ಭಾರತೊದ ರಾಷ್ಟ್ರಗೀತೆ

ಜನ ಗಣ ಮನ ಅಧಿನಾಯಕ- ಉಂದು ನಮ ದೇಸೊದ ರಾಷ್ಟ್ರಗೀತೆ. ಉಂದೆನ್ ಬರೆತಿನಾರ್ ನೋಬೆಲ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪಡೆಯಿನ ಕವಿ ರವೀಂದ್ರನಾಥ ಠಾಗೋರ್[೮]. ಈ ಪದೊನ್ ಸಂಸ್ಕೃತ ಬುಕ್ಕ ಬಂಗಾಳಿ ಮಿಶ್ರವಾಯಿನ ಶೈಲಿಡ್ ಬರೆತೆರ್. ೧೯೫೦ ಜನವರಿ ೨೪ನೇ ತಾರೀಖ್‌ದಾನಿ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ ಈ ಪದೊನು ನಮ ದೇಸೊದ ರಾಷ್ಟ್ರಗೀತೆ ಪಂಡ್‌ದ್ ಅಧೀಕೃತವಾದ್ ಘೋಷಣೆ ಮಲ್ತ್ಂಡ್. ಈ ರಾಷ್ಟ್ರಗೀತೆಗ್ ರಾಮ್‌ಸಿಂಗ್ ಠಾಕೂರ್ ಸ್ವರಸಂಯೋಜನೆ ಮಲ್ತ್‌ದೆರ್[೯].

ಭಾರತೊದ ರಾಷ್ಟ್ರಗೀತೆ
English: "Thou Art the Ruler of the Minds of All People"
ರಾಷ್ಟ್ರ ಗೀತೆದ ಸ್ವರವಿನ್ಯಾಸ

National anthem of  ಭಾರತ
Lyricsರವೀಂದ್ರನಾಥ ಟಾಗೋರ್[೧], 1911[೨][೩][೪][೫]
Musicರಾಮ್‌ಸಿಂಗ್ ಠಾಕೂರಿ[೬], 28 February 1919[೭]
Adopted24 January 1950
Audio sample
ಸಂಗೀತ ವಾದ್ಯಡ್ ರಾಷ್ಟ್ರ ಗೀತೆ
ರವೀಂದ್ರನಾಥ ಟಾಗೋರ್
ಟಾಗೋರೆರ್ ಸ್ವತಃ ಪದ ಪಂಡಿನ ವಿಡಿಯೋ

ರಾಷ್ಟ್ರಗೀತೆದ ಮೂಲ ಪದ ಭಾರೊತೊ ಭಾಗ್ಯೊ ಬಿದಾತಾ(ಬಂಗಾಳಿ ಭಾಸೆದ ಉಚ್ಚಾರ). ಇಂದೆಟ್ ಒಟ್ಟು ೫ ಚರಣೊಲು ಉಲ್ಲ. ಆಂಡ ಪದ ಪನರ ಸುಲಭ ಆವರಗಾದ್ ಈ ಪದೊತ ಸುರುತ ಒಂಜಿ ಚರಣನ್ ಮಾತ್ರ ಇತ್ತೆ ಪನೊಂದುಲ್ಲ[೧೦]. ರಾಷ್ಟ್ರಗೀತೆನ್ ೫೧ ಸೆಕೆಂಡ್‌ದ ಉಲಾಯಿ ಪಂಡ್ದ್ ಮುಗಿಪೊಡು ಪಂಡ್ದ್ ಕಾನೂನು ಉಂಡು. ಅತ್ತಂದೆ, ರಾಷ್ಟ್ರಗೀತೆ ಪನ್ನಗ ಲಕ್‌ದ್ ಉಂತುದು ಗೌರವ ಕೊರೊಡು, ಐಕ್ ಅಪಮಾನ ಮಲ್ಪರ ಬಲ್ಲಿ ಪನ್ಪಿನ ಕಾನೂನು ಉಂಡು.

ಇತಿಹಾಸ ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ

೨೭ನೇ ದಶಂಬರ ೧೯೧೧ನೇ ಇಸವಿಡ್, ಕಲ್ಕತ್ತಾಡ್ ನಡತಿನ ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ದ ವಾರ್ಷಿಕ ಮಹಾಸಭೆಟ್ ಈ ಪದೊನು ಸುರುತ ಸರ್ತಿ ಪಂಡೆರ್. ಐತ ಬೊಕ್ಕದ ವರ್ಷ(೧೯೧೨ನೇ ಇಸವಿ, ಜನವರಿ) ಆದಿ ಬ್ರಹ್ಮಸಮಾಜೊದ ವಾರ್ಷಿಕ ಸಭೆಟ್‌ಲಾ ಈ ಪದೊನು ಪಂಡೆರ್. ಅವೇ ವರ್ಷೊಡು ಬ್ರಹ್ಮ ಸಮಾಜದ ಮುಖವಾಣಿಯಾಯಿನ ತತ್ವಬೋಧಿನಿ ಸಭಾ ಪತ್ರಿಕೆಡ್, ಈ ಪದ ಪ್ರಕಟವಾಯಿ ಬೊಕ್ಕ ಬಾರಿ ಪುಗರ್ತೆ ಪಡೆಂಡ್[೧೧]

ರವೀಂದ್ರನಾಥ ಠಾಗೋರೆರ್,೨೮ನೇ ತಾರೀಕ್‍ ಫೆಬ್ರವರಿ ೧೯೧೯ನೇ ಇಸವಿಡ್ ಮದನಪಲ್ಲಿಡ್ ಇಪ್ಪುನ ಬೆಸೆಂಟ್ ಥಿಯೋಸೋಫಿಕಲ್ ಕಾಲೇಜಿಗ್ ಭೇಟಿ ಕೊರಿಯೆರ್. ಅವುಲು ಟಾಗೋರೆರ್ ಈ ಭಾರತ ಭಾಗ್ಯವಿಧಾತಾ ಪದೊನು ಪಂಡೆರ್. ಈ ಪದ ಕೇನಿನ ಆ ಕಾಲೇಜಿದ ಜೋಕುಲು ಬೊಕ್ಕ ಉಪಪ್ರಾಂಶುಪಾಲೆ ಆಯಿನ ಮಾರ್ಗರೇಟ್ ಕಸಿನ್ ಆ ಪದೊನ್ ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ಗ್ ಭಾಷಾಂತರ ಮಲ್ತ್ ಕೊರ್ರ ಪಂಡೆರ್. ಟಾಗೋರೆರ್ ಆ ಪದೊನು, Morning Song of India ಪುದರ್‌ಡ್ ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ ಭಾಸೆಗ್ ಭಾಷಾಂತರ ಮಲ್ತ್ ಕೊರಿಯೆರ್. ಆ ಪದೊಕ್ಕು ಮಾರ್ಗರೇಟ್ ಕಸಿನ್ ಸಂಗೀತ ಸಂಯೋಜನೆ ಮಲ್ತ್‌ ಕೊರಿಯೆರ್. ಅವ್ವೇ ಪದೊನು ಕಾಲೇಜಿದ ಪ್ರಾರ್ಥನಾ ಗೀತೆ ಆದ್ ಗಲಸರ ಸುರು ಮಲ್ತೆರ್. ಇತ್ತೆಗ್‌ಲಾ ಮದನಪಲ್ಲಿದ ಥಿಯೊಸೋಫಿಕಲ್ ಕಾಲೇಜಿಡ್ ದಿನೊಲ ಪ್ರಾರ್ಥನಾ ಗೀತೆ ಆದ್ ಈ ಪದ ಪನ್ಪೆರ್.

ಭಾರತೊಗು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಬರ್ರೆ ದುಂಬು, ಸುಭಾಸ್ ಚಂದ್ರ ಭೋಸ್ ಜನ ಗಣ ಮನ ಪದೊನ್ ರಾಷ್ಟ್ರಗೀತೆ ಆದ್ ಆಯ್ಕೆ ಮಲ್ತೆರ್. ಜರ್ಮನಿದ ಹ್ಯಾಂಬರ್ಗ್‌ಡ್ ಇಪ್ಪುನ ಹೋಟೆಲ್ ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್‌ಡ್, ೧೯೪೨ನೇ ಇಸವಿ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೧೧ನೇ ತಾರೀಕ್‍ದಾನಿ ಜರ್ಮನ್-ಇಂಡಿಯನ್ ಸೊಸೈಟಿದ ಸಭೆಟ್ಟ್, ಈ ಪದೊನು ಸ್ವತಂತ್ರ ಭಾರತೊದ ರಾಷ್ಟ್ರಗೀತೆ ಪಂಡ್‌ದ್ ಆಯ್ಕೆ ಮಲ್ತೆರ್. ಹ್ಯಾಂಬರ್ಗ್ ರೇಡಿಯೋ ಸಿಂಫನಿ ಆರ್ಕೆಸ್ಟ್ರಾದಕುಲು ಈ ಪದೊನು ನುಡಿಸಾಯೆರ್.[೧೨]

