ಕಮಲಾದೇವಿ ಚಟ್ಟೋಪಾಧ್ಯಾಯ
ಕಮಲಾ ದೇವಿ ಚಟ್ಟೋಪಾಧ್ಯಾಯೆರ್ [೧] ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಪೊರ್ಂಬಾಟಗಾರ್ತಿ, ನಟಿ, ಸಮಾಜ ಸೇವಕಿ.
ಕಮಲಾದೇವಿ ಚಟ್ಟೋಪಾಧ್ಯಾಯ | |
|---|---|
 | |
| ಪುಟ್ಟು | ಕಮಲಾದೇವಿ ೩ ಏಪ್ರಿಲ್ ೧೯೦೩ ಮಂಗಳೂರು, ಕರ್ನಾಟಕ, ಭಾರತ |
| ಸಯಿತಿನಿ | 29 October 1988 (aged 85) |
| Alma mater | ಬೆಡ್ಫೋರ್ಡ್ ಕಾಲೇಜ್ (ಲಂಡನ್) |
| ಜೋಕುಲು | ರಾಮಕೃಷ್ಣ ಚಟ್ಟೋಪಾಧ್ಯಾಯ |
ಪುಟ್ಟು, ಬಲಕೆ ಬೊಕ್ಕ ಶಿಕ್ಷಣ
ಕಮಲಾದೇವಿ ೧೯೦೩ನೇ ವರ್ಸೊಡ್ ಎಪ್ರಿಲ್ ೩ನೇ ತಾರೀಕ್‍ದಾನಿ ಕುಡ್ಲಡ್ ಗೌಡ ಸಾರಸ್ವತ ಬ್ರಾನೆರ್ನ ಕೊಂಕನಿ ಪಾತೆರುನ ಕುಟುಮೊಡ್ ಪುಟ್ಯೆರ್. ಮೆರೆನ ಅಮ್ಮೆರ್ ಅನಂತಯ್ಯ ಧಾರೇಶ್ವರ್ ಕುಡ್ಲಡ್ ಜಿಲ್ಲಾ ಕಲೆಕ್ಟರ್ ಆದಿತ್ತೆರ್. ಅಪ್ಪೆ ಗಿರಿಜಾಬಾಯಿ. ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಿಕ್ಷಣ ಕುಡ್ಲಡ್ ನಡತ್ಂಡ್. ಕಾಲೇಜು- ಕ್ವೀನ್ ಮೇರೀಸ್ ಕಾಲೇಜು, ಮದ್ರಾಸು. ಇಂಬೆರೆಗ್ ಏಲ್ ವರ್ಸೊ ಆನಗ ಇಂಬೆರೆನ ಅಮ್ಮೆರ್ ತೀರ್ ಪೋಯೆರ್. ೧೯೧೯ನೇ ಇಸವಿಡ್ ಕಮಲಾದೇವಿನ ಪದ್ನಾಲನೇ ವರ್ಸೊಡ್ ಮೇರೆಗ್ ಮದ್ಮೆ ಆಂಡ್. ಮದ್ಮೆ ಆಯಿನ ರಡ್ಡನೆ ವರ್ಸೊಡೇ ಅರೆನ ಕಂಡನಿಲಾ ತೀರ್ಪೋಯೆರ್. ಕಂಡನಿ ಕಳೆವೊನ್‍ನ ಆರ್ ಮಿತ್ತ ವರ್ಗೊದ ಪೊಣ್ಣುಲೆ ಬದುಕ್‍ದ ಬಗೆಟ್ ರಡ್ಡ್ ಮೂಕಿ ಚಿತ್ರೊಲೆಡ್ ಅಬಿನಯಿಸಯೆರ್. ೧೯೨೦ಡ್ ಕಮಲಾದೇವಿಯವರೆಗ್ ರಡ್ಡನೆ ಮದಿಮೆ ಆಂಡ್ ಮದಿಮೆ ಆಂಡ್. ಸರೋಜಿನಿ ನಾಯಡು[೧] ಆರೆನ ಸೋದರೆ ಮಲ್ಲ ಕವಿ ನಾಟಕಕಾರೆರಾಯಿನ ಹರೀಂದ್ರನಾಥ ಚಟ್ಟೋಪಾಧ್ಯಾಯ [೨] ಇಂಬೆರೊಟ್ಟುಗೆ ಆಂಡ್. ಕೆಲದಿನೊಟು ಹರೀಂದ್ರನಾಥರೊಟ್ಟುಗು ಲಂಡನ್‍ಗ್ ಪೋಯಿನ 'ಕಮಲಾದೇವಿ' ಅಲ್ಪ 'ಬೆಡ್ಫೋರ್ಡ್ ಕಾಲೇಜು' ಸೇರೊಂದು 'ಸಮಾಜಶಾಸ್ತ್ರ'ದ ಅಧ್ಯಯನೊ ಮಲ್ತೆರ್. 'ಕಮಲಾದೇವಿ' 'A True Karmayogi' ಬೂಕು ಬರೆತೆರ್.
ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಗ್ ಪೊರ್ಂಬಾಟ
೧೯೨೩ಡ್ ಭಾರತಗ್ ಬತ್ತಿನ ದಂಪತಿಲು ಮಹಾತ್ಮ ಗಾಂಧಿಯೆರೆ 'ಅಸಹಕಾರ ಚಳುವಳಿ'ಡ್ ಭಾಗವಹಿಸಯೆರ್. ಕಮಲಾದೇವಿ ಡಾ.ಎನ್.ಎಸ್.ಹರ್ಡೀಕರೆರ್ ಸ್ಥಾಪನೆ ಮಲ್ದಿನ 'ಹಿಂದೂಸ್ಥಾನ ಸೇವಾದಳ'(ಎಚ್.ಎಸ್.ಡಿ.)ನ್ ಸೇರೊಂಡೆರ್. ಈ ಸೇವಾದಳೊಟು ತರಬೇತಿ ಮಸ್ತ್ ಕಠಿಣ ಇತ್ತ್ಂಡ್. ಕಮಲಾದೇವಿಯೆರ್ನ ಸೇವೆ ಕಜವು ಅಡ್ಪುನೆರ್ದ್ ಸುರುವಾಪುಂಡು. ಈ ಸಮಯೊಡ್ ಸೇವಾದಳೊತ ಸ್ವಯಂ ಸೇವಕಿಯೆರೆಗ್ ಇತ್ತಿನ ಕಪ್ಪು ರಂಗ್ದ ಸಮವಸ್ತ್ರ ಸೀರೆನ್ ಬದಲ್ತ್ದ್ ಚಿತ್ತುಪುಲಿ ರಂಗ್ದ ಸೀರೆನ್ ಪ್ರಚಾರ ಮಲ್ತೆರ್. ಈ ದಳೊಕು 'ಆರೆಂಜ್ ಬ್ರಿಗೇಡ್' ಪನ್ಪಿನ ಪುದರ್ ಬತ್ತ್ಂಡ್. ವಿದೇಶದ ಬರ್ಲಿನ್ ನಗರೊಡ್ ನಡತಿನ 'ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪೊಂಜೊವುಲೆನ ಸಂಪರ್ಕ ಸಮಾವೇಶೊಡ್ ಪ್ರತಿನಿಧಿಯಾದ್ ಪಾಲ್ ಪಡೆಯಿನ ಕಮಲಾದೇವಿ ಬೊಕ್ಕ ಸರೋನಜಿನಿ ನಾಯ್ಡು ಸಂಘಟಕೆರ್ ಪತ್ತೆರೆ ಕೊರ್ನ 'ಯೂನಿಯನ್ ಜಾಕ್' ದ ಪಗತೆಗ್ ತನ್ಕುಲು ಕೊನೊತಿನ ನಮ್ಮ ಮೂಜಿ ರಂಗ್ದ ಬಾವುಟೊದ ಬಣ್ಣೊದ ಸೀರೆನ್ ಪರ್ತ್ದ್ ಬಾವುಟ ಮಲ್ತ್ದ್ ತ್ರಿವರ್ಣ ಧ್ವಜ ಮಲ್ತ್ ರಾಪಾಯೆರ್. ೧೯೨೯ನೇ ಇಸವಿಡ್ ನಡತಿನ 'ಯೂತ್ ಲೀಗ್' ದ ಸಮಾವೇಶೊಡ್ ಕಮಲಾದೇವಿ ಅಧ್ಯಕ್ಷೆ ಆದ್ ಆಯ್ಕೆ ಆಯೆರ್. ೧೯೩೦ ಜನವರಿ ೨೬ನೇ ತಾರೀಕ್ ನ್ 'ಪೂರ್ಣ ಸ್ವರಾಜ್ಯ ದಿನ' ಪಂಡ್ದ್ ಘೋಷಣೆ ಮಲ್ಪುನ ದಿನೊ ತ್ರಿವರ್ಣ ಧ್ವಜೊನ್ ಏರ್ಸಾವುನ ಪೊರ್ತುಡು ಆಯಿನ ಗಲಾಟೆಡ್ ಧ್ವಜ ಸ್ಥಂಬೊನ್ ಅರಾದ್ ಪತ್ತ್ದ್ ಧ್ವಜೊನ್ ರಕ್ಷಣೆ ಮಲ್ತೆರ್. ೧೯೩೦ಡ್ ನಡತಿನ ಉಪ್ಪುದ ಸತ್ಯಾಗ್ರಹೊಟು ಪಾಲ್ ಪಡೆಯೆರೆ ಪೊಂಜೊವುಲೆಗ್ಲಾ ಅವುಕಾಸೊ ಕೊರೊಡು ಪಂಡ್ದ್ ಗಾಂದಿಯೆರೆನ್ ಒತ್ತಾಯ ಮಲ್ತ್ದ್ ಒಪ್ಯಾದ್ ಸೊತ ತಾನ್ಲ ಉಪ್ಪುದ ಸತ್ಯಾಗ್ರಹೊಟು ಪಾಲ್ ಪಡೆಯೆರ್. ಇಂಚ ತಯಾರ್ ಮಲ್ತಿನ ಉಪ್ಪುನ್ ಎಲ್ಯ ಪೊಟ್ಟಣೊಲೆಡ್ ಜಿಂಜಾದ್ ಮಾರ್ದ್ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಫ಼ಂಡ್ಗ್ ಕಾಸ್ ಒಟ್ಟು ಮಲ್ತ್ ಕೊರ್ಯೆರ್. ಮುಂಬೈಡ್ ಉಪ್ಪು ತಯಾರ್ ಮಲ್ಪುನಗ ಬಂಧನ ಆದ್ ಸುಮಾರ್ ಆಜಿ ತಿಂಗೊಲ್ದ ಮುಟ್ಟ ಜೈಲ್ ವಾಸ ಮಲ್ತೆರ್. ೧೯೩೦-೩೧ ಉಪ್ಪು ತಯಾರ್ನ ಮಲ್ಪುನಗ. ೧೯೩೨-೩೩ ಬೊಕ್ಕ ೧೯೩೩-೩೪ ಅಸಹಕಾರ ಚಳವಳಿ, ೧೯೪೨-೪೪ ಕ್ವಿಟ್ ಇಂಡಿಯಾ ಚಳವಳಿ- ಇಂಚ ಒಟ್ಟು ನಾಲ್ ಸರ್ತಿ ಕಮಲಾದೇವಿ ಜೈಲು ಸೇರುವೆರ್. ಈ ಸಮಯೊಡು ಅರೆಗ್ ಪೊಂಜೊವುಲೆನ ಕಷ್ಟದ ಬಗ್ಗೆ ಪೊಲಬು ತಿಕ್ಕುಂಡು. ಅಂಚಾದ್ ಆರ್ ಪೊಂಜೊವುಲೆನ ಎಡ್ಡೆಪುಗ್ ಬೇಲೆ ಬೆನೆರೆ ಸುರು ಮಲ್ತೆರ್.
