ಆಕಾಸೊ
ಆಕಾಸೊನ್, ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶದ ಗುಮ್ಮಟ ಪಂಡ್‍ದ್ ನಂಕ್ ಪರಿಚಯೊ ಉಪ್ಪುನ, ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ್, ವಾತಾವರಣ ಬೊಕ್ಕ ಒರಿನ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶನ್ ಸೇರೊನುನಂಚನೆ, ಭೂಮಿದ ಮೇಲ್ಮೈತ ಮಿತ್ತ್ ಒಂಜಿ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ದೂರೊಡು ಸ್ಥಿತವಾಯಿನ ಮಾತೆನ್‍ಲಾ ನಿರ್ದೇಶಿಸುಂಡು. ಖಗೋಳಶಾಸ್ತ್ರದ ಕ್ಷೇತ್ರೊಡು, ಆಕಾಸೊನು ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಗೋಳ ಪಂಡ್‍ದ್ ಲೆಪ್ಪುವೆರ್. ಉಂದು ಸೂರ್ಯ, ನಕ್ಷತ್ರೊಲು, ಗ್ರಹೊಕುಲು ಬೊಕ್ಕ ಚಂದ್ರೆ ಪೋವೊಂದು ಇತ್ತಿಲೆಕ ತೋಜುನ ಒಂಜಿ ಕಾಲ್ಪನಿಕವಾಯಿನ ಗುಮ್ಮಟ.
ಖಗೋಳ ಶಾಸ್ತ್ರೊಡು
ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆಭೂಮಿದ ಮಿತ್ತ್ ಕಂಕನೆ ಪಾಡಿಲೆಕೊ ತೋಜುನ ನೀಲವರ್ಣದ ಅರ್ಧಗೋಳ; ಗಗನ, ಬಾನು, ವ್ಯೋಮ, ಖಗೋಳ- ಉಂದು ಪೂರ ಪರ್ಯಾಯವಾಯಿನ ಪದೊಕುಲು (ಸ್ಕೈ, ಹೆವೆನ್, ಫರ್ಮಮೆಂಟ್, ಸೆಲೆಸ್ಟಿಯಲ್ ಸ್ಪಿಯರ್). ಪ್ರತಿಯೊರಿ ನರಮಾನಿಲಾ ಓಲ್ಪನೇ ಓವ್ವೇ ಫೊರ್ತುಡು ಉಂತ್‍ದ್ ತೂಂಡಲಾ ಯಾನೇ ಈ ಗೋಳದ ಕೇಂದ್ರ ಪನ್ಪುನ ಭಾವನೆ ಮೂಡುಂಡು. ಆಕಾಸೊದ ಆಳ ಊಹೆಗ್ ತಿಕ್ಕಂದ್‍ವು. ವಸ್ತುಲೆನ ದೂರೊಲು ಒಂಜಿ ಮಿತಿಟ್ಟ್ ಉಪ್ಪುನಡೆ ಮುಟ್ಟ ಅಂತರೊನು ಕಣ್ಣ್ ಗುರುತಿಸುನ ಸಾಮರ್ತ್ಯೊ ಉಪ್ಪುಂಡು. ಅಲ್ಪರ್ದ್ ಬೊಕ್ಕ ಮಾತ ವಸ್ತುಲು ಅತಿ ದೂರದ ಒಂಜಿ ಪರದೆದ ಮಿತ್ತ್ ಪ್ರಕ್ಷೇಪಿತವಾಯಿನಂಚ ತೋಜುಂಡು. ಚಂದ್ರೆ, ಗ್ರಹೊಕುಲು, ಸೂರ್ಯೆ, ನಕ್ಷತ್ರೊಲು ಇತ್ಯಾದಿ (ಒಟ್ಟಾದ್ ಆಕಾಶಕಾಯೊಲು) ಆಕಾಸೊದ ಮೇಲ್‍ಗ್ ಅಂಟ್‍ದ್ ಉಪ್ಪುನಂಚ ತೋಜುನೆನೆ ಈ ಕಾರಣೊರ್ದು. ಸರಿಸುಮಾರ್ ಗೋಳಾಕಾರೊಡು ಉಪ್ಪುನ ಭೂಮಿನ್ ಆವರಿಸಾದ್ ವಾಯುಮಂಡಲ ಉಂಡು. ಉಂದೆಟ್ಟ್ ಬೇತೆ ಬೇತೆ ಎತ್ತರೊಲೆಡ್ ಮುಗಲ್‍ಲ್ ತೇಲೊಂದು ಉಪ್ಪುಂಡು; ಅಸಂಖ್ಯಾತವಾಯಿನ ದೂಳುದ ಕಣಕುಲು, ನೀರ್ ದ ತೇವ, ಗಾಳಿದ ಅಣುಕುಲು ಲೀನ ಆದ್ ನಿರಂತರ ಕ್ಷೋಭೆಡ್ ಉಂಡು. ಪ್ರತಿಯೊಂಜಿ ಆಕಾಸೊಕಾಯದ ಬೊಲ್ಪು ವಾಯುಮಂಡಲದ ಕವಚೊನು ಕಡತ್‍ದ್ ವೀಕ್ಷಕನಡೆಗ್ ಬರೊಡಪುಂಡು. ಸೂರ್ಯಕಿರಣೊಲು ಇಂಚ ಬನ್ನಗ ಅಯಿಕ್‍ಲಾ ಗಾಳಿದಕಣಕ್‍ಲಾ ಭೌತಿಕದ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ಉಂಡಾದ್ ಕಣೊಕುಲು ನೀಲ ಬಣ್ಣನ್ ಚದರಿಸಾವುನೆರ್ದ್ ವಾಯುಮಂಡಲಗ್ (ಅಯಿರ್ದ್ ಆದ್ ಆಕಾಸೊಗು) ಈ ಬಣ್ಣ ಬತ್ತ್ ದ್ಂಡ್. ಗಾಳಿದಮಂಡಲದ ಮೂಲಕ ಆಕಾಸೊಕಾಯೊಲೆನ್ ನಮ ತೂಪುನೆರ್ದ್ ಅವು ಪೂರ ನೀಲಗೋಳದ ಮೆಲ್‍ಗ್ ಅಂಟೊಂದು ಉಪ್ಪುನಲೆಕೊ ಭಾಸ ಆಪುಂಡು. ಇಂಚ ಆಕಾಸೊ ಪನ್ಪುನ ವಸ್ತು ಅತ್ತ್ಂಡ ಪದಾರ್ಥ ಇಜ್ಜಿಂಡಲಾ ಭೂಮಿ ಗಾಳಿಮಂಡಲಲೊಲೆನ ಅಸ್ತಿತ್ವರ್ದ್ ಬೊಲ್ಲು ಬೊಕ್ಕ ನಮ್ಮ ಕಣ್ಣ್ ಲೆನ ರಚನೆರ್ದ್ ಲಾ ಅವೊಂಜಿ ನೀಲ ಅರ್ಧಗೋಳವಾದ್ ನಂಕ್ ಭಾಸ ಅಪುಂಡು. ಆಕಾಸೊ, ಭೂಮಿ ಬಾರಿ ದೂರೊಡು ಒಂಜಿ ಮಹಾವೃತ್ತೊಡು ಸಂಧಿಸಿಯಿನಂಚ ಭಾಸ ಅಪುಂಡು. ಉಂದತ್ತ ಕೇಂದ್ರ ವೀಕ್ಷಕೆ. ಈ ವೃತ್ತೊರ್ದು ತಿರ್ತ್ ಅಯಗ್ ದಾಲಾ ತೋಜುಜಿ. ವೃತ್ತದ ಪುದರ್ ಕ್ಷಿತಿಜ (ದಿಗಂತ). ವೀಕ್ಷಕನ ಸ್ಥಾನನ್ ಅನುಸರಿಸಾದ್ ಕ್ಷಿತಿಜ ವ್ಯತ್ಯಾಸ ಅಪುಂಡು. ಪ್ರತಿಯೊಂಜಿ ಆಕಾಸೊಕಾಯೊ ಕ್ಷಿತಿಜದ ಪೂರ್ವವಲಯಡ್ ಮೂಡ್‍ದ್, ಮಿತ್ತ್ ಏರ್ ದ್, ಪಶ್ಚಿಮ ವಲಯೊಡು ಮುರುಂಗುನಂಚ ನಂಕ್ ಭಾಸ ಆಪುಂಡು. ಆಕಾಸೊಕಾಯಲು ಒಂಜೊಂಜಿ ಕಾಯದ ಸಾದಿ ಒಂಜೊಂಜಿ ವೃತ್ತ. ಉತ್ತರ ದಿಕ್ಕಿದ ಕಡೆಕ್ಕ್ ಪೋಯಿನಂಚನೆ ಅಲ್ಪ ಉಪ್ಪುನ ನಕ್ಷತ್ರ ಪಥೊಕುಲು ಕ್ರಮೇಣ ಸಂಕೋಚ ಆದ್ ಒಂಜಿ ಸ್ಥಾನೊಡು ಉಪ್ಪುನ ನಕ್ಷತ್ರ ಪೂರ್ಣ ನಿಶ್ಚಲವಾದ್ ಉಪ್ಪುನಂಚ ತೋಜುಂಡು. ಉಂದು ಧ್ರುವನಕ್ಷತ್ರ . ಆಕಾಸೊಡು ಪ್ರತಿ ಕಾಯದ ದಿನೊತ್ತ ಪಥ ಧ್ರುವನಕ್ಷತ್ರ ಕೇಂದ್ರವಾದ್ ಆಯಾ ನಕ್ಷತ್ರದ ದೂರ ತ್ರಿಜ್ಯವಾದ್ ಉಪ್ಪುನ ವೃತ್ತ. ಉತ್ತರೊಡು ಉಪ್ಪುನಂಚನೇ ದಕ್ಷಿಣೊಡು ಉಪ್ಪುನ (ಭೂಮಿದ ಉತ್ತರಾರ್ಧವಲಯಡ್ ಉಪ್ಪುನ ನಂಕ್ ತೋಜಂದಿನ) ಒಂಜಿ ನಿಶ್ಚಲ ಬಿಂದು ಉಂಡು. ಅವು ದಕ್ಷಿಣ ಧ್ರುವ. ಆಕಾಶಗೋಳ ಈ ರಡ್ಡ್ ಧ್ರುವಬಿಂದುಲೆನ್ ಜೋಡಿಸುನ ವ್ಯಾಸದ (ಉಂದೆತ್ತ ಕೇಂದ್ರ ವೀಕ್ಷಕೆ) ಸುತ್ತು ದಿನಕೊಂಜಿ ಸರ್ತಿ ಸುತ್ತು ಬರ್ಪುನೆ. ಭೂಮಿ ಪಶ್ವಿಮೊರ್ದು ಪೂರ್ವಗ್ ದಿನಕ್ಕೊಂಜಿ ಸರ್ತಿ ಸುತ್ತು ಬತ್ತ್ ನಂಚ ನಮಕ್ಕ್ ಬಾಸ ಅಪುಂಡು.
ಮುಗಲ್‍ದ ಚಿತ್ರೊಲು
ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ
