ಝಾನ್ಸಿ ರಾಣಿ ಲಕ್ಷ್ಮೀಬಾಯಿ

ಝಾನ್ಸಿ ರಾಣಿ ಲಕ್ಷ್ಮೀಬಾಯಿ (೧೯ ನವೆಂಬರ್ ೧೮೨೯ - ೧೭ ಜೂನ್ ೧೮೫೮) ಮೇರ್ ಝಾನ್ಸಿದ ರಾಣಿಯಾದಿತ್ತೆರ್ ಅಂಚನೆ ಭಾರತೊದ ಒಂಜಿ ಪ್ರಮುಖ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಗಾರೆರೆಡ್ ಒರ್ತಿ. ಮೇರ್ ೧೮೫೭ ನೇ ಇಸವಿಡ್ ಭಾರತೀಯ ದಂಗೆಡ್ ಪ್ರಮುಕ ವ್ಯಕ್ತಿಲೆಡ್ ಒರ್ತಿಯಾದಿತ್ತೆರ್.

ಲಕ್ಷ್ಮೀಬಾಯಿ
ಝಾನ್ಸಿದ ಮಹಾರಾಣಿ
ರಾಣಿ ಲಕ್ಷ್ಮೀಬಾಯಿನ ಚಿತ್ರೊ
ಝಾನ್ಸಿ
Reign	೨೧ ನವೆಂಬರ್ ೧೮೫೩ – ೧೦ ಮಾರ್ಚ್ ೧೮೫೪ ೪ ಜೂನ್ ೧೮೫೭ – ಏಪ್ರಿಲ್ ೧೮೫೮
Predecessor	ಗಂಗಾಧರ್ ರಾವ್
Successor	ಬ್ರಿಟಿಷ್ ರಾಜ್
Born	ಮಣಿಕರ್ಣಿಕಾ ಬನರಾಸ್, (ಇತ್ತೆದ ವಾರಣಾಸಿ, ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ, ಭಾರತ)
Died	ಗ್ವಾಲಿಯರ್, ಗ್ವಾಲಿಯರ್ ರಾಜ್ಯೊ , (ಇತ್ತೆದ ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶ, ಭಾರತ)
Burial	ಫೂಲ್ ಬಾಘ್, ಗ್ವಾಲಿಯರ್, ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶ, ಭಾರತ
Spouse	ಗಂಗಾಧರ್ ರಾವ್ ನೆವಾಲ್ಕರ್
Issue	ದಾಮೋದರ್ ರಾವ್ ಆನಂದ್ ರಾವ್
Father	ಮೋರೋಪಂತ್ ತಾಂಬೆ
Mother	ಭಾಗೀರಥಿ ಸಾಪ್ರೆ

