ಕುಶ ಲವ
ರಾಮ ಸೀತೆನ ಜೋಕುಲು ಕುಶ-ಲವೆರ್. ಕುಶ-ಲವ ಮೆಕ್ಲೆನ ಪಟ್ಟಾಬಿಸೇಕೊ ಇಂದೆಕ್ ಸಮ್ಮಂದೊ ಆಪಿನ ಪೌರಾಣಿಕೊ ವಿವರೊ.
ಪುರಾಣೊದ ವಿವರೊ ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ
ಕುಶ ಲವೆರ್ ಸೀತೆನ ಅಮರ್ ಜೋಕುಲು.[೧] ಕುಶೆ ಮಲ್ಲಮಗೆ. ಲವೆ ಎಲ್ಯ ಮಗೆ. ಲೋಕಾಪವಾದೊಗು ಪೋಡಿತ್ತ್ ಶ್ರೀರಾಮೆ ಬಂಜಿನಾಲ್ ಸೀತೆನ್ ಕಾಡ್‍ಗ್ ಗಿಡತ್ತೆ. ಆಯನ ದುರ್ಬುದ್ದಿನ್ ಎನ್ನಿದ್ ಬೇಜಾರೊಡಿತ್ತಿನ ಸೀತೆನ್ ವಾಲ್ಮೀಕಿ ರುಸಿ ಗುರ್ತಿಸದ್ ಆಯನ್ ಆಸ್ರಮೊಗು ಲೆತೊಂದು ಸಮಾದಾನೊ ಮಲ್ತೆ. ಅಲ್ಪ ಸೀತೆ ಅಮರ್ ಜೋಕ್ಲೆನ್ ಜಲ್ಮೊ ಕೊರಿಯಲ್. ಈ ಕುಸಿಟ್ ವಾಲ್ಮೀಕಿ ಸೀತೆನಾಡೆಗ್ ಬತ್ತ್‌ದ್ ಒಂಜಿ ಕೈಟ್ ಕುಶನ್ ನಾನೊಂಜಿ ಕೈಟ್ ಲವನ್ ಪತ್ತೊಂದು ಕುಶ ಲವಂದ್ ಪುದರ್ ದೀಡಿಯೆ. ಜೋಕ್ಲು ರಡ್ಡ್ ಜನೊಲಾ ವಾಲ್ಮಿಕಿ ರುಸಿಡ್ದ್ ಸಂಸ್ಕಾರೊನು ಗಳಸೊಂದು ವಿದ್ವಾಂಸೆರಾಪೆರ್. ಅಯಿಡ್ದ್ ಬುಕ್ಕೊ ವಾಲ್ಮೀಕಿ ಬರೆಯಿನ ೨೪ ಸಾವರೊ ಗ್ರಂತೊದ ಪರಿಮಿತಿಡುಪ್ಪುನ ರಾಮಾಯಣೊನು ವಾದ್ಯೊದ ಹಿನ್ನೆಲೆಡ್ ಪದೊ ಪನ್ಪುನೆನ್ ವಾಲ್ಮೀಕಿ ಆ ಜೋಕ್ಲೆಗ್ ಕಲ್ಪಾಯೆ. ಇರ್ವೆರ್‌ಲಾ ಆ ಕಾವ್ಯೊನು ಅಲ್ಪಲ್ಪ ಪದೊ ಪಂಡೊಂದು ಮಾತೆರೆಗ್ಲ ಕುಸಿ ಕೊರೊಂದಿತ್ತೆರ್. ಅಂಚಿಡ್ ಶ್ರೀರಾಮೆ ಆಶ್ವಮೇಧ ದೀಕ್ಷೆನ್ ವಹಿಸೊಂದು, ಕುದುರೆದ ಅಂಗರಕ್ಷಕೆ ಆದ್ ಲಕ್ಷ್ಮಣನ್ ಕಡಪುಡ್ಯೆ. ಕುದುರೆ ಪೆರ ಅರಮನೆಗ್ ಬತ್ತ್‌ಂಡ್. ನೈಮಿಶಾರಣ್ಯೊಡು ನಡತ್ತಿನ ಯಜ್ಞಗು ವಾಲ್ಮೀಕಿ ಶಿಷ್ಯೆರೊಟ್ಟುಗು ಪೋದ್ ಕುಸಿ ಪಡೆಯೆ. ಮನದಾನಿ ಯಜ್ಞವಾಟಿಕೆಡ್ ಕುಶೆ ಲವೆರ್ ರಾಮಾಯಣೊ ಪದೊನು ಪನ್ಯರೆ ಸುರುಮಲ್ಪುವೆರ್. ೨೦ ಸರ್ಗೊ ಮುಟ್ಟ ರಾಮಾಯಣೊದ ಪದೊ ಕೇಂಡ್‌ನ ಶ್ರೀರಾಮೆ ಲಕ್ಷ್ಮಣನ್ ಲೆತ್ತ್‌ದ್ ಇರ್ವೆರ್ ಪದೊಪಂಡಿನಕ್ಲೆಗ್ ಬೇತೆ ಬೇತೆ ೧೮ ಸಾರೊ ದುಡ್ಡುಲೆನ ಜತೆಟ್ ಅಕ್ಲೆಗ್ ಬೋಡಾಯಿನ ಸಾಮಾನ್‌ಲೆನ್ ಕೊರ್ದ್ ಸಮ್ಮನೊ ಮಲ್ಪೆರೆ ಪಂಡೆ. ಆಂಡ ಆ ಜೋಕ್ಲು ಆಶ್ರಮೊಡು ಇಪ್ಪುನೆಡ್ದಾವರೊ ತಂಕ್ ಇಂಚಿತ್ತಿ ಸಮ್ಮನೊದ ಅಗತ್ಯೊ ಇದ್ದಿಂದ್ ಕೇಂಡರ್ಂಡ ಇಡೀ ರಾಮಾಯಣೊದ ಪದೊ ಪನ್ಪೊಂದು ರಾಮಗ್ ಪಂಡೆರ್. ಜೋಕ್ಲ್ ಕೇಂಡಿನಂಚ ಶ್ರೀರಾಮೆ ಒಪ್ಪಿಯೆ. ಆನಿ ಕುಶ ಲವೆರ್ ಸೀತೆನ್ ರಾಮ್ ಬುಡುಪುನಾಡೆಮುಟ್ಟದ ಪದೊನು ಪಂಡ್‌ದ್ ಉಂತಾಯೆರ್. ಮನದಾನಿ ಕಾಂಡೆ ಮಾತೆರ್ಲಾ ಯಜ್ಞವಾಟಿಕೆಡ್ ಸೇರ್ನಗ ವಾಲ್ಮೀಕಿ ಸೀತೆ ಬುಕ್ಕೊ ಕುಶ ಲವೆರೆನ್ ಪಿರವು ದೀಡೊಂದು ಬತ್ತ್‌ದ್ ಸೀತೆನ್ ಲೆತೊನೊಡುಂದು ರಾಮಗ್ ಪಂಡ್‌ದ್ ಆಡೆಗ್ ಮುಟ್ಟ ನಡತ್ತಿನ ಕತೆನ್ ತೆರಿಪಾಯೆರ್. ರಾಮೆ ಒಪ್ಪಿಯೆ. ಸೇರ್ದ್‌ನ ಸಮೂಹೊದಕುಲು ಕುಸಿ ಪಡೆವೊಂಡೆರ್. ಆಂಡ ಸೀತೆ ರಾಮನ ಸಂಗೊನು ಪೆರ ಬಯಕ್ಕಂದೆ ತಾನ್ ಪರಿಸುದ್ದೊ ಆದಿತ್ತ್ಂಡ ಬೂಮ್ಯಪ್ಪೆಗ್ ತನನ್ ಐಕ್ಯೊ ಮಲ್ಪೊಡುಂದು ಬೇಡೊಂಡಲ್. ಒರಾನೆ ಬೂಮ್ಯಪ್ಪೆ ಐಕ್ಯೊ ಮಲ್ತೊಂಡಲ್. ಸೀತೆ ಮಾಯೊ ಆಯಲ್. ರಾಮನ ಯಜ್ಷ ಪೂರ್ತಿ ಆಯಿನ ಬುಕ್ಕೊ ಮಾತೆರ್ಲಾ ಅಯೋಧ‍್ಯೆಗ ಪೋಯೊರ್. ಉಂದು ರಾಮಾಯಣೊಡ್ದ್ ತೆರಿದ್ ಬರ್ಪುನ ಕತೆ.[೨]
ಪಟ್ಟಾಬಿಷೇಕೊ ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ
ಲಕ್ಷ್ಮಣ ಒಪ್ಪಿ ಬುಕ್ಕೊ ರಾಮೆ ಪ್ರಿಯ ಪುತ್ರರಾಯಿನ ಕುಶ ಬುಕ್ಕೊ ಲವನಕ್ಲೆಗ್ ಪಟ್ಟಾಬಿಷೇಕ ಮಾಲ್ತದ್, ವಿಂಧ್ಯಪರ್ವತೊದ ಬರಿತ ಕುಶಾವತಿ, ಶ್ರಾವಸ್ತಿ ಪನ್ಪುನ ಪಟ್ಟಣೊಲೆನ್ ನಿರ್ಮಿಸಾದ್ ಅಲ್ಪ ಅಕ್ಲೆನ್ ನಿಲೆ ಮಲ್ತೆರ್. ಕುಶಗ್ ಚಂಪಕಾ, ಕುಮುದ್ವತಿ ಪನ್ಪುನ ಬುಡೆದಿನಕುಲಿತ್ತೆರ್ಂದ್ ಉತ್ತರ ರಾಮಚರಿತ್ರೆಡ್ ತೆರಿದ್ ಬರ್ಪುಂಡು.
