ಕಲ್ಯಾಣ ಸ್ವಾಮಿ
ಕಲ್ಯಾಣಸ್ವಾಮಿ ೧೮೩೭ನೇ ಇಸವಿದ ಪೊರ್ತುಡು ಕೊಡಗು ಸಿಂಹಾಸನೊಗು ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿಲುಂದು ಸಾರೊಂದು ಬ್ರಿಟಿಷೆರೆನ ವಿರುದ್ಧ ಪೊರಂಬಾಟ ಮಲ್ತಿನ ಕಲ್ಯಾಣಪ್ಪ ಬೊಕ್ಕ ಕಲ್ಯಾಣಸ್ವಾಮಿ ಪನ್ಪಿ ಪುದರ್‌ದ ಒರಿಯಡ್ದ್ ಬೊಕ್ಕ ಒರಿ ಬತ್ತಿನ ರಡ್ಡ್ ವ್ಯಕ್ತಿಲು. ಮುಕುಲು ಕಲ್ಯಾಣಬಸವೆ ಬೊಕ್ಕ ಪುಟ್ಟಬಸವೆ ಪನ್ಪಿ ರಡ್ಡ್ ಜಂಗಮೆರ್. ರಡ್ಡ್ ಜನಲ ೧೮೩೫ಡ್ ಸುರುಕು ಯಾನ್ ಕೊಡಗು ಸಿಂಹಾಸನೊಗು ಹಕ್ಕುದಾಯೆಂದ್ ಪನೊಂದು ಕಡೆಕ್ ಬ್ರಿಟಿಷೆರೆಗ್ ಸೆರೆಯಾಯಿನ ಅಪರಂಪಾರನ ಅನುಯಾಯಿಲು. ಅಪರಂಪಾರ ಬ್ರಿಟಿಷೆರೆಡ್ದ್ ತಪ್ಪಾವೊಂದು ಕಡಬಡ್ದ್ ಮಂಜರಾಬಾದ್‌ಗ್ ಪಿದಾಡ್‌ನಗ ಮುಕುಲು ರಡ್ಡ್ ಜನ ವೇಷ ಬದಲ್ತ್‌ದ್ ಕೊಡ್ಲಿಪೇಟೆಗ್ ಪೋಯೆರ್.
ಸುರುತ ಕಲ್ಯಾಣಸ್ವಾಮಿ ಕಲ್ಯಾಣಬಸವ
ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ೧೮೩೫ತ ಕಡೆಕ್ ಕೊಡಗು ರಾಜ್ಯೊಡಿತ್ತಿನ ಪುತ್ತೂರು ಬೊಕ್ಕ ಸುಳ್ಯ ತಾಲೂಕುಲು ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆದ ಕಲೆಕ್ಟರೆನ ಅಧಿಕಾರೊಗು ಹಸ್ತಾಂತರ ಆನಗ ಅಲ್ಪದ ಜನೊಕುಲೆಡ ಅಸಮಾಧಾನ ಉಂಡಾಯಿನ ಕಾರಣೊಡ್ದಾತ್ರ ಆಪೊರ್ತುನು ಉಪಯೋಗ ಮಲ್ತೊಂದು ಕಲ್ಯಾಣಬಸವೆ ಯಾನ್ ಕೊಡಗ್‌ದ ಪದಚ್ಯುತ ರಾಜೆ ಚಿಕ್ಕವೀರರಾಜೇಂದ್ರನ ದೊಡ್ಡಪ್ಪೆ ಅಪ್ಪಾಜಿರಾಜನ ರಡ್ಡನೆ ಮಗೆ ನಂಜುಂಡರಸ ಪನೊಂದು ಬರ್ಪೆ. ಅದಗ ಆಯನ ಅನುಯಾಯಿಲು ಆಯನ್ ಕಲ್ಯಾಣಸ್ವಾಮಿ ಪಂದ್ ಲೆಪ್ಪೆರೆ ಸುರು ಮಲ್ತೆರ್. ೧೮೩೬ಡ್ ಡಿಸೆಂಬರ್‌ಡ್ ಕಲ್ಯಾಣಸ್ವಾಮಿ ಸೋಮವಾರಪೇಟೆ ತಾಲೂಕುದ ಗಡಿನಾಡು ಉಮ್ಮತ್ತು ನಾಡ್‌ಗ್ ಬತ್ತೆ. ಆಂಡಲ ಕೊಡಗುದ ಬೇತೆ ಭಾಗೊಲೆಡ್ ತನ್ಕ್‌ ಸಹಾಯ ತಿಕ್ಕಂದ್ ಪನ್ಪಿನೆನ್ ತೆರಿದ್ ಅಲ್ಪಡ್ದ್ ದಕ್ಷಿಣಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಗ್ ಪೋಯೆರೆ ಅಂದಾಜಿ ಮಲ್ಪುವೆ. ಇಂಬ್ಯೆ ಓಲಾಂಡಲ ಅಡೆಗ್ ಪೋಯೆಂಡ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸೈನಿಕೆರೆನ ಕೈಕ್ ತಿಕ್ಕ್‌ದ್ ಬೂರುವೆ ಪನ್ಪಿನ ಪೋಡಿಗೆಡ್ ಗಡಿನಾಡು ಉಮ್ಮತ್ತುನಾಡ್‌ದ ಜನೊಕುಲು ಇಂಬಿಯನ್ ಗುಟ್ಟಾದ್ ಮಲಬಾರ್‌ದ ವಯನಾಡ್‌ಗ್ ಯೆತ್ತಾದ್ ಬುಡ್ಪೆರ್. ಆಂಡ ಉಂದು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸೇನೆದ ಕ್ಯಾಪ್ಟನ್ ಲೀ ಹಾರ್ಡಿಗ್ ತೆರಿದ್ ಇಂಬ್ಯನ್ ಸೆರೆ ಪತ್ತಿಯೆರೆ ತನ್ನ ಸೈನಿಕೆರೆನ್ ಕಡಪಾವೆ. ಈ ಪೊರ್ತುಗು ವೈನಾಡ್‌ಗ್ ಪೋಯಿನ ಕಲ್ಯಾಣ ಸ್ವಾಮಿ ವೇಷ ಬದಲ್ತ್‌ದ್ ಉತ್ತರ ಮಲಬಾರ್‌ದ ಬೈತೂರುಗ್ ಪೋಪೆ. ಲೀ ಹಾರ್ಡಿನ ಸೈನಿಕೆರ್ ೧೮೩೭ನ ಜನವರಿ ಸುರುಕು ಇಂಬಿಯನ್ ನಾಡ್ ಪತ್ತ್‌ದ್ ಮೈಸೂರುಡು ವಿಚಾರಣೆಯಾಪುಂಡು. ಕಲ್ಯಾಣಸ್ವಾಮಿಗೆ ವಾ ಶಿಕ್ಷೆ ಕೊರಿಯೆರ್ ಪನ್ಪಿನ ವಿವರಣೆ ತೆರಿದಿಜ್ಜಿ ಇಡೆಗ್ ಸುರುತ ಕಲ್ಯಾಣಸ್ವಾಮಿನ ಕಥೆ ಮುಗಿಪುಂಡು.
