ಸಿತಾರಾದೇವಿ
ಮಹಾನ್ ಕಥಕ್ ನೃತ್ಯ ಕಲಾವಿದೆ ಶ್ರೀಮತಿ ಸಿತಾರಾದೇವಿ. ಇಂಬೆರ್ ಪುಟ್ಟುದಿನಿ ಲಕ್ಷ್ಮೀಪೂಜೆದಾನಿ,ದೀಪಾವಳಿ ಪರ್ಬದ ಅಂಚಿ ಇಂಚಿ. ಬೊಳ್ಪುದ ಪರ್ಬದ ಸಂದರ್ಭೊಡು ಲಕ್ಷ್ಮಿ ಲೆಕ್ಕ ಪುಟ್ಟಿನ ಮಗಳ್ನ್ ಅಪ್ಪೆ ಅಮ್ಮೆರ್ ಧನಲಕ್ಷ್ಮಿ ಪಂದ್ ಲೆತ್ತೆರ್. ಧನಲಕ್ಷ್ಮಿ ಇಲ್ಲದಕಲೆನ ಪಾಲ್ಗ್ ಮುದ್ದುದ ‘ಧನೂ’ಆಯಾಳ್‌. ಅಂಚ ಪನ್ಲೆಕ್ಕ , ಧನೂನ ಪೊಪ್ಪ ಸುಖದೇವ್ ಮಹಾರಾಜ್, ಸಂಸ್ಕ್ರೊತ ವಿದ್ವಾಂಸೆರ್. ಕಥಕ್ ಅರೆನ ವಿದ್ವತ್ತು ದ ಬೊಕ್ಕೊಂಜಿ ಕ್ಷೇತ್ರ. ಅರೆಗ್ ಭರತೊನ ನಾಟ್ಯಶಾಸ್ತ್ರಡ್ ವಿಶೇಷಾಯಿನ ಪ್ರೀತಿ ಇತ್ತುಂಡು. ಅರೆನ ಬೊಡೆದಿ ಮತ್ಸ್ಯಕುಮಾರಿ ನೇಪಾಳೊದ ರಾಜ ಕುಟುಂಬದೊಟ್ಟುಗು ನಂಟಸ್ತಿಕೆ ಹೊಂದುದು ಇತ್ತೆರ್. ರವೀಂದ್ರೆ ರ್ ಒರ ಅರೆನ್ ಭೇಟಿ ಮಂದಿನ ಸುಖದೇವ್ ಮಹಾರಾಜ್ ಅರೆನೊಟ್ಟುಗು, ಮಸುಕಾತಿನ ಭಾರತೀಯ ಕಲಾಪ್ರಕಾರೊಲೆನ್ ಪುನರುದ್ದೀಪಿಸುನ ಅಗತ್ಯೊದ ಕುರಿತು ಚರ್ಚೆ ಮಂದೆರ್. ಆ ಸಮೊಯೊಡು ಕಥಕ್ ಕುಲೀನ ಮನೆತನ ಪಂದ್ ಲೆಪ್ಪುನಕಲೆನ ಕಡೆಗಣ್ಣುಗ್ ಒಳಗಾಯಿನ ಕಲೆ ಉಂದು. ಗುರುದೇವ ಅರೆನ ಮಾತುಕತೆದ ಬೊಕ್ಕ ಕಥಕ್‌ಗ್ ಘನತೆ ಕೊರ್ಪಾದಿನ ಗುರಿ ಸುಖದೇವ್ ಅರೆನಾಂಡ್. ರವೀಂದ್ರರೆನ ಸೂಚನೆದ ಮಿತ್ತು ವಾರಾಣಸಿಡ್ ಕಥಕ್ ಪರಿಸೊರ ರೂಪಿಸುನ ಸುಖದೇವೆರೆನ ಕೆಲಸೊ ಸುಲಭ ಇತ್ತುಜಿ. ಸುಖದೇವ್‌ರನ ಪ್ರಯತ್ನೊ ಅರೆನ ಸಮುದಾಯೊಡ್ದೇ (ಬ್ರಾಹ್ಮೊಣ) ಮೂದಲಿಕೆಗ್ ಒಳಗಾಂಡ್. ಅರೆನ ಪೊಣ್ಣು