ಪಿರಾಕ್‍ದ ಜೀವನೊ

ರಾಣಿ ಲಕ್ಷ್ಮೀಬಾಯಿ 19 ನವೆಂಬರ್ 1828 ದಾನಿ ವಾರಣಾಸಿದ ಮರಾಠಿ ಕರ್ಹಾಡೆ ಪನ್ಪಿನ ಬ್ರಾಣೆರ್ನ ಕುಟುಂಬೊಡು ಪುಟ್ಟಿಯೆರ್. ಪುಟ್ಟಿನ ಬಾಲೆಗ್ ಮಣಿಕರ್ಣಿಕಾ ತಾಂಬೆ ಪಂಡ್‍ದ್ ಪುದರ್ ದೀಯೆರ್ ಅವ್ ಅತ್ತಂದೆ ಮನು ಪಂದ್ ಅಡ್ಡ ಪುದರ್ಲಾ ದೀಯೆರ್. ಅರೆನ ಪೊಪ್ಪ ಮೋರೋಪಂತ್ ತಾಂಬೆ ಅಂಚನೆ ಅಪ್ಪೆ ಭಾಗೀರಥಿ ಸಪ್ರೆ (ಭಾಗೀರಥಿ ಬಾಯಿ). ಲಕ್ಷ್ಮೀಬಾಯಿನ ಪೊಪ್ಪ ಅಮ್ಮ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರೊದ ರತ್ನಗಿರಿ ಜಿಲ್ಲೆಡ್ ನಿಲೆಯಾತಿನ ಗುಹಾಗರ್ ತಾಲೂಕುದ ತಾಂಬೆ ಗ್ರಾಮೊದಕುಲು. ಲಕ್ಷ್ಮೀಬಾಯಿ ನಾಲನೇ ವರ್ಸೊದ ಬಾಲೆ ಆದುಪ್ಪುನಗ ಅರೆನ ಅಪ್ಪೆ ಭಾಗೀರಥಿ ಬಾಯಿ ತೀರಿಯೆರ್. ಭಾಗೀರಥಿ ಬಾಯಿನ ಪೊಪ್ಪ ಕಲ್ಯಾಣಪ್ರಾಂತ್ ಯುದ್ಧೊದ ಕಮಾಂಡರ್ ಆದಿತ್ತೆರ್. ರಾಣಿನ ಪೊಪ್ಪ ಬಿತ್ತೂರ್ ಜಿಲ್ಲೆದ ರಡ್ಡನೇ ಪೇಶ್ವ ಬಾಜಿ ರಾವ್ ನತಿರ್ತ್ ಬೇಲೆ ಮಲ್ತೊಂದಿತ್ತೆರ್. ರಾಜೆ ಪೇಶ್ವೆ ಲಕ್ಷ್ಮೀಬಾಯಿನ್ "ಛಬಿಲಿ" ಪಂದ್ ಲೆತ್ತೊಂದಿತ್ತೆರ್, ಉಂದೆತ್ತ ಅರ್ತೊಪೊರ್ಲು ಅಂಚನೆ ಏಪಲ ಉತ್ಸಾಹೊಡುಉಪ್ಪುನ . ಓದು ಬರವುನು ಇಲ್ಲಡೇ ಮೇರ್ ಕಲ್ತೆರ್. ಅರೆನ ಬರವು ಶೂಟಿಂಗ್, ಕುದುರೆ ಸವಾರಿ, ಫೆನ್ಸಿಂಗ್ ಬೊಕ್ಕ ಮಲ್ಲಕಂಬ ಇಂಚಿನ ಮಾಂತ ಬರವುನು ಅರೆನ ಬಾಲ್ಯೊದ ದೋಸ್ತಿಲು ಆಯಿನ ನಾನಾ ಸಾಹೇಬ್ ಬೊಕ್ಕ ತಾಂಟಿಯಾ ಟೋಪೆ ಮೊಕ್ಲೆನೊಟ್ಟುಗು ಕಲ್ತೊಂದಿತ್ತೆರ್.

ಝಾನ್ಸಿದ ಇತಿಹಾಸೊ, 1842 - ಮೇ 1857

ಮಣಿಕರ್ಣಿಕಾ ಝಾನ್ಸಿದ ಮಹಾರಾಜೆ ಆಯಿನ ಗಂಗಾಧರ ರಾವ್ ನೆವಾಲ್ಕರ್ ಮೆರೆನ್ ಮೇ 1842 ನೇ ಇಸವಿಡ್ ಮದಿಮೆ ಆಯೆರ್. ಅವೆರ್ದ್ ಬೊಕ್ಕ ಹಿಂದೂ ದೇವಿ ಲಕ್ಷ್ಮಿನ ಪುದರ್ ನ್ ಅಂಚನೆ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರೊದ ಸಂಪ್ರದಾಯೊದ ಪ್ರಕಾರೊ ಮದಿಮೆರ್ದ್ ಬೊಕ್ಕ ಪೊಂಜೊವ್ಲೆಗ್ ಬಾಯಿ ಪನ್ಪಿನನೈನ್ ಪುದರ್ ದ ಲಾಸ್ಟ್ ಗ್ ಜೋಡ್ಪಾವೆರ್ ಅಂಚನೆ ರಾಣಿ ನ ಪುದರ್ ನ್ ಮದಿಮೆರ್ದ್ ಬೊಕ್ಕ ಲಕ್ಷ್ಮೀಬಾಯಿ ಪಂದ್ ದೀಯೆರ್. ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 1851 ನೇ ಇಸವಿಡ್, ರಾಣಿ ಒಂಜಿ ಆಣ್ ಬಾಲೆನ್ ಪೆದ್ದಿಯೆರ್, ಆ ಬಾಲೆಗ್ ದಾಮೋದರ್ ರಾವ್ ಪಂಡ್‍ದ್ ಪುದರ್ ದೀಯೆರ್, ಅನಾರೋಗ್ಯರ್ದಾತ್ರ ಪುಟ್ಟಿನ ನಾಲ್ ತಿಂಗೊಲುಗೆ ಬಾಲೆ ಕರಿದ್ ಪೋಪುಂಡು. ಮಹಾರಾಜರೆ ಗಂಗಾಧರ ರಾವ್ ಆನಂದ್ ರಾವ್ ಬಾಲೆನ್ ದತ್ತು ಗೆತೊನ್ವೆರ್, ಆ ಬಾಲೆಗ್ ಮಹಾರಾಜೆ ಗಂಗಾಧರ ರಾವ್ ಸೈಪುನ ದುಂಬುನಾನಿ ದಾಮೋದರ್ ರಾವ್ ಪಂಡ್‍ದ್ ಕುಡ ನಾಮಕರಣ ಮಲ್ಪುವೆರ್.

