ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನ್
ಪುಟ್ಟು
ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆಟಿಪ್ಪು ಸಾಹೇಬ ಪಂದ್ ಪುದರ್ ಪಡೆಯೊಂದಿನ ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನ್ ಪುಟ್ಟುದಿನಿ ೧೭-೧೧-೧೭೫೦ ದೇವನ ಹಳ್ಳಿ ಪನ್ಪುನ ಊರುಡ್. ೧೭೮೨ಟ್ ಮೈಸೂರು ಸಂಸ್ಥಾನನ್ ಆಳೆರೆ ಸುರುಮಲ್ತೆ. ಆ ಕಾಲೊಡು ಬ್ರಟಿಷೆರ್ನ ವಿರುಧ್ದ ಹೋರಾಟ ಮಲ್ತಿನೆಟ್ ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನ್‍ಲ ಒರಿ. ಉಂದೆಕಾದ್ ಆಯಗ್ ಷೇರ್-ಎ-ಮೈಸೂರ್ ಪಂದ್ ಬಿರುದುಲ ಬೈದ್ಂಡ್.
ಜೀವನ
ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನ್ ಯುಧ್ಧ ತಂತ್ರೊನು ತನ್ನ ಅಮ್ಮೆರಾಯಿನ ಹೈದರಾಲಿಡ್ದ್ ಬೊಕ್ಕ ಹೈದರಾಲಿನೊಟ್ಟಿಗೆ ಇತ್ತಿನ ಫ್ರೆಂಚ್ ಅಧಿಕಾರಿನಕ್ಲೆನೆಡ್ದ್ ತೆರಿಯೊಂಡೆಗೆ.೧೭೬೭ಡ್ ಕರ್ನಾಟಕ ಯುಧ್ಧೊಡು ಅಶ್ವದಳದ ಅಧಿಕಾರಿಯಾದ್ ಕೆಲಸ ಮಲ್ತ್ ದ್ ಸೇನಾನಾಯಕೆ ಆದ್ ಪ್ರಸಿಧ್ಧಿ ಪಡೆಯಿನಿ ೧೭೭೫-೭೯ ದ ಆಂಗ್ಲೊ-ಮರಾಠ ಯುಧ್ಧೊಡು.ಅಯಗ್ ೧೫ನ್ ವರ್ಷ ಅದುಪ್ಪುನಗ ಅಮ್ಮೆರಾಯಿನ ಹೈದರಾಲಿನೊಟ್ಟಿಗೆ ಸುರುತ ಮೈಸೂರು ಯುಧ್ಧೊಡು ಭಾಗವಹಿಸ್‍ದ್,ಒಂಜಿ ಮಲ್ಲ ಸೇನೆಗ್ ನಾಯಕೆ ಅದ್ ೧೭೮೨ ಟ್ ಫೆಬ್ರವರಿ ಡ್ ಆಂಗ್ಲ ಸೇನಾನಾಯಕ ಬ್ರಾತ್‍ ವೈಟ್‍ ನ್ ಸೊಲ್ಪಾದಿತ್ತೆ.
ರಡ್ಡನೇ ಮೈಸೂರು ಯುದ್ಧ
ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆಐನ್ ವರ್ಷೊಡ್ದು ಬೊಕ್ಕ ರಡ್ಡನೇ ಮೈಸೂರು ಯುದ್ಧ ಶುರುವಾಂಡ್. ಈ ಯುದ್ಧೊಡು ಬ್ರಿಟಿಷೆರ್ ಸೋತುಂಡಲ ಅಕ್ಲೆನೆಡ್ದ್ ಭಾರತದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಗ್ ತೊಂದರೆ ಉಂಡುಂದು ಟಿಪ್ಪುಗು ದುಂಬೆ ಗೊತ್ತಿತ್ತ್ಂಡ್. ೧೭೮೨ಡ್ ಹೈದರಾಲಿ ತೀರಿ ಬೊಕ್ಕ ಬ್ರಿಟಿಷೆರ್ ದುಂಬು ಬರ್ಪುನೆನ್ ತಡೆಯೆರೆ ಕೈತಲ್ದ ರಾಜೆರ್‍ನಕ್ಲೆನ ಸಂಘೊನು ಮಂತ್‍ದ್ ಅಕ್ಲೆನ್ ಒಟ್ಟು ಸೆರ್‍ಪಾವೊಂದು ಬ್ರಿಟಿಷೆರೆನ್ ಪಿದಯಿ ಪಡ್ಗಾಂದ್ ಆಲೋಚನೆ ಮಲ್ತ್ದ್ ಸುರುಕು ಮರಾಠೆರ್ನ ದೊಸ್ತಿ ಮಲ್ತ್ದ್ ಬೊಕ್ಕ ಮೊಘಲ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದಕ್‍ಲೆಡ ದೊಸ್ತಿನ್ ಮಲ್ಪುವೆಗೆ. ಆಂಡ ಮೆಕ್ಲೆನೊಟ್ಟಿಗೆದ ಸಂಘ ತುಂಡರಿನಗ ಯೂರೋಪ್‌ಡ್ ನಡಯೊಂದಿತ್ತಿನ ಏಳ್‍ವರ್ಷದ ಯುದ್ಧೊದ ಪರಿಣಾಮೊಡ್ದ್ ದುರ್ಬಲ ಆದಿತ್ತಿನ ಫ್ರಾನ್ಸ್‍ದಂಚಿ ತಿರುಗುವೆಗೆ.ಈ ಫ್ರಾನ್‍ಸ್ದ ಸಂಗೊಡ್ದಾದ್ ೧೭೮೯ಡ್ ಬ್ರಿಟಿಷೆರ್‍ನ ಕೈಟಿತ್ತಿನ ಟ್ರಾವಂಕೋರ್ ರಾಜ್ಯದ ಮಿತ್ತ್ ಆಕ್ರಮಣ ಮನ್ಪುವೆ.