ಜೋಕುಲೆನ ಚಾರಿತ್ರ್ಯಹರಣೊದ ಪಾತೇರೊಲಾ ಕೇಂಡ್. ಆಂಡಾ, ಉಂದು ಒಯಿಕ್ಲ ಸುಖದೇವ್ ಧೃತಿ ಕೆಡಂದೆ ಇತ್ತೆರ್. ಜೋಕುಲೆನ ಬಗ್ಗೆ ಕೆಟ್ಟ ಶಬ್ದ ಪಾತೆರುನಕಲೆನ ವಿರೋಧ ಕೋಲು ಪತ್ತುನಡೆ ಮುಟ್ಟ ಗಡುಸಾಯೆರ್. ಅಕೇರಿಗ್ ವಾರಾಣಸಿಡ್ದ್ ವಾಸಸ್ಥಾನೊನು ಬದಲಿಸಾಯೆರ್, ಕಥಕ್ ಶಾಲೆ ಆರಂಭಿಸಾಯೇರ್. ನಿಧಾನವಾದ್ ಶಾಲೆಡ್ ನೃತ್ಯೊದ ಪಜ್ಜೆ ಲು ಜಾಸ್ತಿ ಆಂಡ್ . ವಾರಾಂಗನೆ ದಕಲೆನ ಜೋಕುಲೆಗ್ಲ ಕೂಡಾ ಶಾಲೆಡ್ ಪ್ರವೇಶೊ ಕೊರಿಯೆರ್.
ವ್ಯಯಕ್ತಿಕೊ ಸಂಸಾರೊ
ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆಅದಗದ ಸಂಪ್ರದಾಯೊದ ಲೆಕ್ಕನೇ ಧನೂಗು ಎಲ್ಯೊ ಪ್ರಯೋಡೇ ಮದಿಮೆ ಆದ್ ಇತ್ತುಂಡು. ಕಂಡನಿನ ಇಲ್ಲದಕಲೆಗ್ ಪೊಸ ಮದಿಮಲ್ ಶಾಲೆಗ್ ಪೋಪಿನ ಖುಷಿ ಇಜ್ಜಾಂಡು. ಆಂಡಾ, ಎಡ್ಮನೆತೋ ಪೊಣ್ಣು ಶಾಲೆ ಬುಡರೆ ಕೇನ್ಜಲ್. . ಈ ಜಗ್ಗಾಟೊಡು ಅಕಲೆನ ಮದಿಮೆ ಅಡೆಗೇ ತುಂಡು ಆದ್ ಪೋಂಡು. ಅಯಿಡ್ದ್ ಬೊಕ್ಕ ಲಾರಡ್ಡನೇ ಸಲ ನಜೀರ್ ಅಹ್ಮದ್ ಖಾನ್ ಸಿತಾರಾದೇವಿ ಮದಿಮೆ ಆಯೇರ್, ಅವುಲ ಸಮ ನಡಾತುಜಿ. ಸಿತಾರಾ ಪ್ರತಾಪ್ ಬಾರೋತ್ ನ್ ಮದಿಮೆ ಆದ್ , ಈ ಮೂಜಿನೇ ಸಂಬಂಧೊಡು ಓರಿ ಮಗೆಲ್ಲಾ ಪುಟ್ಟೀಯೇ. ಅರೆನೊಟ್ಟುಲಾ ಅರೆನ ವೈವಾಹಿಕ ಜೀವನ ಸುಖ ಆಯಿಜಿ, ಬೊಕ್ಕ ಪೂರಾ ಮದಿಮೆಲ ಅರೆಗ್ ಸುಖ ಆವಂದೆ, ಆರ್ ಅರೆನ ನೃತ್ಯೊದ ಕಡೆನೇ ಹೆಚ್ಚಿನ ಗಮನ ಕೊರಿಯೆರ್ .ಅಕೆರಿಗ್ ಕಥಕ್ ನೃತ್ಯನೇ ಅರೆನ ಶಾಶ್ವತ ಸಂಗಾತಿ ಆಂಡ್.
