ಅಂಗಾರಕ
ಮಂಗಳ (ಗುರ್ತ: .svg){kind=small}
) - ಸೂರ್ಯನ ಸೌರಮಂಡಲದ ನಾಲನೆತ ಗ್ರಹ. ಸೂರ್ಯಗ್ ಭೂಮಿಡ್ದ್ ದೂರೊಡಿತ್ತ್‌ದ್, ಗುರು ಗ್ರಹಡ್ದ್ ಕೈತಲ್‍ಡುಂಡು. ಇಂಗ್ಲಿಸ್ ಬಾಸೆಡ್ 'ಮಾರ್ಸ್'(Mars) ಪಂಡ್‍ದ್ ಈ ಗ್ರಹೊನು ಲೆಪ್ಪುವೆರ್. ಸುಮಾರ್ ಭೂಮಿದ ಅರ್ದೊದಾತ್ ವ್ಯಾಸೊ ಉಪ್ಪುನ ಈ ಗ್ರಹೊ ತನ್ನ ಅಕ್ಷೊನು ಸುಮಾರ್ ೨೪ ಗಂಟೆಡ್ ಸುತ್ತುಂಡು. ಆಂಡ ಸೂರ್ಯನ ಸುತ್ತೊ ಒರ ಪ್ರದಕ್ಷಿಣೆ ಬರಿಯೆರೆ ೨ ವರ್ಷ(೬೮೬.೯೮ ದಿನೊ)ನೇ ಬೋಡಾಪುಂಡು. ಮಂಗಳ ಗ್ರಹೊಡು ನೀರ್ ಇಪ್ಪುನ ಬಗೆಟ್ ನಾಸಾ ಅಧಿಕೃತವಾದ್ ಸೆಪ್ಟಂಬರ್ 28, 2015ಡ್ ಗೋಸನೆ ಮಲ್ತ್ಂಡ್.[೧]
 | |
| ಹಬ್‌ಲ್ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ದೂರದರ್ಶಕಕ್ಕೆ ಕಾಣಿಸಿದಂತೆ ಮಂಗಳ ಗ್ರಹ | |
| ಕಕ್ಷೆಯ ಗುಣಗಳು | |
|---|---|
| ದೀರ್ಘಾರ್ಧ ಅಕ್ಷ | ೨೨೭,೯೩೬,೬೩೭ ಕಿ.ಮೀ. (೧೪೧,೬೩೨,೯೭೬ ಮೈಲಿ) ೧.೫೨೩ ೬೬೨ ೩೧ ಖಗೋಳ ಮಾನ (AU) |
| ಕಕ್ಷೆಯ ಪರಿಧಿ | ೧,೪೨೯,೦೦೦,೦೦೦ ಕಿ.ಮೀ. (೮೮೭,೯೦೦,೦೦೦ ಮೈಲಿ) ೯.೫೫೩ ಖಗೋಳ ಮಾನ (AU) |
| ಕಕ್ಷೀಯ ಕೇಂದ್ರ ಚ್ಯುತಿ | ೦.೦೯೩ ೪೧೨ ೩೩ |
| ಪುರರವಿ | ೨೦೬,೬೪೪,೫೪೫ ಕಿ.ಮೀ. (೧೨೮,೪೦೨,೯೬೭ ಮೈಲಿ) ೧.೩೮೧ ೩೩೩ ೪೬ AU |
| ಅಪರವಿ | ೨೪೯,೨೨೮,೭೩೦ ಕಿ.ಮೀ. (೧೫೪,೮೬೩,೫೫೩ ಮೈಲಿ) ೧.೬೬೫ ೯೯೧ ೧೬ AU |
| ಕಕ್ಷೀಯ ಪರಿಭ್ರಮಣ ಕಾಲ | ೬೮೬.೯೬೦೦ ದಿನ |
| ಯುತಿ ಅವಧಿ | ೭೭೯.೯೬ d (೨.೧೩೫ a) |
| ಸರಾಸರಿ ಕಕ್ಷಾ ವೇಗ | ೨೪.೦೭೭ ಕಿ.ಮೀ./ಪ್ರತಿ ಕ್ಷಣ (೫೩,೮೫೯ ಮೈಲಿ/ಪ್ರತಿ ಘಂಟೆ) |
| ಗರಿಷ್ಠ ಕಕ್ಷಾ ವೇಗ | ೨೬.೪೯೯ ಕಿ.ಮೀ./ಪ್ರತಿ ಕ್ಷಣ (೫೯,೨೭೭ ಮೈಲಿ/ಪ್ರತಿ ಘಂಟೆ) |
| ಕನಿಷ್ಠ ಕಕ್ಷಾ ವೇಗ | ೨೧.೯೭೨ ಕಿ.ಮೀ./ಪ್ರತಿ ಕ್ಷಣ (೪೯,೧೫೦ ಮೈಲಿ/ಪ್ರತಿ ಘಂಟೆ) |
| ಓರೆ | ೧.೮೫೦ ೬೧° (ಸೂರ್ಯನ ಸಮಭಾಜಕ ರೇಖೆಗೆ ೫.೬೫°) |
| ಆರೋಹಣ ಸಂಪಾತದ ರೇಖಾಂಶ | ೪೯.೫೭೮ ೫೪° |
| ಪುರರವಿಯ ಕೋನಭಾಗ | ೨೮೬.೪೬೨ ೩೦° |
| ನೈಸರ್ಗಿಕ ಉಪಗ್ರಹಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ | ೨ |
| ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು | |
| ಸಮಭಾಜಕ ರೇಖೆಯ ವ್ಯಾಸ | ೬,೮೦೪.೯ ಕಿ.ಮೀ. (೪೨೨೮.೪ ಮೈಲಿ) (ಭೂಮಿಯ ೫೩.೩%) |
| ಧ್ರುವಗಳ ಮೂಲಕ ವ್ಯಾಸ | ೬,೭೫೪.೮ ಕಿ.ಮೀ. (೪೧೯೭.೨ ಮೈಲಿ) (ಭೂಮಿಯ ೫೩.೧%) |
| ಹ್ರಸ್ವಾಕ್ಷತೆ | ೦.೦೦೭ ೩೬ |
| ಮೇಲ್ಮೈ ವಿಸ್ತೀರ್ಣ | ೧.೪೪೮ x ೧೦೮ ಚದರ. ಕಿ.ಮೀ., ೫೫,೯೦೭,೦೦೦ ಚದರ ಮೈಲಿ (೧೪೪ ೭೯೮ ೪೬೫ ಚದರ. ಕಿ.ಮೀ.) (ಭೂಮಿಯ ೨೮.೪%) |
| ಗಾತ್ರ | ೧.೬೩೧೮ x ೧೦೧೧ ಘನ. ಕಿ.ಮೀ. (ಭೂಮಿಯ ೧೫.೧%) |
| ದ್ರವ್ಯರಾಶಿ | ೬.೪೧೮೫ x ೧೦೨೩ ಕಿ.ಗ್ರಾಂ. (ಭೂಮಿಯ ೧೦.೭%) |
| ಸರಾಸರಿ ಸಾಂದ್ರತೆ | ೩.೯೩೪ ಗ್ರಾಂ/ಪ್ರತಿ ಘನ ಸೆಂ.ಮೀ. |
| ಸಮಭಾಜಕದ ಬಳಿ ಗುರುತ್ವ | ೩.೬೯ ಮೀ./ಸೆ೨ (ಭೂಮಿಯ ೩೭.೬%) |
| ಮುಕ್ತಿ ವೇಗ | ೫.೦೨೭ ಕಿ.ಮೀ./ಸೆ (೧೧,೨೪೫ ಮೈ/ಘಂ) |
| ಅಕ್ಷೀಯ ಪರಿಭ್ರಮಣ ಕಾಲ | ೧.೦೨೫ ೯೫೭ ದಿನ (೨೪.೬೨೨ ೯೬೨ ಘಂಟೆಗಳು) |
| ಅಕ್ಷೀಯ ಪರಿಭ್ರಮಣ ವೇಗ | ೮೬೮.೨೨ ಕಿ.ಮೀ/ಘಂ (೫೩೯.೪೯ ಮೈ/ಘಂ) (ಸಮಭಾಜಕದಲ್ಲಿ) |
| ಅಕ್ಷದ ಓರೆ | ೨೫.೧೯° |
| ಉತ್ತರ ಧ್ರುವದ ವಿಷುವದಂಶ |
೩೧೭.೬೮೧ ೪೩° (೨೧ h ೧೦ min ೪೪ s) |
| ಘಂಟಾವೃತ್ತಾಂಶ | ೫೨.೮೮೬ ೫೦° |
| ಪ್ರತಿಫಲನಾಂಶ | ೦.೧೫ |
| ಮೇಲ್ಮೈ ತಾಪಮಾನ - ಕನಿಷ್ಠ - ಸರಾಸರಿ - ಗರಿಷ್ಠ |
−೧೪೦ °ಸೆ. (೧೩೩ ಕೆಲ್ವಿನ್) −೬೩ °ಸೆ. (೨೧೦ ಕೆಲ್ವಿನ್) ೨೦ °C (೨೯೩ ಕೆಲ್ವಿನ್) |
| Adjective | Martian |
| ವಾಯುಮಂಡಲದ ಗುಣಗಳು | |
| ವಾತಾವರಣದ ಒತ್ತಡ | ೦.೭–೦.೯ kPa |
