ಯಕ್ಷಗಾನೊ ಬೊಂಬೆಯಾಟೊ

  • ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ್ ಹಳ್ಳಿಲು ಇಂಚಿತ್ತಿ ಮನೋರಂಜನೆನ್ ನಡಪಾವೊಂದು ಇತ್ತ್‌ನೆ ಸುಗ್ಗಿದ ಕಾಲೊದ ದುಡಿಮೆರ್ದ್ ಬೊಕ್ಕ ಫಸಲ್‍ನ್ ಇಲ್ಲಗ್ ಕೊನತ್ತ್‌ದ್ ದಿಂಜಯಿನೆರ್ದ್ ಬೊಕ್ಕ ಇಂಚಿತ್ತಿ ಮನರಂಜನೆಗ್ ಸುರು ಮಲ್ತೊಂದು ಇತ್ತೆರ್. ಕಲಾವಿದೆರ್ ಸುರುಕು ಊರುದ ಮುಖಂಡೆರೆನ್ ತೂದ್ ಗೊಂಬೆಯಾಟೊಗು ಅವಕಾಶ ಮಲ್ತ್‌ದ್‌ ಕೊರೊಡು ಪಂದ್‍ ಕೇನೊಡುಂದು ಇತ್ತ್ಂಡ್. ಅಕುಲು ಸುಲಬೊಡೇ ಅನುಮತಿ ಕೊರೊಂದು ಇತ್ತೆರ್‌. ಈಡೀ ರಾತ್ರೆ ದೀಪೊಗು ಬೋಡಾಪುನ ಎಣ್ಣೆದ ಖರ್ಚಿನ್ ಅಕುಲೇ ಕೊರೊಂದು ಇತ್ತೆರ್.
  • ಅತ್ತಂದೆ ಸಂಭಾವನೆದ ಒಟ್ಟುಗು ಒಂಜಾತ್‍ ಧವಸ ಧಾನ್ಯೊಲೆನ್ ಊರುದಕ್‌ಲೆರ್ದ್ ಸಂಗ್ರಹಿಸಾದ್ ಕೊರೊಂದು ಇತ್ತೆರ್. ಗೊಂಬೆಯಾಟದಕುಲು ಅಲೆಮಾರಿಲ್‌ ಆದ್‍ ಇತ್ತ್ಂಡಲಾ ಕೆಲವೆರ್ ಈತ್ ಪ್ರದೇಶೊ ಪಂದ್‍ ಹಂಚೊಂದು ಅಯಿಕ್ಕ್ ಸೇರ್‌ನ ಹಳ್ಳಿಲೆಡ್ ಮಾತ್ರ ಆಟ ಗೊಬ್ಬವೊಂದು ಇತ್ತೆರ್‌. ಊರುದ ನಡುಭಾಗೊಡು ಲ್ಲಿ ವಿಶಾಲವಾಯಿನ ಜಾಗ ಉಪ್ಪುನವುಲು ಆಟದ ಎರ್ಪಾಡ್ ನಡಪುಂಡು. ಉಂದು ಒಂಜಿ ಸಂಚಾರಿ ಕಲೆ ಆಯಿನೆರ್ದ್ ಸಂಚಾರೊಗು ಸುಲಭವಾಯಿನ ರಂಗಪರಿಕರೊಲೆನ್‌ ಹೊಂದ್‌ದ್ ಉಪ್ಪುನವು ತೋಜಿದ್ ಬರ್ಪುಂಡು.
  • ರಂಗಮಂದಿರೊಗು ಕಂಬ ಪಾಡಿಯೆರೆ ನಾಲ್ ತುಂಡು ಬೆದ್‌ರ್, ಮಿತ್ತ್‌ಗ್ ಕಟ್ಟಿಯೆರೆ ನಾಲ್ ತುಂಡು ಬೆದ್‌ರ್‌‍ಲ್, ಮಿತ್ತ್‌ದ ಪುಡೆ ಬೊಕ್ಕ ಗೊಂಬೆಲೆನ್ ತೋಜಾವುನ ಭಾಗೊನು ಬುಡ್‌ದ್ ಒರಿನ ಮೂಜಿ ಕಡೆಕುಲೆಡ್ ಮುಚ್ಚೆರೆ ಬೋಡಾಪುನ -ಪಜೆ, ತಡಿಕೆ, ಗೊಂಬೆಲೆನ ಪ್ರದರ್ಶನದ ಭಾಗೊಗು ಬೋಡಾಪುನ ಬೊಲ್ದುದ ಮುಂಡು/ವೇಸ್ಟಿ ಬೊಕ್ಕ ಕಪ್ಪುದ ಕಂಬೊಳಿ ಇವಿಷ್ಟಿದ್ದರೆ ತೊಗಲು ಗೊಂಬೆಯಾಟದ ರಂಗಮಂದಿರ ಸಿದ್ದಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಜೊತೆಗೆ ಶುಭದ ಸಂಕೇತವಾಗಿ ಮಾವಿನಸೊಪ್ಪನ್ನು ಕಟ್ಟುವ ಕ್ರಮವೂ ಇದೆ.
