ಶ್ರೀ ರಾಮಾಯಣ ದರ್ಶನಂ

ಆಧುನಿಕ ಕನ್ನಡೊ ಸಾಹಿತ್ಯೊದ ಮಹೋನ್ನತ ಬೂಕು ಶ್ರೀ ರಾಮಾಯಣ ದರ್ಶನಂ. ಈ ಬೂಕುನು ಬರೆತಿನಾರ್ ಕುವೆಂಪು.ಮಹಾಕಾವ್ಯೊದ ರಚನೆದ ಯುಗೊ ಮುಗಿದೇ ಪೋಂಡ್ ಪಂಡೊಂದಿಪ್ಪುನಗ ಸೃಷ್ಟಿಯಾಯಿನ ಆಧುನಿಕ ಮಹಾಕಾವ್ಯೊ ಶ್ರೀ ರಾಮಾಯಣ ದರ್ಶನಂ. ವಾಲ್ಮೀಕಿನ ಕಥಾ ಹಂದರೊದ ಮಿತ್ತ್ ಸರ್ವೋದಯ ಸಮನ್ವಯ ತತ್ವೊಲೆನ್ ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಾದ್ ರಚಿನೆಯಾಯಿನ ಈ ಬೂಕು ’ಕುವೆಂಪು ಸಿಟ್ಟಿಸಾಯಿನ’ ಮಹಾಬೂಕುಲಾ ಅಂದ್. 'ಬಹಿರ್ಘಟನೆನ್ ಪ್ರತಿಕೃತಿಸಾವುನ ಲೌಕಿಕೊ ಚರಿತ್ರೆ ಮಾಂತ್ರತ್ತಂದೆ, ಅಲೌಕಿಕೊ ನಿತ್ಯೊ ಸತ್ಯಂಗಳೊನು ಪ್ರತಿಮಿಸವುನ ಸತ್ಯಸ್ಯೊ ಸತ್ಯೊ ಕಥನೊ’ಲಾ ಅಂದ್. ಸುಮಾರ್ ಒರ್‌ಂಬೊ ವರ್ಷೊದ ಸುದೀರ್ಘೊ ಕಾಲಾವಧಿಡ್ ಈ ಕಾವ್ಯೊ ರಚಿತವಾತ್ಂಡ್. ಕನ್ನಡೊಗ್ ಸುರುತ ಜ್ಞಾನಪೀಠೊ ಪುರಸ್ಕಾರೊನುಲಾ ಕೇಂದ್ರ ಸಾಹಿತ್ಯೊ ಅಕಾಡೆಮಿದ ಸಾಹಿತ್ಯೊ ಪುರಸ್ಕಾರೊನುಲಾ ಒದಗಾದ್ ಕೊರ್‍ನ ಬೂಕು ಇಂದಾತ್ಂಡ್. ಮಹಾಕಾವ್ಯೊದ ನಡೆಕ್ ಅನ್ವಯವಾಪುನಂಚನೆ ಪುನರ್ ರೂಪೊದ ಮಹಾಛಂದಸ್ಸ್ ಸರಳರಗಳೆಡ್ ಈ ಬೂಕು ರಚಿನೆಯಾತ್ಂಡ್. ಕಾವ್ಯೊದ ನಡೆಕ್ ದಿಂಜ ಮಹೋಪಮೆಗ್‍ಲೆನ್ ಕವಿ ಸೇರಾವೊಂದೆರ್. ಇಂಚ ಪ್ರಸ್ತುತಿ, ಛಂದಸ್ಸು, ಅಲಂಕಾರೊ, ಯುಗಧರ್ಮೊ ಮಾಂತ ವಿಷಯೊಡ್‍ಲಾ ಇಂದೊಂಜಿ ಆಚಾರ್ಯ ಬೂಕುಂದು ಪುದರ್ ಪಡೆವೊಂದ್ಂಡ್.

ಬೂಕುನು ಅರ್ಪಣೆ

ಬೂಕುದ ಆರಂಭೊಡೆ, ಕವಿ ತನ್ನ ಮೆಚ್ಚ್‌ದ ಗುರುಕುಲಾಯಿನ ಶ್ರೀ ವೆಂಕಣ್ಣಯ್ಯೆರೆಗ್ ಕಾವ್ಯೊನು ಅರ್ಪಣೆ ಮಾಲ್ಪುನ ಬುಕ್ಕೊ ಆ ಮೂಲಕೊ ನಿತ್ಯ ಸತ್ಯೊನು ಸಾರುನ ಕಾವ್ಯೋದ್ದೇಸೊನು ಇಂಚ ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಾದೆರ್.