ಮಾನಾದಿಗೆಲು

ರಾಣಿ ಲಕ್ಷ್ಮೀಬಾಯಿ ದೇಸೊದ ನಾಯಕಿ ಪಂದ್ ಪುದರ್ ಪಡೆದಿತ್ತೆರ್. ಭಾರತೊದ ಸೈನ್ಯೆ ಪೊಂಜೊವ್ಲೆನ ತಂಡೊಗು ಲಕ್ಷ್ಮಿಬಾಯಿನ ಪುದರ್ನ್ ದೀತೆರ್. ಅಂಚನೆ ಝಾನ್ಸಿ ಬೊಕ್ಕ ಗ್ವಾಲಿಯರ್ ಡ್ ಲಕ್ಷ್ಮಿಬಾಯಿ ಕುದುರೆ ಸವಾರಿ ಮಲ್ಪಿನ ಕಂಚಿದ ಮೂರ್ತಿನ್ ಮಲ್ದೆರ್.

ರಾಣಿ ಲಕ್ಷ್ಮಿಬಾಯಿನ ಸ್ಮಾರಕೊಲೆನ ಚಿತ್ರೊ

• 
  ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರೊ ಸೋಲಾಪುರಡ್ ಲಕ್ಷ್ಮಿಬಾಯಿನ ಮೂರ್ತಿ
• 
  ಶಿಮ್ಲಡ್ ಲಕ್ಷ್ಮಿಬಾಯಿನ ಮೂರ್ತಿ
• 
  ಗ್ವಾಲಿಯರ್ ಡ್ ರಾಣಿ ಲಕ್ಷ್ಮಿಬಾಯಿನ ಸಮಾದಿ
• 
  ಲಕ್ಷ್ಮಿಬಾಯಿನ ಪುಟ್ಟೂರು, ವಾರಣಾಸಿ
• 
  ಲಕ್ಷ್ಮಿಬಾಯಿ ಪಾರ್ಕ್ ಝಾನ್ಸಿ
• 
  1957 ನೇ ಇಸವಿದ ಸ್ಮರಣಾರ್ಥ ಪೋಸ್ಟಲ್ ಸ್ಟ್ಯಾಂಪ್

ರಾಣಿನ ಜೀವನೊದ ಮಿತ್ತ್ ಮಲ್ದಿನ ಪಿಚ್ಚರ್ ಬೊಕ್ಕ ದಾರವಾಹಿಲು

• ದಿ ಟೈಗರ್ ಅಂಡ್ ದಿ ಫ್ಲೇಮ್ (1953), ನಿರ್ದೇಶನ ಬೊಕ್ಕ ನಿರ್ಮಾಣ ಸೊಹ್ರಾಬ್ ಮೋದಿ .
• ಝಾನ್ಸಿ ರಾಣಿ (1985), ಎಂ. ಕರ್ಣನ್ ಮೆರೆನ ಭಾರತೀಯ ತಮಿಳ್ ಚಿತ್ರೊ.
• ದಿ ವಾರಿಯರ್ ಕ್ವೀನ್ ಆಫ್ ಝಾನ್ಸಿ (2019), ರಾಣಿ ಲಕ್ಷ್ಮೀಬಾಯಿನ ಪಾತ್ರೊಡ್ ದೇವಿಕಾ ಭಿಸೆ ಮೇರ್ ನಟನೆ ಮಲ್ದೆರ್.
• ಮಣಿಕರ್ಣಿಕಾ: ದಿ ಕ್ವೀನ್ ಆಫ್ ಝಾನ್ಸಿ (2019), ಕಂಗನಾ ರಣಾವತ್ ಮೇರ್ ರಾಣಿ ಲಕ್ಷ್ಮೀಬಾಯಿನ ಪಾತ್ರೊಡ್ ನಟನೆ ಮಲ್ದಿನ ಹಿಂದಿ ಚಲನಚಿತ್ರೊ.
• ಸೈ ರಾ ನರಸಿಂಹ ರೆಡ್ಡಿ (2019), ರಾಣಿ ಲಕ್ಷ್ಮಿ ಬಾಯಿ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಅನುಷ್ಕಾ ಶೆಟ್ಟಿ ನಟಿಸಿರುವ ತೆಲುಗು ಭಾಷೆಯ ಚಿತ್ರ.
• ಖೂಬ್ ಲಾಡಿ ಮರ್ದಾನಿ...ಝಾನ್ಸಿ ಕಿ ರಾಣಿ (2019), ಕಲರ್ಸ್ ಚಾನೆಲ್ ಡ್ ಪ್ರಸಾರ ಆವೊಂದಿತ್ತಿನ ದಾರವಾಹಿ, ರಾಣಿ ಲಕ್ಷ್ಮೀಬಾಯಿನ ಪಾತ್ರೊಡ್ ಅನುಷ್ಕಾ ಸೇನ್ ನಟನೆ ಮಲ್ದೆರ್.

ರಾಣಿನ ಸ್ಮಾರಕೊಲು

ಲಕ್ಷ್ಮೀಬಾಯಿನ ಮೂರ್ತಿಲು ಭಾರತ ದೇಸೊದ ಕೆಲವು ಕಡೆಟ್ಟ್ ತುವರೆ ತಿಕ್ಕುಂಡು, ಸುಮಾರ್ ಸ್ಮಾರಕೊಲೆಡ್ ರಾಣಿ ತನ್ನ ಮಗನ್ ಬೆರಿಕ್ಕ್ ಕಟ್ಟಿನವೆನ್ ತುವರೆ ತಿಕ್ಕುಂಡು. ಗ್ವಾಲಿಯರ್ ಡ್ ಲಕ್ಷ್ಮೀಬಾಯಿ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ ಆಫ್ ಫಿಸಿಕಲ್ ಎಜುಕೇಶನ್, ತಿರುವನಂತಪುರಂಡ್ ಲಕ್ಷ್ಮೀಬಾಯಿ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಕಾಲೇಜ್ ಆಫ್ ಫಿಸಿಕಲ್ ಎಜುಕೇಶನ್, ಝಾನ್ಸಿಡ್ ಉಪ್ಪುನ ಮೆಡಿಕಲ್ ಕಾಲೇಜ್ ಗ್ ಲಕ್ಷ್ಮೀಬಾಯಿ ಮೆಡಿಕಲ್ ಕಾಲೇಜ್ ಪುದರ್ ನ್ ದೀತೆರ್. ಝಾನ್ಸಿಡ್ 2013 ನೇ ಇಸವಿಡ್ ರಾಣಿ ಲಕ್ಷ್ಮಿ ಬಾಯಿ ಕೇಂದ್ರೀಯ ಕೃಷಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯೊನ್ ಸ್ತಾಪನೆ ಮಲ್ತೆರ್. ರಾಣಿ ಝಾನ್ಸಿ ಮೆರೈನ್ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಪಾರ್ಕ್ ಬೇ ಆಫ್ ಬೆಂಗಾಲ್ ದ ಅಂಡಮಾನ್ ಬೊಕ್ಕ ನಿಕೋಬರ್ ಡ್ ಸ್ತಾಪನೆ ಆತ್ಂಡ್. ಅಂಚನೆ ಭಾರತೊದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸೈನ್ಯೊದ ಪೊಂಜೊವ್ಲೆನ ಗಟಕೊಗು ಝಾನ್ಸಿ ರಾಣಿ ರೆಜಿಮೆಂಟ್ ಪಂದ್ ಪುದರ್ ದೀಯೆರ್. 1957 ನೇ ಇಸವಿಡ್ ದಂಗೆದ ಶತಮಾನೋತ್ಸೊವೊದ ನೆಂಪುಗಾತ್ರ ಪೋಸ್ಟಲ್ ಸ್ಟ್ಯಾಂಪ್ ಲೆನ್ ಬುಡುಗಡೆ ಮಲ್ತೆರ್. ಅವ್ ಅತ್ತಂದೆ ಕಾದಂಬರಿ, ಪದ್ಯ ಬೊಕ್ಕ ಪಿಚ್ಚರ್ ಲೆಡ್ ರಾಣಿನ ಜೀವನೊನ್ ತೋಜಾದೆರ್.