ಪೂರ ಪದತ್ತ ಸುರುತ ಚರಣೊಡು ಇತ್ತಿನ ಬಂಗಾಳಿ ಉಚ್ಛಾರಣೆನ್ ಬದಲ್ತ್‌ದ್ ಹಿಂದಿ ಭಾಸೆಡ್ ಬರ್ಪಿಲೆಕ ಬದಲಾವಣೆ ಮಲ್ಪೊಡಾಂಡ್. ೧೯೫೦ ಜನವರಿ ೨೪ನೇ ತಾರೀಖ್‌ದಾನಿ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ, ಈ ಪದೊನು ನಮ ದೇಸೊದ ರಾಷ್ಟ್ರಗೀತೆ ಪಂಡ್‌ದ್ ಅಧೀಕೃತವಾದ್ ಘೋಷಣೆ ಮಲ್ತ್ಂಡ್[೧೩]

ಹ್ಯಾಂಬರ್ಗ್ ರೇಡಿಯೋ ಸಿಂಫನಿ ಆರ್ಕೆಸ್ಟ್ರಾದಕುಲು ನುಡಿಸಾಯಿನ ಪದ

ಸ್ವರ ಸಂಯೋಜನೆ ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ

ನಮ ದೇಸೊದ ರಾಷ್ಟ್ರಗೀತೆಗ್ ಸಂಗೀತ ಸಂಯೋಜನೆ ಮಲ್ತಿನಾರ್ ರಾಮ್ ಸಿಂಗ್ ಠಾಕೂರಿ ಪನ್ಪಿನಾರ್. ಆರ್ ದುಂಬು ಸುಭಾಸ್ ಚಂದ್ರ ಭೋಸೆರೆನ ಇಂಡಿಯನ್ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಆರ್ಮಿಡ್ ಕ್ಯಾಪ್ಟನ್ ಆದಿತ್ತೆರ್. ಅತ್ತಂದೆ, ಸೈನ್ಯದ ಸಂಗೀತ ನುಡಿಸಾವುನ ತಂಡ(ಆಲ್ ಇಂಡಿಯಾ ಐಎನ್‌ಎ ಆರ್ಕೆಸ್ಟ್ರಾ)ದ ನಾಯಕೆಲಾ ಆದಿತ್ತೆರ್[೧೪]

ಭೋಸ್‌ರೆನ ಸೈನ್ಯಡ್ ಬೊಕ್ಕ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಮಾರಂಭೊಲೆಡ್ ವಂದೇ ಮಾತರಂ ಪದೊನು ಪನೊಂದಿತ್ತೆರ್ ಆಂಡ,ಆ ಪದೊತ ಸಂಗೀತ ಅವೆನ್ ಒಂಜಿ ಎಡ್ಡೆ ಹುಮ್ಮಸ್‌ಡ್, ಅತ್‌ಡ ಸ್ಪೂರ್ತಿದಾಯಕವಾದ್ ಪನ್ಪಿಲೆಕ ಇತ್ತಿಜಿ. ಉಂದೆನ್ ತೂಯಿನ ಸುಭಾಸ್ ಚಂದ್ರ ಬೋಸ್, ಒಂಜಿ ಮೀಟಿಂಗ್ ಲೆತ್‌ದ್ ಟಾಗೋರೆರ್ ಬರೆತಿನ ಜನಗಣಮನ ಪದೊನು ತೂದು ಆ ಪದೊಕು ಸ್ವರ ಸಂಯೋಜನೆ ಮಲ್ಪರ ರಾಮ್ ಸಿಂಗ್ ಟಾಕೂರಿ ಬೊಕ್ಕ ಆರೆನ ತಂಡದಕುಲೆಗ್ ಕೊರಿಯೆರ್. ಉಂದು ಅತ್ತಂದೆ, ಆ ಪದೊಟ್ಟು ಇತ್ತಿನ ಬಂಗಾಳಿ ಉಚ್ಛಾರಣೆ ಬುಕ್ಕ ಬಂಗಾಳಿ ಶಬ್ಧೊಲೆನ್ ದೆತ್‌ದ್ ಅಲ್ಪ ಹಿಂದಿ ಶಬ್ಧೊಲೆನ್ ಪಾಡೊಡಾಂಡ್. ಟಾಕೂರಿ ಮಲ್ತಿನ ಸ್ವರ ಸಂಯೋಜನೆ ಬೋಸೆರೆಗ್ ಪಸಂದ್ ಆಂಡ್, ಬೋಸೆರೆನ ಇಂಡಿಯನ್ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಆರ್ಮಿಡ್ ಜನಗಣಮನ ಪದ ಪನರ ಸುರು ಮಲ್ತೆರ್[೧೫].

