|
ಕನ್ನಡ ಲಿಪಿಟ್ಟ್ ತುಳು ಸಾಹಿತ್ಯ
==ಇತಿಹಾಸ==
'''[[ತುಳು ಭಾಷೆ|ತುಳು ಭಾಷೆ]]'''ನ್ [[ಕನ್ನಡ ಪಾತೆರೊ|ಕನ್ನಡ]] ಲಿಪಿಟ್ಟ್ ಬರೆಪಿನ ರೂಡಿ ಪಿರಾಕ್‍ದವು. ಕಲ್ಲ್‍ದಕಲ್ಲ್ ದ ಶಾಸೊನೆಳೆಡ್, ಕಡತೊಳೆಡ್, ತಾಳೆ ಗರಿಕ್ಕುಲೆಡ್ ಕನ್ನಡ ಲಿಪಿಟ್ಟ್ ತುಳು ಬರೆತಿನ ಬೋಡಾಯಿನಾತ್‍ ದಾಖಲೆಲು ತಿಕ್ಕುಂಡು. ತುಳುನಾಡ್‍ಗ್‍ ಕಾಕಜಿ ಬತ್ತಿಬೊಕ್ಕ ಇಂಚಿತ್ತಿ ಬರವಣಿಕೆಲು ಮಸ್ತ್‍್ ತಿಕ್ಕುವ. ಈಗ್‍ ಇತ್ತ್ಂಡಲಾ ಅವು ಬೊಲ್ಪುಗು ಬತ್ತ್ಜಿಜ ದಾಯೆ ಪಂಡ ಆತ್‍ನೆಟ್ಟ ಈ ಜಿಲ್ಲೆಡ್ ಮುದ್ರಣದ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಇತ್ತ್ಜಿೂ. 1834ನೇ ಇಸವಿಡ್ದಿಂಚಿ ಸ್ವಿಜರ್ಲೆಂಡ್ದಪ [[ಬಾಸೆಲ್ ಮಿಶನ್|ಬಾಸೆಲ್]] ಪನ್ಪಿ ಊರೂಡ್ದು [[ಕ್ರೈಸ್ತೆರ್‍|ಕ್ರೈಸ್ತ]] ಮತ ಪ್ರಚಾರೊಗು ಭಾರತ ದೇಶೊಗು ಬತ್ತಿ ಮಿಶನರಿನಕುಳು ತುಳುನಾಡ್ಡ್ಡ ವ್ಯವಹಾರ ಮಳ್ಪರೆ ತುಳು ಭಾಷೆ ಮುಖ್ಯದವು ಪಂಡ್ದ್ ತೆರಿವೊಂಡೆರ್. ಅಂಚಾದ್ ತುಳುಭಾಷೆ, ತುಳು ಸಂಸ್ಕತಿಳೆನ್ ಅಕುಳು ಕಲ್ಪೊಡಾಂಡ್. ದೇಶೀಯ ವಿದ್ವಾಂಸೆರೆ ಸಹಾಯೊಡ್ದು ಬೇಗನೇ ತುಳು ಭಾಷೆ ಕಲ್ತೆರ್ ಅತ್ತಂದೆ ಸಾಹಿತ್ಯ ತಯಾರ್ ಮಳ್ಪುನಂಚಿತ್ತಿ ಬೇಲೆಗ್ಲಾೊ ಜತ್ತೆರ್. [[ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ|ಧಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ]] ಜಿಲ್ಲೆಡ್ 1841 ಮುಟ್ಟ ಮುದ್ರಣದ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಇಜ್ಜಾಂದಿನೆಡ್ದ್ ಮಿಶನರಿನಕುಳು ಧರ್ಮ ಪ್ರಚಾರೊಗು ಬೋಡಾಯಿ ಕರಪತ್ರೊಳೆನ್ ಅತ್ತಂದೆ ತನ್ಕುಲು ಸ್ಥಾಪನೆ ಮಳ್ತಿ ಶಾಲೆಲೆಗ್ ಬೋಡಾಪಿ ಬೂಕುಳೆನ್ ಬೊಂಬಾಯಿಡ್ದ್ ಬೊಕ್ಕ ಮದ್ರಾಸ್ಡ್ದ್ ಕಲ್ಲಚ್ಚಿಡ್ ಅಚ್ಚಿ ಮಳ್ತ್ದ್ಶ ಕನವೊಂದಿತ್ತೆರ್. 1841 ಟ್ಟ್ ಭಾರತೊಗು ಮಿಶನರಿ ಆದ್ ಬತ್ತಿ ಜಿ. ಎಚ್ ವೇಗಲ್ (G. H. Wiegle) ಪನ್ಪಿನಾರ್ ಬೊಂಬಾಯಿಡ್ದ್ ಕಲ್ಲಚ್ಚು ಮುದ್ರಣದ ಒಂಜಿ ಯಂತ್ರೊನು ಪತ್ತೊಂದು ಬತ್ತೆರ್. ತುಳುನಾಡ್ದರ ಮುಖ್ಯ ಭಾಷೆ ಆಯಿನ ತುಳುಭಾಷೆಗ್ ಮಿಶನರಿನಕುಕಲು ಮಸ್ತ್ ಪ್ರಾಶಸ್ಯ ಕೊರಿಯೆರ್. ತುಳು ಭಾಷೆಗ್ ಸ್ವತಂತ್ರ ಲಿಪಿ ಇತ್ತ್ಂಖಡಲಾ ಅವು ಹೆಚ್ಚ ಬಳಕೆಡ್ ಇಜ್ಜಾಂದಿನೆಡ್ದ್ ಕನ್ನಡ ಲಿಪಿನ್ ಬಳಕೆ ಮಳ್ತದ್ ಬರೆಪುನ , ಓದುನ ಕ್ರಮ ಇತ್ತ್ಂ್ಡಲಾ ಅವು ಹೆಚ್ಚ ಬೊಳ್ಪುಗು ಬರಂದೆ, ಪ್ರಾಧಾನ್ಯತೆ ದಾಂತೆ ಇತ್ತ್ಂಪಡ್. ಮಿಶನರಿಳೆನ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹೊಡು ತುಳು ಸಾಹಿತ್ಯದ ಬೇಲೆ ತರ್ಜುಮೆಡ್ದ್ ಸುರು ಆಂಡ್. ಧರ್ಮಪ್ರಚಾರೊಗು ತುಳು ಸಾಹಿತ್ಯ ಮಸ್ತ್ ಅಗತ್ಯ ಇತ್ತಿನೆಡ್ದ್ ಸುರುಟ್ಟು ಕ್ರೈಸ್ತೆರೆ ಧರ್ಮಗ್ರಂಥ ಆಯಿ ಸತ್ಯವೇದದ ಭಾಗೊಳೆನ್ ತುಳು ಭಾಷೆಗ್ ತರ್ಜುಮೆ ಮಳ್ಪೆರೆ ಸುರು ಮಲ್ತೆರ್.
==ತುಳುಸಾಹಿತ್ಯ ಬೂಕುಲು==
ಕ್ರಿಶ್ಚನ್ ಗ್ರೇನರ್ ನಾಯಕತ್ವೊಡು ತರ್ಜುಮೆ ಆಯಿ ಸತ್ಯವೇದದ ರಡ್ಡನೇ ಭಾಗ ಆಯಿ ಪೊಸ ಒಡಂಬಡಿಕೆದ ಮತ್ತಾಯೆ ಬರೆತಿ ಸುವಾರ್ತಮಾನ ಪನ್ಪಿ ಒಂಜಿ ಬೂಕು 1841ಟ್ಟ್ ಸುರುಟ್ಟು ಮುದ್ರಣ ಆದ್ ತುಳು ಮುದ್ರಣ ಈ ಜಿಲ್ಲೆಡ್ ಪ್ರಾರಂಭ ಆಂಡ್. 1854 ಮುಟ್ಟ ಕಲ್ಲಚ್ಚು ಮುದ್ರಣೊಡೇ ಶಾಲೆಲೆಗ್ ಬೋಡಾಪಿನ ಬೂಕುಲು ಧರ್ಮ ಪ್ರಚಾರೊಗು ಬೋಡಾಯಿ ಕರಪತ್ರೊಲು, ಬೂಕುಲು, ಕನ್ನಡ ಗಾದೆಲು, ಚೆನ್ನಬಸವ ಪುರಾಣ, ಬಸವ ಪುರಾಣ, ರಾವಣ ದಿಗ್ವಿಜಯ ತುಳು ಸತ್ಯವೇದ, ಕನ್ನಡ ಸತ್ಯವೇದ, ದಾಸರ ಪದಗಳು, ಯಾತ್ರಿಕನ ಸಂಚಾರವು ಇಂಚಿತ್ತಿ ಮಸ್ತ್ ಬೂಕುಲು ಪ್ರಕಟ ಆತ್ಂುಡ್. ಅತ್ತಂದೆ ಕನ್ನಡದ ಸುರುತ್ತ ಪತ್ರಿಕೆ ಆಯಿ ಮಂಗಳೂರು ಸಮಾಚಾರಲಾ (1843) ಕಲ್ಲಚ್ಚು ಮುದ್ರಣೊಡೇ ಅಚ್ಚಿ ಆತ್ಂಡ್.
