ಕಾವೇರಿ ಸಂಕ್ರಾಂತಿ

ಕಾವೇರಿ ಸಂಕ್ರಾತಿ ತುಳುವೆರೆ ಮಲ್ಲ ಪರ್ಬ. ಪ್ರತಿ ತುಲಾ ಸಂಕ್ರಾಂತಿದಾನಿ, ಸೂರ್ಯೆ ತುಲಾರಾಶಿಗ್ ಪೊಗ್ಗುನಾನಿ. ಕಾವೇರಿ ಸಂಕ್ರಾಂತಿ ಬಾರಿ ವಿಶೇಷ. ಈ ದಿನೊತಾನಿ ಕೊಡಗು ಜಿಲ್ಲೆದ ತಲಕಾವೇರಿಡ್ ಎಲ್ಯ ನೀರ್ದ ಗುಂಡಿಡ್ ಪೊರ್ತುಗು ಸರಿಯಾದ್ ನೀರ್ ಉರ್ಕಾರ್ದ್ ಬರ್ಪುಂಡು. ಅಯಿಕ್ ಕಾವೇರಿ ತೀರ್ಥೋದ್ಭವ ಪಂಡ್ ಪನ್ಪೆರ್. ಆ ಪೊರ್ತುಗು ಅವುಲು ಸಾವಿರಗಟ್ಟಲೆ ಜನ ಸೇರ್ದ್ ಕಾವೇರಿಗ್ ಜಯಕಾರ ಪಾಡುವೆರ್. ಅಲ್ಪದ್ದ್ ನೀರ್ನ್ ತೀರ್ಥೊ ಪಂದ್ ಇಲ್ಲ್-ಇಲ್ಲ್ ಗ್ ಕೊಂದು ಪೊಪೆರ್. ಮಾತೆರ್ಲ ತೀರ್ಥ ಮೀಪೆರ್. ಅಲ್ಪ ಪುಟ್ಟಿನ ಕಾವೇರಿ ಸುದೆ ಕರ್ನಾಟಕ, ತಮಿಳುನಾಡಿಡ್ ಪರತ್ದ್ ಬಂಗಾಳ ಕೊಲ್ಲಿಗ್ ಸೇರುವಳ್. ರಡ್ದ್ ರಾಜ್ಯೊದ ಜನಕುಲೆಗುಲಾ ಬಾರೀ ಪ್ರಯೊಜನ ಕೊರ್ಪುನ ಕಾವೇರಿನ್ ಅಪ್ಪೆ ಪಂದ್ ಪೂಜೆ ಮಲ್ಪುವೆರ್.