ಪದೊತ ಬೇತೆ ಬೇತೆ ರೂಪೊಲು ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ

ಮೂಲ ಬಂಗಾಳಿ ಬಾಸೆದ ಪದ ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ

ಉಂದು ನಮ ರಾಷ್ಟ್ರಗೀತೆದ ಮೂಲ ಪದ. ಬಂಗಾಳಿ ಬಾಸೆದ ಉಚ್ಛಾರಣೆಡ್ ಉಂಡು. ಬ್ರಹ್ಮ ಸಮಾಜದ ಮುಖವಾಣಿಯಾಯಿನ ತತ್ವಬೋಧಿನಿ ಸಭಾ ಪತ್ರಿಕೆಡ್ ಭಾರೊತೊ ಭಾಗ್ಯೊ ಬಿಧಾತಾ ಪುದರ್‌ಡ್ ಪ್ರಕಟವಾಂಡ್

ಜೊನೊ ಗೊಣೊ ಮೊನೊ ಒಧಿನಾಯೊಕೊ ಜೊಯೊ ಹೇ
ಭಾರೊತೊ ಭಾಗ್ಯೊ ಬಿಧಾತಾ
ಪಂಜಾಬ ಸಿಂಧು ಗುಜರಾತ ಮೊರಾಥಾ
ದ್ರಾಬಿರೊ ಉತ್ಕೊಲೊ ಬೊಂಗೊ
ಬಿಂಧ್ಯೊ ಹಿಮಾಚೊಲೊ ಜೊಮುನಾ ಗೊಂಗಾ
ಉಚ್ಛೊಲೊ ಜೊಲೊಧಿ ತೊರೊಂಗೊ
ತೊಬೊ ಶುಭೊ ನಾಮೇ ಜಾಗೇ
ತೊಬೊ ಶುಭೊ ಆಶಿಷೊ ಮಾಗೇ
ಗಾಹೇ ತೊಬೊ ಜೊಯೊಗಾಥಾ
ಜೊನೊ ಗೊಣೊ ಮೊಂಗೊಲೊದಾಯೊಕೊ ಜಯ ಹೇ
ಭಾರೊತೊ ಭಾಗ್ಯೊ ಬಿಧಾತಾ
ಜೊಯೊ ಹೇ ಜೊಯೊ ಹೇ ಜೊಯೊ ಹೇ
ಜೊಯೊ ಜೊಯೊ ಜೊಯೊ ಜೊಯೊ ಹೇ
|| ೨ ||ಒಹೊರೊಹೊ ತೊಬೊ ಆಹ್ಬಾನೊ ಪ್ರೊಚಾರಿತೊ
ಶುನಿ ತೊಬೊ ಉದಾರೊ ಬಾಣೀ
ಹಿಂದು ಬೌದ್ಧೊ ಸಿಖ ಜೊಯ್ನೊ ಪಾರೊಸಿಕ ಮುಸೊಲ್ಮಾನೊ ಕ್ರಿಸ್ತಾನಿ
ಪೂರೊಬೊ ಪೊಶ್ಚಿಮೊ ಆಸೇ
ತೊಬೊ ಸಿಂಹಾಸೊನೊ ಪಾಶೇ
ಪ್ರೇಮೊಹರೋ ಹೊಯ್ ಗಾಥಾ
ಜೊನೊ ಗೊಣೊ ಒಯ್ಕ್ಯೊ ಬಿಧಾಯೊಕೊ ಜೊಯೊ ಹೇ
ಭಾರೊತೊ ಭಾಗ್ಯೊ ಬಿಧಾತಾ