  • ಕುಲೊಂದು ನಲಿಪಾಪುನ ಎಲ್ಯ ಗೊಂಬೆಲೆನ ರಂಗಮಂದಿರ ಆಜಿ ಅಡಿ ಎತ್ತರ ಇತ್ತ್‌ದ್‌ ಎಣ್ಮ ಅಡಿತ್ತಾತ್ ಚಚ್ಚೌಕ ಆದ್‍ ಉಪ್ಪುಂಡು. ರಂಗದ ಎದುರು ಭಾಗೊಡು ತಿರ್ತ್ ರಡ್ಡರೆ ಅಡಿತ್ತಾತ್ ಕಪ್ಪುದ ಕಂಬೊಳಿನ್ ಕಟ್ಟುವೆರ್. ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಇನ್ನುಳಿದ ಜಾಗಕ್ಕೆ ಅಪ್ಪಟ ಬಿಳಿಯ ಬಣ್ಣದ ಪಂಚೆಯನ್ನು ಕಟ್ಟುತ್ತಾರೆ. ಗೊಂಬೆಗಳನ್ನು ಅದರ ಹಿಂಬದಿಯಲ್ಲಿಯೆ ಪ್ರದರ್ಶಿಸುವುದು. ಗೊಂಬೆಗಳನ್ನು ಆಡಿಸುವವರು ಒಳಭಾಗದಲ್ಲಿಯೇ ಕುಳಿತಿದ್ದು ಕರಿ ಕಂಬಳಿಯಿಂದಾಗಿ ಅವರು ಯಾರು ಪ್ರೇಕ್ಷಕರ ಕಣ್ಣಿಗೆ ಬೀಳುವುದಿಲ್ಲ. * ಒಳಗಡೆ ಅದರ ಹಿಂಭಾಗದಲ್ಲಿ ಒಂದು ದೀಪವನ್ನು ತೂಗು ಬಿಟ್ಟರುತ್ತಾರೆ. ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಗ್ಯಾಸ್ ಹಾಗು ಗ್ಯಾಸ್ ಲೈಟಿನ ಬಳಕೆಯೂ ಇದೆ. ಅದರ ಬೆಳಕು ತೊಗಲುಗೊಂಬೆಗಳ ಮೇಲೆ ಬಿದ್ದು ಆ ಗೊಂಬೆಗಳ ಪ್ರತಿಫಲನ ಪಂಚೆಯ ಮೇಲೆ ಅದ್ಭುತವಾಗಿ ಕಾಣಿಸಿ ಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಈ ರೀತಿಯ ರಂಗ ಮಂದಿರ ಚಿಕ್ಕ ಗೊಂಬೆಗಳಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತಿತ್ತು.
  • ಆಳೆತ್ತರದ ಗೊಂಬೆಗಳ ರಚನೆಯೇ ಬೇರೆ ಇದು ಬಯಲು ಸೀಮೆಯ ಬಯಲಾಟದ ರಂಗಮಂದಿರವನ್ನೇ ಹೆಚ್ಚು ಕಡಿಮೆ ಹೋಲುತ್ತದೆ. ಆಳೆತ್ತರದ ಗೊಂಬೆಗಳನ್ನು ಕುಣಿಸಬೇಕಾದರೆ ಕಲಾವಿದ ನಿಂತುಕೊಳ್ಳಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ನಿಂತುಕೊಂಡೆ ಸೂತ್ರದ ಗೊಂಬೆಯನ್ನಾಡಿಸುವಂತೆ ಕಡ್ಡಿಯ ಸಹಾಯದಿಂದ ಇದನ್ನು ಆಡಿಸುತ್ತಾನೆ. ಪಾತ್ರವನ್ನು ಕುಣಿಸುವಾಗ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ತಾನೂ ಕುಣಿಯುತ್ತಾನೆ.
  • ಬಯಲಾಟದ ಪಾತ್ರಧಾರಿಗಳಂತೆ ಕಾಲಿಗೆ ಗೆಜ್ಜೆಯನ್ನು ಈತ ಕಟ್ಟಿಕೊಂಡಿರುತ್ತಾನೆ. ಕೆಳಭಾಗದಲ್ಲಿ ಹಲಗೆಗಳನ್ನು ಹಾಸಿಕಟ್ಟಿಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವುದು ವಾಡಿಕೆ. ಇದೆಲ್ಲಾ ಆದ ಬಳಿಕ ಆಡಿಸು ಭಾಗವೊಂದನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಉಳಿದ ಮೂರು ಕಡೆಗಳನ್ನು ಸೋಗೆಯ ಗರಿಯಿಂದಲೋ, ಚಾಪೆ ಅಥವಾ ತಡಿಕೆಯಿಂದಲೋ ಮರೆ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಮುಂಭಾಗವನ್ನು ನೀಲಿಯ ಪಂಚೆಯಿಂದ ಮುಚ್ಚುತ್ತಾರೆ. ಉಳಿದೆಲ್ಲಾ ತಂತ್ರವೂ ಕುಳಿತುಕೊಂಡು ಆಡಿಸುವ ಗೊಂಬೆಗಳ ರಂಗ ಮಂದಿರದಂತೆಯೇ ಇರುತ್ತದೆ.
