ಮನಮೋಹನ್ ಸಿಂಗ್

ಮನಮೋಹನ್ ಸಿಂಗ್ (೨೬ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೧೯೩೨ - ೨೬ ಡಿಸೆಂಬರ್ ೨೦೨೪) ನಮ್ಮ ದೇಶದ ಮಾಜಿ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಲು. ಮೇ ೨೨,೨೦೦೪ನೆ ತೇದಿಡ್ದ್ ಅಧಿಕಾರಡ್ ಇತ್ತೆರ್.೨೦೧೪ನೆಯ ಮಹಾಚುನಾವಣೆಡ್ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಪಕ್ಷ ಸೋತುನೈಡ್ದಾವರ ಅಧಿಕಾರಡ್ದ್ ಜತ್ತ್‍ದ್ ಇತ್ತೆ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ ಅಧಿಕಾರಗ್ ಬತ್ತ್‍ದೆರ್.

ಮನಮೋಹನ್ ಸಿಂಗ್
ಭಾರತದ ೧೩ನೇ ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿ
ಅಧಿಕಾರ ಅವಧಿ ೨೨ನೇ ಮೇ ೨೦೦೪ – ೨೬ನೇ ಮೇ ೨೦೧೪
ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ	ಎ.ಪಿ.ಜೆ. ಅಬ್ದುಲ್ ಕಲಾಂ ಪ್ರತಿಭಾ ಪಾಟೀಲ್ ಪ್ರಣಬ್ ಮುಖರ್ಜಿ
ಉಪ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ	ಭೈರೋನ್ ಸಿಂಗ್ ಶೇಖಾವತ್ ಮೊಹಮ್ಮದ್ ಹಮೀದ್ ಅನ್ಸಾರಿ
ಪೂರ್ವಾಧಿಕಾರಿ	ಅಟಲ್ ಬಿಹಾರಿ ವಾಜಪೇಯಿ
ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿ	ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ
ನಿರ್ವಹಿಸಯಿನ ಬೇತೆ ಇಲಾಖೆ ಬೊಕ್ಕ ಸಚಿವಗಿರಿಕುಲು ಅಧಿಕಾರ ಅವಧಿ ೨೨ನೇ ಮೇ ೨೦೦೪ – ೨೬ನೇ ಮೇ ೨೦೧೪ ಸಚಿವಾಲಯ ಬೊಕ್ಕ ಇಲಾಖೆಲು ಸಿಬ್ಬಂದಿ, ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಕುಂದುಕೊರತೆಲು ಬೊಕ್ಕ ಪಿಂಚಣಿಲೆನ ಸಚಿವಾಲಯ ಪರಮಾಣು ಶಕ್ತಿ ಇಲಾಖೆ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಇಲಾಖೆ ಯೋಜನಾ ಆಯೋಗ ಪೂರ್ವಾಧಿಕಾರಿ ಲಾಲ್ ಕೃಷ್ಣ ಅಡ್ವಾಣಿ ಅಟಲ್ ಬಿಹಾರಿ ವಾಜಪೇಯಿ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ
೧೦ನೇ ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷದ ನಾಯಕೆ- ರಾಜ್ಯಸಭೆ
ಅಧಿಕಾರ ಅವಧಿ ೨೧ನೇ ಮಾರ್ಚ್ ೧೯೯೮ – ೨೧ನೇ ಮೇ ೨೦೦೪
ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ	ಅಟಲ್ ಬಿಹಾರಿ ವಾಜಪೇಯಿ
ಅಧ್ಯಕ್ಷ	ಕೃಷ್ಣ ಕಾಂತ್ ಭೈರೋನ್ ಸಿಂಗ್ ಶೇಖಾವತ್
ಪೂರ್ವಾಧಿಕಾರಿ	ಸಿಕಂದರ್ ಬಖ್ತ್
ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿ	ಜಸ್ವಂತ್ ಸಿಂಘ್
೨೨ನೇ ಕೇಂದ್ರ ಹಣಕಾಸು ಸಚಿವ
ಅಧಿಕಾರ ಅವಧಿ ೨೧ನೇ ಜೂನ್ ೧೯೯೧ – ೧೬ನೇ ಮೇ ೧೯೯೬
ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ	ಪಿ. ವಿ. ನರಸಿಂಹರಾವ್
ಪೂರ್ವಾಧಿಕಾರಿ	ಯಶ್ವಂತ್ ಸಿನ್ಹಾ
ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿ	ಜಸ್ವಂತ್ ಸಿಂಘ್
ರಾಜ್ಯಸಭೆತ ಸದಸ್ಯೆ
ಅಧಿಕಾರ ಅವಧಿ ೧೯ನೇ ಆಗಸ್ಟ್ ೨೦೧೯ – ೩ನೇ ಏಪ್ರಿಲ್ ೨೦೨೪
ಪೂರ್ವಾಧಿಕಾರಿ	ಮದನ್ ಲಾಲ್ ಸೈನಿ
ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿ	ಸೋನಿಯಾ ಗಾಂಧಿ
ಮತಕ್ಷೇತ್ರ	ರಾಜಸ್ಥಾನ
ಅಧಿಕಾರ ಅವಧಿ ೧ನೇ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೧೯೯೧ – ೧೪ನೇ ಜೂನ್ ೨೦೧೯
ಪೂರ್ವಾಧಿಕಾರಿ	ಅಮೃತ್‌ಲಾಲ್ ಬಸುಮಾತರಿ
ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿ	ಕಾಮಾಕ್ಯ ಪ್ರಸಾದ್ ತಾಸ
ಮತಕ್ಷೇತ್ರ	ಅಸ್ಸಾಮ್
ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ನ ೧೫ನೇ ಗವರ್ನರ್
ಅಧಿಕಾರ ಅವಧಿ ೧೬ನೇ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೧೯೮೨ – ೧೪ನೇ ಜನವರಿ ೧೯೮೫
ಪೂರ್ವಾಧಿಕಾರಿ	ಐ. ಜಿ. ಪಟೇಲ್
ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿ	ಅಮಿತಾವ್ ಘೋಷ್
ವೈಯಕ್ತಿಕ ಮಾಹಿತಿ
ಜನನ	(೧೯೩೨-೦೯-೨೬)೨೬ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೧೯೩೨ ಗಾಹ್, ಪಂಜಾಬ್ ಪ್ರಾಂತ್ಯ, ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಪೂರ್ವದ ಭಾರತ (ಈ ರಡ್ಡ್ ಪ್ರದೇಶೊಲುಲಾ ಇತ್ತೆ ಪಾಕ್‌ಗ್ ಸೇರ್ದ್ಂಡ್)
ಮರಣ	26 December 2024(2024-12-26) (aged 92) ನವದೆಹಲಿ, ದೆಹಲಿ, ಭಾರತ
ರಾಷ್ಟ್ರೀಯತೆ	ಭಾರತೀಯ
ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷ	ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್
ಸಂಗಾತಿ(ಲು)	ಗುರುಶರಣ್ ಕೌರ್ ​ (m. )​
ಜೋಕುಲು	ಉಪಿಂದರ್ ಸಿಂಗ್, ಅಮೃತ್ ಸಿಂಗ್ ಬೊಕ್ಕ ದಮನ್ ಸಿಂಗ್
ಅಭ್ಯಸಿಸಿದ ವಿದ್ಯಾಪೀಠ	ಪಂಜಾಬ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ (ಬಿಎ, ಎಂಎ) ಸೈಂಟ್ ಜಾನ್ಸ್ ಕಾಲೇಜ್, ಕೇಂಬ್ರಿಜ್ (ಬಿಎ) ನುಫೀಲ್ಡ್ ಕಾಲೇಜ್, ಆಕ್ಸ್‌ಫರ್ಡ್ (ಡಿಫಿಲ್)
ಉದ್ಯೋಗೊ	ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಶಿಕ್ಷಣತಜ್ಞ ಅಧಿಕಾರಿ ರಾಜಕಾರಿಣಿ
ಮಿಲಿಟರಿ ಸೇವೆ
ಪ್ರಶಸ್ತಿಲು	#ಪುಗರ್ತೆ ಬುಕ್ಕ ಸಮ್ಮಾನೊಲು

ಸುರುತ ಜೀವನ ಬೊಕ್ಕ ಶಿಕ್ಷಣ

ಗುರುಮುಖ್ ಸಿಂಗ್ ಬೊಕ್ಕ ಅಮೃತ್ ಕೌರ್ ದಂಪತಿಲೆಗ್ ೧೯೩೨ ಟ್ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೨೬ ಕ್ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಭಾರತದ ಪಂಜಾಬ್‌ನ ಗಾಹ್‌ಡ್ (ಇತ್ತೆ ಪಂಜಾಬ್, ಪಾಕಿಸ್ತಾನೊಡು ಉಂಡು) ಸಿಖ್ ಕುಟುಂಬೊಡು ಪುಟ್ಟಿಯೆರ್. ಆರ್ ಎಲ್ಯೆ ಉಪ್ಪುನಗ ಅರೆನ ಅಪ್ಪೆ ತೀರ್‌ದ್ ಪೋಯೆರ್. ಅರೆನ ಅಮ್ಮೆರೆನ ಅಜ್ಜಿ ಅರೆನ್ ಬುಲೆಪಾಯೆರ್. ಅರೆನ ಆರಂಭಿಕ ಶಾಲಾ ಶಿಕ್ಷಣ ಉರ್ದು ಮಾಧ್ಯಮೊಡು ಇತ್ತ್ಂಡ್ ಬೊಕ್ಕ ವರ್ಷೊಗುಲೆರ್ದ್ ಬೊಕ್ಕ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಯಾದ್ ಉಪ್ಪುನಗಲಾ ಆರ್ ಅರೆನ ಹಿಂದಿ ಭಾಷಣೊಲೆನ್ ಉರ್ದು ಲಿಪಿಟ್ಟ ಬರೆಯೆರ್, ಆಂಡಲಾ ಕೆಲವು ಸರ್ತಿ ಅರ್ ಅರೆನ ಮಾತೃಭಾಷೆ ಆಯಿನ ಪಂಜಾಬಿನ್ ಬರೆಯೆರೆ ಬಳಸುನ ಗುರುಮುಖಿನ್ ಸನ್ ಬಳಸೊಂದು ಇತ್ತೆರ್.

ಭಾರತದ ವಿಭಜನೆರ್ದ್ ಬೊಕ್ಕ ಅರೆನ ಕುಟುಂಬ ಭಾರತದ ಹಲ್ದ್‌ವಾನ್‌ಗ್ ವಲಸೆ ಪೊಂಡು. ೧೯೪೮ಟ್ ಆರ್ ಅಮೃತಸರಕ್ಕ್ ಸ್ಥಳಾಂತರ ಆಯೆರ್, ಅಲ್ಪ ಅರ್ ಅಮೃತಸರದ ಹಿಂದೂ ಕಾಲೇಜಿಡ್ ಅಧ್ಯಯನ ಮಲ್ತೆರ್. ಅವರು ಪಂಜಾಬ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯೊಡು ವ್ಯಾಸಂಗ ಮಲ್ತಿ ಬೊಕ್ಕ ಹೋಶಿಯಾರ್ಪುರೊಟ್ಟು ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರೊನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಲ್ತೆರ್ ಬೊಕ್ಕ ಕ್ರಮವಾದ್ ೧೯೫೨ ಬೊಕ್ಕ ೧೯೫೪ ಟ್ ಅರೆನ ಪದವಿ ಬೊಕ್ಕ ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ಪದವಿಲೆನ್ ಪಡೆಯೆರ್. ಅರೆನ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ವೃತ್ತಿಜೀವನದ ಉದ್ದೊಗುಲಾ ಸುರುತ ಸ್ಥಾನ ಪಡೆತೆರ್. ಅರ್ ೧೯೫೭ ಟ್ ಕೇಂಬ್ರಿಡ್ಜ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯೊಡು ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರ ಟ್ರೈಪೋಸ್ ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಾಯೆರ್. ಅರ್ ಸೇಂಟ್ ಜಾನ್ಸ್ ಕಾಲೇಜಿದ ಸದಸ್ಯೆರಾದ್ ಇತ್ತೆರ್.

ಕೇಂಬ್ರಿಡ್ಜ್ ರ್ದ್ ಬೊಕ್ಕ ಸಿಂಗ್ ಭಾರತೊಗು ಬತ್ತೆರ್ ಬೊಕ್ಕ ಪಂಜಾಬ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯೊಡು ಶಿಕ್ಷಕೆರಾದ್ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಾಯೆರ್. ೧೯೬೦ಟ್ ಆರ್ ಅರೆನ ಡಿಫಿಲ್‌ಗಾದ್ ಆಕ್ಸ್ಫರ್ಡ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಗ್ ಪೋದ್ ಅಲ್ಪ ಆರ್ ನಫೀಲ್ಡ್ ಕಾಲೇಜಿದ ಸದಸ್ಯೆರಾದ್ ಇತ್ತೆರ್. ಐ.ಎಂ.ಡಿ. ಲಿಟಲ್ ಅರೆನ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆಡ್ ಅರೆನ ೧೯೬೨ ತ ಡಾಕ್ಟರೇಟ್ ಪ್ರಬಂಧ "ಭಾರತದ ರಫ್ತು ಕಾರ್ಯಕ್ಷಮತೆ ೧೯೫೧-೧೯೬೦ ರಫ್ತು ನಿರೀಕ್ಷೆಗಳು ಮತ್ತು ನೀತಿ ಪರಿಣಾಮಗಳು" ಪನ್ಪುನ ಶೀರ್ಷಿಕೆನ್ ಹೊಂದ್‌ದ್ ಇತ್ತ್ಂಡ್ ಬೊಕ್ಕ ಅರೆನ ಪುಸ್ತಕ "ಭಾರತದ ರಫ್ತು ಪ್ರವೃತ್ತಿಗಳು ಮತ್ತು ಸ್ವಾವಲಂಬಿ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ನಿರೀಕ್ಷೆಗಳು" ಗು ಆಧಾರವಾದ್ ಇತ್ತ್ಂಡ್.

ವೃತ್ತಿಜೀವನದ ಆರಂಭ

ಡಿ.ಫಿಲ್ ಮುಗಿಸಿ ಬೊಕ್ಕ ಸಿಂಗ್ ಭಾರತೊಗು ಬತ್ತೆರ್. ಅರ್ ೧೯೫೭ ರ್ದ್ ೧೯೫೯ ರ ಮುಟ್ಟ ಪಂಜಾಬ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರದ ಹಿರಿಯ ಉಪನ್ಯಾಸಕರಾಗಿದ್ದರು. ೧೯೫೯ ಮತ್ತು ೧೯೬೩ ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಅವರು ಪಂಜಾಬ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ರೀಡರ್ ಆಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು ಮತ್ತು ೧೯೬೩ ರಿಂದ ೧೯೬೫ ರವರೆಗೆ ಅವರು ಅಲ್ಲಿ ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿದ್ದರು. ನಂತರ ಅವರು ೧೯೬೬ ರಿಂದ ೧೯೬೯ ರವರೆಗೆ ಯುನೈಟೆಡ್ ನೇಷನ್ಸ್ ಕಾನ್ಫರೆನ್ಸ್ ಓನ್ ಟ್ರೇಡ್ ಅಂಡ್ ಡೆವಲಪ್ಮೆಂಟ್ (ಯುಎನ್ಸಿಟಿಎಡಿ) ಗಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದರು. ನಂತರ ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರಾಗಿ ಸಿಂಗ್ ಅವರ ಪ್ರತಿಭೆಯನ್ನು ಗುರುತಿಸಿ ಲಲಿತ್ ನಾರಾಯಣ್ ಮಿಶ್ರಾ ಅವರು ಅವರನ್ನು ವಿದೇಶಿ ವ್ಯಾಪಾರ ಸಚಿವಾಲಯದ ಸಲಹೆಗಾರರಾಗಿ ನೇಮಿಸಿದರು.

೧೯೬೯ ರ್ದ್ ೧೯೭೧ ಮುಟ್ಟ ಸಿಂಗ್ ದೆಹಲಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ದೆಹಲಿ ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಎಕನಾಮಿಕ್ಸ್‌ಡ್ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವ್ಯಾಪಾರದ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕೆರಾದ್ ಇತ್ತೆರ್.

೧೯೭೨ ಟ್ ಸಿಂಗ್ ಹಣಕಾಸು ಸಚಿವಾಲಯೊಡು ಮುಖ್ಯ ಆರ್ಥಿಕ ಸಲಹೆಗಾರೆರಾದ್ ಇತ್ತೆರ್ ಬೊಕ್ಕ ೧೯೭೬ಟ್ ಆರ್ ಹಣಕಾಸು ಸಚಿವಾಲಯೊಡು ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯಾಗಿದ್ದರು. ೧೯೮೦-೧೯೮೨ ರಲ್ಲಿ ಅವರು ಯೋಜನಾ ಆಯೋಗದಲ್ಲಿದ್ದರು ಮತ್ತು ೧೯೮೨ ರಲ್ಲಿ ಅವರನ್ನು ಆಗಿನ ಹಣಕಾಸು ಸಚಿವ ಪ್ರಣಬ್ ಮುಖರ್ಜಿ ಅವರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾದ ಗವರ್ನರ್ ಆಗಿ ನೇಮಿಸಲಾಯಿತು, ಅವರು ೧೯೮೫ ರವರೆಗೆ ಈ ಹುದ್ದೆಯಲ್ಲಿದ್ದರು. ಅವರು ೧೯೮೫ ರಿಂದ ೧೯೮೭ ರವರೆಗೆ ಯೋಜನಾ ಆಯೋಗದ (ಭಾರತ) ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷರಾದರು. ಯೋಜನಾ ಆಯೋಗದಲ್ಲಿ ಅವರ ಅಧಿಕಾರಾವಧಿಯ ನಂತರ ಅವರು ೧೯೮೭ ರಿಂದ ನವೆಂಬರ್ ೧೯೯೦ ರವರೆಗೆ ಸ್ವಿಟ್ಜರ್ಲೆಂಡ್‌ನ ಜಿನೀವಾದಲ್ಲಿ ಪ್ರಧಾನ ಕಚೇರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಸ್ವತಂತ್ರ ಆರ್ಥಿಕ ನೀತಿ ಚಿಂತಕರ ಚಾವಡಿಯಾದ ಸೌತ್ ಕಮಿಷನ್‌ನ ಪ್ರಧಾನ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯಾಗಿದ್ದರು.

ಸಿಂಗ್ ನವೆಂಬರ್ ೧೯೯೦ ರಲ್ಲಿ ಜಿನೀವಾದಿಂದ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಮರಳಿದರು ಮತ್ತು ಚಂದ್ರಶೇಖರ್ ಅವರ ಅಧಿಕಾರಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ಆರ್ಥಿಕ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಯ ಸಲಹೆಗಾರರಾಗಿ ಹುದ್ದೆಯನ್ನು ಅಲಂಕರಿಸಿದರು. ಮಾರ್ಚ್ ೧೯೯೧ ರಲ್ಲಿ ಅವರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ ಧನಸಹಾಯ ಆಯೋಗದ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾದರು.

ಮನಮೋಹನ ಸಿಂಗ್ ಅರೆನ ನುಡಿಮುತ್ತು ಬೊಕ್ಕ ಪ್ರಮುಖ ಹೇಳಿಕೆಲು

• ಭಾರತ ಅತ್ಯಂತ ಎಚ್ಚ ಬಡ ಜನಕುಲು ವಾಸಿಸುನ ಶ್ರೀಮಂತ ದೇಶವಾದ್ ಉಂಡು.
• ನಮ್ಮ ಜೀವನ ಏಪಲಾ ವಿರೋಧಲೆರ್ದ್ ಮುಕ್ತವಾದ್ ಒರಿದ್‌ಜಿ.
• ಓವಾಂಡಲಾ ಕೆಲಸೊನು ನನಲಾತ್ ಪೊರ್ಲುಡು ಮಲ್ತೊಲಿಯಾಂಡ್‌ ಪಂಡ್‌ದ್ ಒತ್ತೊನುನ ಸುರುತ ವ್ಯಕ್ತಿ ಯಾನೇ. ನಮ ಸಾಧಿಸ್‍ನೈಕ್‍ ತೃಪ್ತೆರಾಯೆರೆ ಬಲ್ಲಿ. ನನಲಾತ್ ಸಾಧನೆ ಮಲ್ಪೆರೆ ಉತ್ತಮ ಅವಕಾಶೊಲೆನ್‌ ಸೃಷ್ಟಿಸಾವೊನೆರೆ ಬೋಡಾಪುನಾತ್ ಅವಕಾಶೊಲು ಏಪಲಾ ಉಪ್ಪುಂಡು.
• ಎಂಕ್ ಓವ್ವೇ ಸಮಯೊಡು ರಾಜೀನಾಮೆ ಕೊರೊಡು ಪಂದ್ ತೋಜಿದ್‌ನೆನೇ ಇಜ್ಜಿ. ಎನ್ನ ಕೆಲಸೊನು ಯಾನ್ ಆನಂದಿಸಾದೆ. ಯಾನ್ ಎನ್ನ ಕೆಲಸೊನು ಪ್ರಾಮಾಣಿಕತೆಟ್ಟ್ ಬೊಕ್ಕ ಕಾಳಜಿರ್ದ್ ಮಲ್ತ್‌ದೆ.
• ಇನಿತ್ತ ಮಾಧ್ಯಮೊಲು, ಇಜ್ಜಿ ಸಂಸತ್ತ್‌ಡ್ ಉಪ್ಪುನ ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷೊಲೆರ್ದ್ ಇತಿಹಾಸ ಎನ್ನ ಬಗೆಟ್ಟ್ ಕುರುಣೆ ತೋಜಾವುಂಡು ಪಂದ್ ಯಾನ್ ಪ್ರಾಮಾಣಿಕವಾದ್ ನಂಬುವೆ.

ಪದವಿಲು ಬೊಕ್ಕ ಹುದ್ದೆಲು

• ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರೊಡು ಬಿ.ಎ. (ಆನರ್ಸ್) ೧೯೫೨; ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರೊಡು ಎಂ.ಎ(ಪ್ರಥಮ ದರ್ಜೆ), ೧೯೫೪ ಪಂಜಾಬ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ಚಂಡೀಗಢ (ಆಗ ಹೋಶಿಯಾರ್ಪುರ, ಪಂಜಾಬ್), ಭಾರತ
• ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ಗೌರವ ಪದವಿ, ಕೇಂಬ್ರಿಡ್ಜ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ - ಸೇಂಟ್ ಜಾನ್ಸ್ ಕಾಲೇಜು (೧೯೫೭)
  • ಹಿರಿಯ ಉಪನ್ಯಾಸಕೆ, ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರ (೧೯೫೭-೧೯೫೯)
  • ರೀಡರ್ (೧೯೫೯ - ೧೯೬೩)
  • ಪ್ರೊಫೆಸರ್ (೧೯೬೩-೧೯೬೫)
  • ಪ್ರೊಫೆಸರ್ ಆಫ್ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ ಟ್ರೇಡ್ (೧೯೬೯ - ೧೯೭೧)
• ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರೊಡು ಡಿ.ಫಿಲ್, ಆಕ್ಸ್ಫರ್ಡ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ - ನಫೀಲ್ಡ್ ಕಾಲೇಜ್ (೧೯೬೨)
• ದೆಹಲಿ ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಎಕನಾಮಿಕ್ಸ್, ದೆಹಲಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ
  • ಗೌರವ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕ (೧೯೬೬)
• ಚೀಫ್, ಫೈನಾನ್ಸಿಂಗ್ ಫಾರ್ ಟ್ರೇಡ್ ವಿಭಾಗ, ಯುಎನ್ಸಿಟಿಎಡಿ, ಯುನೈಟೆಡ್ ನೇಷನ್ಸ್ ಸೆಕ್ರೆಟರಿಯೇಟ್, ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್
  • ೧೯೬೬: ಆರ್ಥಿಕ ವ್ಯವಹಾರೊಲೆನ ಅಧಿಕಾರಿ ೧೯೬೬
• ಆರ್ಥಿಕ ಸಲಹೆಗಾರ, ವಿದೇಶಿ ವ್ಯಾಪಾರ ಸಚಿವಾಲಯ, ಭಾರತ (೧೯೭೧ - ೧೯೭೨)
• ಮುಖ್ಯ ಆರ್ಥಿಕ ಸಲಹೆಗಾರ, ಹಣಕಾಸು ಸಚಿವಾಲಯ, ಭಾರತ (೧೯೭೨ - ೧೯೭೬)
• ಗೌರವ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರು, ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ನವದೆಹಲಿ (೧೯೭೬)
• ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ನಿರ್ದೇಶಕ (೧೯೭೬-೧೯೮೦)
• ಇಂಡಸ್ಟ್ರಿಯಲ್ ಡೆವಲಪ್ಮೆಂಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾದ ನಿರ್ದೇಶಕ (೧೯೭೬-೧೯೮೦)
• ಆಡಳಿತ ಮಂಡಳಿ, ಏಷ್ಯನ್ ಡೆವಲಪ್ಮೆಂಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್, ಮನಿಲಾ
• ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ, ಹಣಕಾಸು ಸಚಿವಾಲಯ (ಆರ್ಥಿಕ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಇಲಾಖೆ), ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ (೧೯೭೭ - ೧೯೮೦)
• ಗವರ್ನರ್, ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ (೧೯೮೨-೧೯೮೫)
• ಭಾರತದ ಯೋಜನಾ ಆಯೋಗದ ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷ (೧೯೮೫-೧೯೮೭)
• ಪ್ರಧಾನ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ, ದಕ್ಷಿಣ ಆಯೋಗ, ಜಿನೀವಾ (೧೯೮೭-೧೯೯೦)
• ಆರ್ಥಿಕ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಯ ಸಲಹೆಗಾರ (೧೯೯೦-೧೯೯೧)
• ಅಧ್ಯಕ್ಷರು, ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ ಧನಸಹಾಯ ಆಯೋಗ (೧೫ ಮಾರ್ಚ್ ೧೯೯೧ - ೨೦ ಜೂನ್ ೧೯೯೧)
• ಭಾರತದ ಹಣಕಾಸು ಸಚಿವರು (೨೧ ಜೂನ್ ೧೯೯೧ - ೧೫ ಮೇ ೧೯೯೬)
• ರಾಜ್ಯಸಭೆಯ ಸಂಸತ್ ಸದಸ್ಯ (೧ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೧೯೯೧ - ೧೪ ಜೂನ್ ೨೦೧೯)
• ರಾಜ್ಯಸಭೆಯಲ್ಲಿ ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷದ ನಾಯಕ (ಭಾರತ) (೧೯೯೮-೨೦೦೪)
• ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ (೨೨ ಮೇ ೨೦೦೪ - ೨೬ ಮೇ ೨೦೧೪)
• ರಾಜ್ಯಸಭೆಯ ಸಂಸತ್ ಸದಸ್ಯ (೧೯ ಆಗಸ್ಟ್ ೨೦೧೯ - ೩ ಏಪ್ರಿಲ್ ೨೦೨೪)

ತೀರ್‌ನೆ

ಭಾರತದ ಮಲ್ಲ ಮೇಧಾವಿ, ಪ್ರತಿಭಾವಂತೆ, ವಿಶ್ವದ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಜೆ ಆದ್ ಇತ್ತ್‌ನ ಮಾಜಿ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ದಶಂಬರ, ೨೬, ೨೦೨೫ಕ್ ತೀರ್‌ದ್ ಪೋಯೆರ್.

ಚಿತ್ರ ದರ್ಶಿನಿ

• 
  The Chief Minister of West Bengal, Shri Buddhadeb Bhattacharya calling on the Prime Minister, Dr. Manmohan Singh, in New Delhi on June 20, 2009
• 
  Manmohan Singh with the 64th Batch of IPS Probationers, in New Delhi on December 26, 2012. The National Security Advisor, Shri Shivshankar Menon and the Union Home Secretary, Shri R.K. Singh are also seen
• 
  The Prime Minister Dr. Manmohan Singh addressing at the New York Stock Exchange (NYSE) in New York on September 22, 2004
• 
  The President Dr. A.P.J. Abdul Kalam giving away the Communal Harmony Award-2004 to Acharya Shri Mahaprajna, in New Delhi on August 2, 2005
• 
  The Prime Minister Dr. Manmohan Singh shaking hands with the King of Saudi Arabia Abdullah Bin Abdulaziz al Saud during his departure ceremony, in New Delhi on January 27,2006
• 
  The Prime Minister, Dr. Manmohan Singh presenting the National Award for Bravery-2007, to Master Konthoujam Boney Singh of Manipur, in New Delhi on January 24, 2008
• 
  Manmohan Singh interacting with the media, on his arrival at Parliament House, in New Delhi. The Union Minister for Urban Development & Parliamentary Affairs, Shri Kamal Nath