ಸತಿ (ದೇವಿ)
ಸತಿ (/ˈsʌtiː/, ಸಂಸ್ಕೃತ: सती) ದೇವತೆನ್ ದಾಕ್ಷಾಯಣಿ ಪಂದ್ಲಾ ಲೆಪ್ಪುವೆರ್ (ಸಂಸ್ಕೃತ: दाक्षायणी). ಸತಿ ವೈವಾಹಿಕ ಸಂತಸ ಬೊಕ್ಕ ದೀರ್ಗಾಯುಷ್ಯೊನ್ ಕೊರ್ಪಿನ ದೇವತೆ ಅಂಚನೆ ಸತಿನ್ ಮಹಾಶಕ್ತಿನ ಅಂಶೊ ಪಂಡ್‍ದ್ ಪೂಜೆ ಮಲ್ಪುವೆರ್. ಸತಿ ಶಿವ ದೇವೆರೆನ ಸುರೂತ ಬೊಡೆದಿ. ಶಿವನ ರಡ್ಡನೇ ಬೊಡೆದಿ ಸ್ವಯಂ ಸತಿ ಪಾರ್ವತಿ ಆದ್ ಪುನರ್ಜನ್ಮೊನ್ ಪಡೆದ್ ಶಿವ ದೇವರೆನ್ ಮದಿಮೆ ಆಪೆರ್.[೧] ಸತಿ ದೇವಿನ ಚಿತ್ರಣೊನ್ ರಾಮಾಯಣ ಬೊಕ್ಕ ಮಹಾಭಾರತ ಕಾವ್ಯೊಲೆಡ್ ತೋಜಾದೆರ್, ಆಂಡ ಅರೆನ ಕತೆಕ್ಲೆನ ವಿವರ ಪುರಾಣೊಲೆಡ್ ಉಂಡು. ಸತಿ ಪೊಪ್ಪ, ದಕ್ಷ ಮಹಾರಾಜೆರೆನ ವಿರುದ್ದ ಪೋದು ಶಿವ ದೇವೆರೆನ್ ಮದಿಮೆ ಆಪೆರ್. ದಕ್ಷ ಮಹಾರಾಜೆರ್ ಸತಿ ಬೊಕ್ಕ ಸತಿನ ಕಂಡನೆ ಶಿವ ದೇವೆರೆನ ಅವಮಾನ ಮಲ್ತಿನೈಕ್ , ಕಂಡನ್ಯನ ಮರಿಯಾದಿನ್ ಒರ್ಪರೆ ಅಗ್ನಿ ಕುಂಡೊಡ್ ಜೀವ ಕೊರ್ಪೆರ್. ಅಗ್ನಿ ಕುಂಡೊಡ್ ಪೊತ್ತಿನ ಸತಿ ದೇವಿನ ಅಂಗಾಂಗೊಲು ವಿಶ್ವೊದ 51 ಬೇತೆ ಬೇತೆ ಜಾಗೆಡ್ ಬೂರ್ದ್ ಪೋದು ಇಡೀ ವಿಶ್ವೊದ 51 ಬೇತೆ ಬೇತೆ ಜಾಗೆಲೆಡ್ 51 ಶಕ್ತಿ ಪೀಟೊಲು ಆಮಡ್. ಇಂಚ ಸತಿ ದೇವಿನ ಅಂತ್ಯ ಆಪುಂಡು. ಅವೆರ್ದ್ ಬೊಕ್ಕ ಸತಿ ಪಾರ್ವತಿ ದೇವಿ ಆದ್ ಪುನರ್ಜನ್ಮೊನ್ ಪಡೆದ್ ನನೊಂಜಿ ಸರ್ತಿ ಶಿವ ದೇವೆರೆನ ಅರ್ದಾಂಗಿ ಆಪೆರ್.[೨]
| ಸತಿ | |
|---|---|
ಶಕ್ತಿದ ದೇವತೆ, ವೈವಾಹಿಕ ಸಂತಸ ಬೊಕ್ಕ ದೀರ್ಗಾಯುಷ್ಯ ಕೊರ್ಪಿನ ದೇವತೆ | |
 Shiva mourns Sati, 19th-century Kalighat painting | |
| ಬೇತೇ ಪುದರ್ಲು | ದಾಕ್ಷಯಿನಿ, ದಕ್ಷಕನ್ಯ |
