ಬಂಟೆರ್

ಕರಾವಳಿಡ್ ವಿಸೇಸ ಪರಂಪರೆ ಉಪ್ಪುನ ಸಮುದಾಯದಕಲ್ ಪಂಡ ಬಂಟೆರ್. ದುಂಬುದ ಕಾಲಡ್ ತುಳುನಾಡ್ಡ್ ನೆಲೆಯಾದ್; ಆಡಳಿತೊಡ್, ಧಾರ್ಮಿಕ ಕ್ಷೇತ್ರೊಡು, ಸಾಂಸ್ಕೃತಿವಾದ್ ತನ್ನ ಶಕ್ತಿನ್ ಜಾಸ್ತಿ ಮಾಲ್ತೊಂದು ತುಳುನಾಡ್ದ ಒಟ್ಟು ಪ್ರಗತಿಗ್ ಅಮೂಲ್ಯ ಕೊಡುಗೆನ್ ಕೊರ್ತಿನಕ್ಲ್ ಪಂಡ ಬಂಟೆರ್. ಬೆನ್ನಿ ಬೆನ್ಪುನೆಟ್ಟ್ ಮಸ್ತ್ ಬಂಟೆರೆನಕುಲೆನ ಕೊಡುಗೆ ಉಂಡು. ನೂದು, ಇರ್ನೂದು ಮುಡಿ ಅರಿ ಬುಲೆಪುನ/ಮನ್ಪುನ ಕಂಡೊಲು ಬಂಟೆರನ ಕೈಟ್ ಇತ್ತ್ಂಡ್. ಗ್ರಾಮೀಣ ಭಾಗೊಡ್ ಇಂಚಿಪ ಮುಟ್ಟಲಾ ಬಂಟೆರೆನ ಕೈಟ್ ಇತ್ತ್ಂಡ್. ದೈವಸ್ಥಾನ, ದೇವಸ್ಧಾನೆಲೆನ್ ಕಟ್ಟಾದ್, ಕರಾವಳಿದ ಪೂರಾ ಜನಾಂಗದ ನಾಯೆಕೆರಾದ್, ಪೂರೆರ್ನಲ ಕಷ್ಟ-ಸುಖಕ್ ಸ್ಪಂದಿಸವೊಂದು ಬತ್ತಿನಕ್‍ಲ್ ಪಂಡ ಮಾತೃ ಮೂಲೀಯ(ಅಪ್ಪೆಡ್ಡ್ ಮಗಲೆಗ್) ಕ್ರಮೊತ್ತ ಬಂಟೆರ್.

ಬಂಟೆರ್

ಪತ್ತ್ ಕುಟುಮೊ ಅಜಿಪ್ಪತ್ತನಾಲ್ ಬರಿ,ಸೊನ್ಪತ್ತಮೂಜಿ ಕುಲನಾಮೊಲು
ಜನಬಲ ಇಪ್ಪಿ ಜಾಗ್
ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ, ಉಡುಪಿ, ಕಾಸರಗೋಡು
ಬಾಷೆ
ತುಳು
ಧರ್ಮೊ
ಹಿಂದೂ

ಗುತ್ತುದ ಇಲ್ಲ್

ಬಂಟೆರೆನ ತಿನಸ್‌ದ ಕ್ರಮೊ

ಬಂಟೆರ್ ಚಾರಿತ್ರಿಕವಾದ್ ಜ್ಯೆನ ಜಾತಿಗ್ ಮಸ್ತ್ ಕೈತಲ್ ಉಲ್ಲೆರ್. ಬಂಟೆರ್ನಲಾ ಬೊಕ್ಕ ಜೈನೆರೆಡ ಉಪ್ಪುನ ಕುಲನಾಮ ಒಂಜೆ ಆದ್ ಉಂಡು. ಬಂಟೆರ್ ಹಿರಿಯಕುಲೆಗ್(ಕುಲೆಕ್ಕ್/ಗುರುಕಾರ್ನವೆರೆಗ್)ಬಳಸ್‍ನಗ ಜೈನೆರೆಗ್ ಬಲಸುನ ಕ್ರಮ ಉಂಡು, ಆರಾಧನೆದ ಕ್ರಮ, ಕುಟುಂಬದ ಕ್ರಮೊಲು ಮಸ್ತ್ ಪೂರಕ ಆದ್ ಉಂಡು. ಬೊಕ್ಕ ಬಂಟೆರ್ ಜೈನೆರ್ನ ತರಕಾರಿ ಕ್ರಮ ಕೈ ಬುಡ್ದ್ ಮಾಸ ತಿನ್ಪುನ ಕ್ರಮ ಸುರು ಮನ್ತೆರ್. ಬಂಟೆರ್ ಕರಾವಳಿಡ್ ಉಪ್ಪುನೆಟ್ ಅಲ್ಪ ತಿಕ್ಕುನ ಮೀನ್ಲೆನ್ಲಾ ತಿನಿಯರೆ ಸುರು ಮನ್ತೆರ್. ಇಡ್ಲಿ,ದೋಸೆ, ಪುಂಡಿ, ಗೆಂಡದ ಅಡ್ಯೆ, ಪಜೆ ಮಡಿಪೆಲ್‍, ಮಡಿತ್ ದೀಪುನ, ಪೆಲಕಾಯಿದ ಅಡ್ಯೆ ಇಂಚ ಮಾತ ತಿನಸ್ ತಿನ್ಪುನಕ್‍ಲ್ ಬಂಟೆರ್.

• 
  Fish Curry Rice Thali (28684184844)
• 
  Idiyappam with Egg masala curry

ಬಂಟೆರ್ನ ಕುಲನಾಮೊಲು

1. ಅಡಪ
2. ಆಡಸು
3. ಅಡ್ಯಂತಾಯ
4. ಅಜಿಲ
5. ಅಜಿರಿ
6. ಆಳ್ವ
7. ಅರಸ
8. ಅರಿಗ
9. ಅಥಾರಾ
10. ಅತಿಕಾರಿ
11. ಅತ್ರೆ
12. ಬಾರಿ
13. ಬೈತಾನ್
14. ಬಲ್ಲಾಳ್
15. ಭಂಡಾರಿ
16. ಬೋಜ
17. ಬಿನ್ನಗೆ
18. ಬ್ರಾಣೆ
19. ಬುಡಾಲೆ
20. ಬುನ್ನಾಲೆ
21. ಬಂಟೆ
22. ಚೌಟ
23. ದೊರೆ
24. ಗಾಂಭೀರೆ
25. ಹೆಗ್ಡೆ
26. ಹೊರುವ
27. ಕಾಜವ
28. ಕಾವ
29. ಕಡಂಬ
30. ಕಕ್ವ
31. ಕಂಬ್ಳಿ
32. ಕಾಂತಿವ
33. ಕರಿಯಲ್
34. ಕೈಯ
35. ಕಿಲ್ಲೆ
36. ಕೊಂಡೆ
37. ಕೊಟ್ಟಾರಿ
38. ಕುದ್ರೆ
39. ಕುಂದಡೆ
40. ಕುಂದ ಹೆಗ್ಡೆ
41. ಮಾಡ
42. ಮಾನ
43. ಮಾನಯಿ
44. ಮಾರ್ದಿ
45. ಮಾರ್ಲ
46. ಮದ್ದಲ
47. ಮಲ್ಲಲ
48. ಮಲ್ಲಿ
49. ಮಾರ್ತೆ
50. ಮೇಲಂಟ
51. ಮೇನವ
52. ಮೆಂಡ
53. ಮುದ್ಯಾ
54. ಮುಕ್ಕಾಲ
55. ಮುಂಡ
56. ಮುರಾಯ
57. ನಾಡವ
58. ನಾನಯ
59. ನಾಯ್ಕ
60. ನಾಯರ್
61. ನೊಂಡ
62. ಪಾಲ
63. ಪಾಂಡಿ
64. ಪಡ್ಯರ್
65. ಪಕ್ಕಲ
66. ಪಲಾಯಿ
67. ಪಟ್ಲಶೆಟ್ಟಿ
68. ಪಯ್ಯಡೆ
69. ಪೆಗಡೆ
70. ಪೆರ್ಗಡೆ
71. ಪೂಂಜ
72. ಪೂವಣಿ
73. ರಾಜ
74. ರೈ
75. ಸಾಮಣಿ
76. ಸಾಮಂತ
77. ಸಾಂತ
78. ಸಂಕಯ
79. ಸೇಮಿತ
80. ಸೇರ್ವೆಗಾರ
81. ಶೇಬ
82. ಶೇಖ
83. ಸೇನವ
84. ಶೆಟ್ಟಿವಾಲಿ
85. ಶೆಟ್ಟಿ
86. ಸೋದ
87. ಸೊರಪ
88. ಸುಲಾಯ
89. ತೊಲಾರ
90. ವಾಲ
91. ವರ್ಮ

ಸುಮಾರ್ ಸೊನ್ಪತ್ತ ಮೂಜಿ ಕುಲನಾಮೊಲು ಉಂಡು.