ಈ ಕಲ್ಯಾಣಸ್ವಾಮಿ ತಿಕ್ಕ್‌ದ್ ಬೂರಿ ಬೊಕ್ಕಲ ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡದ ಸುಳ್ಯ ಮಾಗಣೆದ ಜನೊಕುಲು ಬ್ರಿಟಿಷೆರೆನ ವಿರೋಧವಾದ ಪೊರಂಬಾಟೊನು ಬುಡ್ಪುಜೆರ್. ಇಂಬಿಯೆ ತಿಕ್ಕದ್ ಬೂರಿನ ವಿಷಯ ಜಾಸ್ತಿ ಜನೊಕುಲೆಗ್ ತೆರಿದಿಜ್ಜಾಂಡ್. ಅಂಚಾದ್ ಕಲ್ಯಾಣಸ್ವಾಮಿನ ಅನುಯಾಯಿಲು ಕೊಡಗುದ ಸಿಂಹಾಸನೊಗು ಅಪ್ಪಾಜಿ ಅರಸುನ ರಡ್ಡ್‌ನೆ ಮಗನ ಹಕ್ಕ್‌ನ್ ತಾಪನೆ ಮಲ್ಪೆರೆ ಕೊಡಗ್‌ಡ್ ೧೮೩೭ನೇ ಮಾರ್ಚ್ ೫ನೆ ತಾರೀಕ್ ಶಿವರಾತ್ರಿದಾನಿಲ ಅಮರಸುಳ್ಯದ ಸೀಮೆಲೆಡ್ ಏಪ್ರಿಲ್ ೬ನೆ ತಾರೀಕ್ ಯುಗಾದಿದಾನಿಲ ದಂಗೆ ಲಕ್ಕಾಯೆರೆ ಅಂದಾಜಿ ಮಲ್ಪುವೆರ್. ಉಂದೆಕ್ಕ್ ಕಲ್ಯಾಣಸ್ವಾಮಿನ ಬದಲ್ ಕುಡೊಂಜಿ ವ್ಯಕ್ತಿನ್ ಅಪ್ಪಾಜಿ ಅರಸನ ಮಗೆ ಪಂದ್ ಜನೊಕುಲು ಎದುರು ಉಂತಾವೊಡಾಪುಂದು.
ರಡ್ಡನೆ ಕಲ್ಯಾಣಸ್ವಾಮಿ ಪುಟ್ಟಬಸವ
ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆಅಮರಸುಳ್ಯ ಸೀಮೆಲೆಡ್ ಬ್ರಿಟಿಷರ ವಿರೋಧ ಪೊರಂಬಾಟದ ಮುಖಂಡೆಯಾದಿತ್ತಿನ ಕೆದಂಪಾಡಿ ರಾಮೇಗೌಡರ್ ಸುರುತ ಕಲ್ಯಾಣಸ್ವಾಮಿನೊಟ್ಟುಗು ಇತ್ತಿನ ಕೊಡಗ್‌ದ ಏಳುಸಾವಿರ ಸೀಮೆದ ಪುಟ್ಟಬಸವ ಪನ್ಪಿನಾಯನ್ ಆಯ್ಕೆ ಮಲ್ತ್‌ದ್ ಬೆಳ್ಳಾರೆ ಕೋಟೆಗ್ ಲೆತ್ತೊಂದು ಪೋದು ಅಲ್ಪ ಪಾಡಿನ ದೊಂಪೊದ ಅಡಿಟ್ ಸಿಂಹಾಸನದ ಮಿತ್ತ್ ಕುಳ್ಳವೆ. ಇಂಬಿಯೆನೆ ಕಲ್ಯಾಣಸ್ವಾಮಿ ಅತ್ತ್ಂಡ ನಂಜುಂಡರಸೆ ಕೊಡಗು,ಅಮರಸುಳ್ಯದ ರಾಜ ಪಂದ್ ಸೀಮೆದಕುಲೆಗ್ ಮಾತ ತೆರಿಪಾವೆ. ರಡ್ಡ್,ಮೂಜಿ ಸಾವಿರ ಸಶಸ್ತ್ರಜನಕುಲು ಇಂಬಿಯನೊಟ್ಟುಗು ಸೇರೊಂಡೆರ್.ಮನದಾನಿ ಕಲ್ಯಾಣಸ್ವಾಮಿನ ಪುದರ್‌ಡ್ ನಿರೂಪಲೆನ್ ಬರೆಪಾದ್ ಅವೆತ ಪ್ರತಿಕೋಪಿಲೆನ್ ಚೆಂಬು ಪೆರಾಜೆದ ಪಾರ್ಪತಿದಾರೆರೆಗ ಮಂಜುರಾಬಾದು ಸೀಮೆತ ಪಟೇಲೆರೆಗ್ ತಾವುನಾಡು, ಟೇಂಗುನಾಡು, ಗಡಿನಾಡ್‌ಲೆನ ಪಾರ್ಪತಿದಾರೆರೆಗ್‌ಲ ದಿವಾನ್ ಪೊನ್ನಪ್ಪೆರೆಗ್‌ಲ ಕಡಪಾದ್ ಕೊರ್ಪೆರ್. ೧೮೩೭ನೆ ಮಾರ್ಚ್ ೩೧ಕ್ ಈ ನಿರೂಪದ ಒಂಜಿ ಪ್ರತಿಕೋಪಿ ಕೊಡಗ್‌ದ ಸೂಪರಿಂಟೆಂಡೆಂಟನ ಕೈ ಸೇರುಂಡು ಅಯಗ್ ಬಂಡಾಯದ ಸುದ್ದಿ ತಿಕ್ಕುಂಡು.