| ದೇವನಾಗರಿ | सती |
| ಸಂಸ್ಕೃತ | ಸತಿ |
| Affiliation | ದೇವಿ, ಆದಿ ಪರಾಶಕ್ತಿ, ಪಾರ್ವತಿ, ದುರ್ಗೆ, ಕಾಳಿ, ಮಹಾದೇವಿ, ಉಮಾ, ಗೌರಿ |
| ಇಪ್ಪುನ ಜಾಗೆ | ಕೈಲಾಸ ಪರ್ವತ |
| ಪಟ್ಯೊ | ಪುರಾಣೊಲು, ಕುಮಾರಸಂಭವಂ, ತಂತ್ರೊ |
| ವೈಯಕ್ತಿಕ ಇಸಯೊಲು | |
| ಪೋಷಕೆರ್ |
|
| ಸಂಗಾತಿ | ಶಿವ |
ವ್ಯುತ್ಪತ್ತಿ
ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆಸತಿ ಪದೊದ ಅರ್ಥ - ಸತ್ಯ ಪಂಡ್‍ದ್. ಸತಿಗ್ ದಾಕ್ಷಾಯಿಣಿ, ದಕ್ಷಕನ್ಯ ಬೊಕ್ಕ ದಕ್ಷಜಾ ಪನ್ಪಿನ ಪುದರ್ಲಾ ಇಪ್ಪುಂಡು.
ಪುಟ್ಟು ಬೊಕ್ಕ ಪಿರಾಕ್‍ದ ಜೀವನೊ
ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆಪ್ರಜಾಪತಿ ದಕ್ಷೆ ಸೃಷ್ಟಿಕರ್ತೆರಾಯಿನ ಬ್ರಹ್ಮ ದೇವೆರೆನ ಮಗೆ. ಆರ್ ಮನು ಬೊಕ್ಕ ಶತರೂಪ ದಂಪತಿಲೆನ ಪುತ್ರಿ ಪ್ರಸೂತಿನ್ ಮದಿಮೆ ಆಪೆರ್. ಸತಿ ದಕ್ಷೆರೆನ ಕಡೇತ ಮಗಲ್. ಶಿವ ಪುರಾಣ, ಮತ್ಸ್ಯ ಪುರಾಣ ಬೊಕ್ಕ ಕಾಳಿಕಾ ಪುರಾಣೊದ ಪ್ರಕಾರೊ ಅಸಿಕ್ನಿ ಸತಿನ ಅಪ್ಪೆ ಪಂಡ್‍ದ್ ಉಂಡು. ಶಕ್ತ ಪಟ್ಯೊಲೆಡ್ ದೇವಿ ಭಾಗವತ ಬೊಕ್ಕ ಮಹಾಭಾಗವತ ಪುರಾಣದ ಪ್ರಕಾರೊ ಬ್ರಹ್ಮ ದೇವೆರ್ ಮಗೆ ದಕ್ಷೆಗ್ ಮಹಾದೇವಿನ ಧ್ಯಾನ ಮಲ್ತ್‍ದ್ ತನ್ನ ಮಗಲಾದ್ ಸತಿನ ರೂಪೊಡ್ ದೇವಿ ಪುಟ್ಟೊಡು ಪನ್ಪಿನ ಸಲಹೆನ್ ಬ್ರಹ್ಮ ದೇವೆರ್ ದಕ್ಷೆರೆಗ್ ಕೊರ್ಪೆರ್ಂದ್ ಪನ್ಪುಂಡು. ದೇವಿ ನೆಕ್ಕ್ ಒಪ್ಪುವೆರ್, ಆಂಡ ಒಂಜಿ ವೇಳೆ ಮಗಲೆನ ರೂಪೊಡಿಪ್ಪುನಗ ಅರೆನ ಅವಮಾನ ಮಲ್ತ್ಂಡ ಆ ದೇಹೊನ್ ತ್ಯಾಗ ಮಲ್ಪುವೆ ಪನ್ಪಿನ ಪಾತೆರೊನ್ಲಾ ಪಂಡ್‍ದಿಪ್ಪುವೆರ್.
