ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ
ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ತುಳು: ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ಒಂಜಿ ಕಡಲಕರೆತ ಒಂಜಿ ಜಿಲ್ಲೆ. ಈ ಜಿಲ್ಲೆದ ಕೇಂದ್ರೊ ಜಾಗೆ ಬುಕ್ಕೊ ಮಲ್ಲ ಪೇಂಟೆ ಮಂಗಳೂರು. ಮಂಗಳೂರುನು ತುಳು ಬಾಸೆಟ್ ಕುಡ್ಲ ಪನ್ಪೆರ್. ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡೊ ಜಿಲ್ಲೆದ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ೨೦,೮೯,೬೪೯ ಆದುಂಡು. ಇಂದೆಟ್ ಆಂಜೊವುನಕುಲು ೧೦,೩೪,೭೧೪ ಬುಕ್ಕೊ ಪೊಂಜೊನಕುಲು ೧೦,೫೪,೯೩೫(೨೦೧೧ರ ಜನಗಣತಿದಂಚ).[೧]
ಪರಿವಿಡಿ
ದಕ್ಷಿಣಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆದ ತಾಲೂಕುಲುಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ
ಕರ್ನಾಟಕೊ ರಾಜ್ಯೊಡು ೨೨೦ ತಾಲೂಕುಲು ಅಂಚನೆ ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಡ್ ಐನ್ ತಾಲೂಕುಲು ಬುಕ್ಕೊ ರಡ್ಡ್ ಪೊಸ ತಾಲೂಕುಲು ಇಂಚ ಒಟುಗು ಏಳ್ ತಾಲೂಕು ಉಂಡು:
| ಸಂಕ್ಯೆ | ತಾಲೂಕು | ನಗರ ಸ್ಥಿತಿ |
|---|---|---|
| ೧ | ಮಂಗಳೂರು | ಮಹಾನಗರಪಾಲಿಕೆ |
| ೨ | ಪುತ್ತೂರು | ಪುರಸಭೆ. |
| ೩ | ಬಂಟ್ವಾಳ | ಪಟ್ಟಣ ಪಂಚಾಯತ್ |
| ೪ | ಬೆಳ್ತಂಗಡಿ | ಪಟ್ಟಣ ಪಂಚಾಯತ್ |
| ೫ | ಸುಳ್ಯ | ಪಟ್ಟಣ ಪಂಚಾಯತ್ |
| ೬ | ಮೂಡಬಿದಿರೆ | ಪಟ್ಟಣ ಪಂಚಾಯತ್ |
| ೭ | ಕಡಬ | ಪಟ್ಟಣ ಪಂಚಾಯತ್ |
ಇತಿಹಾಸೊಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ
೧೯೪೮ಡ್ದ್ ಪಿರವು ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಬುಕ್ಕೊ ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಲೆನ್ ಒಟ್ಟಾದ್ ಕೆನರೊ ಪಂಡ್‍ದ್ ಲೆತ್ತೊಂದಿತ್ತೆರ್. ೧೮೬೦ಡ್ ಬ್ರಿಟಿಸೆರ್ ಈ ಭಾಗೊನು ಉತ್ತರ ಕೆನರ ಬುಕ್ಕೊ ದಕ್ಷಿಣ ಕೆನರ ಪಂಡ್‍ದ್ ವಿಂಗಡಿತೆರ್. ೧೮೬೨ಡ್ ಉತ್ತರ ಕೆನರೊನು ಬೊಂಬಾಯಿ ಪ್ರೆಸಿಡೆನ್ಸಿ ಬುಕ್ಕೊ ದಕ್ಷಿಣ ಕೆನರೊನು ಮದ್ರಾಸ್ ಪ್ರೆಸಿಡೆನ್ಸಿಗ್ ಸೇರಾಯೆರ್. ಕು೦ದಾಪುರ ತಾಲೂಕು ಸುರೂಕು ಉತ್ತರ ಕೆನರರೊಡು ಇತ್ತ್ಂಡಲಾ ಬುಕ್ಕೊ ದಕ್ಷಿಣ ಕೆನರೊಗು ಸೇರ್ಂಡ್.