ಶ್ರೀ ವೆಂಕಣ್ಣಯ್ಯನವರಿಗೆ

ಇದೊ ಮುಗಿಸಿ ತಂದಿಹೆನ್ ಈ ಬೃಹದ್ ಗಾನಮಂ
ನಿಮ್ಮ ಸಿರಿಯಡಿಗೊಪ್ಪಿಸಲ್ಕೆ, ಓ ಪ್ರಿಯ ಗುರುವೆ.

ಕರುಣಿಸಿಂ ನಿಮ್ಮ ಹರಕೆಯ ಬಲದ ಶಿಷ್ಯನಂ,
ಕಾವ್ಯಮಂ ಕೇಳ್ವೊಂದು ಕೃಪೆಗೆ ಕೃತ ಕೃತ್ಯನಂ
ಧನ್ಯನಂ ಮಾಡಿ. ನೀಮುದಯರವಿಗೈತಂದು
ಕೇಳಲೆಳಸಿದಿರಂದು. ಕಿರುಗವನಗಳನೋದಿ
ಮೆಚ್ಚಿಸಿದೆನನಿತರೊಳೆ ಬೈಗಾಯ್ತು. “ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ

ಬರುವೆ. ದಿನವೆಲ್ಲಮುಂ ಕೇಳ್ವೆನೋದುವೆಯಂತೆ ;
ರಾಮಾಯಣಂ ಅದು ವಿರಾಮಾಯಣಂ ಕಣಾ !”
ಎಂದು ಮನೆಗೈದಿದಿರಿ. ಮನೆಗೈದಿದಿರಿ ದಿಟಂ ;   ೧೦
ದಿಟದ ಮನೆಗೈದಿದಿರಿ !
ಇದೊ ಬಂದಿರುವೆನಿಂದು
ಮುಗಿಸಿ ತಂದಿಹೆನಾ ಮಹಾಗಾನಮಂ. ಪಿಂತೆ
ವಾಲ್ಮೀಕಿಯುಲಿದ ಕಥೆಯಾದೊಡಂ, ಕನ್ನಡದಿ
ಬೇರೆ ಕಥೆಯೆಂಬಂತೆ, ಬೇರೆ ಮೈಯಾಂತಂತೆ,
ಮರುವುಟ್ಟುವಡೆದಂತೆ ಮೂಡಿದೀ ಕಾವ್ಯಮಂ
ವಿಶ್ವವಾಣಿಗೆ ಮುಡಿಯ ಮಣಿ ಮಾಡಿಹೆನ್, ನಿಮ್ಮ
ಕೃಪೆಯಿಂದೆ.- ಪೂರ್ವದ ಮಹಾಕವಿಗಳೆಲ್ಲರುಂ
ನೆರೆದ ಸಗ್ಗದ ಸಭೆಗೆ ಪರಿಚಯಿಸಿರೆನ್ನನುಂ :
ಸಂಘಕೆ ಮಹಾಧ್ಯಕ್ಷರಲ್ತೆ ನೀಂ ? ಕಿರಿಯನಾಂ
ಹಿರಿಯರಿಗೆ ಹಾಡುವೆನ್, ಕೇಳ್ವುದಾಶೀರ್ವಾದಂ !   ೨೦
ನುಡಿಯುತಿಹುದಾ ದಿವ್ಯ ಕವಿಸಭೆಗೆ ಗುರುವಾಣಿ, ಕೇಳ್
ಆಲಿಸಾ ಗುರುಕೃಪೆಯ ಶಿಷ್ಯ ಕೃತಿ ಸಂಕೀರ್ತಿಯಂ :
“ಬಹಿರ್ಘಟನೆಯಂ ಪ್ರತಿಕೃತಿಸುವಾ ಲೌಕಿಕ
ಚರಿತ್ರೆಯಲ್ತಿದು, ಅಲೌಕಿಕ ನಿತ್ಯ ಸತ್ಯಂಗಳಂ
ಪ್ರತಿಮಿಸುವ ಸತ್ಯಸ್ಯ ಸತ್ಯ ಕಥನಂ ಕಣಾ,
ಶ್ರೀ ಕುವೆಂಪುವ ಸೃಜಿಸಿದೀ ಮಹಾಛಂದಸಿನ
ಮೇರುಕೃತಿ, ಮೇಣ್ ಜಗದ್ಭವ್ಯ ರಾಮಾಯಣಂ !
ಬನ್ನಿಮಾಶೀರ್ವಾದಮಂ ತನ್ನಿಮಾವಿರ್ಭವಿಸಿ
ಅವತರಿಸಿಮೀ ಪುಣ್ಯಕೃತಿಯ ರಸಕೋಶಕ್ಕೆ,
ನಿತ್ಯ ರಾಮಾಯಣದ ಹೇ ದಿವ್ಯ ಚೇತನಗಳಿರ !   ೩೦
ವಾಗರ್ಥ ರಥವೇರಿ, ಭಾವದಗ್ನಿಯ ಪಥಂ
ಬಿಡಿದು ಬನ್ನಿಂ, ಸಚ್ಚಿದಾನಂದ ಪೂಜೆಯಂ
ಸಹೃದಯ ಹೃದಯ ಭಕ್ತಿ ನೈವೇದ್ಯಮಂ ಕೊಂಡು
ಓದುವರ್ಗಾಲಿಪರ್ಗೊಲಿದೀಯೆ ಚಿತ್ಕಾಂತಿಯಂ !
ನಿತ್ಯಶಕ್ತಿಗಳಿಂತು ನೀಂ ಕಥೆಯ ಲೀಲೆಗೆ ನೋಂತು
ರಸರೂಪದಿಂದಿಳಿಯುತೆಮ್ಮೀ ಮನೋಮಯಕೆ,
ಪ್ರಾಣಮಯದೊಳ್ ಚರಿಸುತನ್ನಮಯಕವತರಿಸೆ ;-
ಶ್ರೀ ರಾಮನಾ ಲೋಕದಿಂದವತರಿಸಿ ಬಂದು
ಈ ಲೋಕಸಂಭವೆಯನೆಮ್ಮ ಭೂಜಾತೆಯಂ
ಸೀತೆಯಂ ವರಿಸುತಾಕೆಯ ನೆವದಿ ಮೃಚ್ಛಕ್ತಿಯಂ   ೪೦
ಮರ್ದಿಸುತೆ, ಸಂವರ್ಧಿಸಿರ್ಪವೋಲ್ ಚಿಚ್ಛಕ್ತಿಯಂ;-
ರಾವಣಾವಿದ್ಯೆಯೀ ನಮ್ಮ ಮರ್ತ್ಯಪ್ರಜ್ಞೆ ತಾಂ
ತನ್ನ ತಮದಿಂ ಮುಕ್ತಮಪ್ಪುದು, ದಿಟಂ, ನಿಮ್ಮ
ದೀಪ್ಯ ದೈವೀ ಪ್ರಜ್ಞೆಯಮೃತ ಗೋಪುರಕೇರ್ವವೋಲ್ !
ಓ ಬನ್ನಿಮವತರಿಸಿಮೀ ಮೃತ್ಕಲಾ ಪ್ರತಿಮೆಯೊಳ್
ಚಿತ್ಕಲಾ ಪ್ರಾಣಂ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತಂ ತಾನಪ್ಪವೋಲ್ !

ಸಂಪುಟೊಲು

ನಾಲ್ ಸಂಪುಟೊ ಅಡಿಟ್ ವಿಸ್ತರಿಸಾದಿಪ್ಪುನ ಐವೊ ಸಂಚಿಕೆಡ್ ಒಟ್ಟು ೨೨೨೯೧ ಸಾಲುಲು ದಿಂಜಿದುಂಡು.

ಅಯೋಧ್ಯಾ ಸಂಪುಟಂ

1. ಕವಿಕೃತು ದರ್ಶನಂ (೭೧೪)
2. ಶಿಲಾ ತಪಸ್ವಿನಿ (೬೮೭)
3. ಮಮತೆಯ ಸುಳಿ ಮಂಥರೆ (೬೨೯)
4. ಊರ್ಮಿಳಾ (೫೯೩)
5. ಭರತಮಾತೆ (೩೦೮)
6. ಅಗ್ನಿಯಾತ್ರೆ (೩೪೨)
7. ಚಿತ್ರಕೂಟಕೆ (೪೪೦)
8. ಕುಣಿದಳುರಿಯ ಊರ್ವಶಿ (೨೫೦)
9. ಪಾದುಕಾ ಕಿರೀಟಿ (೬೪೦)
10. ಅತ್ರಿಯಿಂದಗಸ್ತ್ಯಂಗೆ (೪೭೯)
11. ಪಂಚವಟಿಯ ಪರ್ಣಕುಟಿ (೪೧೧)