ತಲಕಾವೇರಿ: ಕುಂಡಿಕೆ ಬೊಕ್ಕ ಪುಷ್ಕರಿಣಿ

ಆಚರಣೆ

ತುಳುನಾಡ್ದ ಜನೊಕುಲೆಗ್ ಕಾವೇರಿ ನೀರ್‌ದ ಉಪಯೋಗ ಇಜ್ಜಾಂಡಲಾ ಅಕುಲೆನ ಆಚರಣೆ ಬೇತೆ ರೀತಿಡ್. ಕಡೀರ್ದ ಬುಲೆ ಏನೆಲ್ದ ಕೈ ಕೊಯಿದ್, ಬಾರ್ ನುಂಗಾದ್, ಅಯಿಟ್ ಎಡ್ಡೆ ಬಾರ್ನ್ ಬರ್ಪಿ ವರ್ಷೊಗು ಬಿತ್ತ್ ದೀಪುನ ಕ್ರಮೊ ಉಂಡು. ಆ ಬಾರ್‌ದ ಮುಡಿ ಕಟ್ಟ್ ದ್ ಅಯಿನ್ ಕಾವೇರಿ ಸಂಕ್ರಾಂತಿದ ಮನದಾನಿ ಪುಲ್ಯ ಕಾಂಡೆ ಅಟ್ಟೊಗು ಸೇರಾವೆರ್. ಕಾವೇರಿ ಸಂಕ್ರಾಂತಿದಾನಿ ಬಾರ್‌ದ ರಾಶಿಗ್ , ಬೈತ ಮೊಟ್ಟೆಗ್ ಕಲ್ಲ್ಲಲಾ ಚೂರಿಮುಳ್ಲುಲಾ ದೀಪುನ ಕ್ರಮೊ ಉಂಡು. ಅಯಿತ ಅರ್ಥ ಆ ದಿನೊತಾನಿ ಕೈತ-ಬಾರ್ದ ಬೇಲೆ ಮಲ್ಪೆರೆ ಇಜ್ಜಿ. ದುಂಬುದ ಕಾಲೊಡು ದಿನೋಲ ಬೆಂದ್ ದ್ ಆ ದಿನೊತಾನಿ ಓಂಜಾಂಡಲಾ ಅಕುಲೆಗ್ ಬೆಲೆ ಮಲ್ಪಾಂದಿಲೆಕ ಮಲ್ತಿನ ವ್ಯವಸ್ತೆ ಆದ್ ಇಪ್ಪು. ಗಟ್ಟದ ಮಿತ್ತ್ದಕುಲು ಆನಿ ಇಲ್ಲ್ ಪೂರ ಅಯಿತನೊ ಮಲ್ದ್, ಕಂಡ, ಜಾಲ್, ಗೂವೆಲ್, ಕಿದೆ ಮಾತ ಪೊರ್ಲಾದ ಸಿಂಗರಿಪುವೆರ್.

ಉರ್ದು ಪಾಡಿ ತೆಲ್ಲವು

ಕಾವೇರಿ ಸಂಕ್ರಾಂತಿದ ಮನದಾನಿ ಬಿತ್ತ್ ದ ಮುಡಿ ಅಟ್ಟಗ್ ಏರಾಯಿ ಬೊಕ್ಕ ಉರ್ದು ಪಾಡಿ ತೆಲ್ಲವು ಪಂಡ ಉರ್ದುದ ದೋಸೆ ತಿನ್ಪುನ ಕ್ರಮ. ಬೊಲಂತೆ ಅತಾಂಡ ಎದುರು ಬೊಲಂತೆ ಅರಿನ್, ಉರ್ದುದ ಒಟ್ಟುಗು ಪಾಡ್ದ್ ಕಡೆದ್ ತುಂಬುನಾನಿ ದೀಪೆರ್. ಅಯಿಕ್ ಮುಂಡಿದ ಕಾಯಿದ ಇರೆತ ದಂಡ್ ನ್ ಲಾ ಕೆಲವು ತುಂಡು ಪಾಡಿವೆರ್. ಅಂಚಾದ್ ತೆಲ್ಲವುಡು ಎಡ್ಡೆ ಕಣ್ಣ್ ( ದೋಸೆಡ್ ಒಟ್ಟೆ) ಬೂರುಂಡು ಪನ್ಪೆರ್. ತೆಲ್ಲವುನು ಬಲವುದ ಕಲ್ಲಡ್ ಮಲ್ಪುವೆರ್. ಪೊಸ ಅರಿತ ತೆಲ್ಲವುದ ಕಮ್ಮೆನ ಬೊಕ್ಕ ರುಚಿ ಬಾರೀ ಎಡ್ಡೆ. ಅಂಚನೆ ಕಾವೇರಿ ಸಂಕ್ರಾಂತಿದಾನಿ ಮಧ್ಯಾಹ್ನ ಮೀನ್ ದ ಕಜಿಪು ಮಲ್ಪುನಲಾ ಕ್ರಮ ಉಂಡು.

