ಅರೆಬಾಸೆ

ಅರೆಬಾಸೆ ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆದ ಸುಳ್ಯ, ಪುತ್ತೂರು ಬೊಕ್ಕ ಬೆಳ್ತಂಗಡಿ ಪರಿಸರೊಡು ಬೊಕ್ಕ ಕೊಡಗುದ ಮಡಿಕೇರಿ, ಸೋಮವಾರಪೇಟೆ, ಭಾಗಮಂಡಲ ಪರಿಸರೊಡು ಬೊಕ್ಕ ಕಾಸರಗೋಡುದ ಬಂದಡ್ಕ ಪ್ರದೇಶೊಲೆಲೆಡ್ ಪ್ರಚಲಿತೊಡು ಉಪ್ಪುನ ಕನ್ನಡದ ಒಂಜಿ ಸಾಮಾಜಿಕ ಉಪಬಾಸೆ ಆದ್ ಉಂಡು.

ಅರೆಬಾಸೆ
ಗೌಡ ಕನ್ನಡ
ಬಳಕೆಡುಪ್ಪುನ ಪ್ರದೇಸೊಲು	ಭಾರತ
ಪ್ರದೇಸೊ	ಸುಳ್ಯ, ಕೊಡಗು, ಕಾಸರಗೋಡ್
ಜನಾಂಗೊ	ಗೌಡ
ಮೂಲ ಬಾಸಿಗೆರ್	೪೦೦,೦೦೦
ಬಾಸೆಲೆ ಕುಟುಮ್ಮೊ	ದ್ರಾವಿಡ ದಕ್ಷಿಣ ದ್ರಾವಿಡ ತುಳು ಕನ್ನಡ ಅರೆಬಾಸೆ
ಬರವುದ ಕ್ರಮೊ	ಕನ್ನಡ ಬರವು
ಬಾಸೆದ ಸಂಕೇತೊಲು
ISO 639-3	–

ಇತಿಹಾಸೊ

ಈ ಬಾಸೆಡ್ ಇನಿಕ್ಕ್‌‍ಲಾ ತೋಜಿದ್ ಬರ್ಪುನ ಕೆಲವು ವಿಶಿಷ್ಟ ಪದೊಕುಲು ಸಾವಿರ ವರ್ಸೊಗುಲಾ ಪಿರಾಕ್‌ದವು ಅಂದಾಂಡಲಾ, ಅವು ಅರೆಬಾಸೆದ ರೂಪೊಡು ತೋಜಿದ್(ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡು) 500 ವರ್ಸೊದಾತ್ ಪಿರಾಕ್‌ದವು. ದಾಯೆ ಪಂಡ ಅರೆಭಾಷೆನ್‍ ಪ್ರಧಾನವಾದ್ ಪಾತೆರುನ ಸುಳ್ಯ ಪರಿಸರದ ಗೌಡ ಸಮುದಾಯದ ಜನಕುಲು, ಮಿತ್ತ್ ಪಂಡ್‍ನ ಭೌಗೋಳಿಕ ಪರಿಸರೊದ ಮೂಲ ನಿವಾಸಿಲ್‍ ದಾಲ ಅತ್ತ್‌. ಅಕುಲು ಇತ್ತೆದ ಹಾಸನ ಪರಿಸರೊಡು ಉಪ್ಪುನ ಐಗೂರು ಪ್ರಾಂತ್ಯೊರ್ದು ಕರಾವಳಿದ ಕಡೆಕ್ಕ್ ವಲಸೆ ಬತ್ತ್‌ನಕುಲು. ಈ ವಲಸೆಗ್ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಕಾರಣೊಲು ದಾದ? ಈ ವಲಸೆ ಏಪ ನಡತ್ತ್ಂಡ್ ಪನ್ಪುನೆಕ್ ಲಿಖಿತ ಆಧಾರೊಲು ದಾಲ ಇಜ್ಜಿ. ಮೌಖಿಕ ಆಧಾರೊಲೆನ ಸಹಾಯೊರ್ದು ಉಂದು 15-16ನೇ ಶತಮಾನೊಡು ನಡತ್ತ್‌‍ದ್‌ನ ಘಟನೆಲು ಪಂಡ್‍ದ್ ಊಹೆ ಮಲ್ಪೊಲಿ. ಆನಿದ ಲೆಕೊನೇ ಇನಿಲಾ ಹಾಸನೊದ ಪರಿಸರೊಡು ಅರೆ ಭಾಷೆ ಪ್ರಚಲಿತೊಡು ಇಜ್ಜಿ. ಉಂದು ಅಂದ್‍ ಪಂಡ್‌ದ್ ಅಂಡ ಅರೆ ಭಾಷೆಗ್ ಎಚ್ಚ ಪಂಡ್ಂಡ 400 ರ್ದ್ 500 ವರ್ಸೊಲೆನ ಇತಿಹಾಸ ಉಂಡು. ಅರೆಭಾಷೆಡ್‍ ಉಪ್ಪುನ ಮಸ್ತ್ ಪದೊಕುಲು ಮೂಲ ದ್ರಾವಿಡದ ಕಾಲೊಗು ಪೋಪುಂಡು, ಆಂಡ ಅಯಿತ್ತ ಆ ಬಾಸೆದ ಇತ್ತೆದ ಸ್ವರೂಪ ಆತ್ ಪರತ್ತ್‌ ಅತ್ತ್‌.

ಸಾಮಾಜಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆ

ಈ ಅರೆಭಾಷಿಕ ಗೌಡೆರ್ ಬೇತೆ ಸಮುದಾಯೊದ ಜನಕುಲೆನೊಟ್ಟುಗು ಸೇರೊಂದು ಕೊಡಗುರ್ದು ಬ್ರಿಟಿಷೆರೆನ್ ಪದಚ್ಯುತಗೊಳಿಸಯೆರೆ ಸುಮಾರ್ 5 ವರ್ಸೊದಾತ್ ಕಾಲ (1832–37) ಹೋರಾಟ ಮಲ್ತ್‌ನವು ಇತ್ತೆ(ಇದೀಗ) 'ಕಲ್ಯಾಣಪ್ಪನ ಕಾಟುಕಾಯಿ' ಪಂಡ್‍ದ್ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಆತ್ಂಡ್. ಈ ಹೋರಾಟೊರ್ದು ಬ್ರಿಟಿಷೆರೆನ ಅವಕ್ರಪೆಗ್ ಒಳಗಾಯಿನ ಸುಳ್ಯ ಪರಿಸರದ ಅಭಿವದ್ಧಿ ಆವಂದೆ ದುಂಬರಿಯಂದೆ ಪಿರ ಬೂರ್ಂಡ್‍. 1970-80ದ ದಶಕೊಡು ಬಜ್ಜೆಯಿ(ಅಡಿಕೆ)ಗ್ ಎಡ್ಡೆ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ತಿಕ್‍ನೆರ್ದ್‍ ಬೊಕ್ಕ ಸುಳ್ಯ ಅಭಿವದ್ಧಿ ಅಂಡ್‍. ಇಂಚಿನ ಬೆಳವಣಿಗೆದ ಒಟ್ಟುಗು ಅರೆಬಾಸೆ/ಅರೆಭಾಷೆ- ಸಾಹಿತ್ಯೊಲೆನ ಬಗೆಟ್‍ಲಾ ನಿಧಾನವಾದ್ ಜನಕುಲೆಡ ತಿಳುವಳಿಕೆ ಎಚ್ಚ ಆಯೆರೆ ಸುರು ಆಂಡ್‍.

ಶಬ್ಧ ಅರ್ತೊ

ಅರೆ ಬಾಸೆ/ಭಾಷೆಪನ್ಪುನ ಪದ ಕನ್ನಡದ ಅರ್ಧರೂಪೊಡು ಒರಿದ್ ಉಪ್ಪುನೆರ್ದ್(ಉಳಿದಿರುವುದರಿಂದ) ಅಯಿನ್‍ ಅರೆಬಾಸೆ/ಭಾಷೆ ಪಂಡ್‍ದ್‍ ಲೆತ್ತ್‌ದ್ ಉಪ್ಪೆರೆ ಯಾವು. ಉದಾಹರಣೆಗ್ 'ಹೋಗುತ್ತೇನೆ' ಪನ್ಪುನ ಕನ್ನಡ ಪದ ಅರೆಭಾಷೆಡ್‍ 'ಹೋನೆ'; 'ಬರುತ್ತೇನೆ-ಬನ್ನೆ'; 'ತಿನ್ನುತ್ತೇನೆ' ಪನ್ಪುನವು 'ತಿಂದನೆ' ಪಂಡ್‌ದ್‍ ಪೂರ ಅಪುಂಡು. ಕನ್ನಡರ್ದು ಇಂಚಿಪ ಮರೆ ಆವೊಂದು ಉಪ್ಪುನ ಙ, ಞ, ಪೂರ ಈ ಭಾಷೆಡ್‍ ಇತ್ತೆಲಾ ಒರಿದ್‍ ಉಂಡು.

ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ

ಅರೆಭಾಷೆ ವರ್ಣಮಾಲೆಡ್‍ ಉಪ್ಪುನ ಲಿಪಿ ಸಂಜ್ಞೆಲು ಉಂದು:

ಸ್ವರಕುಲು
ಹ್ರಸ್ವ	ಅ	ಇ	ಉ	ಋ	ಎ		ಒ
ದೀರ್ಘ	ಆ	ಈ	ಊ	ೠ	ಏ	ಐ	ಓ	ಔ
ಯೋಗವಾಹಕುಲು	ಅಂ (ಅನುಸ್ವಾರ)				ಅಃ (ವಿಸರ್ಗ)

ವರ್ಗೀಯ ವ್ಯಂಜನೊಲು
ಕಂಠ್ಯ (ಕವರ್ಗ)	ಕ	ಗ	ಙ
ತಾಲವ್ಯ (ಚವರ್ಗ)	ಚ	ಜ	ಞ
ಮೂರ್ಧನ್ಯ (ಟವರ್ಗ)	ಟ	ಡ	ಣ
ದಂತ್ಯ (ತವರ್ಗ)	ತ	ದ	ನ
ಓಷ್ಠ್ಯ (ಪವರ್ಗ)	ಪ	ಬ	ಮ

ಅವರ್ಗೀಯ ವ್ಯಂಜನೊಲು
ಯ	ರ	ಲ	ವ	ಸ	ಹ	ಳ

ಗಲಸುನೆ

ಕನ್ನಡ	ಅರೆಭಾಷೆ
ನಾನು	ನಾ
ನಾವು	ನಾವ್
ನೀನು	ನೀ
ನೀವು	ನೀವ್
ಅವನು	ಅಂವ
ಅವಳು	ಅದ್
ಅದು	ಅದ್
ಅವರು	ಅವು
ಅವು	ಅವು

ಅರೆಬಾಸೆ ಗೌಡೆರ್

1. ಅರೆಬಾಸೆ/ಭಾಷೆ ಗೌಡೆರ್ ಸುಳ್ಯ ತಾಲೂಕು ಅತ್ತ್ಂಡ ಕೊಡಗುದ ಗೌಡೆರ್ ಮಡಿಕೇರಿ ಬೊಕ್ಕ ಸೋಮವಾರ ಪೇಟೆ ಬೊಕ್ಕ ತುಳು ಗೌಡೆರ್ ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡದ ಸುಳ್ಯ, ಪುತ್ತೂರು, ಬೆಳ್ತಂಗಡಿ, ಬಂಟ್ವಾಳ, ವಿಟ್ಲ, ಮಂಗಳೂರು, ಕಡಬ ಭಾಗೊಲೆಡ್‍ ಒಂಜಿ ಪ್ರಮುಖ ಜನಾಂಗದ ಗುಂಪಾದ್‍ ಉಲ್ಲೆರ್‌. ಅಯಿರ್ದ್‌ ಆದ್‍, ಕೆಲವು ಸರ್ತಿ ಕೊಡಗು (ಕೂರ್ಗ್) ಭಾಗ ಆಯಿನ ಸುಳ್ಯೊಡು ಬದುಕೊಂದು ಉಪ್ಪುನ ತುಳುವೆರ್ ಬೊಕ್ಕ ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡದ ಗೌಡೆರೆನ್ ಕೊಡಗು ಬೊಕ್ಕ ದಕ್ಷಿಣಕನ್ನಡದ ಗೌಡೆರ್ ಪಂಡ್‌ದ್ ಲೆಪ್ಪುವೆರ್‌.

ನಾಟಿವೈದ್ಯೆರ್

ಜನಪದ ವೈದ್ಯೆರ್, ನಾಟಿವೈದ್ಯೆರ್ ಇಂಚ ಬೇತೆ ಬೇತೆ ಪುದರ್‌ಲೆಡ್ ಲೆಪ್ಪವೊಂದು ಉಪ್ಪುನ ದಯಿ/ಬಲ್ಲ್(ಗಿಡಮೂಲಿಕೆ) ಮರ್ದ್ ಲೆನ್ (ಔಷಧಿಯಾಗಿ) ಕೊರ್ಪುನಕುಲು ಪ್ರತೀ ಊರುಡುಲಾ ಉಲ್ಲೇರ್‌. ಪ್ರಸ್ತುತ ಸುಳ್ಯ ತಾಲೂಕುಡು ನಾಡಿ/ನಾಟಿ ವೈದ್ಯೆರಾಗದ್ ಗುರುತಿಸವೊಂದು ಉಪ್ಪುನಕ್‍ಲೆನ್ ಪರಿಚಯ ಮಲ್ತೊನೊಲಿ.