  • ವಿಘ್ನೇಶ್ವರನ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಯೊಂದಿಗೆ ಆಟ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ತೊಗಲು ಗೊಂಬೆಯಾಟವನ್ನು ಆಕರ್ಷಣೀಯವನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರನ್ನು ಅಲೌಕಿಕ ಪ್ರಪಂಚಕ್ಕೆ ಕರೆದೊಯ್ಯುವ ಚಮತ್ಕಾರವು ಆಡಿಸುವವನ ಕೈಚಳಕದಲ್ಲಿರುತ್ತದೆ. ಅವನು ಚುರುಕಾಗಿದ್ದಷ್ಟೂ ಕಲೆಗಾರಿಕೆ ಉತ್ತಮವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಆಯಾ ಪಾತ್ರಗಳ ಗುದ್ದುಗಾರಿಕೆಗೆ ಸರಿ ಹೊಂದುವಂತೆ. ಹಾಡನ್ನು ಸಂಭಾಷಣೆಯನ್ನು ಜೊಡಿಸುತ್ತಾ ತನ್ನ ಎರಡೂ ಕೈಗಳಿಂದ ಒಂದೊಂದು ಗೊಂಬೆಯನ್ನು ಹಿಡಿದು ಕುಣಿಸು ರೀತಿ ಅಚ್ಚರಿಯನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುವಂತದ್ದು. * ಯುದ್ದದ ಸಂದರ್ಭ, ಬಾಣವನ್ನು ಬಿಡುವ ಗತ್ತು, ಗಧೆಯನ್ನು ಬೀಸುವ ವೈಖರಿ, ತನ್ನ ಮಾತಿನ ಗತ್ತಿನ ಕ್ರಮಕ್ಕೆ ಸರಿಹೊಂದುವಂತೆ ಕತ್ತು ಕೈಕಾಲುಗಳನ್ನು ಆಡಿಸುವ ರೀತಿ ಇವೆಲ್ಲವೂ ಅಪೂರ್ವವಾದ ದೃಶ್ಯಗಳಂತೆ ತೋರುತ್ತವೆ. ಒಂದು ಪಾತ್ರದ ಪ್ರವೇಶ, ನಿರ್ಗಮನಗಳನ್ನು ಬಹಳ ಚಮತ್ಕಾರಗಳಿಂದ ನಿರ್ವಹಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ.
  • ನಾಲ್ಕಾರು ಪಾತ್ರಗಳು ಒಟ್ಟೊಟ್ಟಿಗೆ ಬಂದಾಗ ಅವೆಲ್ಲವುಗಳ ಸಂಭಾಷಣೆ, ಹಾಡನ್ನು ಅದಕ್ಕೆ ತಕ್ಕ ಅಭಿನಯವನ್ನು ಏಕಕಾಲದಲ್ಲಿ ಕಲಾವಿದರು ನಿರ್ವಹಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಇವೆಲ್ಲವೂ ಅಭ್ಯಾಸ ಮತ್ತು ವಿಶಿಷ್ಟ ಕಲಾಶಕ್ತಿಯಿಂದ ನೆರವೇರುತ್ತದೆ. ಮೈಸೂರು ಭಾಗದ ಗೊಂಬೆಯಾಟದಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕಾರು ಜನ ಕಲಾವಿದರು ಒಟ್ಟಿಗೆ ಗೊಂಬೆಯಾಡಿಸುವ ಕ್ರಮವುಂಟು.