ಕಾವೇರಿ ಸುದೆತ ಪಿರವುದ ಕಥೆ

ಕವೇರ ಪನ್ಪಿನ ಮುನಿ ಬ್ರಹ್ಮನ್ ತಪಸ್ಸಡ್ ಮೆಚ್ಚಾದ್, ಬ್ರಹ್ಮನ ಮಗಳಾಯಿನ ಲೋಪಾಮುದ್ರೆನ್ ಮಗಳಾದ್ ಪಡೆಪೆ. ಆಲ್ ಭೂಲೋಕೊಗು ಎಡ್ದೆ ಮಲ್ಪೆರೆ ಬೋಡಾದ್ ಪುಟ್ಟುದಿಪ್ಪುವಳ್. ಆಡೆಗ್ ಬತ್ತಿನ ಅಗಸ್ತ್ಯ ಮಹಾಮುನಿಕುಲೆಗ್ ಲೋಪಾಮುದ್ರೆನ್ ಮದಿಮೆ ಆಪುನ ಬಯಕೆ ಆಪುಂಡು. ಅಯಿಕ್ ಲೋಪಾಮುದ್ರೆ , ಎನನ್ ಎಪಾಲಾ ಕಾಪಯೆರೆ ಬಲ್ಲಿ. ಎನನ್ ಕಾಪುಲೆಕ ಮಲ್ತರ್ ಂಡ ಯಾನ್ ಈರೆನ್ ಬುಡ್ದು ಪೋಪೆ ಪನ್ಪಿನ ಕರಾರ್ ದ ಮಿತ್ತ್ ಮದಿಮೆ ಅಪಳ್. ಅಯಿಕ್ ಒಪ್ಪಿನ ಅಗಸ್ತ್ಯ ಮಹಾಮುನಿಕುಲು ಆಲೆನ್ ಮದಿಮೆ ಆಪೆರ್. ಒಂಜಿ ದಿನ ಅಗಸ್ತ್ಯಮುನಿಕುಲು ಅರ್ನ ಗುರುಕುಲಟ್ ಶಿಷ್ಯರೆಗ್ ಪಾಠ ಮಲ್ಪುನೆಟ್ಟ್ ಪೊರ್ತಾಯಿನ ಆರೆಗ್ ಗೊತ್ತಾವಂದೆ ಪೋಪುಂಡು. ಅಪಗ ಲೋಪಾಮುದ್ರೆ ಆಳೆನ ಕರಾರ್ ಪ್ರಕಾರ ನಡತ್ ದ್ ಅಲ್ತ್ ಜತ್ತ ಫೊಪಲ್. ಅಲ್ಪದ್ದ್ಅ ಪಿದಡಿನ ಆಳ್ ತಲಕಾವೇರಿ ಪನ್ಪಿನ ಜಾಗೆಡ್ ಸುದೆ ಆದ್ ಪರಪುವಳ್. ಕವೇರ ಮುನಿಕುಲೆನ ಮಗಳಾಯಿನೆದ್ದಾರ ಅಳೆನ್ ಕಾವೇರಿ ಪಂದ್ ಲೆಪ್ಪುವೆರ್. ನನೊಂಜಿ ನಂಬಿಕೆ ಪ್ರಕಾರ ಆಳೆನ್ ಅಗಸ್ತ್ಯ ಮಹಾಮುನಿಕುಲು ಕಮಂಡಲಡ್ ನೀರ್ದ ರೂಪೆಡು ದೀದ್ದ್ ಉಪ್ಪುವೆರ್. ಒಂಜಿ ಕಕ್ಕೆ ಬತ್ತ್ ದ್ ಕಮಂಡೊಲೊನು ತಿರ್ತ್ ಪಾದ್ಡ್ ಕಾವೇರಿ ನೀರಾದ್ ಪರಪುನ ಸುದೆ ಆಪೊಲು. ಅವು ದಾದಾಂಡಲಾ ಕಾವೇರಿ ಸಂಕ್ರಾಂತಿದಾನಿ ಮೂರ್ತೊಗು ಸರಿಯಾದ್ ನೀರ್ ಉರ್ಕರುನ ಮಾತ್ರ ಬಾರೀ ಅಚ್ಚಿರೊದ ಸಂಗತಿ.