ಬಳಜೇಯಿ ಮಾಣಿಗ
ಬಳಜೇಯಿ ಮಾಣಿಗ ಒರ್ತಿ ಸ್ವಾಭಿಮಾನಿ, ಸೌಂದರ್ಯವತಿ. ಮಠಂದೂರು ಬೂಡುದ ಹಕ್ಕುದಾರ್ತಿ. ಸ್ವಾಭಿಮಾನೊಡು ಕಂಡನಿನ ಮನಸ್ಸ್ ಗೆಂದಿನಾಲ್. ಬಳಜೇಯಿ ಮಾಣಿಗನ ಮಠಂದೂರು ಬೂಡುದ ಪಡಿವಾಳೆರೆನ ಮಗಳ್. ಬಳಜೇಯಿ ಮಾಣಿಗ ಕತ್ತಿವರಸೆ, ಕುದುರೆಸವಾರಿ ತೆರಿದಿನಾಳ್.[೧]
ಮದಿಮೆ
ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆಬಳಜೇಯಿ ಮಾಣಿಗಗ್ ಪೆರ್ಮಲೆತ ರಡ್ಡನೇ ಕೊಸ್ತ್ರಾಲ ಬಲ್ಲಾಳೆರೆನ ಒಟ್ಟಿಗೆ ಮದಿಮೆ ನಡತ್ ಪೋಂಡು.
ಚೆನ್ನೆಮಣೆ ಗೊಬ್ಬುದ ಪರಿಣಾಮ
ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆಕೊಸ್ತ್ರಾಲ ದಂಪತಿಲು ಮದಿಮೆ ಆದ್ ಸಂತೋಷೊಡು ಕಾಲ ಕಳೆವೊಂದಿತ್ತೆರ್. ಒಂಜಿ ದಿನ ಜೆನ್ನೆದ ಗೊಬ್ಬು ಗೊಬ್ಬೆರೆ ಸಿದ್ದ ಆಪೆರ್. ಕೊಸ್ತ್ರಾಲ ಬಳ್ಳಾಳೆರ್ ಮರತ ಚೆನ್ನೆಮಣೆ ಕನನಾಗ ಮಾಣಿಗ "ಎಂಕ್ಲೆ ಇಲ್ಲಡ್ ಬೊಳ್ಳಿದ ಮಣೆಟ್ ಬಂಗಾರದ ಕಾಯಿ ಪಾಡ್‌ದ್ ಗೊಬ್ಬುನು" ಪಂಡ್‌ದ್ ಪನ್ಪಲ್. ಬಳ್ಳಾಳೆರೆಗ್ ಮುಜಗರ ಆಂಡಲಾ ಅಳೆನ ಅಪ್ಪೆ ಇಲ್ಲಡ್‌ದೇ ಕಂತಿನ ಚೆನ್ನೆಮಣೆಟ್ ಗೊಬ್ಬುವೆರ್. ಮಾಣಿಗ ಚೆನ್ನೆಗೊಬ್ಬುನು ಸಮಾಟ್ ತೆರಿಯೊಂದಿನಾಳ್. ರಡ್ಡ್ ಜನಲಾ ಬುಳೆ-ಪೆರ್ಗ ಗೊಬ್ಬುವೆರ್, ಒಂಜಿನೇ ಗೊಬ್ಬುಡೇ ಬಳ್ಳಾಳೆರ್ ಸೋತ್ ಪೋಯೆರ್. ರಡ್ಡ್‌ನೇ ಗೊಬ್ಬುಡ್‌ಲಾ ಸೋತೊಂದು ಬರೊಂದುಪ್ಪುನ ಸಂದರ್ಭಡ್ ಮಾಣಿಗಡ ಬಳ್ಳಾಳೆರ್ ನೀರ್ ಕನಯೆರೆ ಪನ್ಪೆರ್. ನೀರ್ ಕನಯೆರೆ ಉಳಾಯಿ ಪೋನಗ, "ಎನ್ನ ಘನಸ್ಥಿಕೆಗ್ ಕುಂದು ಬರಿಯೆರೆ ಬಲ್ಲಿ, ಒರ್ತಿ ಪೊಣ್ಣನ ಎದುರು ತಾನ ಸೋಪೆರೆ ಬಲ್ಲಿ" ಪಂಡ್‌ದ್ ಕಾಯಿನ್ ಸ್ಥಳ ಬದಲ್ ಮಂತೆರ್. ಕಾಯಿ ಬದಲಿಸಾಯಿನ ತೂದ್ ತೆರಿನ ಮಾಣಿಗ ಕೋಪಡ್ ಚೆನ್ನೆ ಮಣೆನ್ ಚಿಲ್ಲುವಾಲ್. ಬಳ್ಳಾಳೆರೆಗ್ ಕೋಪ ಏರ್‌ದ್, ಸಮಾ ಪೆಟ್ಟ್ ಆಕ್‌ದ್ ಚಾಚಡಿಗ್ ಪೋದ್ ಕುಳ್ಳ್‌ವೆರ್. ಮಾಣಿಗನ್ ಉಪಚಾರ ಮಂತ್‌ದ್ ಅಳೆನ ಕೋಣೆಗ್ ಲೆತ್ತೊಂದು ಪೋಪೆರ್. ಮಾಣಿಗ ಕೋಣೆದ ಉಳಾಯಿ ಪೋದು ಜೆತ್ತಿನಾಳ್, ವನಸ್‌ಗ್‌ಲಾ ಲಕ್ಕಿಜಾಲ್. ಬಳ್ಳಾಳೆರೆನ ಕೋಪ ಜತ್ತಿಬೊಕ್ಕ ನಿಧಾನವಾದ್ ತಾನೇ ಸಮಾಧಾನ ಮನ್ಪೆರೆ ಪೋಯೆರ್. "ಎನ್ನ ಅಪ್ಪೆ ಇಲ್ಲಡೆ ಪೋಯೆರೆ ಬುಡುಂಡ ಮಾತ್ರ ಯಾನ್ ಇನಿ ಉನ್ಪೆ" ಪನ್ಪಳ್ ಮಾಣಿಗ. ಬಳ್ಳಾಳೆರ್ ಇಜ್ಜಾಂದಿ ಮನಸ್‌ಡ್ ಒಪ್ಪಿಗೆ ಕೊರಿಯೆರ್. ಮನದಾನಿ ಮಹದೂರು ಬೂಡುಗ್ ಮಾಣಿಗ ಪೋಪಳ್. ನಡತಿನ ವಿಷಯ ಮಾತಾ ಪಂಡಾಳ್. ಅಪ್ಪೆ ಅಲೆನ್ ಸಮಾಧಾನ ಮಂತೆರ್. ಮಾಣಿಗ ಪಿದಡ್‌ದ್ ಪೋಯಿ ಬೊಕ್ಕ ಬಳ್ಲಾಳೆರೆಗ್ ಮಸ್ತ್ ಬೇಜರಾಪುಂಡು. ವಾರ ಕರಿಯಿಬೊಕ್ಕ ಮಠಂದೂರು ಬೂಡುಗ್ ಪಲ್ಲಕಿ ಕಡಪುಡುಯೆರ್. ಮಾಣಿಗನ ಅಮ್ಮೆರ್ ಮಗಳೆಗ್ ಪೋ ಪಂದ್ ಬುದ್ದಿ ಪಂಡೆರ್. ಆಂಡ ಮಗಳ್ "ಬಳ್ಳಾಳೆರೆ ಇಡೆ ಮುಟ್ಟ ಬರೊಡಿತ್ತ್ಂಡ್" ಪಂಡ್‌ದ್ ಪಲ್ಲಕಿಡ್ ಮೈಪು ದೀದ್ ಪಿರ ಕಡಪುಡಿಯಲ್. ಬಳ್ಳಾಳೆರೆಗ್ ಕೋಪ ಏರ್ಂಡ್ ಆಂಡ ಮಂತ್ರಿ ಪಂಡಿನ ಸಲಹೆದ ಲೆಕ್ಕ ಅಳೆನ್ ಪ್ರೀತಿ ಸಮಾಧಾನೊಡೇ ಒಲಿಪಾವೊಡು ಪಂಡ್‌ದ್ ಎನ್ನುವೆರ್. ಬಳ್ಳಾಳೆರೆಗ್ ಒಂಜಿ ಕಡೆ ಬೊಡೆದಿನ ಮಿತ್ತ್ ವ್ಯಾಮೋಹ, ಬೊಕ್ಕೊಂಜಿ ಕಡೆ ಸ್ವ ಪ್ರತಿಷ್ಟೆ. ಜುಮಾದಿನ ಗುಡಿತ ಉಲಾಯಿ ಪೋದು ನಟ್ಟೊನುವೆರ್. "ಆಳೆನೇ ಇಡೆ ಬರ್ಪಿಲೆಕ್ಕ ಮನ್ಪು, ಅಂಚಾಂದಾಂಡ ಅಳೆನ ಮೈ ಮುಟ್ಟೆರೆ ದುಂಬು ನಿಕ್ಕ ಕೋಲ ಕೊರ್ಪೆ" ಪಂಡ್‌ದ್ ಪರಕೆ ದೀಪೆರ್.