ಪೊಲಬು

ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಡ್ ಬೇತೆ ಬೇತೆ ಜಾತಿದ ಜನಕುಲು ಅಕುಲುನವೇ ಆಯಿನ ವಿಶಿಷ್ಟ ಜೀವನ ಶೈಲಿಡ್ ಬದುಕೊಂದು ಉಲ್ಲೆರ್. ಅಕುಲು ಅಕುಲೆನ ಸಂಪ್ರದಾಯ ಬೊಕ್ಕ ಈ ಜಿಲ್ಲೆದ ಸಂಸ್ಕೃತಿಗನುಸಾರವಾದ್ ನಡತೊಂದು ಉಲ್ಲೆರ್. ನಮ್ಮ ಜಿಲ್ಲೆಡ್ ಬ್ರಾಣೆ, ಗೌಡೆ, ಪೂಜಾರಿ, ಕುಲಾಲ್, ಅಜಲಾಯ ಇಂಚಿತ್ತಿ ಮಸ್ತ್ ಜಾತಿಲು ಇತ್ತ್‌ದ್ ಮೊಕುಲೆಡ ಬಂಟ ಜಾತಿಲಾ ಒಂಜಿ. ಬಂಟೆರ್ ಅಕುಲೆನ ಜಾತಿದ ಸಂಪ್ರದಾಯೊಲೆನ್ ಪಾಲಿಸೊಂದು ಬರ್ಪುನೆತ ಒಟ್ಟುಗು ಸಮಾಜೊಡು ಒಂಜಿ ವಿಶಿಷ್ಟವಾಯಿನ ಸ್ಥಾನಮಾನೊನು ಗಳಿಸವೊಂದೆರ್. ಬಂಟೆರ್ ಒರಿನ ಜಾತಿದೊಟ್ಟುಗು ಅನ್ಯೋನ್ಯತೆನ್ ಪಡೆದಿತ್ತ್‌ದ್ ಸ್ಥಳೀಯ ಭೂಗಣೆ ಗುತ್ತು, ಬೀಡುಲೆನ ಮಟ್ಟದ ಅಧಿಕಾರಿಲು ಆದ್ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿ ಪಡೆತೆರ್. ಇನಿಕ್ಕ್‌ಲಾ ಕುಡ್ಲ ಉಡುಪಿ, ಕುಂದಾಪುರ ಪ್ರದೇಶೊಲೆನ ಕೆಲವು ಭಾಗೊಲೆಡ್ ಬಂಟೆರೆನ ಬೂಡು ಗುತ್ತುಲೆನ ಇಲ್ಲ್‌ಲು ಉಂಡು.

ಬಂಟೆರೆ ಇತಿಹಾಸೊ

ಬಂಟೆರೆ ಇತಿಹಾಸೊನು ಆಲೂಪರಾಜೆರೆನ ಆಡಳಿತದ ಕಾಲೊರ್ದು ಗುರುತಿಸವೆರ್‌. ಅಯಿರ್ದ್ ಬೊಕ್ಕ ಮೊಕುಲು ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಆಡಳಿತಾಧಿಕಾರೊಡು ಭಾಗವಹಿಸಯೆರ್ ಅತ್ತಂದೆ, ಭಟೆರ್(ಸೈನಿಕೆ) ಆದ್ ಇತ್ತೆರ್ ಪಂದ್ ಮಸ್ತ್ ದಾಖಲೆಲು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸವುಂಡು. ಈ ಭಟೆರೇ, ಬಂಟೆರಾದ್ ಮಾನ್ಯತೆ ಪಡೆಯೆರ್ ಪಂದ್ ಸರ್ವ ಸಮ್ಮತೊರ್ದು ಅಭಿಪ್ರಾಯೊಗು ಬೈದೆರ್. ಈ ಬಂಟ ಸಮಾಜೊನು ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ, ಉಡುಪಿ, ಕಾಸರಗೋಡು ಜಿಲ್ಲೆಲೆನ ಪ್ರಭಾವಶಾಲೀ ಜನಾಂಗ ಪಂದ್ ಗುರುತಿಸದೆರ್. ಮೊಕುಲು ಸ್ವಾಭಿಮಾನಿಲು, ಧೈರ್ಯಶಾಲಿಲು, ಇತರೆ ಪಂಗಡೊಲೆರ್ದ್‌ ಗೌರವಿಸಲ್ಪಡುಪುನಕುಲು. ಮೊಕುಲು ಬ್ರಟಿಷೆರೆ ಕಾಲೊರ್ದುಲಾ ತುಳುನಾಡ್‌ಡ್ ಸಾಮಂತ ಅರಸುಲು ಆದ್‌ ಇತ್ತೆರ್‌ ಪಂಡ್ದ್‍ ನಂಬುದೆರ್ . ಮೊಕುಲು ಮಾತೃವಂಶೀಯ ಕಟ್ಟಳೆಲುಲೆನ್ ಅನುಸರಿಸವೊಂದು ಬತ್ತ್‌ನೆರ್ದಾದ್ ಸ್ತ್ರೀಯೆರೆನ ಅಧಿಕಾರೊನು ಮನ್ನಿಸಿಸಾವೊಂದು, ಅಯಿತ್ತ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗ್ ಹೊಂದೊಂದು ಉಲ್ಲೆರ್. ಆಂಡ ಮುಲ್ಪಲಾ ಪುರುಷೆರೆ ಹಮ್ಮು, ಬಿಗುಮಾನೊಲು ಬೊಕ್ಕ ಸ್ತ್ರೀಯೆರೆ ಹಕ್ಕು ಸ್ಥಾಪನೆ ಉಂದೆತ್ತ ಒಟ್ಟುಗು ನಡತಿ ದೀರ್ಘ ಸಂಘರ್ಷನೇ ತುಳುನಾಡ್‌ದ ಚರಿತ್ರೆಯಾದ್ ಇನಿ ಮುಟ್ಟ ಪರತೊಂದು ಬೈದ್‍ಂಡ್. ಅಳಿಯ ಕಟ್ಟ್ ಸಂತಾನ ಬಂಟೆರೆಡ ಮಾತ್ರ ಅತ್ತಂದೆ ಒರಿನ ಕೆಲವು ಜಾತಿ, ಪಂಗಡೊಲೆಡ್‌ಲಾ ಉಂಡು. ಪನ್ಪುನೆನ್ ಗಮನಿಸವೊಡು. ಉಂದು ಭೂತಾಳಪಾಂಡ್ಯರ್ದ್ ಬತ್ತ್‌ನವು ಆದ್ ಉಂಡು. ಆಂಡ ಅಳಿಯ ಕಟ್ಟ್ ಪದ್ದತಿ ಬಂಟ ಸಮಾಜೊಡು ಪರಂಪರಾಗತವಾದ್ ನಡತೊಂದು ಬತ್ತ್‌ನವು.

ಬಂಟೆರೆ ಸಂಪ್ರದಾಯ ಬೊಕ್ಕ ಆಚರಣೆ (ಬಂಟೆರೆ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಜೀವನ)