ಜೊಯೊ ಹೇ ಜೊಯೊ ಹೇ ಜೊಯೊ ಹೇ
ಜೊಯೊ ಜೊಯೊ ಜೊಯೊ ಜೊಯೊ ಹೇ
|| ೩ ||ಪೊತೊನೊ ಒಭ್ಯುದಯ ಬೊಂಧುರೊ ಪೊಂಥಾ
ಜುಗೊ ಜುಗೊ ಧಾಬಿತೊ ಜಾತ್ರಿ
ಹೇ ಚಿರೊಸಾರೊಥಿ ತೊಬೊ ರೊಥೊ ಚಕ್ರೇ ಮುಖೊರಿತೊ ಪೊತೊದಿನ ರಾತ್ರೀ
ದಾರುಣೊ ಬಿಪ್ಲೊಬೊ ಮಾಝೇ
ತೊಬೊ ಶೊಂಕೊಧೊನಿ ಬಾಜೇ
ಸೊಂಕೊಟೊ ದುಃಖೊತ್ರಾತಾ
ಜೊನೊ ಗೊಣೊ ಪೊಥೊ ಪೊರಿಚಾಯೊಕೊ ಜೊಯೊ ಹೇ
ಭಾರೊತೊ ಭಾಗ್ಯೊ ಬಿಧಾತಾ
ಜೊಯೊ ಹೇ ಜೊಯೊ ಹೇ ಜೊಯೊ ಹೇ
ಜೊಯೊ ಜೊಯೊ ಜೊಯೊ ಜೊಯೊ ಹೇ
|| ೪ ||ಘೋರೊ ತಿಮಿರೊ ಘೊನೊ ನಿಬಿರೊ ನಿಶೀತೆ
ಪೀರಿತೊ ಮೂರ್ಛಿತೊ ದೇಶೇ
ಜಾಗ್ರೊತೊ ಛಿಲೊ ತೊಬೊ ಒಬಿಚೊಲೊ ಮೊಂಗೊಲೊ
ನೊತೊನೊಯೊನೇ ಒನಿಮೇಶೇ
ದುಃಸೊಪ್ನೇ ಆತೊಂಕೇ
ರೊಕ್ಖಾ ಕೊರಿಲೇ ಒಂಕೇ
ಸ್ನೇಹೊಮೊಯೀ ತುಮಿ ಮಾತಾ
ಜೊನೊ ಗೊಣೊ ದುಃಖೊತ್ರಾಯೊಕೊ ಜೊಯೊ ಹೇ
ಭಾರೊತೊ ಭಾಗ್ಯೊ ಬಿಧಾತಾ
ಜೊಯೊ ಹೇ ಜೊಯೊ ಹೇ ಜೊಯೊ ಹೇ
ಜೊಯೊ ಜೊಯೊ ಜೊಯೊ ಜೊಯೊ ಹೇ
|| ೫ || ರಾತ್ರಿ ಪ್ರಭಾತಿಲೊ ಉದಿಲೊ ರೊಬಿಚ್ಛೊಬಿ
ಪೂರ್ಬೊ ಉದೊಯೊಗಿರಿ ಭಾಲೇ
ಗಾಹೇ ಬಿಹೊಂಗೊಮೊ ಪುಣ್ಯೊ ಸೊಮೀರೊಣೊ
ನೊಬೊಜೀಬೊನೊ ರೊಸೊ ಢಾಲೇ
ತೊಬೊ ಕೊರುಣಾರುಣೊ ರಾಗೇ
ನಿದ್ರಿತೊ ಭಾರೊತೊ ಜಾಗೇ
ತೊಬೊ ಚೊರೊಣೇ ನೊತೊ ಮಾಥಾ
ಜಯ ಜಯ ಜಯ ಹೇ ಜಯ ರಾಜೇಶ್ವೊರೊ
ಭಾರೊತೊ ಭಾಗ್ಯೊ ಬಿಧಾತಾ
ಜೊಯೊ ಹೇ ಜೊಯೊ ಹೇ ಜೊಯೊ ಹೇ
ಜೊಯೊ ಜೊಯೊ ಜೊಯೊ ಜೊಯೊ ಹೇ

ಸದ್ಯ ಗಳಸೊಂದಿಪ್ಪುನ ಪದೊತ್ತ ರೂಪ ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ

ಜನ ಗಣ ಮನ ಅಧಿನಾಯಕ ಜಯ ಹೇ
ಭಾರತ ಭಾಗ್ಯ ವಿಧಾತಾ!

ಪಂಜಾಬ ಸಿಂಧು ಗುಜರಾತ ಮರಾಠಾ
ದ್ರಾವಿಡ ಉತ್ಕಲ ವಂಗ
ವಿಂಧ್ಯ ಹಿಮಾಚಲ ಯಮುನಾ ಗಂಗಾ
ಉಚ್ಛಲ ಜಲಧಿತರಂಗ
ತವ ಶುಭ ನಾಮೇ ಜಾಗೇ
ತವ ಶುಭ ಆಶಿಷ ಮಾಗೇ
ಗಾಹೇ ತವ ಜಯಗಾಥಾ

ಜನ ಗಣ ಮಂಗಳದಾಯಕ ಜಯ ಹೇ
ಭಾರತ ಭಾಗ್ಯ ವಿಧಾತಾ!
ಜಯ ಹೇ ಜಯ ಹೇ ಜಯ ಹೇ
ಜಯ ಜಯ ಜಯ ಜಯ ಹೇ

ನೀತಿ ನಿಯಮೊಲು ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ

ರಾಷ್ಟ್ರಗೀತೆ ಪನ್ನಗ ಅತ್‌ಡ, ವಾದ್ಯೊಲೆಡ್ ನುಡಿಸಾನಗ ವಾ ರೀತಿದ ನಿಯಮೊಲೆನ್ ಪಾಲಿಸಾವೊಡು ಪಂಡ್‌ದ್ ನಮ ದೇಸೊದ ಕಾನೂನುಡು ಪಂತೆರ್. ಕೆಲವೊಂಜಿ ನಿಯಮೊಲು ಇಂಚ ಉಲ್ಲ.

ಉಲ್ಲೇಕೊ ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ

  1. "Know India-National Identity Elements-National Anthem". Archived from the original on 2020-10-01. Retrieved 2021-09-02.
  2. Rabindranath Tagore (2004). The English Writings of Rabindranath Tagore: Poems. Sahitya Akademi. pp. 32–. ISBN 978-81-260-1295-4.
  3. Edgar Thorpe, Showick Thorpe. The Pearson CSAT Manual 2011. Pearson Education India. pp. 56–. ISBN 978-81-317-5830-4.
  4. Sabyasachi Bhattacharya (24 May 2017). Rabindranath Tagore: An Interpretation. Random House Publishers India Pvt. Limited. pp. 326–. ISBN 978-81-8475-539-8.
  5. "BBC News - Does India's national anthem extol the British?". BBC News. 9 July 2015.
  6. https://thedarjeelingchronicle.com/special-article-capt-ram-singh-thakuri/
  7. ಉಲ್ಲೇಕೊ ದೋಸೊ: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named When ‘Jana Gana Mana’ got its tune
  8. https://www.india.gov.in/india-glance/national-symbols
  9. https://thedarjeelingchronicle.com/special-article-capt-ram-singh-thakuri/
  10. https://www.india.gov.in/india-glance/national-symbols
  11. https://www.culturalindia.net/national-symbols/anthem.html
  12. https://qz.com/india/1052808/when-mahatma-gandhi-refused-to-stand-up-in-respect-to-vande-mataram/
  13. https://www.india.gov.in/india-glance/national-symbols
  14. https://thedarjeelingchronicle.com/special-article-capt-ram-singh-thakuri/
  15. https://thedarjeelingchronicle.com/special-article-capt-ram-singh-thakuri/