುಡೂರುಂದೆ ಪುದಾರ್ ಪಡೆಯಿನ ಇಂಬೆರ್ ಕರಾವಳಿತ್ತಾ ಹಿರಿಯ ಲೇಕೇರೆಟ್ ಒರಿ. ಇಂಬೆರಾ ಸರಿಯಾಯಿನ ಪುದಾರ್ ತಮ್ಮಯ್ಯ ಗೌಡ ಮುಡೂರು

ಪುಟ್ಟು

ಕಾಸರಗೋಡು ಜಿಲ್ಲೆತ ಮುಟ್ಟ ಇಪ್ಪುನ ಅಡೂರುತ ಕೈತಲ್ಲ್ ಮುಡೂರು. ೨೪-೧೧-೧೯೨೭ ಟ್ ಸುಬ್ಬಪ್ಪ ಗೌಡ ಬುಕ್ಕೊ ಬಾಲಕ್ಕ ದಂಪತಿಲರನ ನಾಲನೇ ಮಗೆ ಅತ್ ಪುಟ್ಟಿಯೆರ್

ಶಿಕ್ಷಣ

ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಿಕ್ಷಣೊನ್ ಕಲ್ಮಡ್ಕಡ್ ಪಡೆತ್ತೆರ್. ಮಾಧ್ಯಮಿಕ ಶಿಕ್ಷಣೊನ್ ಬೆಳ್ಳಾರೆಡ್ ಪಡೆತ್ತೆರ್. ಕನ್ನಡ ವಿದ್ವಾನ್ ಪರೀಕ್ಷೆನ್ ಮದರಾಸು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯೊಡತ್ತ್ ಮಾಲ್ತೆರ್. ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ಪದವಿನ್ ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯಡ್ತ್ ಮಾಲ್ತೆರ್. ಪ್ರ ಶಿಕ್ಷಕ ತರಬೇತಿನ್ ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯಡತ್ತ್ ಮಾಲ್ತೆರ್.

ವೃತ್ತಿ

೧೯೪೬ಡ್ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಾಲೆಯ ಶಿಕ್ಷಕರಾತ್ ನೇಮಕ ಅತೆರ್. ಕಲ್ಮಡ್ಕ,ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ, ಅಜ್ಜಾವರ , ಪ್ರೌಢಶಾಲಾ ಶಿಕ್ಷಕರಾತ್ ಬೆಳ್ತಂಗಡಿ, ಪೂಂಜಾಲಕಟ್ಟೆ, ಪಂಜ ಪದವಿ ಪೂರ್ವ ವಿದ್ಯಾಲಯಡ್ ಶಿಕ್ಷಕರಾತ್ ಬೆಲೆ ಮಾಲ್ತೆರ್

ಬೂಕುಲು

ಕವನ ಸಂಕಲನೊ

• ಕಾಡ ಮಲ್ಲಿಗೆ
• ಹೊಸತು ಕಟ್ಟು.
• ಕುಡಿಮಿಂಚು
• ಪ್ರಗತಿಗೆ ಕರೆ
• ಬೆಳ್ಳಿಬೆಳಕು

ಕಾದಂಬರಿ

• ಅಬ್ಬಿಯ ಮಡಿಲು
• ಕಣ್ ಕನಸು ತೆರೆದಾಗ

ಗದ್ಯಾನುವಾದೊ

• ಜೀವದಯಾಷ್ಟಮಿ

ಲೇಕನೊ

• ಧಾರಾ ಪಯಸ್ವಿನಿ

ಜಾನಪದ ರೂಪಕ

• ಹೊಸಕೆರೆಯ ಹೊನ್ನಮ್ಮ

ನಾಟಕ

• ಶಿವಕುಮಾರಿ
• ಕೇರಳಕುಮಾರಿ
• ಸಖು
• ಅಚ್ಚರಿಯ ಅರಳೆಯ
• ಮಧ್ಯಮಾ
• ಇನ್ಸೂರಳಿಯ

ತುಳು ನಾಟಕ

• ಜೋಕುಳೆ ಬುದ್ಧಿ.

ಬಾನುಲಿ ರೂಪಕ

• ಹುತ್ತದಲ್ಲಿ ಹೂ
• ದಯೆಯ ದಾಂಗುಡಿ
• ಅಮರ ಕಲ್ಯಾಣ ಕ್ರಾಂತಿ

ಛಂದೊ ನಾಟಕ

• ಮಕುಡೋರು ಭಂಗ
• ಸಾವೋಲಿದ ಸಾವಿತ್ರಿ

ಗೀತಾ ರೂಪಕ

• ಗುರುವನಗುಡಿ
• ಸೊನ್ನೆಯಿಂದ ಸೊನ್ನೆಗೆ
• ಹೃದಯ ರೂಪಕ

ಖಂಡ ಕಾವ್ಯ

• ಸಿಡಿಲಮರಿ ಅಶ್ವಥಾಮನ್
• ಮೋಹನ ಮುರಲಿ

ಯಕ್ಷಗಾನ

• ಪ್ರಥಮ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಸಮರ

ತುಳು ಯಕ್ಷಗಾನ ಬೂಕುಲು

• ಕೊಟಿ ಚೆನ್ನಯ್ಯ

ಸಂಪಾದಿತ ಬೂಕುಲು

• ಸ್ಪಂದನ
• ಸ್ವರ್ಣಶಾರದೆ
• ರಜತ ರಶ್ಮಿ
• ಅಮೃತವಾಹಿನಿ

ಅರೆಗನ್ನಡ ಬೂಕುಲು

• ಬೊಲ್ಪಾಕನ ಮುಕ್ತ್

ಹವಿಗನ್ನಡ ಬೂಕುಲು

• ಒಪ್ಪಕುಂಞಿ

ಗುರ್ಕಾರ್ರಮೆ

• ಸುಳ್ಯ ತಾಲೂಕು ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಷತ್ತು ಅದ್ಯಕ್ಷೆ.
• ಅರಂತೋಡಿನಲ್ಲಿ ನಡೆತ್ತಿನ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನದ ಅಧ್ಯಕ್ಷೆ

ಪ್ರಶಸ್ತಿ

• ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲಾ ರಾಜ್ಯೋತ್ಸವ ಪ್ರಶಸ್ತಿ.
• ಅರೆಭಾಷೆ ಅಕಾಡೆಮಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ.

ಉಲ್ಲೆಕೊ

• ತುಳುಟ್ ಭೂ ಪ್ರದೇಶೊಲೆದ ಕೃಷಿ ಭೂಮಿಲೆದ ಪುದರ್ ಲು ಬೊಕ್ಕ ಅರ್ಥೋಲು* :

• ಅಡ್ಕ* : ಸಮತಟ್ಟ್ ಆಯಿನಾ ಜಾಗೆ , ಈ ಜಾಗೋಡ್ ಪಜಿರ್ ಬುಲೆವೊಂದು ಇಪ್ಪುಂಡು .

• ಪದವು* : ಎತ್ತರದ ಜಾಗೆಡ್ ಗುಡ್ಡೆಲೆಡ್ ಇಪ್ಪುನ ವಿಶಾಲವಾಯಿನ ಮೈದಾನ ಪ್ರದೇಶ, ಮರ ಬುಲೆವೊಂದ್ ಇಪ್ಪುಜಿ. ಜಾಸ್ತಿ ಆದ್ ಮುಳಿ ಬುಲೆವೊಂದ್ ಇಪ್ಪುಂಡ್.