ನೃತ್ಯ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಞಿ
ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆಧನೂ ನ ಪ್ರತಿಭೆ ಸುರುತ ಬಾರಿಗ್ ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾದ್ ಅನಾವರಣ ಆಯಿನಿ ಆರ್ ಹೈಸ್ಕೂಲುಡು ಉಪ್ಪುನಗ. ಶಾಲೆಡ್ ನಡತಿನ ಸಾವಿತ್ರಿ ಸತ್ಯವಾನನ ನೃತ್ಯರೂಪಕೊಗು ಪಾತ್ರೊಲೆನ ಅನ್ವೇಷಣೆ ಡ್ ಇತ್ತಿನ ಶಿಕ್ಷಕರೆಗ್ ಧನೂನ ನೃತ್ಯ ಪ್ರತಿಭೆಡ್ದ್ ಪ್ರಭಾವಿತರಾಯೆರ್. ಪಾತ್ರೊ ನಿರ್ವಹಣೆದ ಜೊತೆ ಜೊತೆಗ್ ಸಹಪಾಠಿನಕಲೆಗ್ ನೃತ್ಯೊ ಪಂದ್ ಕೊರ್ಪೀನ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆಲಾ ಆಲೆನ ಪಾಲಿಗ್ ಬತ್ತುಂಡು. ಈ ಪ್ರದರ್ಶೊನೊಡು ಧನೂನ ನಿರ್ವಹಣೆದ ಬಗ್ಗೆ ಸ್ಥಳೀಯ ಪತ್ರಿಕೆಡ್ಲ ಮೆಚ್ಚುದು ಬರೆಯೆರ್. ಈ ವರದಿ ಸುಖದೇವ್ ಅರೆನ ಮಗಳ್ ನ ಬಗೆನ ನೋಟನೇ ಬದಲಿಸಾಂಡ್. ಅರೆನ ಮಗಳ್ ಎಲ್ಲೆದ ಶ್ರೇಷ್ಠೊ ಕಲಾವಿದೆನ್ ತೂಯಿನ ಆರ್ ‘ಸಿತಾರಾ’ ಪಂದ್ ಮಗಳೆನ್ ಲೆತ್ತೆರ್.
ಸಿತಾರಾ ಬುಲೆಯಿನ ತಾದಿ
ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆಸಿತಾರಾ ಪತ್ತೊಂಜಿ ವರ್ಷದಾಳ್ ಉಪ್ಪುನಗ ಸುಖದೇವ್‌ರ ಕುಟುಂಬೊದ ನೆಲೆ ಮುಂಬೈಗ್ ಬದಲಾಂಡ್. ಮುಂಬೈಗ್ ಬತ್ತೀನ ಆರಂಭೊದ ದಿನಕುಲು ಕೆಲವು ಸಹೃದಯೆರೆನ ಎದುರು ಅರಮನೆಡ್ ನಲ್ಪುನ ಅವಕಾಶ ಸಿತಾರಾಗ್ ಬತ್ತುಂಡು. ರವೀಂದ್ರನಾಥ ಟ್ಯಾಗೋರ್, ಸರೋಜಿನಿ ನಾಯ್ಡು ಅರೆನಂಚಿನ ಘಟಾನುಘಟಿಗಳು ಸಹೃದಯರೆನ ಪಂಕ್ತಿಡು ಇತ್ತೆರ್. ಬಾಲಕಿಯನ ನೃತ್ಯ ಮೆಚ್ಚಿನ ಟ್ಯಾಗೋರ್ ಕುಡೊಂಜಿ ವಿಶೇಷೊ ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ ಏರ್ಪಾಡು ಮಂತು ಇತ್ತೆರ್. ಮೂಜಿ ತಾಸುದ ಆ ಕಥಕ್ ಪ್ರದರ್ಶನೊನು ಮೆಚ್ಚಿನ ಆರ್ ‘ನೃತ್ಯ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಞಿ’ ಪಂದ್ ಸಿತಾರನ್ ಪ್ರಶಂಸಿಸಾಯೆರ್. ಅಲ್ಪಡ್ದ್ ಬೊಕ್ಕ ಕಥಕ್ ದ ಸುವರ್ಣ ಪರ್ವೊ. ಸಿನಿಮೊಡು ನೃತ್ಯ ಬೊಕ್ಕ ಕಥಕ್ ನೃತ್ಯೊನು ಪೊಸ ಎತ್ತರಕ್ ಕೊಂಡು. ಕಥಕ್ ಶೈಲಿ ಬೊಕ್ಕ ಕಥಕ್ ಡ್ ಸಿತಾರಾ ವಾದನ ಬೊಕ್ಕ ತಬಲ ಸಾಮಾನ್ಯ ಆದ್ ಇತ್ತುದು ಬಂಗಾರದ ಯುಗ ಪ್ರಾರಂಭ ಆಂಡ್.
