|
[[File:Litter.JPG|thumb|ಕಡಲಕರೆತ ವಾಯುಮಾಲಿನ್ಯೊ]]
ನರಮಾನಿಗ್ ಅತ್ತ್ಂಡ ಬೇತೆ ಜೀವಿಲೆಗ್ ಉಪದ್ರ ಮಲ್ಪುನ, ಸ್ವಾಭಾವಿಕ [[ಪರಿಸರ|ಪರಿಸರೊಗು]] ಹಾಲ್ ಮಲ್ಪುನ [[ರಾಸಾಯನಿಕ|ರಾಸಾಯನಿಕೊಲು]] ([[:en:chemicals|Chemicals]]), [[ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಕಣಗಳ ವಸ್ತು|ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಕಣಕೊಲು ವಸ್ತು]],ಅತ್ತ್ಂಡ [[ಜೈವಿಕ ಸಾಮಗ್ರಿ]]ಲುಸಾಮಗ್ರಿಲು [[ಭೂಮಿಯ ವಾತಾವರಣ|ಭೂಮಿದ ವಾತಾವರಣೊಗು]] ಸೇರುನ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗ್ '''ವಾಯು ಮಾಲಿನ್ಯ'''
ಪಂದ್ ಪನ್ಪೆರ್.
ವಾತಾವರಣ ಒಂಜಿ ಸಂಕೀರ್ಣ ಚಲನಶೀಲ ಸ್ವಾಭಾವಿಕ ಅನಿಲರೂಪದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಾದಿತ್ತ್‌ದ್, [[ಭೂಮಿ]]ದಭೂಮಿದ ಮಿತ್ತ್‌ದ ಜೀವರಾಶಿಗ್ ಪೂರಕವಾದ್ ಉಪ್ಪೆರೆ ಅವು .ಮಸ್ತ್ ಅಗತ್ಯವಾದುಂಡು
ವಾಯು ಮಾಲಿನ್ಯದ ಕಾರಣೊಡ್ದ್ ಉಂಡಾಪಿನ [[ವಾಯುಮಂಡಲ]] [[ಓಝೋನ್]]ಓಝೋನ ಪದರದ ತೊಂದರೆ,ನರಮಾನಿಯನ ಆರೋಗ್ಯ್ ಮಾತ್ರ ಅತ್ತಾಂದೆ ಭೂಮಿದ [[ಪರಿಸರ]] ವ್ಯವಸ್ಥೆಲು ಒಂಜಿ ಅಪಾಯದ ಸ್ಥಿತಿಕ್ ಬರ್ಪುಂಡು ಪನ್ಪಿನ ಮಸ್ತ್ ವರ್ಷೊಡ್ದು ದುಂಬುಡೆ ವಿಜ್ಞಾನಿಲು ಗುರುತಿಸದೆರ್.
== ಮಾಲಿನ್ಯಕಾರಕೊಲು ==
ನರಮಾನಿಯನ ಕಾರ್ಯಚಟುವಟಿಕೆದ ಕಾರಣೊಡ್ದು ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾಪಿನ ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಮಾಲಿನ್ಯಕಾರಕೊಲು .
==== ಗಂಧಕದ ಆಕ್ಸೈಡ್‌ ====
(SO<sub>2</sub>) - ಅವೆಟ್ ಲ ವಿಶೇಷವಾದ್ ರಾಸಾಯನಿಕೊಲೆನ ಮಿಶ್ರಣವಾದಿತ್ತಿನ SO<sub>2</sub> ಪಂಡ ಗಂಧಕದ ಡೈಯಾಕ್ಸೈಡ್‌: ಅಗ್ನಿಪರ್ವತಲೆಡ್ದ್ ಬೊಕ್ಕ ಬೇತೆ ಬೇತೆ ರೀತಿದ ಕೈಗಾರಿಕಾ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಲೆಡ್ದ್ SO<sub>2</sub> ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾಪುಂಡು.
ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು ಬೊಕ್ಕ ಕಲ್ಲೆಣ್ಣೆಲೆಡ್ (ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಂ) ಗಂಧಕದ ಸಂಯುಕ್ತೊಲು ಉಪ್ಪುನೆಡ್ದಾತ್ರ, ಅವು ಪೊತ್ತ್ ನಗ ಗಂಧಕದ ಡೈಯಾಕ್ಸೈಡ್‌ನ್ ಉತ್ಪತ್ತಿ ಮಲ್ಪುಂಡು.
==== ಸಾರಜನಕದ ಆಕ್ಸೈಡ್‌ ====
ಲು (NO<sub>x</sub>) - ವಿಶೇಷವಾದ್ ಉನ್ನತ ತಾಪಮಾನದ ದಹನಕ್ರಿಯೆಡ್ದ್ ಪಿದಯಿ ಬತ್ತಿನ [[ಸಾರಜನಕದ ಡೈಆಕ್ಸೈಡ್‌]]:ನಗರೊಲೆನ ಮಿತ್ತ್ ಒಂಜಿ ಕಂದು ಬಣ್ಣದ ಮಬ್ಬುದ ಗುಮ್ಮಟದಂಚನೆ ಅತ್ತ್ಂಡ ತಿರ್ತ್‍ಡೆ ಬೀಜುನ ಗಾಳಿಡ್ [[ಗರಿ (ಹೈಡ್ರೊಡೈನಾಮಿಕ್ಸ್‌)]]ದಂಚನೆ ಉಂದು ತೋಜುಂಡು.
*ಸಾರಜನಕದ ಡೈಯಾಕ್ಸೈಡ್‌ NO<sub>2</sub> ಪನ್ಪಿ ಸೂತ್ರೊಡು ಉಪ್ಪುನ ಉಂದು ಒಂಜಿ ರಾಸಾಯನಿಕ ಸಂಯುಕ್ತವಾದುಂಡು. ಬೇತೆ ಬೇತೆ [[ಸಾರಜನಕ]]ದ ಆಕ್ಸೈಡ್‌ಲೆಡ್ ಉಂದು ಒಂಜಾದುಂಡು. ಕೆಂಗಂದು ಬಣ್ಣದ ಈ ವಿಷಕಾರಿ ಅನಿಲಗ್ ಒಂಜಿ ವಿಶಿಷ್ಟವಾಯಿನ ತೀವ್ರ, ತೀಕ್ಷ್ಣ ವಾಸನೆ ಉಪ್ಪುಂಡು . ವಾಯು ಮಾಲಿನ್ಯಕಾರಕೊಲೆಡ್ NO<sub>2</sub> ಪ್ರಮುಖವಾದುಂಡು.
==== ಇಂಗಾಲದ ಮಾನಾಕ್ಸೈಡ್ ====
-ಉಂದು ಬಣ್ಣ ಇಜ್ಜಂದಿನ, ವಾಸನಯಿಜ್ಜಂದಿನ, ಕಿರಿಕಿರಿ ಮಲ್ಪಂದಿನ ಸ್ವಭಾವದ ಮಸ್ತ್ ವಿಷಕಾರಿ ಅನಿಲವಾದುಂಡು. ನೈಸರ್ಗಿಕ ಅನಿಲ, ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು ಅತ್ತ್ಂಡ ಮರತಂಚಿನ ಇಂಧನದ ಅಪೂರ್ಣ ದಹನಕ್ರಿಯೆಡ್ದ್ ಉಂದು ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾಪುಂಡು. ವಾಹನೊಲೆಡ್ದ್ ಪಿದಯಿ ಬರ್ಪಿನ ಗಾಳಿ ಇಂಗಾಲದ ಮಾನಾಕ್ಸೈಡ್ ದ ಪ್ರಮುಖ ಮೂಲಂದ್ ಪನೊಲಿ.
==== ಇಂಗಾಲದ ಡೈಆಕ್ಸೈಡ್‌ ====
(CO<sub>2</sub>) - ಉಂದು ದಹನಕ್ರಿಯೆಡ್ದ್ ಪಿದಯಿ ಬರ್ಪಿನ ಒಂಜಿ [[ಹಸಿರುಮನೆ]] ಅನಿಲವಾದಿತ್ತ್ಂಡಲ [[ಜೀವಿಸವುನ ಶರೀರ ರಚನೆಲು]] ಜೀವಾಧಾರಕವಾದಿಪ್ಪುನ ಒಂಜಿ ಅನಿಲವಾದುಂಡು. ಉಂದು ವಾತಾವರಣದ ಒಂಜಿ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಅನಿಲವಾದುಂಡು.
==== ಬಾಷ್ಪಶೀಲ ಜೈವಿಕ ಸಂಯುಕ್ತೊಲು ====
- VOCಲು ಮುಖ್ಯವಾದ್ ಹೊರಾಂಗಣ ವಾಯು ಮಾಲಿನ್ಯಕಾರಕೊಲಾದುಂಡು. ಈ ಕ್ಷೇತ್ರೊಡು ಅಯಿಕುಲೆನ್ ಮೀಥೇನ್‌ (CH<sub>4</sub>)ಬೊಕ್ಕ ಮೀಥೇನ್‌- ಅತ್ತಂದಿನವು(NMVOC) ಪಂದ್ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ವರ್ಗೊಳಾದ್ ಕುಡೊಂಜಿ ವಿಭಜನೆ ಮಲ್ತ್ ದ್ಂಡ್ ಮೀಥೇನ್‌([[:en:Methene|Methene]]) ಒಂಜಿ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಹಸಿರುಮನೆ ಅನಿಲವಾದುಂಡು ಹೆಚ್ಚಿನ ಜಾಗತಿಕ ತಾಪಮಾನೊಗೊ ಉಂದು ಕಾರಣವಾದುಂಡು. ಬೇತೆ ಹೈಡ್ರೋಕಾರ್ಬನ್ VOCಲು ಗಮನಿಸವೊಡಾಯಿನ ಹಸಿರುಮನೆ ಅನಿಲ ಅದಿತ್ತ್ ದ್, ಓಝೋನ್ ಸೃಷ್ಟಿಸವುನೆಡ್ ಬೊಕ್ಕ ವಾತಾವರಣೊಡು ಮೀಥೇನ್‌ ಉಪ್ಪುನ ಅವಧಿನ್ ಹೆಚ್ಚಿಸವುನಡ್ ಅಯಿಕುಲು ಪ್ರಧಾನ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸವುಂಡು. ವಾಯು ಗುಣಮಟ್ಟದ ಆಧಾರದ ಮಿತ್ತ್ ಅಯಿಕುಲೆನ ಪರಿಣಾಮ ಬದಲಾವೊಂದು ಪೊಪುಂಡು. NMVOCಡುಪ್ಪುನ ವಾಸನಾಯುಕ್ತ ಸಂಯಕ್ತಳಾಯಿನ ಬೆನ್‌ಝೀನ್ ([[:en:Benzene|Benzene]]), ಟಾಲೀನ್‌ ([[:en:Tolune|Tolune]]) ಬೊಕ್ಕ ಗ್ಸೈಲೀನ್‌ಲು ([[:en:Xylene|Xylene]]) ಕ್ಯಾನ್ಸರು ಜನಕಲುಂದು ಸಂದೇಹ. ಅಯಿಕುಲೆಗ್ ಮಸ್ತ್ ಸಮಯ ಸರೀರ ಒಡ್ಡ್ಂಡ್ ನೆತ್ತೆರ್ ದ ಕ್ಯಾನ್ಸರ್ ಬರ್ಪುಂಡು. 1,3-ಬ್ಯೂಟಾಡಯೀನ್‌ ([[W;1,3-Butadiene|1,3-Butadiene]]) ನನೊಂಜಿ ಅಪಾಯಕಾರಿ ಸಂಯುಕ್ತವಾದುಂಡು ಉಂದು ಕೈಗಾರಿಕಾ ಬಳಕೆಡ್ ತೋಜಿದ್ ಬರ್ಪುಂಡು.