ಪಾಡ್ದನ, ಸಂಧಿಲು, ಜನಪದ ಆಚರಣೆಲು, ನಂಬಿಕೆಲೆನ ಪಿನ್ನೆಲೆಟ್ಟ್ ಬಂಟೆರೆ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಬದುಕ್‌ದ ಉಳಮರ್ಗಿಲ್ ಗೋಚರಿಪುಂಡು. ಉಂದೆಟ್ಟ್ ಒರಿ ಪೂಂಜೆ ಬಲ್ಲಾಳೆ, ಪೆರ್ಗಡೆ, ಒರಿ ಆಳ್ವೆ ಮೊಕುಲೆನ ಪೂರ ನಡವಳಿಕೆಲು ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾದ್ ಜೋಡಿದ್‌ ಉಂಡು. ಬಂಟೆರ್ ಮೂಲತಃ ಭೂತಾರಾಧನೆದ ಒಟ್ಟುಗು ಮೃತಾತ್ಮದ “ಆರಾಧಕೆರ್‌ಲಾ” ಅಂದ್‍. ಉಂದುದು ತುಳುನಾಡ್‌ದ ಕೆಲವು ವರ್ಗೊಲೆಡ್‌ ಆಚರಣೆಡ್ ಉಂಡು. ಮೊಕುಲು ಭೂತಾರಾಧನೆರ್ದ್‌ಲಾ ದುಂಬು ನಾಗಾರಾಧಕೆರಾದ್ ಇತ್ತ್‌ದ್ ಉಪ್ಪೆರೆಲಾ ಯಾವು ಪಂದ್ ಪನ್ಪೆರ್. ತುಳುನಾಡ್‌ಡ್ ನಾಗಾರಾಧನೆ ವ್ಯಾಪಕವಾದ್ ಹಬ್ಬ್‌ದ್ ಉಪ್ಪುನೆರ್ದಾವರ ಉಂದೆನ್‌ ನಾಗರ ಖಂಡ ಪಂದ್‍ ಪಂಡೊಂದು ಉಲ್ಲೆರ್‌. ಒಂತೆ ಭೂಮಿ ಇತ್ತ್ಂಡ, ಈ ಭೂಮಿಡ್ ಒಂಜಿ ನಾಗಬನ ಇತ್ತ್‌ದೇ ಉಪ್ಪುಂಡು. ಅತ್ತಂದೆ ಕುಟುಂಬದ ಮೂಲಸ್ಥಾನೊನು ನಾಗಾರಾಧನೆದ ಮೂಲಕನೇ ಗುರುತಿಸವೆರ್. ಇನಿಕ್‌ಲಾ ಸಹ ಪ್ರಮುಖ ಕುಟುಂಬೊಲು ತಮ್ಮ ತಮ್ಮ ನಾಗ ಮೂಲಸ್ಥಾನೊನು ಹೊಂದ್‌ದ್ ಉಂಡು. ನಾಗನ್ ಬೆಮ್ಮರ್ ಪಂದ್‌ ಕೆಲವು ಸರ್ತಿ ನಾಗ ಬೆಮ್ಮರ್ ಪಂದ್‌ಲಾ ಲೆಪ್ಪುವೆರ್. ಭೂತಾರಾಧನೆದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಜಾಗೆಲೆಡ್ ಬೆಮ್ಮರೆ ಗುಂಡ ಇತ್ತ್‌ದೇ ಉಪ್ಪುಂಡು. ಮುಲ್ಪ ಆರಾಧನೆಲಾ ನಡಪುಂಡು. ಹೆಚ್ಚಿನ ಬಂಟೆರೆನ ಇಲ್ಲಲ್ ಭೂತದ ಮಣೆನೋ, ಮುಂಡ್ಯ, ಮಂಚ, ಉಯ್ಯಾಲೆಲು ಉಪ್ಪುಂಡು. ಇಡೀ ಊರುದಕುಲು ಭಜಿಸುನ ರಾಜನ್ ದೈವೊಲು ಹಲವಾರ್ ಬಂಟೆರೆನ ಮನೆತನದ ಇಲ್ಲದ ಚಾವಡಿಲು ತೆಂಕ್ ದಿಕ್ಕ್‌ದ ಕೋಣೆದ ಉಲಯಿ ಉಪ್ಪುಂಡು. ಅಲ್ಪ ಮಂಚವೊಂಜೆತ ಮಿತ್ತ್ ಮುಗ ಮೂರ್ತಿ, ಖಡ್ತಲೆ, ಮಣಿ ಭಂಡಾರ- ಇಂಚಿತ್ತಿನೆನ್‌ ತೂವೊಲಿ. ಆ ಮನೆತನದಕುಲೇ ಬೊಲ್ಪುಗು ಬೊಕ್ಕ ಬಯ್ಯಗ್ ದೀಪ ದೀದ್‍ ಪೇರ್ ನೀರ್ ದೀದ್‍ ಪ್ರಾರ್ಥನೆ ಮಲ್ಪುವೆರ್. ನನ ಕೆಲವು ದೈವೊಲು ಊರುಗು ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟ್‌ನವು ಆಯಿನೆರ್ದ್ ಅಯಿನ್ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ದೈವಭಂಡಾರದ ಮನೆತನಲು ಹೊಂದ್‌ದ್ ಉಪ್ಪುಂಡು. ಉಂದೆಕ್ಕ್ ಊರುದಕುಲೆನ ಒಂಜೊಂಜಿ ರೀತಿದ ಸಹಾಯ ಸಹಕಾರದೊಟ್ಟುಗು ಜಾತ್ರೆ ಉತ್ಸವಾದಿಲು ನಡಪುಂಡು. ಈ ಜಿಲ್ಲೆದ 1995 ತ ಅಂಕಿ ಅಂಶೊಲೆನ ಪ್ರಕಾರ ಬಂಟಜನಾಂಗದ ಕಾರ್ಯ ಚಟುವಟಿಕೆಲೆನ್ ಮುಲ್ಪ ಕೊರ್ತ್ಂಡ್. ಬಂಟೆರೆನ ಜಾತಿಡ್ 4 ರೀತಿದ ಬಂಟರ್‌ ಉಲ್ಲೆರ್.

1. ಬಂಟೆರ್ ಅತ್ತ್ಂಡ ತುಳುನಾಡ್‌ದ ಸಾಮಾನ್ಯ ಬಂಟೆರ್
2. ನಾಡವೆರ್ ಯಾ ನಾಡ ಬಂಟೆರ್
3. ಪರಿವಾರ ಬಂಟೆರ್
4. ಜೈನ ಬಂಟೆರ್

ಮೊಕುಲೆಡ ಲಕ್ಕ್‌ದ್ ತೋಜುನಂಚಿನ ಬಾರಿ ಮಲ್ಲ ವ್ಯತ್ಯಾಸೊಲು ದಾಲ ತೋಜಿದ್‍ ಬರ್ಪುಜಿ. ಆಂಡ ಕೆಲವೊಂಜಿ ವ್ಯತ್ಯಾಸೊಲೆನ್‍ ಅಕುಲೆನ ಆಚರಣೆದ ಸಂದರ್ಭೊಡು ಗುರುತಿಸವೊಲಿ. ಬಂಟೆರೆಡ ಮಸ್ತ್‌ ಉಪಜಾತಿ (ಕುಲನಾಮ) ಲು ಉಂಡು ಒಟ್ಟು ೯೩ ಕುಲನಾಮೊಲು ಉಂಡು. ಅಯಿಟ್ಟ್‌ ಕೆಲವು ಪಂಡ: ಆಳ್ವ, ನ್ಯಾಕ್, ಪೂಂಜ, ಗಾಂಭೀರ, ಹೆಗ್ಡೆ, ಮಾರ್ಲ, ಮಾರಡಿ, ಕಿಲ್ಲೆ, ಭಂಡಾರಿ, ಚೌಟ, ಬಲ್ಲಾಳ್, ರೈ, ಅಡಪ, ಸೂಡ, ಶೆಟ್ಟಿ, ಅಡ್ಯಂತಾಯ, ಶೇಣವ. ಈ ಕುಲನಾಮೊಲು ಒರಿಯೊರಿಯಗ್ ಒಂಜೊಂಜಿ ರೀತಿ ಉಂಡು. ಆಂಡ ಉಂದೆಟ್ಟ್‌ ಒಂಜೇ ಜಾತಿಡ್‌ ಬರ್ಪುಂಡು. ಆಯಿರ್ದ್ ಈ ಉಪಜಾತಿಲೆನೊಟ್ಟುಗು ನಿಕಟ ಸಂಬಂಧ ಉಪ್ಪುಂಡು. ಬಂಟೆರೆ ಮುಖ್ಯ ವ್ಯಾವಹಾರಿಕ ಭಾಷೆ ತುಳು. ಅಳಿಯ ಕಟ್ಟು ಸಂಪ್ರದಾಯೊಗು ಪುದರ್ ಪೋಯಿನ ಬಂಟೆರ್ ಮಾತೃ ಕೇಂದ್ರಿತ ಕೌಟುಂಬಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆನ್ ಪಾಲಿಸೊಂದು ಇತ್ತೆರ್. ಅಳಿಯ ಕಟ್ಟ್ ಒಂಜಿ ವಿಶಿಷ್ಟವಾಯಿನ ಸಂಪ್ರದಾಯ. ಅಯಿತ ಪ್ರಕಾರ ತಮ್ಮಲೆನ ಆಸ್ತಿ, ಅಧಿಕಾರ ಆರೆನ ಮಗಕ್ಕ್‌ ಪೋವಂದೆ ಅರುವತ್ತಗ್‌ ಸೇರೊಡು. ಉಂದೆಟ್ಟ್‌ ಸ್ತ್ರೀ ಪ್ರಾಧಾನ್ಯತೆನ್‌ ಗುರುತಿಸವೊಲಿ. ಪರಂಪರಾಗತ ಅಧಿಕಾರದ ವಿಷಯೊಡು (ಉದಾರ್ಮೆಗ್ ದೈವಸ್ಥಾನೊಲೆದ ಆಡಳಿತ) ಈ ಪದ್ದತಿನ್ ಇನಿಕ್ಕ್‌ಲಾ ಆಚರಿಸಾವೊಂದು ಬರೊಂದು ಉಲ್ಲೆರ್.

