ಪೊಳಲಿ ರಾಜರಾಜೇಶ್ವರಿ
ಪೊಳಲಿ ಶ್ರೀ ರಾಜರಾಜೇಶ್ವರೀ ದೇವಿನ್ ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆದ ಪೊಳಲಿ ಗ್ರಾಮೊಡುಪ್ಪುನ ರಾಜರಾಜೇಶ್ವರಿ ದೇವಸ್ಥಾನೊಡು ಪೂಜೆ ಮಲ್ಪುವೆರ್.[೧] ಈ ದೇವಸ್ಥಾನನ್ ಸುಮಾರು ೮ ದಶಕೊದಾತ್ ಪಿರಕ್‍ಡ್ ರಾಜ ಸುರಾತ ಪನ್ಪುನಾರ್ ಕಟ್ಟಯೆರ್. "ಶ್ರೀ" ದೇವಿನ ವಿಗ್ರಹನ್ ಸಂಪೂರ್ಣವಾದ್ ವಿಶೇಷ ಔಷಧೀಯ ಗುಣಲಕ್ಷಣದೊಟ್ಟುಗು ಜೇಡಿಮಣ್ಣ್‌ರ್ದ್ ತಯಾರ್ ಮಲ್ಪುವೆರ್. ಈ ದೇವಸ್ಥಾನ ಹಿಂದೂ ವಾಸ್ತುಶೈಲಿನ್ ದೇವತೆಲೆನ ಬೊಕ್ಕ ತಾಮ್ರದ ಫಲಕೊಲೆನ ಮರತ್ತ ಕೆತ್ತನೆಲೆರ್ದ್ ಅಲಂಕರ ಮಲ್ತ್‌ನ ಛಾವಣಿಲೆನ್ ಚಿತ್ರಿಸವುಂಡು. ಮುಖ್ಯ ಪೂಜಾರಿ ಆಯಿನ ಕೆ. ರಾಮ ಭಟ್ ಮೆರೆನ ಆಶ್ರಯೊಡು ದೇವಸ್ಥಾನದ ದಿನತ್ತ ಬೊಕ್ಕ ವಿಶೇಷ ಪೂಜೆಲೆನ್ ನಡಪವೊಂದು ಬರ್ಪೆರ್. ದೇವಸ್ಥಾನದ ವಾರ್ಷಿಕ ಉತ್ಸವೊಲು ತಿಂಗೊಲು ಉಪ್ಪುನೆರ್ದ್ ಬಾರಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಉತ್ಸಾಹೊಡು ಕೂಡ್‍ದ್ ಉಪ್ಪುಂಡು. ಪೊಳಲಿ ಚೆಂಡು ಉತ್ಸವ ಒಂಜಿ ಮುಖ್ಯವಾಯಿನ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಕವಾಯಿನ ಉತ್ಸವ. ಅಲ್ಪ ಬೊಡ್ಚಂದಿನ ಲಡಾಯಿದ (ಹೋರಾಟದ) ಬಗೆನ್ ತೋಜಾದ್ ಕೊರಿಯೆರೆ (ಪ್ರತಿನಿಧಿಸಲು) ಚೆಂಡ್‍ದ ಗೊಬ್ಬುನು ಮೂಲು ಗೊಬ್ಬುವೆರ್. ಚೆಂಡ್ ಉತ್ಸವನ್ ಮಾರ್ಚ್ ತಿಂಗೊಲುಡು ನಡಪುನ ವಾರ್ಷಿಕ ಉತ್ಸವ ಉಂದೆತ್ತ ಒಟ್ಟುಗೆ ನಡಪುಂಡು. ಉಂದು ಒಂಜಿ ತಿಂಗೊಲು ಮುಟ್ಟ ಉಪ್ಪುಂಡು. ಬೊಕ್ಕ ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತ ಉಪ್ಪುನ ಜನಕುಲು ಉಂದೆನ್ ತೂಯೆರೆ ಬರ್ಪೆರ್.
ದೇವಸ್ಥಾನೊದ ಜಾಗೆ
ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆಈ ದೇವಸ್ಥಾನ ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆದ, ಬಂಟ್ವಾಳ ತಾಲೂಕುದ, ಕರಿಯಂಗಲ ಗ್ರಾಮದ ಪಲ್ಗುಣಿ ಸುದೆತ್ತ ಬರಿಟ್ಟ್ ಉಂಡು. ದೇವಸ್ಥಾನದ ಸುತ್ತಲಾ ಕಂಡೊಲು ಉಂಡು. ಫಲ್ಗುಣಿ ಸುದೆ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಉತ್ತರ ದಿಕ್ಕಿಗ್ ಪರತೊಂದು ಪೋವುಂಡು. ಈ ದೇವಸ್ಥಾನ ಕುಡ್ಲರ್ದ್ ಸುಮಾರ್ ಮಂಗಳೂರು ನಗರ ೧೯ ಕಿ.ಮೀ. ದೂರೊಡು ಉಂಡು.