ಕಿಷ್ಕಿಂಧಾ ಸಂಪುಟಂ

1. ಲಂಕೇಶನೊಲಿಸಿದನು ಮಾರೀಚನಂ (೪೩೮)
2. ಓ ಲಕ್ಷ್ಮಣಾ! (೯೦೭)
3. ಶಬರಿಗಾದನು ಅತಿಥಿ ದಾಶರಥಿ (೩೮೫)
4. ಅತ್ತಲಾ ಕಿಷ್ಕಿಂಧೆಯೊಳ್ (೧೮೮)
5. ಪೂಣ್ದೆನಗ್ನಿಯೆ ಸಾಕ್ಷಿ! (೪೧೬)
6. ನೀಂ ಸತ್ಯವ್ರತನೆ ದಿಟಂ! (೪೬೫)
7. ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಲಂಕಾ (೩೧೧)
8. ನಾನಕ್ಕನೆನ್ ನಿನಗೆ, ತಂಗೆ! (೨೧೨)
9. ಸುಗ್ರೀವಾಜ್ಞೆ (೫೮೩)
10. ಇರ್ದುದು ಮಹೇಂದ್ರಾಚಲಂ (೧೦೯೮)
11. ಸಾಗರೋಲ್ಲಂಘನಂ (೪೪೧)
12. ೩ದಶಶಿರ ಕನಕಲಕ್ಷ್ಮಿ (೩೪೮)

ಲಂಕಾ ಸಂಪುಟಂ

1. ಕನಕಲಂಕಾನ್ವೇಷಣಂ (೭೫೨)
2. ವನಮಂ ಪೊಕ್ಕನಶೋಕಮಂ (೨೯೪)
3. ಕಂಡನಾ ಹದಿಬದೆಯರಧಿದೇವಿಯಂ (೩೫೩)
4. ಅಶ್ರುಗಂಗೋತ್ರಿ (೭೧೭)
5. ಕಿವಿಗೊಟ್ಟನವನಿಜಾ ರಮಣಂ (೨೯೪)
6. ರಣವ್ರತರ್ ವಹ್ನಿರಂಹರ್ (೨೯೭)
7. ಅತ್ತಲಾ ದೈತ್ಯ ಸಭೆಯೊಳ್ (೬೧೮)
8. ನಿನ್ನಮಗಳಲ್ತೆನ್ನವಳ್ ಅನಲೆ! (೨೩೨)
9. ಮರಣಮಥವಾ ಶರಧಿತರಣಂ! (೪೫೪)
10. ಶುಕಂ ಸಾರಣಂವೆರಸಿ (೨೩೪)
11. ಸಫಲಮಾಯ್ತಾ ರಾಯಭಾರಂ (೧೬೬)
12. ಸೈನ್ಯ ಗುಪ್ತಿ (೩೦೫)
13. ಸ್ವಪ್ನದೇವಿಗೆ ತಪೋಲಕ್ಷ್ಮಿ (೩೨೨)
14. ಅದ್ವಿತೀಯಮಾ ದ್ವಿತೀಯಂ ದಿನಂ (೪೭೦)

ಶ್ರೀ ಸಂಪುಟಂ

1. ಕುಂಭಕರ್ಣನನೆಬ್ಬಿಸಿಮ! (೪೩೩)
2. ರಸಮಲ್ತೆ ರುದ್ರದೃಷ್ಟಿಗೆ ರೌದ್ರಮುಂ! (೫೨೨)
3. ದೂರಮಿರದಿನ್ ಸುಗತಿ! (೨೬೮)
4. ಮಡಿದನಿಂದ್ರಜಿತು ಐಂದ್ರಾಸ್ತ್ರದಿಂ (೬೬೧)
5. ನೀಂ ಮಹಚ್ಛಿಲ್ಪಿ ದಿಟಂ! (೩೭೨)
6. ಶ್ರೀರಾಮ ರಾವಣ ಚಿತ್‌ತಪಸ್‌ಶ್ರೀ (೪೬೧)
7. ದಶಾನನ ಸ್ವಪ್ನಸಿದ್ಧಿ (೩೩೦)
8. ಅರಾವಣಂ ವಾ ಅರಾಮಂ ದಿಟಂ! (೫೦೦)
9. ಸೆರೆ ಸಿಲ್ಕಿದನೊ ವೈರಿ! (೨೬೨)
10. ದೈತ್ಯನೇರ್ದನ್ ಚೈತ್ಯಮಂಚಮಂ (೩೮೫)
11. ರಯ್‌ಗೆ ಕರೆದೊಯ್, ಓ ಅಗ್ನಿ! (೬೦೮)
12. ತಪಸ್ಸಿದ್ಧಿ (೪೫೮)
13. ಅಭಿಷೇಕ ವಿರಾಟ್ ದರ್ಶನಂ (೨೩೮)

ಪಿದಯಿದ ಕೊಂಡಿಲು

• http://kannadadeevige-literature.blogspot.in/2013/08/blog-post_30.html www.kannadadeevige.blogspot.in