ಒಂಜಿ ರಡ್ಡ್ ದಿನೊಟೆ ಕೆದಂಪಾಡಿ ರಾಮೇಗೌಡೆ ಅಲ್ಪ ಇತ್ತಿನ ಮುಖಂಡೆರೆನ್ ಸುಬೇದಾರೆರಾದ್ ನೇಮಕ ಮಲ್ತ್‌ದ್ ಅಕುಲೆನ್ ಕೆಲವು ಜನಕುಲೆನ ಒಟ್ಟಿಗೆ ಆ ಸೀಮೆದ ಬೇತೆ ಬೇತೆ ಕಡೆಕ್ ಕಡಪಾದ್ ಕೊರಿಯೆರ್. ಆಯೆ ಕಲ್ಯಾಣಸ್ವಾಮಿನ್‌ಲ ಸೈನಿಕೆರೆನ್‌ಲ ಲೆತ್ತೊಂದು ಪುತ್ತೂರುಗು ಪಿದಾಡಿಯೆ . ತಾದಿಟ್ ಇಂಬೆನ ಒಟ್ಟಿಗೆ ಇತ್ತಿನಕುಲು ಒಂಜಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಅಧಿಕಾರಿಗ್ ಸೇರ್ದಿನ ಏಳೆನ್ಮ ಕುದುರೆಲೆನ್ ಪತ್ತಿಯೆರ್. ಧರ್ಮಸ್ಥಳದ ಮಂಜಯ್ಯಹೆಗ್ಗಡೆ ಅರೆಡ ಇತ್ತಿನ ರಡ್ಡ್ ಫಿರಂಗಿಲೆನ್ ಕೊರಿಯೆರ್.ಬೇತೆದಕುಲು ಬೇತೆ ಬೇತೆ ರೀತಿಡ್ ಸಹಾಯ ಮಲ್ತೆರ್.
ಕಲ್ಯಾಣಸ್ವಾಮಿ ಬೊಕ್ಕ ಒಟ್ಟುಗು ಇತ್ತಿನಕುಲು ಪುತ್ತೂರುಗು ಮುಟ್ಟ್‌ನಗ ಕಿನ್ಯ ತುಕಡಿನೊಟ್ಟುಗು ಅಡೆಗ್ ಬತ್ತಿತ್ತಿನ ಮಂಗಳೂರುದ ಕಲೆಕ್ಟ್ರೆನ ಮಿತ್ತ್ ಹಲ್ಲೆ ಮಲ್ಪುನ ಪ್ರಯತ್ನ ಮಲ್ಪುವೆರ್ ಆಂಡ ಸುದ್ದಿ ತೆರಿನ ಕಲೆಕ್ಟರ್ ಬಳಿತ್ ಪೋಪೆ.