ದೇವಸ್ಥಾನೊದ ಇತಿಹಾಸ
ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆಈ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಪಿರಾಕ್‍ದ ಶಾಸನೊಲೆನ ಕಾಲೊರ್ದು ಪಂಡ್ಂಡ ಮಾರ್ಕಂಡೇಯ ಪುರಾಣ, ಅಶೋಕನ ಕಾಲೊರ್ದುಲಾ ಪ್ರಸಿದ್ದಿಡ್ ಉಂಡು. ಈ ದೇವಸ್ಥಾನೊಡು ಉಪ್ಪುನ ದೇವೆರೆನ ಮೂರ್ತಿಲ್ ಸುಮಾರ್ ೦೮ ದಶಕೊರ್ದುಲಾ ಪಿರಾಕ್‍ದ್ ಪನ್ಪುನ ಅಭಿಪ್ರಾಯೊ ಉಂಡು. ಈ ದೇವಾಲಯನ್ ಸುರತಾ ರಾಜೆ ನಿರ್ಮಾಣ ಮಲ್ತೆ ಪಂಡ್‍ದ್ ತೆರಿದೆರ್. ರಾಜೆ ಆಯನವೇ ಆಯಿನ ಕಿರೀಟೊನು ದೇವತೆಲೆನ ತರೆತ್ತ್ ಮಿತ್ತ್ ಅಮೂಲ್ಯವಾಯಿನ ಆಭರಣೊಲೆರ್ದ್ ಕಟ್ಟಾಯೆ ಪಂಡ್‍ದ್ ನಂಬುದೆರ್. ರಾಜೆ ತನ್ನ ರಾಜ್ಯೊದ ಮಸ್ತ್ ಭಾಗೊನು ಕಳೆವೊಂದು ತನ್ನ ಸ್ವಂತ ಮಂತ್ರಿಲೆರ್ದ್ ದ್ರೋಹಗು ಬೂರಿ ಬೊಕ್ಕ, ದೇವಸ್ಥಾನದ ಜಾಗೆ ಇತ್ತ್‌ನ ಕಾಡ್‍ಲೆಡ್ ಸುಮೇದಾ ಪನ್ಪುನ ಪುದರ್‌ದ ಋಷಿಲೆನ ಅಡಿಟ್ಟ್ ಆಶ್ರಯೊ ಪಡೆಯೊಂದು ಇತ್ತೆ ಪನ್ಪುನ ಉಲ್ಲೇಕೊ ಉಂಡು. ದೇವಾಲಯದ ಮುಖ್ಯ ದೇವತೆನ ಮಣ್ಣ್‌ದ ಮೂರ್ತಿ ಐತಿಹಾಸಿಕವಾದ್ ೫೦೦೦ ವರ್ಸೊದಾತ್ ಪರತ್ತ್ ಪನ್ಪುನ ನಂಬೊಲಿಗೆ ಉಂಡು. ಶ್ರೀ ರಾಜರಾಜೇಶ್ವರಿನ ಮಣ್ಣ್‌ದ ಮೂರ್ತಿನ್ ಕೆತ್ತ್‌ನ ರಾಜೆ ತನ್ನ ರಾಜ್ಯೊಗು ಪ್ರತಿಯಾದ್ ದೇವೆರೆಗ್ ತಪಸ್ಸ್ ಸಲ್ಲಿಸಾಯೆ ಪನ್ಪುನ ವರದಿ ಉಂಡು. ದೇವಸ್ಥಾನೊದ ಬಗೆಟ್ಟ್ ಪ್ರಸ್ತಾಪ ಉಪ್ಪುನ ಮಸ್ತ್ ಪ್ರಾಚೀನ ಶಾಸನೊಲು ದೇವಸ್ಥಾನದ ಸುತ್ತುಲಾ ಉಂಡು ಪನ್ಪುನವು ತೆರಿದ್ ಬರ್ಪುಂಡು. ಆಂಡ ಅಯಿನ್ ಏರ್ ಕಾಪುಡೊ ಅಕುಲೆನ ನಿರ್ಲಕ್ಷ್ಯದ ಕಾರಣೊರ್ದು ಅವು ಕೈಜಾರ್‌ದ್ ಪೋತ್ಂಡ್. ನನ ಒರಿನ ಶಾಸನೊಲು ಕೆಲವು ಕರಿಯಾಂಗಲ ಗ್ರಾಮ, ಅಮ್ಮುಂಜೆಡ್ ಬೊಕ್ಕ ಕೆಲವು ದೇವಸ್ಥಾನೊಗು ದೆತೊಂದೆರ್. ಬೊಕ್ಕ ಇತ್ತೆ ಅವು ಪೂರಾ ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರದ ದತ್ತಿ ಇಲಾಖೆದ ವಶೊಟ್ಟು ಉಂಡು.