• ಪಲ್ಕೆ* : ಗುಡ್ಡೆಲೆದ ನಡುಟು ಇಪ್ಪುನ ಯೆಲ್ಲ್ಯಾ ಮಟ್ಟುದ ಸಮತಟ್ಟ್ ಆಯಿನಾ ಜಾಗೆ. ಗುಡ್ಡೆ ಸುಧೆತಾ ನಡುಟು ಇಪ್ಪುನ ಜಾಗೆಲಾ ಆದುಪ್ಪುಂಡ್. ಕಣಿವೆ ಪ್ರದೇಶೊಡ್ ಇಪ್ಪುನ ಯೆಲ್ಲ್ಯಾ ಮಟ್ಟುದ ಸಮತಟ್ಟ್ ಜಾಗೆ.

• ಪಡ್ಪು* : ಕೃಷಿ ಯೋಗ್ಯವಾಯಿನ ಖಾಲಿ ಜಾಗೆಡ್ ಅಲ್ಪಲ್ಪ ಒಂಜೇ ಜಾತಿದ ಮರಕುಲು ಒಟ್ಟಿಗೆ ಸಮತಟ್ಟ್ ಜಾಗೆ.

ಉದಾರ್ಮೆ : ತಾರೆದ ಪಡ್ಪು, ತಾರಿದ ಪಡ್ಪು

• ಕಾನ* : ಒಂಜೇ ಗಾತ್ರದ ಮರಕುಲು ಸಾಲ್ ಡ್ ನಡ್ತಿಲೆಕ ಇಪ್ಪುನ ಸಮತಟ್ಟ್ ಆಯಿನಾ ಜಾಗೆ. ನನೊಂಜಿ ಅರ್ಥಡ್ ಒಂಜಿ ವಸ್ತುನ್ ಒಂಜೇ ಕಡೆಟ್ ಪಾಡುನ ಅತ್ತುಂಡ ಒಂಜೇ ಕಡೆಟ್ ಸೇರುನ ಜಾಗೆ.

• ಬೈಲ್* : ನೀರ್ ದ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಎಡ್ಡೆ ಇತ್ತುದ್ ಏಣೆಲ್ ಸುಗ್ಗಿ ಕೊಳಕೆ ಮೂಜಿ ಬುಳೆ ಬುಳೆಪುನ ಜಾಗೆ. ಒಂಜೇ ಲೆಕ ಸಮತಟ್ಟ್ ಆದ್ ಇಪ್ಪುಂಡ್. ದೂರೊರ್ದ್ ತೂನಗ ಮೈದಾನ ಲೆಕ ತೊಜುಂಡ್.

• ಮಜಲ್* : ಸುಗ್ಗಿ, ಏಣೆಲ್ ಬುಳೆ ಬುಳೆಪುನ ಕಂಡ, ವರ್ಷೋಡ್ ರಡ್ಡ್ ಬುಳೆ ಮಾತ್ರ. ಕಂಡ ಒಂಜೇ ಲೆಕ ಸಮತಟ್ಟಾದ್ ಇಪ್ಪಂದೆ ಮೊಟ್ಟುದ ಲೆಕ ಎತ್ತರ ಎತ್ತರ ಇಪ್ಪುಂಡ್.

• ಬೊಟ್ಟು* : ಮರಿಯಾಳಡ್ ಮಾತ್ರ ಕಾಡ್ ತೋಡುದ ನೀರ್ ನ್ ಕಟ್ಟುದ್ ಒಂಜಿ ಬುಳೆ ಮಲ್ಪಿನ ಕಂಡ. ಉಂದುಲಾ ಸಮತಟ್ಟ್ ಆದ್ ಇಪ್ಪಂದೆ ಎತ್ತರ ಎತ್ತರ ಇತ್ತುದ್ ಬೊಟ್ಟ ಗುಡ್ಡೆಲೆಗ್ ತಾಕುದ್ ಇಪ್ಪುಂಡ್.