ಕಲ್ಯಾಣಸ್ವಾಮಿ ಪುತ್ತೂರುನ್ ದೋಚಿದ್ ಪಾಣೆಮಂಗಳೂರುಗು ಪೋಪೆ. ಅಲ್ಪ ನಂದಾವರದ ಲಕ್ಕಪ್ಪ ಬಂಗರಸೆ ಇಂಬಿಯನೊಟ್ಟುಗು ಸೇರೊನುವೆ. ಆ ಪೊರ್ತುಗು ಭಾರಿ ಮಲ್ಲ ಗುಂಪಾದ್ ಕಲ್ಯಾಣಸ್ವಾಮಿ ಬಂಟ್ವಾಳಗ್ ಪೋದು ಪೇಟೆನ್ ದೋಚಿದ್ ಮಂಗಳೂರುಗು ಪೋಪೆ. ಇಂಬಿಯೆ ಮಂಗಳೂರುಗು ಎತ್ತುನಾತ್ ಪೊರ್ತುಗು ಅಲ್ಪ ಇತ್ತಿನ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಅಧಿಕಾರಿಲು ಕಣ್ಣಾನೂರುಗ್ ಬಲಿತ್ ಪೋಯೆರೆ ಹಡಗಗ್ ಕಾತೊಂದಿತ್ತೆರ್. ಕಲ್ಯಾಣಸ್ವಾಮಿ ಅಲ್ಪ ಸೆರೆಮನೆಟ್ ಇತ್ತಿನ ಖೈದಿಲೆನ್ ಬುಡ್ಪಾದ್ ತಾಲೂಕು ಖಜಾನೆನ್ ಪುಡತ್‌ದ್ ಕಾಸ್‌ನ್ ದೋ‍ಚುವೆ. ಅಲ್ಪ ಇತ್ತಿನ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಉದ್ಯೋಗಸ್ಥೆರೆನ ಇಲ್ಲ್‌ಗ್ ತೂ ಕೊರ್ಪಾವೆ. ಮಂಗಳೂರುಡು ತನ್ನ ಬಾವುಟನ್ ಏರಾದ್ ಪದಿಮೂಜಿ ದಿನೊ ಉಪ್ಪುವೆ. ಆಂಡ ಆಪೊರ್ತುಗು ತಲಚೇರಿ ಕಣ್ಣಾನೂರುಡ್ದ್ ಇಂಗ್ಲಿಷೆರೆ ಸೈನ್ಯೊಲು ಮಂಗಳೂರುಗು ಬರ್ಪುಂಡು. ಸರಿಯಾಯಿನ ಆಯುಧೊಲು ಇಜ್ಜಾಂದಿನ ಕಲ್ಯಾಣಸ್ವಾಮಿನ ಜನೊಕುಲು ಪೋಡಿದ್ ಬಲಿತ್ ಪೋಪೆರ್. ಕಲ್ಯಾಣಸ್ವಾಮಿಲ ಸುಳ್ಯೊಗು ಪೋಡಿದ್ ಬರ್ಪೆ.
ಕಲ್ಯಾಣಸ್ವಾಮಿ ಮಂಗಳೂರುಗು ಪೋದಿಪ್ಪುನಗ ಇಂಬಿಯನ ಗುಂಪುದಕುಲು ಕೊಡಗ್‌ನ್ ಪತ್ತೊಡು ಪಂದ್ ರೆಡಿಯಾಪೆರ್ ಕೊಡಗ್‌ಡ್ ದಿವಾನೆರಾದಿತ್ತಿನ ಚಪ್ಪುದಿರ ಪೊನ್ನಪ್ಪ ಬೊಕ್ಕ ಅಪ್ಪಾರಂಡ ಬೋಪು ಬ್ರಿಟಿಷೆರೆ ಆಳ್ವಿಕೆಗ್ ಸಹಾಯ ಕೊರ್ತಿತ್ತಿನೆಡ್ದಾತ್ರ ಸಾಧ್ಯ ಆಯಿಜಿ. ಪ್ರತಿಯಾದ್ ಅಕುಲು ಈ ದಂಗೆನ್ ಉಂತಾಯೆರೆಗಾತ್ರ ಅಮರಸುಳ್ಯ ಸೀಮೆಲೆಗ್ ಬತ್ತ್‌ದ್ ಸುಳ್ಯದ ಕೋಟೆಪೇಟೆಲೆನ್ ಪತೊಂದು ಕಲ್ಯಾಣಸ್ವಾಮಿ ಬೆಳ್ಳಾರೆಡ್ ಉಪ್ಪುನ ವರ್ತಮಾನ ತೆರಿದ್ ಬೆಳ್ಳಾರೆಗ್ ಪೋಯೆರ್. ಆ ಪೊರ್ತುಗು ಕಲ್ಯಾಣಸ್ವಾಮಿ ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆದ ಕಡಬ ಪೋದು ಮುಟ್ಟುವೆ. ಅಲ್ಪದ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಸೈನ್ಯದ ಕಣ್ಣು ತಪ್ಪಾದ್ ದೆಂಗುವೆ. ಈ ವರ್ತಮಾನ ತೆರಿನ ಈಸ್ಟ್‌ ಇಂಡಿಯ ಕಂಪೆನಿ ಸರ್ಕಾರ ಕಲ್ಯಾಣಸ್ವಾಮಿನ್ ಪತ್ತ್‌ದ್ ಕೊರ್ನಕುಲೆಗ್ ಪತ್ತು ಸಾವಿರ ರೂಪಾಯಿ ಬಹುಮಾನಲ, ಇಂಬಿಯನೊಟ್ಟುಗು ಇತ್ತಿನಕುಲೆನ್ ಪತ್ತ್‌ದ್ ಕೊರ್ನಕುಲೆಗ್ ಐನ್ ಸಾವಿರ ರೂಪಾಯಿ ಬಹುಮಾನ ಕೊರ್ಪ ಪಂದ್ ಪ್ರಕಟಣೆ ಮಲ್ಪುವೆರ್. ಕಲ್ಯಾಣಸ್ವಾಮಿ ವೇಷ ಬದಲಾಯಿಸದ್ ತನ್ನ ಊರುನ್ ಸೇರುವೆ. ಉಂದೆನ್ ತೆರಿನ ಅಲ್ಪದ ಕೆಲವು ಜನ ಕಾಸ್‌ದ ಆಸೆಗಾತ್ರ ಬ್ರಿಟಿಷೆರೆ ಸುದ್ದಿ ತೆರಿಪಾವೆರ್. ಕಲ್ಯಾಣಸ್ವಾಮಿ ಸೆರೆಯಾಪೆ.
ವಿಚಾರಣೆದ ಹೇಳಿಕೆ
ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆಕಲ್ಯಾಣಸ್ವಾಮಿ ಯಾನ್ ಶನಿವಾರಸಂತೆದ ಮುಟ್ಟದ ಹೆಮ್ಮನಿ ಗ್ರಾಮದ ಬೇಸಾಯಗಾರೆ, ಅಡೆಗ್ ಕೆದಂಪಾಡಿ ರಾಮೇಗೌಡನ ಜನ ಬತ್ತ್‌ದ್ ಎನನ್ ಅಮರಸುಳ್ಯೊಗು ಲೆತ್ತೊಂದು ಪೋದು ಅಲ್ಪ ಎನನ್ ಕೊಡಗ್‌ದ ದೊರೆಪಂದ್ ಜನೊಕುಲೆಗ್ ತೆರಿಪಾದ್ ದಂಗೆ ಲಕ್ಕಾಯೆರ್, ಎನ್ನ ಪುಟ್ಟು ಪುದರ್ ಬಸಪ್ಪ, ಮಲ್ಲೆ ಆಯಿ ಬೊಕ್ಕ ಎನನ್ ಪುಟ್ಟಬಸವ ಅತ್ತ್ಂಡ ಮರಿಬಸವ ಪಂದ್ ಊರುದಕುಲು ಲೆತ್ತೊಂದಿತ್ತೆರ್ ಪಂದ್ ಹೇಳಿಕೆ ಕೊರ್ತೆ ಪಂದ್ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ದಾಖಲೆಲೆಡ್ ತೆರಿದ್ ಬರ್ಪುಂಡು.
ಕಲ್ಯಾಣ ಸ್ವಾಮಿನ ಅಂತ್ಯ
ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆಮಂಗಳೂರುದ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸೈನ್ಯಾಧಿಕಾರಿಲು ವಿಚಾರಣೆ ಮಲ್ತ್‌ದ್ ಮರಣದಂಡನೆ ಕೊರ್ಪೆರ್. ಕಲ್ಯಾಣಸ್ವಾಮಿ, ಲಕ್ಕಪ್ಪ ಬಂಗರಸು ಬೊಕ್ಕ ಬೇತೆ ಕೆಲವು ಮುಖಂಡೆರೆನೊಟ್ಟುಗು ಮಂಗಳೂರುದ ಬಿಕ್ರಾನಕಟ್ಟೆ ಪದವುದ ಮುಟ್ಟ ಗಲ್ಲಿಗ್ ಏರ್ಸವೆರ್.