ಉಂಬುರು: ಆವೃತ್ತಿಲೆನ ನಡುತ ವ್ಯತ್ಯಾಸೊ

ಅನೆಲಿಡ ವಿಭಾಗೊದ ಇತರ ಜೀವಿಲೆಡ ಉಪ್ಪುನಂಚನೆ ಉಂಬುರುದ ಮಾಂಸಲ ದೇಹ ಮಸ್ತ್ ಖಂಡೊಲಾದ್ ವಿಭಾಗವಾದ್ ಉಂಡು. ಗ್ರ್ಯಾನುಲೋಸ ಪ್ರಭೇದ ವಿಸ್ತಂತಾವಸ್ಥೆಡ್ 12" ಉದ್ದ ಉಂಡು. ದೇಹ ಚಪ್ಪಟೆಯಾದ್ ತೋಜಿಂಡಲಾ, ಬೆರತ್ತ ಬಾಗೊ ಕಮಾನ್‌ದಂಚ ಉಬ್ಬುದುಂಡು. ಮಿತ್ತ್ ಗಾಢವಾಯಿನ ಪಚ್ಚೆ ಬೊಕ್ಕ ಅಡಿತ್ತ ಭಾಗೊ ಮಂಜಲ್ ಮಿಶ್ರಿತ ಕಿತ್ತಲೆ ಬಣ್ಣದವು ಬೆರಿತ್ತ ಭಾಗದ ಮಿತ್ತ್ ಮಂಜಲ್ ಮಿಶ್ರಿತ ಕಿತ್ತಲೆ ಬಣ್ಣದ ಬೊಕ್ಕ ಕಪ್ಪು ಬಣ್ಣದ ಪಟ್ಟೆಲು ಬೊಕ್ಕ ಕಪ್ಪು ಚುಕ್ಕೆಲು ಉಂಡು. ದೇಹೊದ ರಡ್ಡ್ ಕಡೆಟ್ಟ್‌‍ಲಾ ಹೀರು ಬಟ್ಟಲ್‍ಲ್ ಉಂಡು. ಎದುರುಡು ಉಪ್ಪುನ ಹೀರು ಬಟ್ಟಲ್‌ದ ತಗ್ಗ್‌ದ ನಡುಟ್ಟು ಬಾಯಿದ ಒಟ್ಟೆ ಉಂಡು. ಪಿರವುದ ಪುಡೆಟ್ಟ್‌ ಉಪ್ಪುನ ಹೀರುಬಟ್ಟಲ್ ಬಟ್ಟಲ್‍ದ ಆಕಾರೊಡು ಉಂಡು. ಉಂದು ಎದುರುಡು ಉಪ್ಪುನ ಹೀರುಬಟ್ಟಲ್‌ರ್ದ್‌ಲಾ ಎಚ್ಚ ಅಗೆಲವಾದ್ ಉಂಡು. ದೇಹೊಡು ಒಟ್ಟು 33 ಖಂಡೊಲು ಉಂಡು. ಒಂಜೊಂಜಿ ಖಂಡಲಾ ಆನ್ಯುಲೈ ಪನ್ಪುನ ಉಪಖಂಡೊಲಾದ್ ವಿಭಾಗ ಆದ್ ಉಂಡು. ಆನ್ಯುಲೈಲು ದೇಹದ ಪಿದಯಿದ ಭಾಗೊಡು ಅಡ್ಡಜಾಡುಲೆದಂಚ ತೋಜಿದ್ ಬತ್ತ್ಂಡಲಾ ದೇಹದ ಉಲಯಿದ ಭಾಗೊಡು ಗೋಚರ ಅಪುಜಿ. ಒಂದೊಂದು ಖಂಡದಲ್ಲೂ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ 5 ಆನ್ಯುಲೈಗಳಿವೆ. ಆದರೆ ಮೊದಲಿನ 5 ಮತ್ತು ಕಡೆಯ 9 ಖಂಡಗಳಲ್ಲಿ ಭಿನ್ನ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಆನ್ಯುಲೈಗಳುಂಟು. ಮೊದಲ 5 ಖಂಡಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಖಂಡದ ಮೊದಲನೆಯ ಆನ್ಯುಲಸಿನ ಊಧ್ರ್ವಭಾಗದಲ್ಲಿ ಒಂದೊಂದು ಜೊತೆ ಅರೆಚಂದ್ರಾಕಾರದ ಹಾಗೂ ಪೂರ್ಣ ರೂಪಗೊಂಡ ಕಣ್ಣುಗಲಿವೆ. ಎಲ್ಲ ಆನ್ಯುಲಸುಗಳ ಊಧ್ರ್ವ ಮತ್ತು ಅಧೋಭಾಗಗಳೆರಡರಲ್ಲಿಯೂ ಆನ್ಯುಲರ್ ಗ್ರಾಹಕಾಂಗಗಳಿವೆ. 6 ರಿಂದ 22 ನೆಯ ಖಂಡದ ವರೆಗೆ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಖಂಡದ ಕೊನೆಯ ಆನ್ಯುಲಸಿನ (ಅಂದರೆ 5ನೆಯ ಆನ್ಯುಲಸಿನ) ಅಧೋಭಾಗದಲ್ಲಿ ಒಂದೊಂದು ಜೊತೆ ನೆಫ್ರೀಡಿಯ ತೆರಪುಗಳಿವೆ. ಇದರ ಮೂಲಕ ಪ್ರಾಣಿಯ ಶುದ್ಧೀಕರಣಾಂಗಗಳಾದ ನೆಫ್ರೀಡಿಯಗಳು ಹೊರತೆರೆಯುತ್ತವೆ. ಖಂಡಗ್ರಾಹಕಾಂಗ ಮತ್ತು ಆನ್ಯುಲರ್ ಗ್ರಾಹಕಾಂಗಗಳ ಜಿಗಣೆಯ ಸಂವೇದನಾಂಗಗಳು. ಮೊದಲನೆಯ ಖಂಡದ ಮುಂಭಾಗದಲ್ಲಿ ಪ್ರೋಸ್ಟೋಮಿಯಮ್ ಎಂಬ ಒಂದು ರಚನೆ ಇದೆ. ದೇಹದ ಮುಂತುದಿಯಲ್ಲಿನ ಹೀರುಬಟ್ಟಲು ಮೊದಲನೆಯ 3 ಖಂಡಗಳ ವರೆಗೆ ವ್ಯಾಪಿಸುತ್ತದೆ. ಜಿಗಣೆ ಉಭಯ ಲಿಂಗಿ. ಆದರೆ ಗಂಡು ಮತ್ತು ಹೆಣ್ಣು ಜನನೇಂದ್ರಿಯ ತೆರಪುಗಳು 10 ಮತ್ತು 11ನೆಯ ಖಂಡಗಳಲ್ಲಿ 5 ಆನ್ಯುಲಸುಗಳ ಅಂತರದಲ್ಲಿ ಆಯಾ ಖಂಡಗಳ 2 ಮತ್ತು 3ನೆಯ ಆನ್ಯುಲಸಿನ ನಡುವಿನ ಜಾಡಿನಲ್ಲಿ ಹೊರಕ್ಕೆ ತೆಗೆಯುತ್ತವೆ. ಜಿಗಣೆ ಬಾಹ್ಯ ಪರಾವಲಂಬಿಯಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಕೆಲವೊಂದು ಹೊಂದಾಣಿಕೆಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತದೆ. ರಕ್ತವನ್ನು ಹೀರುವಾಗ ಆತಿಥೇಯ ಪ್ರಾಣಿಯ ದೇಹಕ್ಕೆ ಬಿಗಿಯಾಗಿ ಅಂಟಿಕೊಳ್ಳಲು ಹೀರುಬಟ್ಟಲುಗಳು ಸಹಾಯಕ. ಬಾಯ ರಂಧ್ರದ ಬಳಿ ಮಾಂಸಲವಾದ ಮೂರು ದವಡೆಗಳಿವೆ. ಇವುಗಳ ಸಹಾಯದಿಂದ ಆತಿಥೇಯ ಜೀವಿಯ ದೇಹದಲ್ಲಿ ಗಾಯಮಾಡಿ ರಕ್ತವನ್ನು ಹೀರುತ್ತದೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಆತಿಥೇಯ ಸಿಕ್ಕುವುದು ಅಪರೂಪವಾದ್ದರಿಂದ ಸಿಕ್ಕಿದಾಗ ಆದಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚು ರಕ್ತವನ್ನು ಹೀರಿಕೊಂಡು ಕೂಡಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಹೀಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಆಹಾರವನ್ನು ಕೂಡಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವ ಸಲುವಾಗಿ ಅನ್ನನಾಳದಲ್ಲಿ ಎಲೆಸಂಚಿ ಎಂಬ ರಚನಗಳು ಇವೆ. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಒಮ್ಮೆ ರಕ್ತವನ್ನು ಹೀರಿತೆಂದರೆ 6 ತಿಂಗಳ ವರೆಗೆ ಪುನಃ ಆಹಾರವನ್ನು ಸೇವಿಸದೆ ಬದುಕಿರಬಲ್ಲುದು. ಹೆಚ್ಚು ರಕ್ತವನ್ನು ಹೀರಿದಾಗ ದೇಹವು ಹಿಗ್ಗಬೇಕಾದುದರಿಂದ ದೇಹಭಿತ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಅಡ್ಡ ಮತ್ತು ಲಂಬ ಸ್ನಾಯುಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಉದಗ್ರ ಮತ್ತು ಓರೆ ಸ್ನಾಯುಗಳೂ ಇವೆ. ರಕ್ತ ತುಂಬಿದ ಅನ್ನನಾಳ ಭಾಗವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಇದರ ಸುತ್ತಲೂ ಬಾಟ್ರಾಯಿಡಲ್ ಎಂಬ ವಿಶಿಷ್ಟ ಅಂಗಾಂಶವಿದೆ. ಆತಿಥೇಯ ಪ್ರಾಣಿಯಿಂದ ರಕ್ತವನ್ನು ಹೀರುವಾಗ ಹೆಪ್ಪುಗಟ್ಟುವುದನ್ನು ತಡೆಯಲು ಜಿಗಣೆಯ ಜೊಲ್ಲು ಗ್ರಂಥಿಗಳು ಹಿರುಡಿನ್ ಎಂಬ ಪದಾರ್ಥವನ್ನು ಸ್ರವಿಸುತ್ತವೆ. ರಕ್ತವನ್ನು ಹೀರಲು ನೆರವಾಗುವಂತೆ ಫ್ಯಾರಿಂಕ್ಸ್ ಭಾಗ ಮಾಂಸಲವಾಗಿದೆ. ಜಿಗಣೆಯ ವಾಸಸ್ಥಳ ಕೂಡ ಆಹಾರಾರ್ಜನೆಗೆ ಅನುಕೂಲವಾಗಿದೆ. ಸಿಹಿನೀರಿನ ಹಳ್ಳಕೊಳ್ಳಗಳಲ್ಲಿ ಇದು ವಾಸಿಸುವುದರಿಂದ ನೀರು ಕುಡಿಯಲು ಬಂದ ಕಶೇರುಕಗಳು ಸುಲಭವಾಗಿ ಇದಕ್ಕೆ ಆಹಾರವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತವೆ.

 

==ವೈದ್ಯಕೀಯೊಡು ಉಪಯೋಗ==

ಉಂಬುರುದ ಕೆಲವು ಪ್ರಭೇದೊಲು ನರಮಾನಿ ಬೊಕ್ಕ ಸಾಂಕುನಪ್ರಾಣಿಲೆನ ನೆತ್ತೆರ್ ಒಯ್ತ್‌ದ್ ಉಪದ್ರ ಮಲ್ತ್ಂಡಲಾ ಕೆಲವು ನರಮಾನಿಗ್ ಉಪಕಾರಿಲ್ ಆದ್ ಉಂಡು. ಹಿರುಡೊ ಮೆಡಿಸಿನ್ಯಾಲಿಸ್ ಪನ್ಪುನ ಪ್ರಭೇದದ ಉಂಬುರುಲೆನ್ ಹುಣ್ಣು/ಗಾಯ, ಕುರಿ ಇಂಚಿತ್ತ್ ನೆರ್ದ್ ಬೊಡ್ಚಂದಿನ ನೆತ್ತೆರ್ ದೆಪ್ಪೆರೆ ಬೋಡಾದ್ ಡಾಕ್ಟರ್ ನಕುಲು ಗಲಸುವೆರ್. ಉಂದೆಟ್ಟ್ ನೆತ್ತೆರ್‌ನ್ ಒಯಿಪ್ಪುನಗ ನರಮಾನಿಗ್ ಬೇನೆ ಅವಾಂದಿನೆರ್ದ್ ಈ ವಿಧಾನೊನು ಅನುಸರಿಸಾವೆರ್. ಅತ್ತಂದೆ ಉಂಬುರುಲೆರ್ದ್ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಮಲ್ತ್‌ನ ಕೆಲವು ರಾಸಾಯನಿಕೊಲೆನ್ ನೆತ್ತೆರ್ ಗಟ್ಟಿ ಅಪುನೆನ್ ಉಂತಯೆರೆ ಬೋಡಾದ್ ಗಲಸುವೆರ್. (ರಕ್ತ ಹೆಪ್ಪುಗಟ್ಟುವುದನ್ನು ತಡೆಯಲು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ) ಪಿಡುಗುಲಾದ್ ನರಮಾನಿಗ್ ಹಾನಿಕಾರಕವಾದ್ ಉಪ್ಪುನ ಕೀಟೊಲು ಡಿಂಬೊಲು, ಹುಳುಕುಲು, ಮೃದ್ವಂಗಿಲು ಇಂಚಿತ್ತಿ ಪ್ರಾಣಿಲೆನ್ ಉಂಬುರುಲು ಆಹಾರವಾದ್ ಬಳಸುನೆರ್ದ್ ಅಯಿನ್ ಪೂರ ನಾಶ ಮಲ್ತ್‌ದ್ ನರಮಾನಿಗ್ ಉಪಕಾರ ಮಲ್ಪುಂಡು.