ಮೂಜಿನೇ ಮೈಸೂರು ಯುದ್ಧ
ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆಉಂದೆತ ಕಾರಣವಾದ್ ಮೂಜಿನೇ ಮೈಸೂರು ಯುಧ್ಧ ಸುರುವಾಪುಂಡು. ಉಂದೆಟ್ ಮೈಸೂರು ಮಲ್ಲ ಸೊಲುನ್ ಅನುಭವಿಸುಂಡು.ಉಂದುವೆ ಸಮಯಡ್ ಫ್ರಾನ್ಸ್ ದೇಶಡ್ ಕ್ರಾಂತಿ ಆರಂಭ ಆದ್ ಫ್ರಾನ್ಸ್ ದೇಶ ಟಿಪ್ಪುಗ್ ನೇರವಾಯಿಜಿ.
ನಾಲನೇ ಮೈಸೂರು ಯುದ್ಧ
ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆಟಿಪ್ಪು ತೀರ್‌‍ನೆ ನಾಲನೇ ಮೈಸೂರು ಯುದ್ಧದ ಪೊರ್ತುಡು. ೧೭೯೮ಡ್ ನೆಪೋಲಿಯನ್[೧] ಈಜಿಪ್ಟ್ ಬತ್ತ್‌ದ್ ದುಂಬುಗು ಭಾರತಡ್ ಇತ್ತಿನ ಬ್ರಿಟಿಷೆರೆನ ಮಿತ್ತ್ ಆಕ್ರಮಣ ಮಂತ್‍ದ್ ಬೊಕ್ಕ ಮೈಸೂರುಗ್ ಕಾರ್ ದಿವೊಡುಂದು ಯೋಚನೆ ಮಲ್ತ್ದ್ ಉಪ್ಪುವೆಗೆ. ಆಂಡ ಆಯೆನ ಈ ಆಸೆನ್ ನೈಲ್ ಯುಧ್ಧೊಡು ಆಂಗ್ಲ ಅಧಿಕಾರಿ ಹೊರೇಷಿಯೋ ನೆಲ್ಸನ್ ನೆಪೋಲಿಯನ್ ಸುಳ್ಳು ಮನ್ಪಾವೆಗೆ.
- ಮೇ ೪ ಕ್ ಆಂಗ್ಲ ಸೇನೆ ಟಿಪ್ಪುನ ರಾಜ್ಯಗ್ ಆಕ್ರಮಣ ಮನ್ಪುನಗ ಅವೆನ್ ತಡೆಯೆರೆ ಪೊಯಿನ ಟಿಪ್ಪು ಅಲ್ಪನೆ ತಿರ್ದ್ ಪೊಪೆ. ಟಿಪ್ಪು ಮಲ್ತಿನ ಒಂಜಿ ಏಡ್ಡೆ ಕಾರ್ಯ ಪಂಡ ರಾಕೆಟ್‍ದ ಮೂಲಕ ಮಲ್ಲ ಮಟ್ಟದ ಆಕ್ರಮಣನ್ ಮಲ್‍ಪುನಂಚಿನ ಕೆಲಸನ್‍ ಪಂದ್ ಕೊರ್ತಿನ. ಮೂಜಿನೆ ಬೊಕ್ಕ ನಾಲನೇ ಮೈಸೂರು ಯುಧ್ಧೊಡು ವುಂದೆನ್ ಬಳಕೆ ಮಂತಿನ ಪರಿಣಾಮ ಆಂಗ್ಲೆರ್‍ಲ ಉಂದೆನ್ ಬಳಕೆಗ್ ಕಂತೆರ್.ಟಿಪ್ಪುನ ಜೀವೊನದ ಒಂಜಿ ಆಸಕ್ತಿದ ವಿಷಯ ಪಂಡ ಆಯೆ ಜಾಕೊಬಿನ್ ಕ್ಲಬ್ ದ ಸಂಸ್ಥಾಪಕೇರ್‍ನೆಟ್ ಒರಯೆ ಸದಸ್ಯೆ ಆದಿತ್ತೆ.