ಗೊಂಬೆಯಾಟದ ತರಬೇತಿ ಕೇಂದ್ರ

ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ

ಕಮಲಾದೇವಿ ಚಟ್ಟೋಪಾಧ್ಯಾಯೆರೆನ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹೊರ್ದು ಹ್ಯಾಂಡಿಕ್ರಾಫ್ಟ್‌ ಬೋರ್ಡುರ್ದು ಸುರು ಆಯಿನ ಟ್ರೈನಿಂಗ್ ಸೆಂಟರ್ ಕಾರಣಾಂತರೊರ್ದು ಮುಚ್ಚಿದ್‍ ಪೋದ್‍ ಇತ್ತ್ಂಡಲಾ (1966) ತಯಾರಾಯಿನ ಗೊಂಬೆಲು ಸುಸ್ಥಿತಿಟ್ಟ್‌ ಇತ್ತ್ಂಡ್. ಇಂಚಿನ ಸಂದರ್ಭೊಡು ಮೈಸೂರು ಎಜ್ಯುಕೇಶನಲ್ ಕಲ್ಚರಲ್ ಅಂಡ್ ಸರ್ವಿಸ್ ಕೋ-ಆಫ್ ಸಂಸ್ಥೆದಕುಲು ಆರ್ಥಿಕ ಸಹಾಯ ಮಲ್ತ್‌ದ್ ಗೊಂಬೆಯಾಟ ತರಬೇತಿ ಕೇಂದ್ರ ನಡಪುನಂಚ ಮಲ್ತೆರ್. ಕೇಂದ್ರ ಸಂಗೀತ ನಾಟಕ ಅಕಾಡೆಮಿಲಾ ಒಂತೆ ಆರ್ಥಿಕ ನೆರವು ಕೊರ್ಂಡ್. ಈ ತರಬೇತಿ ಕೇಂದ್ರದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಲೆಗ್ ಅಕಾಡೆಮಿ ನೆರವು ಕೊರಿಯೆರೆ ದುಂಬು ಬತ್ತ್ಂಡಲಾ ಕಾರಣಾಂತರೊಡು ಕಾಮತೆರ್ ಅಯಿನ್ ಸ್ವೀಕಾರ ಮಲ್ತ್‌ಜೆರ್. ಕೇಂದ್ರ ಸಂಗೀತ ನಾಟಕ ಅಕಾಡೆಮಿ ದೆಹಲಿಡ್ ನಡಪಾಯಿನ ಮುಖವಾಡ ಬೊಕ್ಕ ಗೊಂಬೆಲೆನ ಉತ್ಸವೊಗು ಕೊಗ್ಗ ಕಾಮತೆರೆನ್ ಆಹ್ವಾನಿಸಯೆರ್ (1972). ಅವ್ವೇ ವರ್ಸೊ ರಾಜ್ಯ ಸಾಹಿತ್ಯ ಅಕಾಡೆಮಿದ ಸಹಕಾರೊರ್ದು ಶಿವರಾಮ ಕಾರಂತೆರ್ ಏರ್ಪಡಿಸಾಯಿನ ಗೊಂಬೆಲೆನ ಉತ್ಸವೊಡು ಭಾಗವಹಿಸಾದ್ ಮೇರ್ ಪ್ರಥಮ ಬಹುಮಾನ ಪಡೆಯೆರ್. ಕೇಂದ್ರ ಸಾಹಿತ್ಯ ಅಕಾಡೆಮಿ ದೆಹಲಿಡ್ ವಿಚಾರಗೋಷ್ಠಿ ಏರ್ಪಡ್ ಮಲ್ತ್‌ನಪಗ (1972), ಮೇರೆನ ಗೊಂಬೆಯಾಟದ ಪ್ರದರ್ಶನ ಆಂಡ್‍. ಮುಂಬಯಿದ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಸೆಂಟರ್ ಫಾರ್ ಪರ್ಫಾರ್ಮಿಂಗ್ ಆಟ್ರ್ಸ್‌ ಸಂಸ್ಥೆ ಮೇರೆನ್ ಆಮಂತ್ರಿಸದ್ ಪ್ರದರ್ಶನ ಏರ್ಪಾಡ್ ಮಲ್ತ್‌ನಪಗ (1976) ದೇಶವಿದೇಶೊಲೆರ್ದ್‌ ಬತ್ತ್‌ನ ಜನಕುಲು ಮೇರೆನ ಗೊಂಬೆಯಾಟದ ಪ್ರದರ್ಶನ ತೂದ್ ಅಕುಲೆನ ಜಾಗೆಲೆಡ್ ಪ್ರದರ್ಶನ ಕೊರಿಯೆರೆ ಮೇರೆನ್ ಆಹ್ವಾನಿಸಿಯೆರ್.