• ಪಟ್ಲಾ* : ಸುಧೆಕ್ ತಾಕುದ್ ಇಪ್ಪುನ ಕಂಡ. ಸುಧೇರ್ದ್ ಕೆಳ ಮಟ್ಟಡ್ ಇಪ್ಪುಂಡ್. ಬೊಲ್ಲ ಮರಿಯಲೊಡ್ ನೆಟ್ಟ್ ಬುಳೆ ದೆಪ್ಪರೆ ಆಪುಜಿ. ಏಣೆಲ್ ಬುಳೆ ದೆಪ್ಪರೆ ಆಪುಜಿ. ಸುಗ್ಗಿ ಕೊಲಕೆ ಬುಳೆ ದೆಪ್ಪರೆ ಆಪೆದುನ್ಡ್.

• ಕಂಬುಲ* : ಕೆಸರ್ ಇಪ್ಪುನ ಜಾಗೆ, ಸುಧೆ ಕೆರೆ ಬರಿಟ್ ತ್ತುದ್. ಕೆಸರ್ ಜಾಸ್ತಿ ದಿಂಜಿದ್ ಇಪ್ಪುನ ಜಾಗೆ. ಇಂಚಿನ ಜಾಗೆ ಡ್ ಮೂಜಿ ಬುಳೆ ಮಲ್ಪರೆ ಆಪುಂಡು. ಅಂಚೆನೇ ಎರುಕ್ಲೆನ ಕಂಬುಲ ಗ್ ಲಾ ಇಂಚಿನ ಜಾಗೆ ಬೋಡಾಪುಂಡ್.

• ಮಾರ್* : ಸುಧೆ ತೋಡುಗ್ ತಾಕುದ್ ಇಪ್ಪುನ ಕಂಡ, ಕಂಡ ಡ್ ನೀರ್ ಉಂತುದ್ ಇಪ್ಪುಂಡ್, ನೀರ್ ದ ಅಡಿಟ್ ದ್ರವ ರೂಪೊಡ್ ಮಣ್ಣ್ ಉಂತುದ್ ಇಪ್ಪುಂಡ್ (ಮಡ್ಡಿ ನೀರ್ ),ಇಂಚಿತ್ತಿನ ಜಾಗೆಡ್ ತಿಮರೇ ಜಾಸ್ತಿ ತಿಕ್ಕುಂಡ್.

• ಬಾಕಿಯಾರ್* : ಇಲ್ಲದ ಎದುರುಡ್ ಇಪ್ಪುನ ಭಾರಿ ಮಲ್ಲ ಕಂಡ, ಅಗೇಲಾ ಜಾಗೆಡ್ ವಿಸ್ತಾರವಾದ್ ಇಪ್ಪುನ ಒಂಜಿ ಕಂಡ. ಬೆನ್ನಿಗ್ ಅತ್ತಂದೆ ಈ ಜಾಗೆನ್ ನೇಮ, ಆಟ, ಕಂಬುಲದಂಚಿನ ಉದ್ದೇಶಗ್ ಲಾ ಬಳಸುವೆರ್.

• ಕುಮೇರ್* : ಜಪ್ಪಂಗೇಲ್ (ಇಳಿಜಾರ್) ಜಾಗೆಡ್ ಬೆನ್ನಿ ಅತ್ತುಂಡ ಬಾಕಿದ ಉದ್ದೇಶಗ್ ನೀರ್ ಪರಿದ್ ಪೋಪುಲೆಕಾಕಾಡ್ ಕಡ್ತ್ ಮಂತಿನಾ ಜಾಗ.

• ಪಡೀಲ್* : ಒಂಜಿ ಕಾಲೋಡ್ ಕೃಷಿ ಮಲ್ತ್ ಬೊಕ್ಕ ಕಾರಣಾಂತರೊಡ್ ಕೃಷಿ ಮಲ್ಪಂದೆ ಖಾಲಿ ಬುಡ್ತಿನ ಜಾಗೆ.