ಜುಮಾದಿನ ಮಹಿಮೆ
ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆಮಾಣಿಗಗ್ ಆಲ್ ಮಂತಿನ ಕೆಲಸಗ್ ಪಶ್ಚಾತಾಪ ಆಪುಂಡು. ಮಂತಿನ ಮಲ್ಲ ತಪ್ಪು ಪಂಡ್‌ದ್ ಗೊತ್ತಾಪುಂಡು. ಅರೆನೇ ಎನ್ನ್‌ದ್ ನಿದ್ರೆಗ್ ಜಾರುವಾಳ್. ಆತನಾಗ "ಬಲ್ಲಾಳೆರ್ ಬೈದೆರ್ ಮಗ" ಪಂಡ್‌ದ್ ಅಪ್ಪೆ ಮಗಳೆನ್ ಲೆತ್ತ್ ಪನ್ಪೆರ್. ವಶೀಕರಣ ಆಯಿಲೆಕ್ಕ ನನ ಪೊರ್ತು ದೆತ್ತ್ಂಡ ಆವಂದ್ ಪಂಡ್‌ದ್, ಬೈದಿನಿ ತನ್ನ ಕಂಡನಿಯೇ ಪಂಡ್‌ದ್ ವಆಯಿಲೆಕ್ಕನೇ ರಡ್ಡ್ ಪಾತೆರಂದೆ ಪೋದು ಕುದುರೆ ಏರುವಾಳ್. ಅಪ್ಪೆ ಅಮ್ಮೆ ಮಾಣಿಗ ಪಂಡ್‌ದ್ ಲೆಪ್ಪುಲೆಕ್ಕನೇ ಕತ್ತಲೆಡ್ ಕುದುರೆ ಪೋದು ಆಪುಂಡು. ಪುಲ್ಯ ಪುಲ್ಯ ಆನಗ ದಂಪತಿಲು ಪೆರ್ಮಲೆಕ್ಕ್ ಎತ್ತಿಯೆರ್. ಬಲ್ಲಾಳೆರ್ ಕುದುರೆಡ್‌ದ್ ಜತ್ತ್‌ದ್ ದಾಲಾ ಪಾತೆರಂದೆ ಉಲಾಯಿ ಪೋದು ಜೆತ್ತೆರ್. ದೂತೆರ್ ಪೋದು ತೂನಾಗ ಬಲ್ಲಾಳೆರ್ ಶಯ್ಯಾಗೃಹೊಟು ಜೆತ್ತಿತ್ತೆರ್. ಕನ್ನ್ ಉಜ್ಜಿದ್ ಪಿದಾಯಿ ಬತ್ತ್‌ದ್ ಮಾಣಿಗನ್ ತೂದ್ ಪ್ರೀತಿಡ್ ಉಲಾಯಿ ಲೆತ್ತೊಂದು ಪೋನಾಗ ದಾರಂದ ತಾಗ್‌ದ್, ಮಾಣಿಗ ತರೆತಿರ್ಗ್‌ದ್ ಬೂರುವಾಳ್. ಬಲ್ಲಾಳೆರೆಗ್ ಲೋಕನೇ ಇಜ್ಜಾಂದಿಲೆಕ್ಕ ಆಂಡ್. ಮಠಂದೂರು ಬೂಡ್‌ಡ್ ಮಾಣಿಗನ ಅಪ್ಪೆ ಅಮ್ಮೆಗ್‌ಲಾ ಸಂಗತಿ ಸರಿಯಾದ್ ಅರ್ಥ ಆವಂದೆ ಪೆರ್ಮಲೆಗ್ ಬತ್ತೆರ್. ಬೀಡ್‌‌ಗ್ ಬನ್ನಾಗ ಬೀಡ್‌ದ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ತೂದ್ ಆಶ್ಚರ್ಯ ಆಂಡ್. ಜೋಯಿಸೆರೆನ್ ಲೆತ್ತೆರ್. ಜೋಯಿಸೆರ್ ಕವಡೆ ಪಾಡ್‌ದ್ "ಬಲ್ಲಾಳೆರೇ, ಮಾಣಿಗ ಪಿರ ಬತ್ತಳ್ಂದ್ ಆಂಡ, ಅಳೆನ ಮೈ ಮುಟ್ಟರೆ ದುಂಬು ಕೋಲ ಕೊರ್ಪೆ ಪಂಡ್‌ದ್ ಪರಕೆ ಪಂತರ್. ಇರೆನ ಭಕ್ತಿಗ್ ಮೆಚ್ಚಿದ್ ಜುಮಾದಿ, ಇರೆನ ರೂಪಡ್ ಮಠಂದೂರುಗ್ ಪೋದ್ ಮಾಣಿಗನ್ ಲೆತ್ತೊಂದು ಬತ್ತಳ್. ಪರಕೆ ಸಂದಾಲೆ." ಪಂಡ್‌ದ್ ಬಳ್ಳಾಳೆರ್ ಪಡಿವಾಳ ದಂಪತಿಲೆನ ಒಟ್ಟಿಗೆ ಜುಮಾದಿ ಗುಡಿಕ್ ಪೋದ್ ಮಾಪು ನಟ್ಟೊಂದು, ಪಡಿವಾಳ ದಂಪತಿಲು ಸೊಂಟದ ಬಂಗಾರ್‌ದ ನೇವಳ ದೆತ್ತ್‌ದ್ ಈಡ್ ಕಟ್ಟ್ ದೀದ್ ಬರ್ಪಿ ಸಂಕ್ರಾಂತಿ ದಾನಿಯೇ ನಿಕ್ಕ್ ಧರ್ಮನೇಮ ಕೊರ್ಪ ಪಂಡ್‌ದ್ ನಿಶ್ಚಯ ಮಂತೆರ್. ಮಾಣಿಗ ನಿದಾನವಾದ್ ಹುಷಾರಾಯಲ್. ಕೆಲಸದಕುಲು ನನಾತ್ ಅಳೆನ್ ಉಪಚಾರಾ ಮಂತೆರ್. ಪಡಿವಾಳ ದಂಪತಿಲೆಗ್ ಸಂತೋಷ ಆಂಡ್. ಬಲ್ಲಾಳೆರ್ ನನ ಕಂಡನಿ ಬೊಡೆದಿ ಚೆನ್ನೆಮಣೆ ಗೊಬ್ಬೆರೆ ಬಲ್ಲಿ ಪಂಡ್‌ದ್ ಆಜ್ಞೆ ಮಂತೆರ್. ತನ್ನ ಬೊಡೆದಿನ ಸ್ವಾಭಿಮಾನಿಯಾದ್ ತುಳುನಾಡ್‌ಡ್ ಪುದರ್ ಪಡೆತಳ್.
ಉಲ್ಲೇಕೊಲು
ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ- ↑ ಪಾಡ್ದನೊಡುಪ್ಪುನ ತುಳುನಾಡ ವೀರ ವನಿತೆಯರು, ಪಾಲ್ತಾಡಿ ರಾಮಕೃಷ್ಣ ಆಚಾರ್, ಪುಟ ೧೦೯-೧೨೦