ಬಂಟೆರೆ ಇತ್ತೆದ ಸ್ಥಿತಿಗತಿಕುಲು

ಬಂಟ ಸಮಾಜ ವಿಶಾಲವಾದ್ ವ್ಯಾಪಿಸಾದ್‍ ಉಂಡು. ಅಕುಲೆನ ಬಾಲ್ಯೊಡು ಕಷ್ಟ ಇತ್ತ್ಂಡಲಾ ಧೈರ್ಯೊಡು ಮುನ್ನುಗ್ಗ್‌ದ್, ದೂರದ ಪ್ರದೇಶೊಲೆಗ್‌ ಪೋದ್‌ ಅಲ್ಪಅ ಉದ್ಯಮ ಸುರು ಮಲ್ತ್‌ನಕುಲುಲಾ ಉಲ್ಲೆರ್. ಈ ಉದ್ಯಮೊರ್ದು ಅಕುಲೆನ ಪುಟ್ಟುನ ಊರುದಕುಲು ಎಡ್ಡೆ ಜೀವನೊಗು ಕಾರ್ಯಕರ್ತರಾದ್ ಉಲ್ಲೆರ್. ಮುಂಬಯಿದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಹೋಟೇಲ್ ಉದ್ಯಮಿಲು ಬಂಟೆರ್ ಪಂಡ ನಂಬೆರೆ ಬಾರೀ ಕಷ್ಟ ಆಪುಂಡು, ಆಂಡ ಅವು ಸತ್ಯ, ಮುಂಬಯಿ ಮಾತ್ರ ಅತ್ತಂದೆ ಬೆಂಗಳೂರು ಬೊಕ್ಕ ದೂರದ ದುಬೈಡ್‌ಲಾ ಬಂಟ ಸಮುದಾಯದಕುಲು ಬೋಡಾಪುನಾತ್ ಜನಕುಲು ಉಲ್ಲೇರ್. ಬಂಟ ಮುಖಂಡೆರ್ ಸೇರ್‌ದ್ ಅಕುಲೆನ ಜಾತಿದ ಬಗೆಟ್ಟ್ ಚಿಂತನೆ ನಡಪಾದೆರ್. ಅಕುಲು “ವಿಶ್ವ ಬಂಟರ ಯಾನೆ ನಾಡವರ ಸಂಘೊನು" ಕಟ್ಟ್‌ದೆರ್. ಈ ಸಂಘ ಬಂಟೆರೆಗಾದ್ ಮಸ್ತ್ ರೀತಿದ ಸಹಾಯೊನು ಮಲ್ತೊಂದು ಇತ್ತ್ಂಡ್. ಶಿಕ್ಷಣೊಗಾದ್ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ವೇತನ, ಬಡವೆರೆಗಾದ್ ಅಕುಲೆನವುಲೇ ಉದ್ಯೋಗ ಕೊರ್ದ್ ಅಕುಲೆನ ನನದ ಜೀವನೊಗು ಸಾದಿ ಮಲ್ತ್‌ದ್ ಕೊರ್ತೆರ್. ಬಂಟೆರ್ ಇನಿ ಮಸ್ತ್ ಕ್ಷೇತ್ರೊಲೆಡ್ ಬೆಂದೊಂದು ಇತ್ತ್‌ದ್‌ ಕೆಲವೆರಂತೂ ತಮ್ಮ ಸಂಘೊಗಾದ್ ಬೆಂದೊಂದು ಉಲ್ಲೇರ್‌. ಇಡೀ ಪ್ರಪಂಚೊಡು ಅಂದಾಜಿದ ಪ್ರಕಾರ ಸರಿಸುಮಾರ್ 21 ಲಕ್ಷದಾತ್ ಜನ ಬಂಟೆರ್ ಉಲ್ಲೆರ್.(ಏಳು ನೂರು ಕೋಟಿ ಪ್ರಪಂಚದ ಜನಸಂಖ್ಯೆ). ಕುಡ್ಲಡ್ ಹಿರಿಯಕುಲು ನೂತ್ತಪತ್ತ್ ವರ್ಸೊಗು ದುಂಬು ಬಂಟೆರೆ ಸಂಘೊನು ಕಟ್ಟ್‌‍ದ್ ಬಂಟೆರೆಗ್ ಉಂತೆರೆ ಬಂಟೆರೆ ಹಾಸ್ಟೆಲ್ ಕಟ್ಟ್‌‍ದ್ ಕೊರಿಯೆರ್. ಸುಮಾರ್ ನಲ್ಪ ವರ್ಸೊಗು ದುಂಬು ಜೋಕುಲೆಗ್ ಕಲ್ಪೆರೆ ಬೋಡಾದ್ ಸಾಲೆ, ಕಾಲೇಜಿನ್ ಕಟ್ಟ್‌ದ್ ಕೊರಿಯೆರ್, ಮದಿಮೆ, ಬಯಕ್ಕೆದಂಚಿನ ಲೇಸ್‌‌ಲೆನ್ ಮಲ್ಪೆರೆ ಬೋಡಾದ್ ಮಲ್ಲ ಮಲ್ಲ ಹಾಲ್‌ಲೆನ್ ಕಟ್ಟಯೆರ್. ಅಂಡ ಇನಿ ಅಂಚಿನ ಸಾಲೆ ಕಾಲೇಜಿನ್ ಹಾಲ್‌ಲೆನ್ ಒರಿತೊನುನ ಬಾಗ್ಯ ಇತ್ತೆದ ಬಂಟೆರೆಗ್ ಇಜ್ಜಿ. ಅಕುಲೆನ ಸ್ವಾರ್ತೊಗು ಬೋಡಾದ್ ಸಂಘದ ಗುರಿಕಾರೆ ಕಮಿಟಿದ ಸದಸ್ಯೆರಾದ್ ಸಂಘೊದ ಸೊತ್ತುಲೆನ್ ಹಾಲ್ ಮಲ್ತೊಂದು ಉಲ್ಲೇರ್. ಆಂಡ ಅಯಿನ್ ಕೇನುನಕುಲೇ ಇಜ್ಜಂದೆ ಆದ್ ಪೋತ್ಂಡ್.

ಬಂಟೆರೆಡ ಮದಿಮೆ ಬೊಕ್ಕ ವರದಕ್ಷಿಣೆ

ಬಂಟೆರೆ ಮದಿಮೆಲು ಅಕುಲೆನ ಜಾತಿದ ಸಂಪ್ರದಾಯದಂಚನೇ ನಡಪುಂಡು. ಮದಿಮೆದ ನಿಶ್ಚಿತಾರ್ಥ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮೊ ಒಂಜಿ ಮಹತ್ವದ ಕಾರ್ಯ. ಮುಲ್ಪ ಮದಿಮೆದ ದಿನ ಮಾತ್ರ ನಿಗದಿ ಆದ್‍ ಉಪ್ಪುಂಡು. ವರದಕ್ಷಿಣೆ ದುಂಬೇ ನಿಶ್ಚಯ ಆದ್‌ ಉಪ್ಪುಂಡು. ಆ ದಿನತ್ತಾನಿ ವರದಕ್ಷಿಣೆದ ಅರ್ಧದಾತ್ ಪೊಣ್ಣನ ಕಡೆತಕುಲು ಕೊರ್ಪೆರ್. ದುಂಬುದ ಕಾಲೊಡು ಮದಿಮೆ ಬಾರಿ ಕೈತಲ್‌ದ ಸಂಬಂಧೊಡು ನಡತೊಂದು ಇತ್ತ್ಂಡ್. ಆಂಡ ಇತ್ತೆದ ಕಾಲೊಡು ದೂರದ ತಾಲೂಕುದಕುಲು, ದೂರದ ಊರುದಕುಲೆನೊಟ್ಟುಗು ಮದಿಮೆ ನಡಪುಂಡು. ಅವು ಅತ್ತಂದೆ ಬೇತೆ ಜಾತಿದಕುಲೆನ ಒಟ್ಟಿಗೆಲಾ ಮದಿಮೆ ಆಪುಂಡು. ಉಂದೆಕ್ಕ್ ವರದಕ್ಷಿಣೆಲಾ ಒಂಜಿ ಕಾರಣ ಆದ್ ಉಪ್ಪು. ಮದಿಮೆದ ಸಮಾರಂಭೊನು ದುಂಬುದ ಕಾಲೊಡು ವರನ ಅತ್ತ್ಂಡ ವಧುನ ಇಲ್ಲಲ್ ನಡಪವೊಂದು ಇತ್ತೆರ್. ಬೊಕ್ಕ ಕ್ರಮೇಣ ಮದಿಮೆಲು ಕಲ್ಯಾಣ ಮಂಟಪಡು ನಡಪೆರೆ ಸುರು ಆಂಡ್. ಉಂದೆರ್ದ್‌ ಪಿದಯಿದ ಜಾತಿದ ಜನಕುಲೆನ ಸಂಪರ್ಕ ಎಚ್ಚಾಂಡ್. ಮದಿಮೆ ಬಂಟೆರೆ ಸಂಪ್ರದಾಯದಂಚನೆ ನಡಪುಂಡು. ಮದಿಮೆದ ದಿನ ರಾತ್ರೆ ಅತ್ತ್ಂಡ ಬೊಕ್ಕದ 2-3 ದಿನೊಟ್ಟು ಮಾಮಿ ಸೆಕೆ/ತೊಡೆಮನೆ ಪನ್ಪುನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ನಡಪುಂಡು. ಈ ಸಮಾರಂಭೊಡು ಮದಿಮಯೆ ಮಾಮಿಡ ಆಥಿತ್ಯೊನು ಸ್ವೀಕರಿಸಯೆರೆ ಉಂಡು. ಅಯಿಕ್ಕ್ ಪ್ರತಿಯಾದ್ ಬಂಗಾರ್‌ದ ಉಂಗಿಲ, ಬ್ರಸ್‌ಲೆಟ್, ಚೈನ್ ಅತ್ತ್ಂಡ ಬೇತೆ ದಾದಂಡಲಾ ಕಾಣಿಕೆ ಕೊರ್ಪುನ ಸಂಪ್ರದಾಯ ಉಂಡು. ಈ ಮಾತ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮೊಲೆನ ಖರ್ಚಿನ್ ಮದಿಮಾಲೆನ ಕಡೆತಕುಲೆನವು. ಲಕ್ಷಾಂತರ ರೂಪಾಯಿದ ಖರ್ಚಿಡ್ ನಡಪುನ ಮದಿಮೆ, ತಮ್ಮನದ ಕೂಟೊಗಾದೇ ಎಚ್ಚ ಎಚ್ಚ ವರದಕ್ಷಣೆನ್ ಕೇನುವೆರ್. ವರದಕ್ಷಿಣೆ ಒಂಜಿ ಸಾಮಾಜಿಕ ಪೀಡೆ ಪಂದ್ ತೆರಿದ್‌ನ ವಿದ್ಯಾವಂತೆರೇ ಎಚ್ಚ ವರದಕ್ಷಿಣೆನ್ ದೆತೊನುನವು ವಿಪರ್ಯಾಸನೇ ಸರಿ. ಉಂದು ಸಮಾಜದ ಬಾರಿ ಮಲ್ಲ ಪಿಡುಗು. ಆಂಡ ಇಂಚಿಪದ ದಿನೊಕುಲೆಡ್ ಸಮುದಾಯೊಡು ವರದಕ್ಷಿಣೆಯ ಪಿಡುಗು ಕಮ್ಮಿ ಆಂಡಲಾ ಮದಿಮೆದ ಖರ್ಚಿನ್ ಪೂರ ಮದಿಮಾಲೆನ ಕಡೆತಕುಲೇ ಮಲ್ಪೊಡು ಅವು ಒಂಜಿ ರೀತಿಡ್ ಅಲಿಖಿತ ವರದಕ್ಷಿಣೆನೆ. ವರದಕ್ಷಿಣೆಗ್ ನಗದುದ ಬೇಡಿಕೆ ದೀಪುನಕುಲೆನ ಸಂಖ್ಯೆ ಕಮ್ಮಿ ಆವೊಂದು ಉಂಡು. ಉಂದು ಎಡ್ಡೆ ಬೆಳವಣಿಗೆ. ಆಂಡ ಮದಿಮೆನ್‌ ಐಶಾರಾಮೀ ಛತ್ರೊಲೆಡ್‍ ಮಾತ ಖರ್ಚಿನ್ ಪೊಣ್ಣನ ಕಡೆತಕುಲೇ ಪಾಡೊಡು ಪನ್ಪುನ ಬೇಡಿಕೆ ದೀಪೆರ್. ಉಂದು ಒಂತೆ ನಿಯಂತ್ರಣೊಗು ಬತ್ಂಡ ಎಡ್ಡೆ. ಬಂಟೆರ್ ಮಾತ ತಿಕ್ಕ್‌ಡ್‌ಲಾ ಕೆಲಸ ಮಲ್ತೊಂದು ಇತ್ತ್‌ದ್ ಅಕುಲು ಪ್ರತಿಯೊಂಜಿ ಕ್ಷೇತ್ರೊಗು ಅಕುಲೆನವೇ ಆಯಿನ ಕೊಡುಗೆನ್ ಕೊರೊಂದು ಉಲ್ಲೆರ್.

ಕೃಷಿ ಕ್ಷೇತ್ರೊಡು ಬಂಟೆರ್

ಜಿಲ್ಲೆದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಬಂಟೆರ್ ಕೃಷಿನ್ ಅವಲಂಬಿಸಾದ್ ಜೀವನ ನಡಪಾವೊಂದು ಉಲ್ಲೆರ್‌. ಕೆಲವೆರೆಡ ಅತೀ ಎಚ್ಚ ಭೂಮಿ ಇತ್ತ್‌ದ್ ಲಕ್ಷಾಧಿಪತಿ, ಕೋಟ್ಯಾಧಿಪತಿಗ್‌ಲಾದ್‌ ಇತ್ತೆರ್ಂಡ ಬೊಕ್ಕ, ಕೆಲವೆರ್ ಅಕ್‌ಲೆನ ಜೀವನೊಗು ತಕ್ಕ ಮಟ್ಟ್‌ಗ್ ಸಾಕಾಪುನಾತ್ ಭೂಮಿನ್ ಹೊಂದ್‌ನಕುಲಾದ್ ಉಲ್ಲೆರ್. ಭೂ ಮಸೂದೆ ಜಾರಿಗ್ ಬತ್ತ್‌ನೆರ್ದ್ ಹಲವು ಕಡೆಕುಲೆಡ್‌ ಜಮೀನ್‌ದ ಒಡೆತನ ತತ್ತ್‌ದ್ ಅವು ಏತೋ ಜನ ಅನ್ಯ ಉದ್ಯೋಗೊಲೆನ್‌ ಆಶ್ರಯಿಸವೊಡಾದ್‌ ಬತ್ತ್ಂಡ್. ಕೆಲವೆರ್ ಬಾರಿ ಉತ್ತಮ ಕೃಷಿಕೆರಾದ್, ಕೃಷಿಕಾರ್ಯೊಡು ತೊಡಗಿಯೆರೆಂಡ ಬೊಕ್ಕ ಮಸ್ತ್‌ ಜನೊ ತಮ್ಮ ಕೃಷಿ ಕಾರ್ಯೊರ್ದುದಾದ್ “ಉತ್ತಮ ಕೃಷಿಕ” ಪ್ರಶಸ್ತಿನ್ ಪಡೆವೊಂದೆರ್.