ದೇವಸ್ಥಾನ ಸುತ್ತಮುತ್ತುದ ಪ್ರದೇಶೊನು ಕದಂಬ, ಚಾಲುಕ್ಯ, ಅಲುಪ, ರಾಷ್ಟ್ರಕೂಟ, ಹೊಯ್ಸಳ, ವಿಜಯನಗರ, ಇಕ್ಕೇರಿ, ಮೈಸೂರು ಇಂಚಿತ್ತಿ ಮಸ್ತ್ ರಾಜವಂಶೊಲು ಆಳ್ವಿಕೆ ಮಲ್ತೆರ್. ಈ ರಾಜವಂಶೊಲು ಈ ದೇವಸ್ಥಾನೊರ್ದು ಮಸ್ತ್ ಸಂಪನ್ಮೂಲಲೆನ್ ಕಳೆವೊಂದು ದೇವಾಲಯದ ಪ್ರಯೋಜನೊಗಾದ್ ಕೃಷಿ ಭೂಮಿಲೆನ್ ದಾನ ಮಲ್ತ. ಸುಮಾರ್ ಕ್ರಿ.ಶ. ೭೧೦ ಟ್ ಈ ಪ್ರದೇಶೊನು ಆಡಳಿತ ಮಲ್ತ್‌ನ ಅಲುಪಾ ರಾಜವಂಶದ ರಾಜೆರ್ ವಿಶೇಷವಾದ್ ದೇವಾಲಯದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗಾದ್ ಕೊಡುಗೆನ್ ಕೊರ್ತೆರ್. ಬೊಕ್ಕ ಈ ಪ್ರದೇಶೊದ ಶ್ರೀ ರಾಜರಾಜೇಶ್ವರಿ ದೇವಿನ ಪೂಜೆಗ್ ಬಾರಿ ಉತ್ತೇಜನೊನ್ ಕೊರ್ತೆರ್. ಬೊಕ್ಕದ ವರ್ಸೊಲೆಡ್, ಕೆಲದಿದ ರಾಣಿ ಚೆನ್ನಮ್ಮಾಜಿಲಾ ಈ ದೇವಸ್ಥಾನೊಗು ಬತ್ತ್‌ದೆರ್(ಭೇಟಿ ಕೊರ್ತೆರ್).
ಈ ಕ್ಷೇತ್ರೊ ಪ್ರಾಚೀನವಾಯಿನವು ಸುರತ ಪನ್ಪುನ ಮಹಾರಾಜೆ ಈ ಅಪ್ಪೆನ್ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪಣೆ ಮಲ್ತೆ ಪನ್ಪುನ ಕತೆ ಉಂಡು. ಕ್ರಿ.ಶ ದ ಸುರುರ್ದುಲಾ ಈ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಪುದರ್‌ನ್ ಉಲ್ಲೇಖಿಸದ್ ಅಶೋಕನ ಶಾಸನೊಡು ವಿದೇಶಿ ಪ್ರವಾಸದ ಕಥನೊಲೆಡ್ ಪೊಳಲಿ ರಾಜರಾಜೇಶ್ವರಿನ ಉಲ್ಲೇಖ ಮಲ್ತ್‌ನೆನ್ ತೂವೊಲಿ. ಸುಮಾರ್ ೨೦೦೦ ವರ್ಸೊಲೆರ್ದ್ ದುಂಬು ಸುರತ ಮಹಾರಾಜೆ ರಾಜ್ಯೊನು ಆಳೊಂದು ಉಪ್ಪುನಗ ವೈರಿಲೆನ ಆಕ್ರಮಣೊರ್ದು ರಾಜ್ಯೊನು ಕಳೆವೊಂದು ರಾಜ್ಯಭ್ರಷ್ಠೆ ಅದ್ ಮೂಜಿ ವರ್ಸ ತಪಸ್ಸನ್ ಮಲ್ತೆಗೆ. ಅಯಿರ್ದ್ ಬೊಕ್ಕ ಅಯಗ್ ದೇವಿನ ಕನ ಕಟ್ಟುಂಡುಗೆ. ಮೃಣ್ಮಯ ಮೂರ್ತಿಲಾಯಿನ ಸುಬ್ರಮಣ್ಯೆ, ಮಹಾಗಣಪತಿ, ರಾಜರಾಜೇಶ್ವರಿ, ಭದ್ರಕಾಳಿ ಪ್ರದಾನ ವಿಗ್ರಹೊಲು. ಮೃಣ್ಮಯ ಮೂರ್ತಿಲೆನ್ ಸುರತ ಮಹಾರಾಜೆರ್ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪಿಸಾದ್ ಆರಾಧನೆ ಮಲ್ತೊಂದು ಬತ್ತೆರ್. ಅಯಿರ್ದ್ ಆದ್ ಆರ್ ಕಳೆವೊಂದಿನ ರಾಜ್ಯೊನು ಪೂರ ಪಿರ ಪಡೆವೊಂಡೆರ್.