| ಇಂಗಾಲದ ಡೈ-ಆಕ್ಸೈಡ್ | ೯೫.೭೨% |
| ಸಾರಜನಕ | ೨.೭% |
| ಆರ್ಗಾನ್ | ೧.೬% |
| ಆಮ್ಲಜನಕ | ೦.೧೩% |
| ಇಂಗಾಲದ ಮಾನಾಕ್ಸೈದ್ | ೦.೦೭% |
| ನೀರಾವಿ | ೦.೦೩% |
| ನೈಟ್ರಿಕ್ ಆಕ್ಸೈಡ್ | ೦.೦೧% |
| ನಿಯಾನ್ | ೨.೫ ಭಾಗಗಳು/ಪ್ರತಿ ದಶಲಕ್ಷದಲ್ಲಿ |
| ಕ್ರಿಪ್ಟಾನ್ | ೩೦೦ ಭಾಗಗಳು/ಪ್ರತಿ ಶತಕೋಟಿಯಲ್ಲಿ |
| ಜೆನಾನ್ | ೮೦ ಭಾಗಗಳು/ಪ್ರತಿ ಶತಕೋಟಿಯಲ್ಲಿ |
| ಓಜೋನ್ | ೩೦ ಭಾಗಗಳು/ಪ್ರತಿ ಶತಕೋಟಿಯಲ್ಲಿ |
| edit | |
.svg){kind=small}
ಪರಿಚಯ
ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆಈ ಗ್ರಹೊದ ವ್ಯಾಸೊ ೬,೭೯೦ ಕಿ.ಮೀ.(೪,೨೨೦ ಮೈಲ್). ಸೂರ್ಯಡ್ದ್ ಸುಮಾರ್ ೨೨೮,೦೦೦,೦೦೦ ಕಿ.ಮೀ.(೧೪೨,೦೦೦,೦೦೦ ಮೈಲ್)ದೂರೊಡುಪ್ಪುನ ಮಂಗಳನ ವಾತಾವರನೊಡು ಇಂಗಾಲಾಮ್ಲದೊಟ್ಟುಗೆ ಒಂತೆ ನೀರ್‌ಲಾ ಉಂಡು. ಮಂಗಳ ಗ್ರಹೊದ ಬಣ್ಣೊ ಕೆಂಪು ಆಯಿನೆಡ್ದಾವರೊ ಇಂದೆನ್ 'ಕೆಂಪು ಗ್ರಹೊ' ಅತ್ತಂಡ 'ಅಂಗಾರಕ' (:en:Red Planet|ರೆಡ್ ಪ್ಲಾನೆಟ್) ಪಂಡ್‍ದ್ ಲೆಪ್ಪುವೆರ್. ಮಂಗಳ ಗ್ರಹೊಗು ಫೋಬೋಸ್ (Phobos) ಬುಕ್ಕೊ ಡೀಮೋಸ್ (Deimos) ಪನ್ಪಿ ೨ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಉಪಗ್ರಹ ಉಂಡು. ಎಲ್ಯೆ ಆಯಿನ ವಿಲಕ್ಷಣೊ ರೂಪೊಡು ಉಪ್ಪುನ ಈ ಉಪಗ್ರಹೊಲು ಮಂಗಳನ ಗುರುತ್ವೊಡ್ದ್ ಪತೊನುನ ದುಂಬು ಆಸ್ಟೆರೊಯ್ಡ್ ಆದಿತ್ತುದು. (asteroid). ಭೂಮಿಡ್ದ್ ಮಂಗಳೊನು ಬಜಿಕಣ‍್ಣ್‌ಡ್ ತೂವೊಲಿ. ಮಂಗಳೊದ ಗೋಚರ ಪ್ರಮಾಣ (apparent magnitude) −೨.೯ಗ್ ಮುಟ್ಟೊ ಇಪ್ಪುಂಡು. ಭೂಮಿಡ್ದ್ ತೂನಗ ಬಜೀ ಶುಕ್ರ, ಚಂದ್ರ ಬುಕ್ಕೊ ಸೂರ್ಯ ಗ್ರಹೊಕುಲು ಮಂಗಳಡ್ದ್ ದಿಂಜ ಮಿನ್ಕ್‌ದ್ ತೋಜುಂಡು. ಆಂಡ ವರ್ಸೊದ ದಿಂಜ ದಿನೊಲೆಡ್ ಗುರು ಗ್ರಹೊ ಮಂಗಳಡ್ದ್ ದಿಂಜ ಮಿನ್ಕ್‌ದ್ ತೋಜುಂಡು.