ಶಿಕ್ಷಣ ಕ್ಷೇತ್ರೊಡು ಬಂಟೆರ್

ಬಂಟೆರ್ ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಡ್ ಉಪ್ಪುನ ಬಂಟರ ಯಾನೆ ನಾಡವರ ಮಾತೃ ಸಂಘದ ಮೂಲಕ ಅನೇಕ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಲೆನ್‍ ಸ್ಥಾಪನೆ ಮಲ್ತೆರ್ ಶ್ರೀ ರಾಮಕೃಷ್ಣ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಭವನದ ಮೂಲಕ ಕಲ್ಪುನ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿನಕುಲೆಗ್ ಮಸ್ತ್ ಸೌಲಭ್ಯೊಲೆನ್ ಹಿರಿಯಕುಲು ಒದಗಿಸಾದ್‍ ಕೊರ್ದ್‌ ಇತ್ತೆರ್‌. ಅಂಚನೇ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿನಿಯೆರೆಗ್ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಹಾಸ್ಟೆಲ್ ಒದಗಿಸಾದ್ ಕಲ್ಪುನಕುಲೆಗ್‌‍ಲಾ, ಕಲ್ಪವುನಕುಲೆಗ್‌ಲಾ ಅವಕಾಶ ಮಲ್ತ್‌ದ್ ಕೊರ್ದ್ ಇತ್ತೆರ್. ಅಂಚಾದ್ ಜಿಲ್ಲೆದ ನಾನಾ ಜಾಗೆಲೆರ್ದ್, ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಪ್ರದೇಶೊಲೆರ್ದ್ ಬತ್ತ್‌ದ್ ಮಲ್ಲ ಮಲ್ಲ ಸಾಧನೆ ಮಲ್ತ್‌ದ್, ಉಡುಪಿ ಜಿಲ್ಲೆದ ಶಿರ್ವ ಮಂಚಕಲ್ಲ್‌ಡ್ ಸುಮಾರ್ ಐನ್ ದಶಕೊಲೆನ ಪಿರಕ್‌ರ್ದೇ ಮುದ್ದಣ ಶೆಟ್ಟಿ ಪನ್ಪುನಾರ್ ಕನ ನನಸಾತ್ಂಡ್. ಮುಲ್ಪ ನರ್ಸರಿ ತರಗತಿರ್ದ್ ಸುರುವಾದ್ ಪ್ರಥಮ ದರ್ಜೆ ಕಾಲೇಜ್ ಮುಟ್ಟ ವಿಸ್ತರಿಸಾದ್ ಮೂಲ್ಕಿ ಸುಂದರರಾಮ ಶೆಟ್ಟಿ ಸ್ಮಾರಕ ವಿದ್ಯಾಸಂಸ್ಥೆಯಾದ್ ರಾರಾಜಿಸೊಂದು ಉಂಡು. ಶಿಕ್ಷಕೆರಾದ್ ಪುದರ್ ಪಡೆಯಿನ ಕುಶಲ ಶೆಟ್ಟಿ ಆರ್ ಕುಮುದಾ ಉಮಾಶಂಕರ ಶಿಕ್ಷಕೆರೆನ ತರಬೇತಿ ವಿದ್ಯಾಸಂಸ್ಥೆನ್ ಸ್ಥಾಪಿಸಾದ್ ಮಸ್ತ್ ಜನ ಜೋಕುಲೆನ್ ತರಬೇತಿಗೊಳಿಸಾದ್ ಮಸ್ತ್ ಜನಕ್ಕ್ ಆಸರೆ ಆದ್ ಉಲ್ಲೆರ್. ಅತೀ ಕಡಿಮೆ ಕಾಲೊಡು ಉತ್ತುಂಗಗ್‌ ಏರ್‌ನ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ ಪಂಡ ನಿಟ್ಟೆ ಎಜುಕೇಶನಲ್ ಇನ್ಸ್‌ಟ್ಯೂಶನ್ಸ್. ಮುಲ್ಪ ಕೆ.ಜಿ ತರಗತಿರ್ದ್ ಪದವಿ ತರಗತಿ ಮುಟ್ಟ ಆಂಗ್ಲ ಭಾಷಾ ಶಿಕ್ಷಣದ ಒಟ್ಟುಗು ತಾಂತ್ರಿಕ ಶಿಕ್ಷಣದ ಕೋರ್ಸುಲಾ ಉಂಡು. ಕಾಸರಗೋಡುದ ಕನ್ನಡದ ಹೋರಾಟಗಾರೆ ಕವಿ, ಸಾಹಿತಿ, ವಾಙ್ಮಿ, ಸಮಾಜ ಸೇವಕೆ, ಜನಮನಟ್ಟ್‌ ಸ್ಥಿರವಾದ್ ನೆಲೆ ಆದ್ ಉಪ್ಪುನ ಕಯ್ಯಾರ ಕಿಞ್ಞಣ್ಣರೈಕುಲು. ಶಿಕ್ಷಣದ ಮಾತ ಭಾಗೊಲೆಡ್‍ ಕೈ ಜೋಡಿಸಾದ್, ರಾಷ್ತ್ರ ರಾಜ್ಯ ಪ್ರಶಸ್ತಿಲೆನ್ ಪಡೆದ್ ಮನ್ನಣೆಗ್ ಪಾತ್ರ ಆದ್ ಇತ್ತೆರ್. ಮಸ್ತ್ ಜನ ಶಿಕ್ಷಕೆರಾದ್ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಾದ್ ಮಲ್ಲ ಮಲ್ಲ ಸಾಧನೆಲೆನ್‌ ಮಲ್ತ್‌ದೆರ್‌. ಇಂಚ ಬಂಟೆರರ ಶಿಕ್ಷಣದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗಾದ್ ತನುಕುಲೆನ ಕೊಡುಗೆಲೆನ್ ಕೊರ್ತೆರ್. ಅಂಚ ತೂಂಡ ನಿಟ್ಟೆ ಎಜ್ಯುಕೇಶನಲ್ ಟ್ರಸ್ಟ್, ಆಳ್ವಾಸ್ ಎಜ್ಯುಕೇಶನಲ್ ಟ್ರಸ್ಟ್, ಮೂಡಬಿದರೆ, ಮಿಜಾರ್ ಚೌಟೆರೆನ ಮೈಟ್ ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಕಾಲೇಜ್, ಎ.ಜೆ. ಶೆಟ್ರೆನ ಆಸ್ಪತ್ರೆ ಬೊಕ್ಕ ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಕಾಲೇಜ್, ದಿನೇಶ್ ಆಳ್ವೆರೆನ ಮ್ಯಾಪ್ಸ್ ಕಾಲೇಜ್ - ಉಂದು ಪೂರ ಆಯಿನವೇ ನೆಲೆಟ್ಟ್ ಪೊರ್ಲುಡೇ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ ಕೊರೊಂದು ಉಂಡು. ಅಂಡ ಕೆಲವು ಸಂಸ್ಥೆಲೆನ್ ಹಿರಿಯಕುಲು ಬಂಙ ಬತ್ತ್‌ದ್ ಕಟ್ಟ್‌ದ್ ಕೊರ್ಂಡ ಅಯಿಟ್ಟ್ ಬತ್ತ್‌ನ ದುಡ್ಡುನು ಸಂಘೊಗು ಗಲಸ್‌ದ್ ಇತ್ತೆ ಸಂಬಳ ಕೊರಿಯೆರೆ ಆವಂದೆ ಸಂಸ್ಥೆಲೆನ್ ಮುಚ್ಚುನ ಸ್ಥಿತಿ ಬತ್ತ್‌ನ ಉದಾರ್ಮೆಲುಲಾ ಉಂಡು. ಕುಡ್ಲದ ಬಂಟರ ಯಾನೆ ನಾಡವೆರೆ ಮಾತೃ ಸಂಘ ನಡಪಾವೊಂದು ಉಪ್ಪುನ ವಿದ್ಯಾಸಂಸ್ಥೆ ಶ್ರೀ ರಾಮಕೃಷ್ಣ ವಿದ್ಯಾಸಂಸ್ಥೆ. ಉಂದೆನ್ ಹಿರಿಯಕುಲು ಸಮಾಜದ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ ಸಂಸ್ಥೆ ಆದ್ ಕಟ್ಟೊಡು ಪನ್ಪುನ ಇರಾದೆಡ್ ಕಟ್ಟಿಯೆರ್. ಅಂಡ ೨೦೨೧-೨೨ಡು ವಿಜ್ಞಾನ ವಿಭಾಗೊನು ಇತ್ತೆದ ಅದ್ಯಕ್ಷೆರ್ ಮುಚ್ಚಿಯೆರ್.