ಆಗಸ್ಟ್ ೧೯೯೭ ಒರ್ಸೊಡು ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಡ್ದ್ ಮೂಜಿ ತಾಲೂಕಾಯಿನ ಉಡುಪಿ, ಕುಂದಾಪುರ ಬುಕ್ಕೊ ಕಾರ್ಕಳ ಜಿಲ್ಲೆಲೆನ್ ಬೇತೆ ಮಲ್ತ್‌ದ್ ಉಡುಪಿ ಜಿಲ್ಲೆ ಮಲ್ತೆರ್. ಕೇರಳೊದ ಕಾಸರಗೋಡು ಜಿಲ್ಲೆ ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಬುಕ್ಕೊ ಉಡುಪಿ ಜಿಲ್ಲೆಲೆನ್ ತುಳುನಾಡು ಪಂಡ್‍ದ್ ಲೆಪ್ಪುವೆರ್. ತುಳು ಮುಲ್ಪದ ಮಸ್ತ್ ಜನೊ ಪಾತೆರುನ ಬಾಸೆ ಆಯಿನೆಡ್ದಾವರೊ ಈಡೆಗೆ ತುಳುನಾಡ್ಂದ್ ಪುದರಾಂಡ್.
ಭಾಷೆಗಳುಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ
ತುಳು ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡೊದ ಮಲ್ಲ ಬಾಸೆ. ಕನ್ನಡೊ, ಹವ್ಯಕ ಕನ್ನಡೊ, malayalam ಕು೦ದಾಪುರ ಕನ್ನಡ, ಅರೆಬಾಸೆಕನ್ನಡ, ಕೊಂಕನಿ, ಗೋವಾ ಕೊಂಕನಿ, ಮತ್ತು ಬ್ಯಾರಿ ಬಾಸೆ, ಮರಾಠಿ, ಕೊರಗ ಬಾಸೆ, ಚಾಲಿ ಬಾಸೆ, ಚಿತ್ಪಾನ್ ಬಾಸೆ, ಕರಹಾಡ ಬಾಸೆ, ಮಲ್ಯಾಲಿ ಬಾಸೆ - ಇಂಚ ಮುಲ್ಪ ಬೇತೆ ಬೇತೆ ಬಾಸೆಲೆನ್ ಗಲಸುವೆರ್.
ಕಾರನಿಕೊದ ಜಾಗೆಲುಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ
- ಮೂಡುಬಿದಿರೆ: ಸಾವಿರ ಕ೦ಬೊದ ಬಸದಿ (ತ್ರಿಭುವನ ತಿಲಕ ಚೂಡಾಮಣಿ ಬಸದಿ), ಗುರು ಬಸದಿ (ಸಿದ್ಧಾಂತ ಬಸದಿ)
- ಮಂಗಳಾದೇವಿ:ಮಹತೋಭಾರ ಮಂಗಳಾದೇವಿ ದೇವಾಸ್ಥಾನೊ.
- ಧರ್ಮಸ್ಥಳ: ಶ್ರೀ ಮ೦ಜುನಾಥ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಸ್ಥಾನೊ.
- ಕದ್ರಿ: ಶ್ರೀ ಮಂಜುನಾಥೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನೊ.
- ಕಟೀಲು: ಶ್ರೀ ದುರ್ಗಾಪರಮೇಶ್ವರಿ ದೇವಸ್ಥಾನೊ.
- ನೆಲ್ಲಿತೀರ್ಥ:ಶ್ರೀ ಸೋಮನಾಥೇಶ್ವರ ಗುಹಾಲಯೊ.
- ಕುಕ್ಕೆ ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ: ಶ್ರೀ ಆದಿ ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನೊ ಕುಕ್ಕೆ.
- ಶ್ರೀ ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ: ಶಾ೦ತಿಮೊಗರು ಶ್ರೀ ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನೊ .
- ಕಾರ್ಕಳ: ಗೊಮ್ಮಟೇಶ್ವರ ಬೆಟ್ಟ, ಚತುರ್ಮುಖ ಬಸದಿ, ಅನಂತಶಯನ ದೇವಸ್ಥಾನೊ, ಕಾರ್ಕಳ ಪಡುತಿರುಪತಿ ವೆಂಕಟರಮಣ ದೇವಸ್ಥಾನೊ.