==== ** ಪರ್ಟಿಕುಲೇಟ್‌ ಮ್ಯಾಟರ್‌|ಅತಿಸೂಕ್ಷ್ಮ ಕಣಕುಲು ====
- ಅತಿಸೂಕ್ಮ ಕಣೊಕುಲೆನ ಪರ್ಟಿಕ್ಯುಲೇಟ್‌ ಮ್ಯಾಟರ್ಸ್‌(PM) ಅತ್ತ್ಂಡ ಎಲ್ಯ ಕಣಕುಲುಂದು ಲೆಪ್ಪುವೆರ್. ಉಂದು ಅನಿಲದೊಟ್ಟುಗು ತೇಲೊಂದುಪ್ಪುನ ಘನ ಅತ್ತ್ಂಡ ದ್ರವ ಪದಾರ್ಥದ ಅತಿಸೂಕ್ಷ್ಮ ಕಣೊಕುಲಾದುಂಡು. ಇದಕ್ಕೆ ತದ್ವಿರುದ್ಧವಾದ್, ಕಣೊಕುಲು ಬೊಕ್ಕ ಅನಿಲನ್ ಒಟ್ಟಾದ್ ದೂಳು (ಎರೊಸೋಲ್)ಪನ್ಪೆರ್. ಅತೀಸೂಕ್ಮ ಕಣೊಕುಲೆನ್ ವಸ್ತುದ ಮೂಲೊಲು ಮನುಷ್ಯ ನಿರ್ಮಿತವಾದಿಪ್ಪು ಅತ್ತ್ಂಡ ನೈಸರ್ಗಿಕವಾದಿಪ್ಪೆರೆ ಸಾಧ್ಯ ಉಂಡು. ಕೆಲವೊಂಜಿ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಕಣಕುಲು ಅಗ್ನಿಪರ್ವತೊಲೆಡ್ದ್,ಧೂಳುದ ಬಿರುಗಾಳಿಡ್ದ್, ಕಾಡ್ ಬೊಕ್ಕ ಪಜಿರ್ ತಪ್ಪಲ್ ದ ಅಗ್ನಿಡ್ದ್, ಜೀವಂತ ಸಸ್ಯವರ್ಗ ಬೊಕ್ಕ ಸಮುದ್ರದ ಅಲೆಕುಲೆನ ಪನಿಡ್ದ್ ನೈಸರ್ಗಿಕವಾದ್ ಉಂಡಾಯೆರೆ ಸಾಧ್ಯ ಉಂಡು. ವಾಹನೊಲೆಡ್ದ್, ವಿದ್ಯುತ್ ಸ್ಥಾವರೊಲೆಡ್ದ್ ಅಂಚನೆ ಬಗೆಬಗೆತ ಕೈಗಾರಿಕಾ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಲೆಡ್ ಪಳೆಯುಳಿಕೆ ಇಂಧನೊಲೆನ್ ಪೊತ್ತಾಪಿನಂಚಿತ್ತಿನ ನರಮಾನಿಯನ ಚಟುವಟಿಕೆಲು ಭಾರಿ ಪ್ರಮಾಣದ ಧೂಳುನು (ಎರೊಸೋಲ್) ಉತ್ಪತ್ತಿ ಮಲ್ಪುವೊ. ಇಡೀ ಭೂಮಂಡಲನ್ ಸರಾಸರಿಯಾದ್ ಲೆಕ್ಕೊಗು ದೆತೊನ್‌ನಗ ನರಮಾನಿಯನ ಚಟುವಟಿಕೆಲೆಡ್ದ್ ಸೃಷ್ಟಿ ಆಯಿನ- ಮಾನವಜನ್ಯ ದೂಳು - ನಮ್ಮ ವಾತಾವರಣೊಡುಪ್ಪುನ ಧೂಳುದ ಒಟ್ಟು ಪ್ರಮಾಣದ ಶೇಕಡಾ 10 ಭಾಗದಾತ್ ಉಂಡು. ವಾತಾವರಣೊಡು ಸೂಕ್ಷ್ಮಕಣೊಕುಲೆನ ಮಟ್ಟ ಜಾಸ್ತಿ ಆಂಡ ಹೃದ್ರೋಗ, ಶ್ವಾಸಕೋಶದ ಕಾರ್ಯಕ್ಷಮತೆಡ್ ವ್ಯತ್ಯಾಸ ಆಪಿನ ಬೊಕ್ಕ ಶ್ವಾಸಕೋಶದ ಕ್ಯಾನ್ಸರ್ ದಂಚಿನ ಅಪಾಯೊಲು ಬರ್ಪುನ ಸಾಧ್ಯತೆ ಉಂಡು.
== ಉಲ್ಲೆಕೊ==
| 