ವಿದೇಶೊಲೆಡ್ ಪ್ರದರ್ಶನ

ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ

ಕೊಗ್ಗ ಕಾಮತೆರ್ ಶ್ರೀ ಗಣೇಶ ಯಕ್ಷಗಾನ ಗೊಂಬೆಯಾಟ ಮಂಡಳಿದ ಒಟ್ಟುಗು ಸಂಪರ್ಕೊಡು ಇತ್ತ್‌ನ ಕೆ.ಎಸ್. ಉಪಾಧ್ಯಾಯೆರೆನ ಮೂಲಕ ಮೇರ್ ಯುರೋಪ್ ದೇಶೊದ ಬೇತೆ ಬೇತೆ ಭಾಗೊಲೆಡ್ ಪ್ರದರ್ಶನ ಕೊರ್ದ್ ಅಪಾರವಾಯಿನ ಜನಪ್ರಿಯತೆನ್ ಗಳಿಸವೊಂಡೆರ್ (1978-79). ಫ್ರಾನ್ಸ್‌ದ ರೆನ್ನೆಡ್ ನಡತ್ತ್‌ನ ಐನನೆ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಕಲೆಕುಲೆನ ಉತ್ಸವೊಡು ಕಾಮತೆರ್ ಪಾಲ್ ದೆತೊಂಡೆರ್ (1978). ಪ್ಯಾರಿಸ್ ನಗರಲಾ ಸೇರ್‌ನಂಚ ಫ್ರಾನ್ಸ್‌ದ ಪ್ರಮುಖ ನಗರೊಲೆಡ್‍ ಪ್ರದರ್ಶನ ಕೊರ್ದ್ ಭಾರತೊದ ಈ ಕಲೆಕ್ಕ್ ಪ್ರತಿಷ್ಠೆ ಕನತ್ತ್‌ದ್ ಕೊರಿಯೆರ್. ಸುರುತ್ತ ವಿದೇಶ ಯಾತ್ರೆಡ್ ಜಯಭೇರಿ ಬಾರಿಸಯಿನ ಶ್ರೀ ಗಣೇಶ ಯಕ್ಷಗಾನ ಗೊಂಬೆಯಾಟ ಮಂಡಳಿನ್ ಫ್ರಾನ್ಸ್‌ ನನೊರ ಆಹ್ವಾನಿಸದ್ ಫ್ರಾನ್ಸ್‌ದ ಲೀಲೆ ಉತ್ಸವೊಡು ಭಾಗವಹಿಸುನಂಚ ಮಲ್ತ್‌ನೆ ಅತ್ತಂದೆ ಬೊಕ್ಕಲಾ ಮಸ್ತ್ ಕಡೆಕುಲೆಡ್ ಪ್ರದರ್ಶನದ ಏರ್ಪಡ್ ಮಲ್ತ್ಂಡ್ (1979). ದಿ ರಾಯಲ್ ಡ್ರಾಪಿಕಲ್ ಇನ್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಆಮ್ಸ್ಟರ್ಡ್ಯಾಮ್, ಹಾಲೆಂಡ್ ಪನ್ಪುನ ಸಂಸ್ಥೆ ಈ ಯಕ್ಷಗಾನ ಗೊಂಬೆಯಾಟ ಮಂಡಳಿನ್ ಆಹ್ವಾನಿಸದ್ ಆಮ್ಸ್ಟರ್ ಡ್ಯಾಮ್ ಬೊಕ್ಕ ಬ್ರಿಡಾಲೆಡ್ ಪ್ರದರ್ಶನದ ಏರ್ಪಾಡ್ ಮಲ್ತ್‌ದ್ ಇತ್ತ್ಂಡ್.

ಪ್ರಶಸ್ತಿಲು

ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ

ಯಕ್ಷಗಾನ ಗೊಂಬೆಯಾಟೊನು ಜನಪ್ರಿಯಗೊಳಿಸಾಯಿನ ಮೇರೆಗ್ ಮಸ್ತ್ ಗೌರವ ಪ್ರಶಸ್ತಿಲು ತಿಕ್ಕ್‌ದ್ಂಡ್. ಅಯಿಟ್ಟ್‌ ಮುಖ್ಯವಾಯಿನವು- ಕೇಂದ್ರ ಸಂಗೀತ ನಾಟಕ ಅಕಾಡೆಮಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ (1979)[], ರಾಜ್ಯೋತ್ಸವ ಪ್ರಶಸ್ತಿ (1985), ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶ ಸರ್ಕಾರದ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ ತುಳಸಿ ಸಮ್ಮಾನ್ (1995)[]. ಕು.ಶಿ. ಹರಿದಾಸಭಟ್ಟೆರ್ ಕೊಗ್ಗ ಕಾಮತೆರೆನ ಗೊಂಬೆಗಳು ಪನ್ಪುನ ಬೂಕುನು ಬರೆತೆರ್. ಕಾಮತೆರ್ ಸ್ವತಃ ತಯಾರ್ ಮಲ್ತೊಂದು ಇತ್ತ್‌ನ ಗೊಂಬೆಲೆಗ್‌ಲಾ ಬೇಡಿಕೆ ಇತ್ತ್ಂಡ್. ಈ ಗೊಂಬೆಲು ದೇಶ ವಿದೇಶೊದ ಮಸ್ತ್ ವಸ್ತು ಸಂಗ್ರಹಾಲಯೊಲೆನ್‌ ಅಲಂಕಾರ ಮಲ್ತ್‌ದ್ಂಡ್. ಬಿಕ್ಕಟ್ಟ್‌ದ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಟ್‌ಲಾ ಈ ಕಲೆತ್ತ ಬೆರಿನ್ ಬುಡಂದೆ ಶ್ರೀ ಗಣೇಶ ಯಕ್ಷಗಾನ ಗೊಂಬೆಯಾಟ ಮಂಡಳಿನ್ ಬದ್‌ಕಾವೊಂದು ಬತ್ತೆರ್. ಲಕ್ಷ್ಮೀದೇವಿ ಮೇರೆನ ಬುಡೆದಿ. ಈ ದಂಪತಿಲೆನ ಒರಿ ಮಗೆ, ನಾಲ್ ಜನ ಪೊಣ್ಣು ಜೋಕುಲು. ಕೊಗ್ಗ ಕಾಮತೆರ್ 2003 ಆಗಸ್ಟ್‌ 27ಕ್ ತೀರ್‌ದ್ ಪೋಯೆರ್. ಕೊಗ್ಗ ಕಾಮತೆರೆನ ಮಗೆ ಭಾಸ್ಕರ ಕಾಮತೆರ್ ಅರೆನ ಅಮ್ಮೆರೆನ ಕಲೆನ್ ದುಂಬುವರಿಸಾವೊಂದು ಬತ್ತೆರ್.[].

  1. Natak Akademi, Sangeet. "List of Awardees". Archived from the original on February 17, 2012. Retrieved 15 August 2012. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (help)
  2. Tulsi, Sanman. "List of Awardees" (in Hindi). Archived from the original on 31 October 2012. Retrieved 15 August 2012. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (help)CS1 maint: unrecognized language (link)
  3. "Yakshagana Gombeyata in Hubli". The Hindu. 25 February 2008. Archived from the original on 29 February 2008. Retrieved 24 July 2021. {{cite news}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (help)