- ಕಾರ್ಕಳ: ಅತ್ತೂರು ಸೈಂಟ್ ಲಾರೆನ್ಸ್ ಚರ್ಚ್.
- ಪುತ್ತಿಗೆ: ಮಹಾತೋಭಾರ ಶ್ರೀ ಸೋಮನಾಥೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನೊ.
- ಕೊಡ್ಯಡ್ಕ:ಹೊಸನಾಡು ಶ್ರೀ ಅನ್ನಪೂರ್ಣೇಶ್ವರಿ ದೇವಸ್ಥಾನೊ.
- ಪೊಳಲಿ: ಶ್ರೀ ರಾಜರಾಜೇಶ್ವರಿ ದೇವಸ್ಥಾನೊ.
- ಬಪ್ಪನಾಡು: ಶ್ರೀ ದುರ್ಗಾಪರಮೇಶ್ವರಿ ದೇವಸ್ಥಾನೊ.
- ಸೋಮೇಶ್ವರ: ಶ್ರೀ ಸೋಮನಾಥೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನೊ.
- ಕೃಷ್ಣಾಪುರ:ಮುಲ್ಪ ಅಷ್ಟಮಟೊಲೆಡ್ ಒಂಜಾಯಿನ ಕೃಷ್ಣಾಪುರ ಮಟೊತ ಶಾಕೆ ಉಂಡು.
- ಉಳ್ಳಾಲ: ದರ್ಗಾ.
- ಪುತ್ತೂರು: ಶ್ರೀ ಮಹಾಲಿ೦ಗೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನೊ, ದರ್ಗಾ ಶರೀಫ್ ಮಾಡನ್ನೂರ್, ದರ್ಗಾ ಶರೀಫ್ ಬೈತಡ್ಕ, ಕಾಣಿಯೂರು
- ಮಂಗಳೂರು:ಮಸ್ಜಿದ್ ತಕ್ವಾ ಪಂಪ್ವೆಲ್.
- ಬೆಳ್ತಂಗಡಿ : ದರ್ಗಾ ಶರೀಫ್ ಕಾಜೂರ್.
- ಮಂಗಳೂರು ಸಂತ ಪೌಲನ ದೇವಾಲಯ, ಮಂಗಳೂರು.
- ಸುಳ್ಯ: ಕುಕ್ಕೆ ಶ್ರೀ ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ ದೇವಸ್ಥಾನ ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ.
- ಸುಳ್ಯ: ಶ್ರೀ ತೋಡಿಕಾನ ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ ದೇವಸ್ಥಾನ.
- ಸುಳ್ಯ: ಶ್ರೀ ಸದಾಶಿವ ದೇವಸ್ಥಾನ ಅಲೆಟ್ಟಿ.
- ಮಂಗಳೂರು ಶಾಂತಿ ಮಹಾ ದೇವಾಲಯ, ಬಲ್ಮಠ
- ಮಂಗಳೂರು ಕಾಂತಿ ದೇವಾಲಯ, ಜೆಪ್ಪು
- ಮಂಗಳೂರು ವಿಶ್ರಾಂತಿ ದೇವಾಲಯ, ಕುದ್ರೋಳಿ
- ಸಂತ ಅಲೋಶಿಯಸ್ ಕಾಲೇಜು ಚಾಪೆಲ್ ಕುಡ್ಲ
- ವಿಠಲ ಶ್ರೀ ಸೋಮನಾಥೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನೊ, ದರೆಗುಡ್ಡೆ.
- ಶ್ರೀ ಶಂಭುಲಿಂಗೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನೊ, ದರೆಗುಡ್ಡೆ.
- ಕೊಕ್ಕಡ :ಸೌತಡ್ಕ ಶ್ರೀ ಮಹಾಗಣಪತಿ ದೇವಸ್ಥಾನೊ
- ಚೊಕ್ಕಾಡಿ ಉಳ್ಳಾಕುಲು ದೈವಸ್ಥಾನ.ಸುಳ್ಯ ತಾಲೂಕು.
- ಉಬರಡ್ಕ ಮಿತ್ತೂರು ನಾಯರ್ ದೈವ. ಸುಳ್ಯ ತಾಲೂಕು.