ಸಾಹಿತ್ಯ ಬೊಕ್ಕ ಬಂಟೆರ್

ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕ್ಷೇತ್ರೊಡು ಬಂಟೆರ್ ಅಕುಲೆನವೇ ಆಯಿನ ಕೊಡುಗೆಲೆನ್‍ ಕೊರೊಂದು ಬತ್ತೆರ್‌. ಮೊಕುಲೆಡ್ ಕಯ್ಯಾರ ಕಿಞ್ಞಣ್ಣ ರೈ, ಪ್ರೊ. ವಿವೇಕ ರೈ, ಕುಕ್ಕುಜೆ ರಾಮಯ್ಯ ನಾಯ್ಕೆರ್, ಪೊಳಲಿ ಶೀನಪ್ಪ ಹೆಗ್ಡೆ, ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಗಾರೆರಾಯಿನ ಎನ್ ಎಸ್ ಕಿಲ್ಲೆ, ಕಳ್ಳಿಗೆ ಮಹಾಬಲ ಭಂಡಾರಿ, ಕೆದಂಬಾಡಿ ಜತ್ತಪ್ಪ ರೈ, ಶ್ರೀಮತಿ ಇಂದಿರಾ ಹೆಗಡೆ ಮೊಕುಲೆನ್ ಪೂರ ಮುಲ್ಪ ನೆನೆಪು ಮಲ್ತೊನೊಲಿ. ಗಡಿನಾಡ್‌ದ ಕಾಸರಗೋಡು ಕರ್ನಾಟಕಗ್ ಸೇರೊಡು ಪಂದ್ ಹೋರಾಟ ಮಲ್ತೊಂದು ಬತ್ತ್‌ನ ಬಂಟ ಜನಾಂಗದ ಕವಿ ಕಯ್ಯಾರ ಕಿಞ್ಞಣ್ಣ ರೈ. ಮೇರ್ ಬಂಟೆರೆನ ಬಗೆಟ್ಟ್ ಸಂಪರ್ಕ ಪನ್ಪುನ ಪುಸ್ತಕೊನು ಬರೆಯೆರ್. ಏರ ದಾದಂಡಲ ಆಪುನೆ ಪುಟ್ಟುರ್ದು ಅತ್ತ್; ಕಲ್ಪುನ ವಿದ್ಯೆರ್ದ್, ಬುಲೆಪಾವೊಂದು ಬತ್ತ್‌ನ ಸಂಸ್ಕಾರೊರ್ದು…… ಪಂದ್ ಪಂಡೆರ್. ತುಳು ಪಾಡ್ದನಗಳು ಬಾಯಿಂದ ಬಾಯಿಗೆ ಹರಿದು ಬಂದಿರುವುದಲ್ಲದೆ ಲಿಖಿತ ರೂಪದಲ್ಲೇನೂ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಅದನ್ನು ಪ್ರೊ. ಬಿ,ಎ ವಿವೇಕ ರೈ ಮುಂತಾದವರು ಸೇರಿ ದಾಖಲಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಆದರೆ ಇದರ ರಚನಾಕಾರರು ಯಾರೆಂದು ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. ಅವರು ಒಟ್ಟು 119 ಕೃತಿಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿದ್ದು ಅವುಗಳಲ್ಲಿ 67 ಯಕ್ಷಗಾನ ಕೃತಿಗಳು. ಅವರು ಕವಿ, ನಾಟಕಕಾರ, ಭಾಷಾಂತರಕಾರ, ಲೇಖಕ, ಸಮರ್ಥ ಅಧ್ಯಾಪಕ, ಅರ್ಥಧಾರಿ, ಪ್ರಕಾಶಕ, ಮುದ್ರಕ ಎಲ್ಲವೂ ಆಗಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ ರಾಷ್ಟ್ರ ವಿಜಯ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ ಬಹುಮಾನಿತ ಕೃತಿ. ದಿ.ಕುಕ್ಕುಜೆ ರಾಮಯ್ಯ ನಾಯ್ಕರೆಂಬವರು ತೊರವೆ ರಾಮಾಯಣ ಗಾತ್ರಕ್ಕೆ ಸಮನಾದ ಜ್ಞಾನಾಮೃತ ವೆಂಬ ಬೃಹತ್ ಭಾಮಿನೀ ಷಟ್ಪದಿ ಗ್ರಂಥವನ್ನು ರಚಿಸಿದ್ದರು. ಯಕ್ಷಗಾನದ ಬಗ್ಗೆ ಯಶೋಧರ ಚರಿತ್ರೆ ಎಂಬ ಪುಸ್ತಕವನ್ನು ಯಕ್ಷಗಾನ ಸರಸ್ವತಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಕೆ.ಪಿ. ವೆಂಕಪ್ಪ ಶಟ್ಟಿ ರಚಿಸಿದರು. ಪೊಳಲಿ ಶೀನಪ್ಪ ಹೆಗ್ಡೆಯವರು ಹೆಸರಾಂತ ತುಳು ಮತ್ತು ಕನ್ನಡ ಬರಹಗಾರರಾಗಿದ್ದು “ಮಿಥ್ಯನಾರಾಯಣ ಕಥೆ” ಜನಪ್ರಿಯ ಕೃತಿಯ ಕರ್ತೃವಾಗಿದ್ದಾರೆ, ಇದಲ್ಲದೆ ಪೊಳಲಿ ರಾಜ ರಾಜೇಶ್ವರಿ ಕ್ಷೇತ್ರ ಮಹಾತ್ಮೆ ತುಳುವಾಲ ಬಲಿಯೇಂದ್ರ ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಚರಿತ್ರೆ ಮತ್ತು ಭೂತಾಳ ಪಾಂಡ್ಯನ ಅಳಿಯಕಟ್ಟು ಎಂಬ ಕೃತಿಯನ್ನು ರಚಿಸಿದರು. ಸ್ವಾತಂತ್ರ ಪೂರ್ವ ಬಂಟ ಕವಿಗಳಲ್ಲಿ ನಮಗೆ ನೆನಪಿಗೆ ಬರುವುದು ಎನ್. ಎಸ್ ಕಿಲ್ಲೆ. ಇವರು ಕವಿ, ಲೇಖಕ, ಉತ್ತಮ ಮಾತುಗಾರ. ಇವರು ಸರ್ವೋದಯ ಎಂಬ ಪತ್ರಿಕೆಯನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಇವರು ಅನೇಕ ಲೆಖನಗಳನ್ನು ಬರೆಯುತ್ತಿದ್ದರು. ಅವುಗಳು ನವಯುಗ ಪತ್ರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗುತ್ತಿತ್ತೆ ವಿನಃ ಪುಸ್ತಕ ರೂಪದಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾಗಿಲ್ಲ. ಕಳ್ಳಿಗೆ ಮಹಾಬಲ ಭಂಡಾರಿ ಅವರು ಕಾನೂನಿನ ಬಗ್ಗೆ ನವಯುಗ, ನವಭಾರತದಲ್ಲಿ ಲೇಖನಗಳನ್ನು ಬರೆಯತ್ತಿದ್ದರು. ದೇವರು ಮಾಡಿದ ಕೊಲೆ ಒಂದು ಮೈನವಿರೇಳಿಸುವ ಕುತೂಹಲಕಾರಿ ಕಾದಂಬರಿ. ಕೆದಂಬಾಡಿ ಜತ್ತಪ್ಪ ರೈ ಯವರು ಬಂಟ ಜನಾಂಗದಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಕವಿ. ಇವರು “ಬೇಟೆಯ ನೆನಪುಗಳು” ಎಂಬ ಕೃತಿಯನ್ನು ಬರೆದರು. ಇದಕ್ಕೆ ರಾಜ್ಯ ಸಾಹಿತ್ಯ ಆಕಾಡೆಮಿ ಪ್ರಸಸ್ತಿ ದೊರೆತಿದೆ. ಬೇಟೆಯ ಉರುಳು ಬಟ್ಟದ ತಪ್ಪಲಿನಿಂದ ಕಡಲಿನವರೆಗೆ, ಕರ್ಮಯೋಗಿ ಕನ್ನಡ ಕೃತಿಯಾದರೆ ಕುಜಿಲಿ ಪೂಜೆ, ಅಜ್ಜ ಬಿರು ತುಳುತ ಪೊಲು, ಶೂದ್ರ ಏಕಲವ್ಯ ತುಳು ಕೃತಿಯಾಗಿದೆ. ಏರ್ಯ ಲಕ್ಷೀನಾರಾಯಣ ಆಳ್ವರು ಪುರಾಣ ಸಾಹಿತ್ಯ ಮತ್ತು ವೈಚಾರಿಕ ಸಾಹಿತ್ಯ ಎಂಬ ಎರಡು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಕೃಷಿ ಮಾಡಿರುವ ಇವರು ಅನೇಕ ಲೇಖನಗಳನ್ನು ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ. ಬೆಂಗಳೂರುಡು ಉಪ್ಪುನ ಬಂಟ್ಸ್ ಟುಡೆತ್ತ ಸಂಸ್ಥಾಪಕೆ ಶ್ರೀ ಸಂಜೀವ ಶೆಟ್ಟಿ ಮೇರ್ ಬಂಟ ಲೇಖಕೆರೆನ್ ಬುಳೆಪವುನವುಲು ಸಕ್ರಿಯ ಪಾತ್ರೊನು ಈ ಪತ್ರಿಕೆದ ಮೂಲಕ ಮಲ್ತ್‌ದೆರ್.. ಯಶಸ್ವಿ ಮಹಿಳಾ ಉದ್ಯಮಿಯಾದ್ ಗೌರವೊಗು ಪಾತ್ರರಾಯಿನ ಶ್ರೀಮತಿ ಇಂದಿರಾ ಹೆಗಡೆ ಬಂಟ ಜನಾಂಗದ ಸ್ತ್ರೀವಾದಿ ಲೇಖಕಿ. ಮೇರ್ ಮಸ್ತ್ ಕಥೆ, ಕಾದಂಬರಿಲೆನ್, ವಿಮರ್ಶೆ, ಅಂಚನೆ ಜಾನಪದ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಬರವುಲೆನ್ ಬರೆತೆರ್. ಅಮಾಯಕ ಒಡಲುರಿ ಬದಿ ಉಂದು ಮೇರೆನ ಕಾದಂಬರಿಲು.

ಬಂಟರೆರ್ದ್ ಪತ್ರಿಕೋದ್ಯಮೊಗು ಕೊಡುಗೆ

ಕನ್ನಡ ಪತ್ರಿಕೋದ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಬಂಟರ ಬಗ್ಗೆ ವಿವೇಚಿಸಿದಾಗ ನೆನಪಿಗೆ ಬರುವುದು ಹೊನ್ನಯ್ಯ ಶೆಟ್ಟಿಯವರು. ‘ಅವರು ನವಯುಗ’ ಎಂಬ ಕನ್ನಡ ದಿನ ಪತ್ರಿಕೆಯನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿದರು. ನಾಡಿನ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಪತ್ರಕರ್ತರು, ಹಿರಿಯ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಗಾರರೂ, ಆದ ದಿ.ಮಟ್ಯಾರು ವಿಠಲ ಹೆಗ್ಡೆಯವರು ದಿ. ಹೊನ್ನಯ್ಯ ಶೆಟ್ಟರ ಜೊತೆಯಲ್ಲೇ ನವಯುಗದ ಪ್ರಾರಂಭದ ಪತ್ರಿಕಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ನಡೆಸಿದರು. ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ನಂತರದ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ದಿ. ಹೆಗ್ಡೆಯವರು ಮಂಗಳೂರಿನಿಂದ ಒಂದು ಪತ್ರಿಕೆಯನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಅದು ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಗೆ ಏಕ ಮಾತ್ರ ಪತ್ರಿಕೆಯಾಗಿದ್ದು ಅದು “ನವಭಾರತ” ಆಗಿತ್ತು. ಇವರು ತಮ್ಮ ಸಂಪಾದಕೀಯವನ್ನು ವಿಶಿಷ್ಟ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ಬರೆದು ನಾಡಿನ ಆಗುಹೋಗುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಒತ್ತು ನೀಡಿ ಬರೆಯುತ್ತಿದ್ದರು. ಇದಕ್ಕಾಗಿ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಪತ್ರಕರ್ತ ಸಂಘ ಪ್ರತಿಷ್ಟಿತ ಪಿ. ಆರ್. ರಾಮಯ್ಯ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ನೀಡಿ ಗೌರವಿಸಿತು. ಬಂಟ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ, ಇನ್ನೊಬ್ಬ ಖ್ಯಾತ ಬರಹಗಾರರಾಗಿ, ಪತ್ರಿಕೋದ್ಯಮಿಯಾಗಿ ಮೂಡಿ ಬಂದವರು ವಡ್ಡರ್ಸೆ ರಘು ರಾಮ ಶೆಟ್ಟರು. ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಇವರು ‘ನವಭಾರತ’ ದಲ್ಲಿ ನಂತರ ಬೆಂಗಳೂರಿನ ‘ ತಾಯಿನಾಡು’ ಪತ್ರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ದುಡಿದು ತಮ್ಮ ಸಾರ್ಥಕ ಸೇವೆಯನ್ನು ಪ್ರಜಾವಾಣಿಗೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. ಇವರ ವರದಿಯ ಶೈಲಿಯೇ ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿದ್ದು, ಅವರು ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಪತ್ರಕರ್ತರಂತೆಕಂಡುಬಂದರು. ಇವರು ಸ್ವಂತ ಪರಿಶ್ರಮದಿಂದ ಮಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ‘ಮುಂಗಾರು’ ಕನ್ನಡ ದೈನಿಕದ ಸ್ಥಾಪನೆ ಮಾಡಿದರು.