ಸಮಾಜ ಸೇವೆ
ಕಮಲಾದೇವಿಗ್ ಸಮಾಜ ಸೇವೆದ ಪೊಲಬು ಅರೆನ ಜೋಕುಲಾಟಿಕೆಡೇ ಅರೆನ ಇಲ್ಲಡೇ ಆದಿತ್ತ್ಂಡ್. ೧೯೧೦ನೇ ಇಸವಿಡ್ ಅರೆನ ಅಮ್ಮ ಗಿರಿಜಾಬಾಯಿ ತನ್ನ ಇಲ್ಲಡ್ 'ಮಹಿಳಾ ಸಮಾಜ' ಸ್ಥಾಪನೆ ಮಲ್ತಿತ್ತೆರ್. ಈ ಸಮಾಜ್ದ ಮೂಲಕ ಪೊಂಜೊವುಲೆನ ಕೂಡುಕಟ್ಟ್, ಪೇಪರ್, ಪುಸ್ತಕೊಲೆನ್ ಓದಾವುನ ಬೇಲೆ ನಡತೊಂದಿತ್ತ್ಂಡ್. ನಮ್ಮ ದೇಶೊಡ್ ಪೊಣ್ಣು ಜೋಕುಲೆಗ್ ಬಾಲ್ಯ ವಿವಾಹ, ಕಂಡನಿ ಸೈತಿನ ಪೊಣ್ಣು ಜೋಕುಲೆನ ಕೀಳು ಸ್ಥಿತಿ ತೂದ್ ಐರ್ಲ್ಯಾಂಡ್ ದೇಶೊದ ಗ್ರೆಟ್ಟಾ, ಥಿಯೊಸೋಫಿಕಲ್ ಸೊಸೈಟಿದ ಆನಿಬೆಸೆಂಟ್ ಸೇರ್ದ್ ರಾಷ್ಟ್ರಮಟ್ಟೊಡ್ ಇಂಚಿನ ಸಮಾಜೊಲೆನ್ ಉಂಡು ಮಲ್ತ್ದ್ ಪೊಣ್ಣು ಜೋಕ್ಲೆಗ್ ತಿಳುವಳಿಕೆ ಕೊರ್ಪಿನ ಬೇಲೆ ಮಲ್ತೊಂದಿತ್ತೆರ್. ಇಂದೆನ್ ತೂದ್ ಗಿರಿಜಾ ಬಾಯಿ ಬೊಕ್ಕ ಕಮಲಾದೇವಿ ಪೂನಾಡ್ ಇಲ್ಲ್ ಮಲ್ತೆರ್. ೧೯೨೭ನೇ ಇಸವಿಡ್ ಪೂನಾಡ್ ನಡತಿನ ಮಹಿಳಾ ಸಮ್ಮೇಳನೊಡ್ ಕಮಲಾದೇವಿ ಸ್ವಯಂ ಸೇವಕಿಯಾದ್ ಬೇಲೆ ಬೆಂದೆರ್. ೧೯೧೭ನೇ ಇಸವಿಡ್ ಅಖಿಲ ಭಾರತ ಮಹಿಳಾ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ದ ಪ್ರಧಾನ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯಾದ್ ಎಡ್ಡೆ ಬೇಲೆ ಬೆಂದೆರ್. ಜೈಲ್ಡ್ ಪೊಂಜೊವುಲೆನ ಕಷ್ಟದ ಬಗೆಟ್ ತೆರಿಯೊಂಡೆರ್.