ಮದಿಮೆ
ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆಸತಿನ ಕಾಲೊಡ್ ಸತಿ ಮಸ್ತ್ ಪೊರ್ಲಿತ್ತೆರ್, ಅಂಚನೆ ಅರೆನ ಬಕ್ತಿ ಬೊಕ್ಕ ತಪಸ್ಸ್ ಗ್ ಶಿವ ದೇವೆರ್ ಒಲಿಯೆರ್ ಪನ್ಪಿನವು ದಂತಕತೆಕುಲೆಡ್ ಉಂಡು. ಅಂಚನೆ ಸತಿ ಅಪ್ಪರ ಇಲ್ಲದ ಆರಾಮದ ಜೀವನೊನ್ ಬುರ್ದು ಕಾಡ್‍ಡ್ ಶಿವ ದೇವೆರೆನ ತಪಸ್ಸ್ ನ್ ಮಲ್ತೊಂದಿತ್ತೆರ್ ಪನ್ಪಿನ ಕತೆಲಾ ಉಂಡು. ಸತಿನ್ ತಪಸ್ಸ್ ಗ್ ಮೆಚ್ಚಿದ್ ಶಿವ ದೇವೆರ್ ಸತಿನ ಆಸೆದಂಚೆನೆ ಅರೆನ್ ಮದಿಮೆ ಆವರೆ ಒಪ್ಪುವೆರ್. ದಕ್ಷ ಮಹಾರಾಜೆರೆಗ್ ಶಿವನ್ ಮರ್ಮಯೆನ ರೂಪೊಡು ಒಪ್ಪರೆ ಇಷ್ಟ ಇಜ್ಜಾಂಡ್. ಮಸಣೊಡ್ , ಕಂಟೆಲ್‍ಗ್ ಉಚ್ಚುನ್ ಸುತ್ತುದ್ ಇತ್ತಿನ ಶಿವನೈರ್ದ್ ತನ್ನ ಬಂಗಾರ್‍ದಂಚಿನ ಮಗಲೆಗ್ ನೆರ್ದಲಾ ಎಡ್ಡೆ ಸಂಬಂಧ ತಿಕ್ಕುದು ಪಂಡ್‍ದ್ ಪನೊಂದಿತ್ತೆರ್. ಪೊಪ್ಪಗ್ ಇಷ್ಟ ಇಜ್ಜಾಂಡಲಾ ಸತಿ ಶಿವ ದೇವೆರೆನ್ ಪೊಪ್ಪನ ವಿರುದ್ದ ಪೋದು ಮದಿಮೆ ಆಪೆರ್.[೩]
ದಕ್ಷ ಯಜ್ಞ
ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆಒರ ದಕ್ಷ ಮಹಾರಾಜೆರ್ ಮಲ್ಲ ಯಜ್ಞೊನ್ ಏರ್ಪಾಡ್ ಮಲ್ತಿತ್ತೆರ್. ಅವೆಕ್ಕ್ ತನ್ನ ಮಾತ ಜೋಕ್ಲೆನ್ ಮರ್ಮಯನಕ್ಲೆನ್ ಲೆತ್ತಿತ್ತೆರ್. ದಕ್ಷ ಮಹಾರಾಜೆರ್ ಅರಮನೆ ದುಲಾಯಿ ಬನ್ನಗ ಮಾತ ಲಕ್ಕ್ ದ್ ಉಂತುದು ಗೌರವ ಕೊರ್ಪೆರ್ ಆಂಡ ಬ್ರಹ್ಮ ದೇವೆರ್ ಬೊಕ್ಕ ಶಿವ ದೇವೆರ್ ಲಕ್ಕ್ ದ್ ಉಂತುಜೆರ್. 'ಶಿವ ದೇವೆರ್ ಆದಿಪ್ಪೊಲಿ ಆಂಡ ಸಂಬಂಧೊಡ್ ಯಾನ್ ಅರೆಗ್ ಮಾಮು ಆವೊಡು ಆ ಸಂಬಂದೊಗ್ ಆಂಡಲಾ ಗೌರವ ಕೊರ್ದು ಲಕ್ಕ್ ದ್ ಉಂತುದೊಲಿ' ಪಂಡ್ಂಡ್ ಮನಸ್ಸ್ ಡೇ ದಕ್ಷ ಮಹಾರಾಜೆರ್ ಕೋಪೊಡು ಎನ್ನೊನ್ವೆರ್. ಅಂಚಾದ್ ಶಿವ ದೇವೆರೆಗ್ ಅವಮಾನ ಮಲ್ಪೊಡು ಪಂಡ್ಂದ್ ನನೊಂಜಿ ಯಜ್ಞೊನ್ ಏರ್ಪಾಡ್ ಮಲ್ತ್‍ದ್ ಅವೆಕ್ಕ್ ಮಗಲ್ ಆಯಿನ ದಾಕ್ಷಾಯಿಣಿ ಅಂಚನೆ ಮರ್ಮಯೆ ಆಯಿನ ಶಿವನ್ ಆ ಯಜ್ಞೊಗ್ ಲೆಪ್ಪೋಲೆ ಕೊರ್ಪುಜೆರ್. ಪೊಪ್ಪ ಯಾಗೊನ್ ಆಯೋಜನೆ ಮಲ್ದಿನ ವಿಸಯೊನ್ ಕೇನ್ದ್ ದಾಕ್ಷಾಯಿಣಿ(ಸತಿ) ತನ್ನ ಕಂಡನೆ ಆಯಿನ ಶಿವ ದೇವೆರೆಡ ನಮಲಾ ಆ ಯಾಗಗ್ ಪೋಯಿ ಪಂಡ್‍ದ್ ಹಠ ಮಲ್ಪುವೆರ್. ಅವೆಕ್ಕ್ ಶಿವ ದೇವೆರ್ ನಮಕ್ ಲೆಪ್ಪೋಲೆ ಇಪ್ಪಂದಿನಲ್ಪ ವೊವ್ವೇ ಶುಭ ಸಮಾರಂಭ ಆವಡ್ ಏಪೊಗ್ಲಾ ಪೋವರೆ ಬಲ್ಲಿ ಅವ್ ಬೇತೆ ಇಲ್ಲಗ್ ಆವಡ್ ಅಪ್ಪೆ ಇಲ್ಲಗ್ ಆವಡ್ ಪಂಡ್‍ದ್ ಪನ್ಪೆರ್. ಆಂಡ ದಾಕ್ಷಾಯಿಣಿ ಪೊಪ್ಪ ಬೇಲೆದ ನಡುಟು ನಮನ್ ಲೆಪ್ಪರೆ ಮದತ್‍ದ್ ಇಪ್ಪೊಡು , ಅಪ್ಪೆ ಇಲ್ಲಗ್ ಪೋವರೆ ಮಗಲೆಗ್ ಲೆಪ್ಪೋಲೆ ದಾಯೆ ಪಂಡ್‍ದ್ ಪ್ರಶ್ನೆ ಮಲ್ಪುವೆರ್. ಪೋಪುನ ಬೊರ್ಚಿಂದ್ ಪಂಡಲಾ ದೇವಿ ಕೇನುಜೆರ್. ಅಂಚಾದ್ ದೇವಿನ ಹಠೊಕ್ಕಾತ್ರ ಶಿವ ದೇವೆರ್ ದಕ್ಷ ಮಹಾರಾಜೆರೆನ ಇಲ್ಲಗ್ ಯಾಗೊಗ್ ಲೆತೊಂದ್ ಪೋಪೆರ್. ಮೊಕ್ಲೆನ್ ಇರುವೆರೆನ್ ತೂದು ದಕ್ಷ ಮಹಾರಾಜೆರ್ 'ಲೆಪ್ಪೋಲೆ ಇಪ್ಪಂದೆನೇ ಈ ಎನ್ನ ಇಲ್ಲಗ್ ಬಯ್ದನಾ? ನಿನ್ನ ಕಂಡನ್ಯನ್ಲಾ ಲೆತೊಂದ್ ಬಯ್ದ ಅತಾ' ಪಂಡ್‍ದ್ ಅವಮಾನ ಮಲ್ಪುವೆರ್. ಅವಮಾನ ಮಲ್ತ್ಂಡಲಾ ಅವೆನ್ ದೇವಿ ತಡೆತೊಂದು ಕುಲ್ಲುವೆರ್. ಕುಡ ಯಾಗ ಸುರು ಆಯಿ ಬೊಕ್ಕ ಶಿವನ್ ದಕ್ಷ ಮಹಾರಾಜೆರ್ ಅವಮಾನ ಮಲ್ಪುವೆರ್. ಮಾತೆರೆನ ಎದುರು ತನ್ನ ಕಂಡನ್ಯಗ್ ಅವಮಾನ ಮಲ್ತೆರ್ ಪಂಡ್‍ದ್ ದೇವಿ ಎದುರಿತ್ತಿನ ಅಗ್ನಿಕುಂಡೊಗು ಲಾಗಿವೆರ್. ಇಂಚ ದೇವಿನ ಸರೀರ ಬಸ್ಮ ಆಪುಂಡು.[೪][೫]
ಪುನರ್ಜನ್ಮೊ
ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆಬಸ್ಮ ಆಯಿನ ದೇವಿನ ಸರೀರ ವಿಸ್ವೊದ 51 ಜಾಗೆಡ್ ಬೇತೆ ಬೇತೆ ಅಂಗಾಂಗೊಲು ಬೂರ್ದ್ ಪೋಪುಂಡು . ಅವ್ವೇ ದುಂಬಗ್ ಶಕ್ತಿ ಪೀಟ ಆಪುಂಡು. ಇಂಚ ಬಸ್ಮ ಆಯಿನ ದೇವಿ ನನೊಂಜಿ ಜನ್ಮೊಡ್ ಪಾರ್ವತಿ ಆದ್ ಪುಟ್ಟುವೆರ್.[೬][೭][೮]
ಉಲ್ಲೇಕೊಲು
ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ- ↑ "The First Love Story – A Trilogy Part II – Parvati's resolve". The Times of India. Retrieved 6 February 2023.
- ↑ "The First Love Story – Trilogy Part I – Sati's self-immolation". The Times of India. Retrieved 6 February 2023.
- ↑ "ಸತಿ". Retrieved 6 February 2023.
- ↑ "Ramayan Story: शिव जी को यज्ञ के लिए ससुर दक्ष ने नहीं भेजा था बुलावा! जानिए क्या थी वजह". Zee News (in ಹಿಂದಿ). Retrieved 6 February 2023.
- ↑ "ದಕ್ಷ ಯಜ್ಞ". Retrieved 6 February 2023.
- ↑ "Sati | Hinduism | Britannica". www.britannica.com (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). Retrieved 6 February 2023.
- ↑ Viswanathan, Priya (15 July 2015). "Devi Sati - A Tale of Passion and Honour". Dolls of India (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). Retrieved 6 February 2023.
- ↑ "The Story of the First Sati". Indian Story Time (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). 13 September 2012. Retrieved 6 February 2023.