ಯಕ್ಷಗಾನೊಡು ಬಂಟೆರ್

ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆದ ಬಂಟೆರ್ ಯಕ್ಷಗಾನೊಗು ಕೊರ್‌ನ ಕೊಡುಗೆ ಅಪಾರ. ತಮ್ಮ ಜೀವನೊದ ಮುಖ್ಯ ಉದ್ದೇಶೊಲೆನ್‌ ಬುಡುದು ಯಕ್ಷಗಾನ ರಂಗೊಡು ತೊಡಗಿಸವೊಂದೆರ್‌. ಕುಂಬಳೆ ಸೀಮೆದ ಇಚ್ಲಂಪಾಡಿಗುತ್ತು, ಕುಡಲದ ಕೊಡಿಯಾಲ ಗುತ್ತು ಇಂಚಿತ್ತಿ ಬಂಟ ಮನೆತನೊಲು ಯಕ್ಷಗಾನ ಕಲೆಕ್ಕ್ ಕೊರ್‌ನ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹ ಈ ಇತಿಹಾಸದ ಪಾತೆರವಾದ್ ಉಂಡು. ಇಚ್ಲಂಪಾಡಿಗುತ್ತುದಕುಲು ಯಕ್ಷಗಾನ ಕಲಾವಿದೆರೆಗ್ ಆಶ್ರಯದಾತೆರಾದ್‌ ಇತ್ತೆರ್‌. ಕೊಡಿಯಾಲಗುತ್ತು ಮನೆತನದಕುಲು ಕದ್ರಿ ಮೇಳನ್ ಉತ್ತಮವಾಗದ್ ಸಂಘಟಿಸದ್ ಇತ್ತೆರ್. ಜೋಡಾಟ ನಡಪುನಗ ಅಕುಲೇ ಪೋವೊಂದು ಇತ್ತೆರ್. ದಿ. ಕಲ್ಲಾಡಿ ಕೊರಗ ಶೆಟ್ಟಿ ಬೊಕ್ಕ ದಿ. ಪಳ್ಳಿ ಸೋಮನಾಥ ಹೆಗ್ಡೆ ಈ ರಡ್ಡ್ ಮಹನೀಯರ್ ಯಕ್ಷಗಾನ ಕಲೆತ್ತ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗ್, ಕಲಾವಿದೆರೆನ ಯೋಗ ಕ್ಷೇಮೊಗು ಕೊರ್‌ನ ಕೊಡುಗೆ ಅಪಾರವಾಯಿನವು. ಸುರುತ ಸರ್ತಿ ಜನ ಸಾಮಾನ್ಯೆರೆ ಬೆಂಬಲೊರ್ದೇ ಯಕ್ಷಗಾನ ಕಲೆ ಒರಿಯೆರೆ ಸಾಧ್ಯ ಪನ್ಪುನ ಸತ್ಯೊನು ಪ್ರಯೋಗದ ಮೂಲಕ ತೋಜಾದ್ ಕೊರ್ತೆರ್. ಅಂಚೆನೆ ಇಂಚಿಪ ಸುರು ಆಯಿನ ಪಟ್ಲ ಸತೀಸ್ ಶೆಟ್ರೆನ ಪಟ್ಲ ಪೌಂಡೇಶನ್ ಯಕ್ಷಗಾನ ಕಲಾವಿದೆರೆಗ್ ಕೊರೊಂದು ಉಪ್ಪುನ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹ ಬಾರೀ ಜನಮೆಚ್ಚುಗೆ ಪಡೆದುಂಡು. ಅಂಚ ತೂಂಡ ಯಕ್ಷಗಾನದ ಒಟ್ಟುಗು ಬಂಟೆರೆನ ಪಜ್ಜೆ ನೆಗತ್ತ್‌ದ್ ತೋಜುಂಡು.

ರಾಜಕೀಯ ಕ್ಷೇತ್ರೊಡು ಪುದರ್ ಮಂತಿನ ಬಂಟರ್

• ಕೆ. ಕೆ. ಶೆಟ್ಟಿ: ಮಾಜಿ ಎಮ್.ಪಿ/ಎಮ್.ಎಲ್.ಸಿ
• ಜಸ್ಟಿಸ್ ಕೆ. ಎಸ್. ಹೆಗ್ಡೆ: ಸುಪ್ರೀಮ್ ಕೋರ್ಟುಗು ಕರ್ನಾಟಕರ್ದ್ ನೇಮಿತವಾಯಿನ ಶುರುತ ಜಡ್ಜ್ ಅಂಚೆನೆ ಲೋಕಸಭೆ ಸ್ಪೀಕರ್.
• ಕಾಪು ಬಾಸ್ಕರ ಶೆಟ್ಟಿ ಮಾಜಿ ಎಂ.ಎಲ್.ಎ.
• ಎ. ಬಿ. ಶೆಟ್ಟಿ : ಮದ್ರಾಸ್ ರಾಜ್ಯದ ಮಾಜಿ ಆರೋಗ್ಯ ಮಂತ್ರಿ/ವಿಜಯಾ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ದ ಫೌಂಡರ್ಸ್‌ನಕ್ಲೆಡ್ ಒರಿ
• ಡಾ.ನಾಗಪ್ಪ ಆಳ್ವ: ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರೊದ(ದುಂಬು ಮೈಸೂರು) ಮಾಜಿ ಆರೋಗ್ಯ ಮಂತ್ರಿ
• ಎ.ಶಂಕರ್ ಆಳ್ವ: ಕುಡ್ಲದ ಮಾಜಿ ಎಮ್.ಪಿ/ಎಮ್.ಎಲ್.ಎ ಅಂಚೆನೆ ಸೀನಿಯರ್ ಲಾಯರ್
• ಜೀವರಾಜ್ ಆಳ್ವ
• ಬಿ. ಸಂಕಪ್ಪ ರೈ , ಮಾಜಿ ಜಿಲ್ಲಾಪಂಚಾಚಾಯತ್ ಅದ್ಯಕ್ಷೆರ್  
• ಐ.ಎಂ . ಜಯರಾಮ ಶೆಟ್ಟಿ. ಮಾಜಿ ಎಮ್ ಪಿ, ಮಾಜಿ ಎಂ ಎಲ್ ಏ .
• ರಮಾನಾಥ್ ರೈ
• ಕೆ. ಜಯಪ್ರಕಾಶ್ ಹೆಗ್ಡೆ
• ಡಾ| ಕೆ. ಕೆ. ಹೆಗ್ಡೆ
• ಸುಬ್ಬಯ್ಯ ಶೆಟ್ಟಿ
• ಕೆ. ಅಮರ್ ನಾಥ್ ಶೆಟ್ಟಿ
• ಶಕುಂತಳಾ ಶೆಟ್ಟಿ
• ನಳಿನ್ ಕುಮಾರ್ ಕಟೀಲ್
• ರಾಜೇಶ್ ನಾಯ್ಕ ಉಳೆಪಾಡಿಗುತ್ತು
• ಹರೀಶ್ ಪೂಂಜ, ಬೆಳ್ತಂಗಡಿ
• ಡಾ| ಭರತ್ ಶೆಟ್ಟಿ
• ಸುರೇಶ ಶೆಟ್ಟಿ ಎಂ.ಅಲ್ ಎ, ಅಂಧೇರಿ  

ಮುಗಿತಲೊ

ಇನಿ ಬಂಟೆರ್ ಮಸ್ತ್ ಕ್ಷೇತ್ರೊಲೆಡ್‍ ತಮ್ಮವೇ ಆಯಿನ ಛಾಪುನು ಮೂಡಿಸದೆರ್. ರಾಷ್ಟ್ರ ಮಟ್ಟ ಅತ್ತಂದೆ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟೊಡುಲಾ ಕೀರ್ತಿ ಗಳಿಸಾಯಿನ ಬಂಟೆರ್ ಉಲ್ಲೆರ್. ಆಂಡ ಈ ಸಮುದಾಯದಕುಲು ಆಕುಲೆನ ಮೂಲ ಆಚರಣೆಲೆನ್ ಒಲುಲಾ ಬುಡುದು ಕೊರ್ತಿಜೆರ್. ಇನಿಕ್‌ಲಾ ಅಕುಲೆನ ಸಂಪ್ರದಾಯೊನು ಮರಪಂದೆ ಅಯಿನ್ ಪಾಲಿಸವೊಂದು ಬರೊಂದು ಉಲ್ಲೆರ್. ಅಕುಲು ಜಗತ್ತ್‌ದ ಓವ್ವೇ ಪ್ರದೇಶೊಡು ಇತ್ತ್ಂಡಲಾ, ಅಲ್ಪ ಅಕುಲ್‌ನವೇ ಆಯಿನ ಛಾಪುನು ಮೂಡಿಸವೆರ್. ಅಕುಲೆನ ಪದ್ದತಿನ್ ಅಲ್ಪ ಪಸರಿಸಾಯಿನ ಹಿರಿಮೆ ಮೊಕುಲೆಗ್ ಸೇರೊಡು. ಅಂಚನೇ ಸರ್ವ ಧರ್ಮ ಸಹಿಷ್ಣುತೆನ್‌ಲಾ ಬುಲೆಪಾವೊಂದು ಯಶಸ್ವಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಜೀವನೊನು ನಡಪಾವೊಂದು ಬರೊಂದು ಉಲ್ಲೆರ್.