ರಾಜಕಾರಣ
೧೯೨೬ಡ್ 'ಮಾರ್ಗಾರೆಟ್ ಕಜಿನ್' ಇಂಬೆರೆ ಸಲಹೆದ ಮೇರೆಗ್ 'ಮದ್ರಾಸ ಪ್ರಾಂತೀಯ ಶಾಸನ ಸಭೆದ ಚುನಾವಣೆ'ಗ್ ಸ್ಪರ್ಧಿಸದ್ 'ಕಮಲಾದೇವಿ' ಕೇವಲ ೨೦೦ ಓಟುದ ಅಂತರೊಡು ಸೋತೆರ್. ೧೯೩೦ಡ್ ಉಪ್ಪಿನ ಸತ್ಯಾಗ್ರಹ ನಡಪುನಗ ಉಪ್ಪುನು 'ಮುಂಬಯಿ ಸ್ಟಾಕ್ ಎಕ್ಸ್ಚೇಂಜಿ'ಗ್ ಮಾರಾಟೊ ಮಾಲ್ಪೆರೆ ಪೋದ್ ಜೈಲ್‍ಗ್ ಪೋಯೆರ್. ೧೯೩೬ಡ್ 'ಕಮಲಾದೇವಿ' 'ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಸಮಾಜವಾದಿ ಪಕ್ಷೊದ ಅಧ್ಯಕ್ಷ'ರಾದ್, 'ಜಯಪ್ರಕಾಶ ನಾರಾಯಣ್' [೩], 'ರಾಮ ಮನೋಹರ ಲೋಹಿಯಾ' [೪] ಅಂಚನೆ 'ಮೀನೂ ಮಸಾನಿ'ಆರೆನ ಜೊತೆಟ್ ಬೆಂದೆರ್. ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಪಕ್ಷದ ಒಂಜಿ ಎಗ್ಗೆಯಾದಿತ್ತಿನ 'ಇಂಡಿಯನ್ ಸೋಷಲಿಸ್ಟ್ ಕಾನ್ಫ಼ರೆನ್ಸ್'ದ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯಾದ್ ಬೇಲೆ ಬೆಂತೆರ್. ಮುಂಬೈಡ್ 'ಯೂತ್ ಲೀಗ್' ಪನ್ಪಿನ ಜವನೆರೆ ಸಂಘಟನೆದ ಸದಸ್ಯೆರಾದ್ ಬೆಂದೆರ್. ಈ ಸಂಘಟನೆದ ಮುಖ್ಯ ಉದ್ದೇಶವಾಯಿನ ಸ್ವರಾಜ್ಯ ನಂಕ್ ಬೋಡು ಪನ್ಪಿನ ಅಭಿಪ್ರಾಯೊಗ್ ಬೆಂಬಲ ಕೊರ್ಯೆರ್. ೧೯೨೯ನೇ ಇಸವಿಡ್ ನಡತಿನ ಡಿಸೆಂಬರ್ ತಿಂಗೊಲುಡ್ ಅಹಮಾಬಾದ್ ಡ್ ನಡತಿನ ಯೂತ್ ಲೀಗ್ ದ ಸಮಾವೇಶದ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಯೆರ್. ಅಪಗ ಅರೆನ ಪ್ರಾಯ ೨೬ ವರ್ಸೊ. ಆನಿದ ಅಧ್ಯಕ್ಷೀಯ ಭಾಷಣೊಡು ಆರ್ ರಾಜಕೀಯ ಸುಧಾರಣೆ ಮಾತ್ರ ಅತ್ತಂದೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಬೊಕ್ಕ ಆರ್ಥಿಕ ಸುಧಾರಣೆದ ಬಗೆಟ್ಲ ಪಾತೆರ್ದ್ ಮಾತೆರ್ನ ಪುಗಾರ್ತೆ ಪಡೆಯೆರ್.