ವೃತ್ತಿ ಜೀವನೊ
ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆಉದ್ಯೋಗದ ರೂಪೊಡು ಸಿತಾರಾ ಚಿತ್ರರಂಗ ಪ್ರವೇಶಿಸಿನಿ ಅರೆನ ಪದಿರಡನೇ ವರ್ಷೊಡು. ನಿರಂಜನ್ ಶರ್ಮ ಪನ್ಪಿನ ಚಿತ್ರ ನಿರ್ಮಾತೃ ಸಿತಾರಾ ಅರೆಗ್ ಸಿನಿಮೊಡು ನೃತ್ಯ ಪ್ರಸಂಗೊಡು ತೊಡಗುನ ಅವಕಾಶ ಕಲ್ಪಿಸಾದ್ ಕೊರಿಯೆರ್. 1940ದ ‘ಉಷಾ ಹರಣ್ ದ ಮೂಲಕ ಆರಂಭವಾಯಿನ ಈ ನಂಟು ‘ರೋಟಿ, ‘ವತನ್’, ‘ಅಂಜಲಿ’ ಸೇರಿಲೆಕ್ಕ 1957 ತ ‘ಮದರ್ ಇಂಡಿಯಾ’ಮುಟ್ಟ ಮುಂದುವರಿಂಡ್.ಸಾಹಿತ್ಯೊ ಬೊಕ್ಕ ನೃತ್ಯಕ್ಷೇತ್ರೊಡು ಅಪ್ಪನ ವಿದ್ವತ್‌ಗ್ ವಾರಸುದಾರಳಾಯಿನ ಸಿತಾರಾದೇವಿ, ಕಥಕ್ ನೃತ್ಯೊನು ಪೊಸ ಎತ್ತರೊಗು ಕೊನಿಯೆರ್. ದಣಿವು ಉಪ್ಪಂದಿನ ದೈಹಿಕ ಶಕ್ತಿ, ಕಲ್ಪನಾವಿಲಾಸ ಬೊಕ್ಕ ಲಾಲಿತ್ಯೊಗ್ ಅರೆನ ನೃತ್ಯೊ ಪುದರ್ ಪೋಂಡು. ಲಾಲಿತ್ಯೊದ ಒಟ್ಟುಗು ತಾಂಡವೊದ ಬಿರುಸು ಕೂಡಾ ಅರೆನ ನೃತ್ಯೊಡು ಅದ್ಭುತವಾದ್ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತ ಆವೊಂದು ಇತ್ತುಂಡು. ಕಥಕ್ ದ ಜೊತೆಗ್ ಭರತನಾಟ್ಯ ಬೊಕ್ಕ ಭಾರತದ ಅವೆತೊ ಜಾನೊಪದ ನೃತ್ಯಲೆನ ಪರಿಚಯೊಲಾ ಅರೆಗಿತ್ತುಂಡು. ದೇಶವಿದೇಶೊಡು ಕಥಕ್ ಪ್ರದರ್ಶೊನ ಕೊರ್ತಿನ ಸಿತಾರಾದೇವಿ ಅರೆಗ್ ಸಂಗೀತ ನಾಟಕೊ ಅಕಾಡೆಮಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ, ಕಾಳಿದಾಸ ಸಮ್ಮಾನ್, ಪದ್ಮಶ್ರೀ ಸೇರಿಲೆಕ್ಕ ಮಸ್ತ್ ಗೌರವೊಲು ಸಂದುದುಂಡು. ಪದ್ಮಭೂಷಣ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪ್ರಕಟ ಆನಗ , ಭಾರತರತ್ನೊ ಡ್ದ್ ಕಡಿಮೆದ ಪುರಸ್ಕಾರೊನು ಯಾನ್ ಒಪ್ಪುಜಿ’ ಪಂದ್ ನಿರಾಕರಿಸಾದು ಇತ್ತೆರ್. ಆ ನಿರಾಕರಣೆಡು ಸರ್ಕಾರೊ , ದೇಶ ಎನನ್ ಸರಿಯಾದ್ ನಡಪಾದುಜಿ ಪನ್ಪಿನ ವಿಷಾದೊ ಇತ್ತಿಲೆಕ್ಕ ಇತ್ತುಂಡು.