• ದಡ್ಡ್* : ಸುಧೆ ಅತ್ತುಂಡ ಕೆರೆತಾ ತೀರಾ ಪ್ರದೇಶ, ಕೃಷಿಗ್ ಬಳಸಂದೇ ಪೆತ್ತ ಕಂಜಿಲು ಮೇಯರೇ ಬುಡುದ್ ಇಪ್ಪುನ ಜಾಗೆ. ಬೊಲ್ಲದ ಸಮಯೋಡ್ ನೀರ್ ಬುರೊಂದ್ ಇಪ್ಪುನ ಜಾಗೆ.

• ಅಲೆಕ್ಕಿ* : ಕಾಡ್ ಗ್ ಹೊಂದುದ್ ಇಪ್ಪುನ ಒಂಜಿ ಮೂಡಿಯೆಡ್ ಇಪ್ಪುನ ತಂಪಾಯಿನ ಕೃಷಿ ಜಾಗೆ.

• ಕುದ್ರು* : ಸುತ್ತಲ ನೀರ್ ಸುತ್ತುವರಿದ್ ಬೇತೆ ಒವ್ವೆ ಭೂ ಭಾಗಗ್ ತಾಗಂದೆ ಇಪ್ಪುನ ಜಾಗೆ. (ದ್ವೀಪ)

• ಕಜೆ* : ಪುದೆಕುಲು ಜಾಸ್ತಿ ಇಪ್ಪುನ ಕಪ್ಪು ಕೆಂಪು ಮಿಶ್ರಿತಾ ಮಣ್ಣು ದ ಜಾಗೆ.

• ಕಂಡ ಜಾಲ್* : ಜಾಲ್ ಡ್ ಒಂಜಿ ಬುಳೆ ಮಲ್ತೊನ್ದ್ ಇತ್ತೆರುಂಡ ಆ ಜಾಲ್ ಗ್ ಕಂಡ ಜಾಲ್ ಪನ್ಪೇರ್.

• ಕೆದುಕಂಡ* : ಕೇದುತಾ ಬರಿಟ್ ಇಪ್ಪುನ ಕಂಡ

• ಗಂಪ* : ಕೆಸರ್ ಮಸ್ತ್ ಇಪ್ಪುನ ಜಾಗೆ.

• ಕುಲೇಂಜಿ* : ಎಲ್ಯ ಎಲ್ಯ ಕಂಡ,

• ಕಟ್ಟೆ* : ನಾಲ್ ಜನ ಸೇರ್ದ್ ಪಟ್ಟಾಂಗ ಪಾಡೇದಿನ ಜಾಗೆ, ಪಂಚಾತಿಗೆ ಮಲ್ಪೆದಿನ ಜಾಗೆ.

• ಕೂಡಲ್* : ರಡ್ಡ್ ತುದೇ ಸೇರುನ ಜಾಗೆ

• ಲಚ್ಚಿಲ್* : ಎಲ್ಯ ಜಾತಿದ ಪುದೆ, ಕಾಡ ದೈ ಕುಲ್ ಇಪ್ಪುನ ಜಾಗೆ.

• ಪಾಡಿ* : ಒಂಜೇ ಜಾತಿದ ದೈಕುಲ್ ಮರಕುಲ್ ಇಪ್ಪುನ ಕಾಡ್ ಜಾಗೆ. ಉದಾರ್ಮೆ : ಬೋವುದ ಪಾಡಿ, ಬೀಜದ ಪಾಡಿ.

ಬುಕೂಲು

ಕವನ ಸಂಕಲನ

• ತಿಬಲೆ.
• ಅಜ್ಜನ ಗಡ್ಡ.
• ಕಾರ್ನಿಕೊ.
• ಮುಕ್ಕಾಲ್ ಮೂಜಿ ಗಳಿಗೆ.
• ನನ್ನ ನೆರಳಿನ ಚಿತ್ರ.
• ಮೆನ್ಪುರಿ.
• ದೇವರಿಗೆ ಬಿಟ್ಟ ಕಾಗದ.
• ಕಿನ್ಯಗ.
• ಜೈಲ್.
• ಒಂಜಿ ಪೆತ್ತದ ಕತೆ.
• ನಿನ್ನ ನೆಂಪುಡು.