ನಿರಾಶ್ರಿತೆರೆಗ್ ಪಿರ ವಸತಿದ ಏರ್ಪಾಟ್
ರಡ್ಡನೆದ ಜಾಗತಿಕ ಯುದ್ಧ ಸುರು ಆನಗ ಕಮಲಾದೇವಿ ಜಗತ್ತ್‌ನೆ ಸುತ್ತು ಪಾಡೊಂದು ಭಾರತದ ಸೊಸಂತ್ರೊಗಾದ್ ಜಾಗತಿಕ ಸದಭಿಪ್ರಾಯ ಮೂಡಾಯೆರೆ ಪ್ರಯತ್ನ ಮಲ್ತೆರ್. ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯೊದೊಟ್ಟುಗು ದೇಶವಿಭಜನೆಯಾದ್ ಲಕ್ಷಾಂತರೊ ನಿರಾಶ್ರಿತೆರ್ ಭಾರತೊಗು ಬನ್ನಗ 'ಕಮಲಾದೇವಿ,' 'ಭಾರತೀಯ ಸಹಕಾರಿ ಒಕ್ಕೂಟ'ನ್ ಸ್ಥಾಪಿಸಯೆರ್. 'ನಿರಾಶ್ರಿತೆರೆ ಪುನರ್ವಸತಿ'ಗ್ ಪ್ರಯತ್ನಿಸಯೆರ್. ಇಂದೆತ ಅಂಗವಾದ್ ದಿಲ್ಲಿದ ಹೊರವಲಯೊಡು 'ಕಮಲಾದೇವಿ' ಬೊಕ್ಕ 'ಸುಶೀಲಾ ನಯ್ಯರ' ಒಟ್ಟುಗು ಬೆಂದ್‌ದ್ 'ಫರೀದಾಬಾದ' ಪನ್ಪುನ ಗ್ರಾಮೊನು ಸ್ತಾಪನೆ ಮಲ್ತೆರ್. ವಾಯವ್ಯ ಗಡಿಭಾಗೊಡ್ದು ಬತ್ತಿನ ೩೦,೦೦೦ 'ಪಠಾಣೆರ್' ಮುಲ್ಪ ವಸತಿಯಾಯೆರ್.
ಕಲೆ ಬುಕ್ಕೊ ಕರಕೌಶಲ್ಯಲೆಗ್ ಆದ್ಯತೆ
ಸೊಸಂತ್ರೊದ ಬುಕ್ಕೊ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ 'ಜವಾಹರಲಾಲ ನೆಹರೂ'ರೆನ ಯಾಂತ್ರೀಕರಣೊದ ಒಲವುಡ್ದಾದ್ ಕರಕುಶಲ ಕೈಗಾರಿಕೆಲೆಗ್ ತೊಂದರೆ ಬರ್ಪುನೆನ್ ತೂದು ಕಮಲಾದೇವಿಯೆರ್ ಮಸ್ತ್ 'ಕರಕುಶಲ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯ'ಲೊನ್ ಸ್ತಾಪಿಸಯೆರ್. ಇಂದೆಟ್ದಿಲ್ಲಿದ 'Theatre Crafts Museum' ಪುಗರ್ತೆದವು. ಉಂದತ್ತಂದೆ 'National School of Drama,' [೫] ನ್ ಸ್ತಾಪನೆ ಮಲ್ತೆರ್. ಸಂಗೀತ ನಾಟಕ ಅಕಾಡೆಮಿ [೬] ದ ಗುರ್ಕಾರ್ಮೆನ್ ವಹಿಸಯೆರ್. ಇಂಚನೆ All-India Handicrafts Board ನ್ ಸ್ತಾಪನೆ ಮಲ್ತೆರ್. ಇಂದೆಡ್ದಾರ ಇನಿ ಮಸ್ತ್ 'ಕರಕುಶಲ ಕರ್ಮಿಲೆಗ್ ಸಮ್ಮಾನೊ' ಕೊರಿಯೆರೆ ಆಪುಂಡು.
ಕಮಲಾದೇವಿಗ್ ಸಂದಿನ ಸಮ್ಮಾನೊಲು
ಸಾವು
ಇಂಬೆರ್ ೧೯೮೮ಡ್ ತೀರಿಯೆರ್.
ಪಿದಯಿದ ಕೊಂಡಿ
ಉಲ್ಲೇಕೊಲು
ಕಮಲಾದೇವಿ ಚಟ್ಟೋಪಾಧ್ಯಾಯ- ಕೊಂಕಣಿ ಮೂಲ -ಡಾ.ಜ್ಯೋತ್ಸ್ನಾ ಕೃಷ್ಣಾನಂದ ಕಾಮತ್ ಅನುವಾದ:- ಡಾ. ಗೀತಾ ಶೆಣೈ