1851ಟ್ಟ್ ಭಾರತೊಗು ಜಾರ್ಜ್ ಪ್ಲೆಬ್ಸ್ಟ್ (George Plebst ) ಪನ್ಪಿ ಮಿಶನರಿ ಒರಿ ಬಾಸೆಲ್ಡ್ದ್್ಬಾಸೆಲ್ ಡ್ದ್ ಬತ್ತೆರ್. ಮೇರ್ ಮೇದಾವಿ, ಆದಿತ್ತ್ದ್್ಆದಿತ್ತ್ ದ್ ಈ ಜಿಲ್ಲೆದ ಸಾಹಿತ್ಯೊಗು ಹೆಚ್ಚ ಒತ್ತ ಕೊರಿಯೆರ್. ಮುಳ್ತ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಅಗತ್ಯೊಳೆನ್ ಕಲ್ಲಚ್ಚು ಮುದ್ರಣೊಡು ಮಳ್ಪೆರೆ ಸಾದ್ಯ ಆವಂದ್ ಪಂಡ್ದ್ ಮುಳ್ಪ ಲೆಟರ್ ಪ್ರೆಸ್ ಸ್ಥಾಪನೆ ಮಳ್ಪೆರೆಗಾದ್ ಪುನೆಯೆರ್. ಅರೆನ ಪ್ರಯತ್ನ ನಾಯಕತ್ವೊಡು ಮುಳ್ಪ ಲೆಟರ್ ಪ್ರೆಸ್ ಸ್ಥಾಪನೆ ಆಂಡ್. ಈ ಅಚ್ಚಿದ ಇಲ್ಲಡ್ ವರ್ಷ ಪೋಯಿಲೆಕ್ಕ ತುಳುಟ್ಟು ಸುಮಾರ್ 70 ಪುಸ್ತಕೊಲು ಅಚ್ಚಿ ಆದ್ ಪ್ರಕಟ ಅತ್ಂೆಡ್. ಮಿಶನರಿಳೆನ ಕಾಲದ ತುಳು ಸಾಹಿತ್ಯೊನು ಧಾರ್ಮಿಕ, ಭಾಷೆ ಬೊಕ್ಕ ಸಂಸ್ಕøತಿ ಇಂಚ ಮೂಜಿ ವಿಭಾಗೊಡು ತೂವೊಲಿ.
ಧಾರ್ಮಿಕ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪ್ರಕಾರೊಡು ಕ್ರೈಸ್ತ ಸಭೆತ್ತ ಕ್ರಮ, ಸತ್ಯವೇದ, ಸತ್ಯವೇದ ಆದರಿತ ಸಾಹಿತ್ಯೊಲು, ಕ್ರೈಸ್ತ ಸಂಸ್ಕಾರೊಳು, ನೀತಿಬೋಧೆ ಬೊಕ್ಕ ಸಂಗೀತ ಪಂಡ್ದ್ ವಿಭಾಗ ಮಳ್ಪೊಲಿ.
ಸಭೆತ್ತ ಕ್ರಮತ್ತ ವಿಭಾಗೊಡು ಬಾಸೆಲ್ ಮಿಶನ್ಗ್ಗ ಹಿಂದೂಸ್ಥಾನೊಡುಪ್ಪು ಸೌವಾರ್ತಿಕ ಸಭೆತ್ತ ಕಟ್ಟ್(1903)ಪನ್ಪು ಬೂಕು ಪ್ರಕಟ ಆದ್ ಅವು ಕ್ರೈಸ್ತ ಸಭೆತ್ತ ಕ್ರಮ ನಿಯಮದವು ಆದುಂಡು.