1. ಪದ್ಮಯ್ಯಗೌಡ
2. ದಿ.ಕೃಷ್ಣಪ್ಪ ಗೌಡ ಕುಡೆಕಲ್ಲು
3. ಗುಡ್ಡಪ್ಪ ಗೌಡ ಕೋಲ್ಚಾರು
4. ಮಾದವ ಗೌಡ ಸುಳ್ಯಕೋಡಿ
5. ದಿ. ಕಾಟೂರು ಗುಡ್ಡಪ್ಪ ಗೌಡ
6. ದಿ. ಕೆಂಚಮ್ಮ ದುಗ್ಗಣ್ಣ ಗೌಡ ನೆಕ್ರಾಜೆ

ಅರೆಬಾಸೆ ಬರಹಗಾರೆರ್

• ಯಶವಂತ ಕುಡೆಕಲ್ಲು- ತೊಂಬರ,ಜೇನೆರಿ (ಪದ್ಯ ಪುಸ್ತಕೊಲು)
• ಬಾರಿಯಂಡ ಜೋಯಪ್ಪ - ಚಾಂಪ (ಕತೆ ಪುಸ್ತಕೊ)
• ಹೊದ್ದೆಟ್ಟಿ ಭವಾನಿಶಂಕರ್- ಕವನ ಸಂಕಲನೊಲು
• ತೇಜಕುಮಾರ ಬಡ್ಡಡ್ಕ(ಕುಡೆಕಲ್ಲು)
• ಸಂಜೀವ ಕುದ್ಪಾಜೆ
• ಕಾವೇರಮ್ಮ ಮಾವಜಿ
• ಡಾ.ಕೋಡಿ ಕುಶಾಲಪ್ಪ ಗೌಡ

ಅರೆಭಾಷಾ ಅಧ್ಯಯನೊ

• ಕೋಡಿ ಕುಶಾಲಪ್ಪ ಗೌಡೆರ್ ಅರೆಭಾಷೆಡ್ ರಾಮಾಯಣ ಕೃತಿನ್‍ ಬರೆಯೆರ್.
• ಕೆ.ಆರ್.ಗಂಗಾದರೆರ್ - ಶಬ್ಧಕೋಶೊನು ಸಂಪೊಲಿತೆರ್.
• ಸುಳ್ಯ ಪರಿಸರೊಡು ಪಾತೆರುನ ಗೌಡಕನ್ನಡ/ಅರೆಭಾಷೆಡ್ ನೂರಾರು ಕತೆಕುಲು ಉಂಡು ಪಂಡ್‍ದ್‍ ಡಾ. ವಿಶ್ವನಾಥ ಬದಿಕಾನೆರ್ ಅರೆನ (ಎಂ.ಪೀಲ್.ಪ್ರೌಡ ಪ್ರಬಂಧ) "ಗೌಡಕನ್ನಡದ ಜನಪದ ಕತೆಗಳು" ಕೃತಿರ್ದ್ ತೆರಿದ್ ಬರ್ಪುಂಡು.
• ಸುಳ್ಯ ತಾಲೂಕುಡು ಜಾನಪದ ಅಧ್ಯಯನೊಗು ತೊಡಗವೊಂದು ಉಪ್ಪುನ ಹಲವೆರೆನ್ ಈ ಲೇಖನೊಡು ಪರಿಚಯ ಮಲ್ತ್‌ದ್ ಕೊರ್ತೆರ್. ಪುರುಷೋತ್ತಮ ಬಿಳಿಮಲೆ, ವಿಶ್ವನಾಥ ಬದಿಕಾನ, ಪೂವಪ್ಪ ಕಣಿಯೂರು, ಕೋಡಿ ಕುಶಾಲಪ್ಪ ಗೌಡ ಇಂಚಿತ್ತಿನಕುಲು ಸಂಶೋಧನೆಗ್ ಅರೆಭಾಷೆನ್ ಒಳಪಡಿಸದೆರ್.

ಅರೆಬಾಸೆ ಬಳಕೆ

ಅರೆಭಾಷೆ ಮಡಿಕೇರಿ ಪಟ್ಟಣೊಡು ಬೊಕ್ಕ ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡದ ಸುಳ್ಯ ಗೌಡೆರೆನ ಮುಖ್ಯ ಬಾಸೆ/ಭಾಷೆ, ಪುತ್ತೂರು, ಮಂಗಳೂರು ಪದ್ಧತಿಲು ತುಳುಗೌಡೆರೆನ ಮಿತ್ತ್ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರ್‌ದ್ಂಡ್. ಮಡಿಕೇರಿ ಆಕಾಶವಾಣಿಡ್ ಅರೆಭಾಷೆ ಸುದ್ದಿ ಯಾದ್ ಅರೆಭಾಷೆನ್‍ ಮಡಿಕೇರಿ ಆಕಾಶವಾಣಿದ ದೈನಂದಿನ ಪ್ರಸಾರೊಡು 7:45 ಕ್, ಸುಳ್ಯ ಬೊಕ್ಕ ಕೊಡಗು ಪ್ರದೇಶೊಡು ನಡಪುನ ವಿವಿಧ ಚಟುವಟಿಕೆಲೆನ್‍ ಸ್ಥಳೀಯ ಸುದ್ದಿ ಒಳಗೊಂಡ್‌ದ್ ಪ್ರಸಾರ ಮಲ್ತೊಂದು ಉಂಡು.