ಕಾವ್ಯೊಲೆಡ್ ಕುಶ ಲವೆರ್ ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ
ಲಕ್ಷ್ಮೀಶನ ಪ್ರಸಿದ್ಧೊ ಕಾವ್ಯವಾಯಿನ ಜೈಮಿನಿ ಭಾರತೊಡು ರಾಮೆ ಕುಶ, ಲವೆರೆ ಕಾಳಗೊನು ವಿಸ್ತಾರವಾಯಿನ ವರ್ಣನೆ ಉಂಡು. ಅಲ್ಪ ಪಂಡಿನಂಚನೆ ಶ್ರೀರಾಮ ಅಶ್ವಮೇಧ ಯಜ್ಞದೀಕ್ಷೆ ದೆತೊಂದು ಶತ್ರುಘ್ನನ್ ಯಜ್ಞಾಶ್ವೊದ ಅಂಗರಕ್ಷಕೆ ಆದ್ ನಿಯಮಿಸದ್ ಕುದುರೆನ್ ಬೂಪ್ರದಕ್ಷಿಣೆಗ್ ಬಿಡ್‌ಯೆ. ಅವು ಸಂಚಾರೊ ಮಲ್ತ್‌ದ್ ವಾಲ್ಮೀಕಿನ ಆಶ್ರಮೊಗು ನೂರ್ಂಡ್. ಲವೆ ಆ ಕುದುರೆನ್ ಪತ್ತ್‌ದ್ ಕಟ್ಟ್‌ಪಾಡ್ದ್ ಶತ್ರುಘ್ನನೊಟ್ಟುಗು ಯುದ್ದೊ ಮಲ್ತ್‌ದ್ ಬೋದ ತತ್ತ್‌ದ್ ಬೂರ್ಪೆ. ಅಪಗ ಶತ್ರುಘ್ನ ಬೋದತತ್ತಿನ ಲವನ್ ರತೊದ ಮಿತ್ತ್‌ದ್ ದೀಡೊಂದ್ ಯಜ್ಞೊದ ಕುದುರೆದೊಟ್ಟುಗು ಅಯೋಧ್ಯೆದಂಚಿಗ್ ಪೋಯೆ. ಇಂದೆನ್ ತೆರಿನ ಕುಶ ಬಿಲ್ಲ್‌ಪಗರಿ ಪತೊಂದು ಬತ್ತ್‌ದ್ ಶತ್ರುಘ್ನನ ಎದುರುಂತುದು ಸೋಲ್ಪಾದ್, ಬೋದತಪ್ಪಾದ್ ಲವನ್ ಬುಡ್ಪಾವೊಂದು ಪೋಪೆ. ಈ ಸುದ್ದಿ ತೆರಿನ ರಾಮ ಅಯೋಧ್ಯೆಡ್ದ್ ಲಕ್ಷ್ಮಣನ್ ಸೇನೆ ಸಮೇತ ಕಡಪುಡ್ಯೆ. ಲಕ್ಷ್ಮಣೆಲಾ ಬೋದತಪ್ಪುವೆ. ಭರತೆ ರಂಗೊಗು ಬರ್ಪೆ. ಆಯಗ್ಲಾ ಅವ್ವೇ ಗತಿಯಾಂಡ್. ಅಕೇರಿಗ್ ಶ್ರೀರಾಮೆನೇ ಸ್ವತೊ ಬತ್ತ್‌ದ್ ಯುದ್ದೊ ಮಲ್ಪುವೆ.