ತುಳುಡು [[ಯಕ್ಷಗಾನ|ಯಕ್ಷಗಾನ]] ಸಾಹಿತ್ಯ ಪ್ರಕಾರೊ ಉಂಡು.ಅಯಿಕ್ಕು ತುಳು ತಿಟ್ಟುಂದ್ದು ಪಣುವೇರ್‍ ಕೆಲ ಯಕ್ಷಗಾನ ಪ್ರಸಂಗೊಲು ಕೋಟಿ ಚೆನ್ನಯೆ,ಸತ್ಯಾನ ಪರತ್ತಾ ಸಿರಿ,ಕೊರ್ದಬ್ಬುಇತ್ಯಾದಿ ಪ್ರಸಂಗೊಲು ಉಳ್ಳೊ.
==ಸತ್ಯವೇದದ ಬೂಕುಲು ಮಾತ ತರ್ಜುಮೆ==
ಸತ್ಯವೇದದ ಕಥೆಕ್ಕುಳೆನ್ ದೆತ್ತ್ದ್ದೆತ್ತ್ ದ್ ಪರ ಪೊಸ ಒಡಂಬಡಿಕೆದ ಕಥೆಲು(1962),
ದೇವೆರೆ ವಾಕ್ಯದ ಕಥೆಳು(1876),
ಯೇಸು ಮಲ್ತಿ ಪರ್ವತ ಪ್ರಸಂಗ (1900)
21 ಭೂತೊಳೆ ಪಾಡ್ದೊನೊಳು ಉಂಡು ನೆಟ್ಟ್ ಒಂಜಿ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ಡ್ ಉಂಡು.ಅಗಸ್ಟ್ ಮೆನ್ನರ್ನಭ ತುಳುವೆರೆಡ್ ನಡಪು ಭೂತ ಸೇವೆ (1891) ಪನ್ಪಿ ಬೂಕು ಭೂತಾರಾಧನೆಗ್ ಸಂಬಂಧಪಡೆಯಿ ಮಾತಾ ವಿಷಯೊಳೆನ್ ಸಂಗ್ರಹ ಮಳ್ತ್ದ್ೂ ತಯಾರ್ ಮಳ್ತಿನ ವಿಶೇಷವಾಯಿನ ಕೃತಿ ಆದುಂಡು.
ಇಂಗ್ಲಿಷ್ಡ್ಯಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಡ್ ಪ್ರಕಟ ಅತಿನ ಎ. ಸಿ. ಬರ್ನೆಲ್ನೊಬರ್ನೆಲ್ ನ “ಡೆವಿಲ್ ವರ್ಷಿಪ್ ಆಫ್ ತುಳುವಾಸ್” ಪನ್ಪಿ ಒಂಜಿ ಪುಸ್ತಕ ಇಂಡಿಯನ್ ಎಂಟಿಕ್ವೇರಿ ಪನ್ಪಿ ಪತ್ರಿಕೆಡ್ 1894-1897 ಮುಟ್ಟ ಪ್ರಕಟ ಆತ್ಂನಡ್. ಮ್ಯಾನರ್ನಫ ಪಾಡ್ದನ ಸಂಗ್ರಹದ ಬೊಕ್ಕ ಪ್ರಕಟವಾಯಿನಿ ಈ ಪುಸ್ತಕ ಭೂತಾರಾಧನೆದ ಬಗೆಟ್ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ಡ್- ಪ್ರಕಟ ಆಯಿನ ಮಲ್ಲ ಪುಸ್ತಕ ಅದುಂಡು. ನೆಟ್ಟ್ 26 ಭೂತೊಲೆ ಪಾಡ್ದನೊನು ಇಂಗ್ಲಿಷ್ಡ್ಧ ಉಂಡು. ಕೆಲವು ಪಾಡ್ಡನೊಳೆ ತುಳು ಮೂಲೊನು ರೋಮನ್ ಲಿಪಿಟ್ಟ್ ಬರೆದ್ ಐತ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಅನುವಾದೊಳೆನ್ ಕೊರ್ತೆರ್. ನೆಟ್ಟ್ ಮ್ಯಾನರ್ ಮಳ್ತಿನ ಭೂತಾರಧಾನೆದ ಸಂಗ್ರಹ ಅತ್ತಂದೆ ಮಸ್ತ್ ವಿಚಾರೊಳು ಉಂಡು.
[[Category:Wp/tcy]]
| 