ದೇವಿನ ಮೂರ್ತಿದ ವಿಶೇಷತೆ
ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆರಾಜರಾಜೇಶ್ವರಿನ ವಿಶೇಷತೆತ ಬಗೆಟ್ಟ್ ಪನೊಡಂಡ ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ್ ದೇವತಾ ಮೂರ್ತಿಲು ಕಲ್ಲ್‌ದವು ಆದ್ ಇತ್ತ್ಂಡ ಪೊಳಲಿ ಶ್ರೀ ರಾಜರಾಜೇಶ್ವರಿನವು ವಿಶಿಷ್ಠವಾಯಿನ ಮಣ್ಣ್‌ದ ವಿಗ್ರಹ. ಸಾವಿರ ಸಾವಿರ ವರ್ಸೊಲೆರ್ದ್ ಮೂಲು ಮಣ್ಣ್‌ದ ಮೂರ್ತಿನೇ ಪೂಜೆ ಮಲ್ತೊಂದು ಬರೊಂದು ಉಲ್ಲೆರ್. ಉಂದು ಅಂಚಿಂಚಿನ ಮಣ್ಣ್‌ದ ಮೂರ್ತಿ ಅತ್ತ್. ಕಲ್ಲ್‌ದಾತೆ ಗಟ್ಟಿಯಾಯಿನ ಮಣ್ಣ್‌ದ ಮೂರ್ತಿನ್ ಮರಕುಲೆನ ವಿಶಿಷ್ಠ ರಸೊಕುಲೆನ್ ದೆತ್ತ್‌ದ್ ಮಣ್ಣ್‌ಗ್ ಸೇರಾದ್ ಕಲ್ಲ್‌ದ ಬಲ ಬರ್ಪುನಂಚ ಮಲ್ತ್‌ದೆರ್. ಈ ವಿಧಾನ ಬಾರಿ ಪುರಾತನವಾಯಿನವು. ಇನಿಕ್‍ಲಾ ಬಾರಿ ಪಿರಾಕ್‍ಡೇ ಮಿಶ್ರಣ ಮಲ್ತ್‌ದ್‍ನ ಮಣ್ಣ್‌ದ ಅಪ್ಪೆನ ವಿಗ್ರಹನ್ ನಿರ್ಮಾಣ ಮಲ್ತ್‌ದೆರ್.
ಪೊಳಲಿದ ಶ್ರೀ ರಾಜರಾಜೇಶ್ವರಿಯ ಮೂರ್ತಿ ಸುಮಾರ್ ೯ ಅಡಿರ್ದ್‌ಲಾ ಜಾಸ್ತಿ ಎತ್ತರ ಉಂಡು. ಇಡೀ ಭಾರತೊಡು ಇತ್ ಮಲ್ಲೆ ಉಪ್ಪುನ ಮಣ್ಣ್‌ದ ಮೂರ್ತಿ ಬೇತೆ ಓಲುಲಾ ಇಜ್ಜಿ. ಅಪ್ಪೆನ ವಿಗ್ರಹ ತನ್ನ ಗಾತ್ರೊಡು ಅತೇ ಅತ್ತ್ ಕಲಾತ್ಮಕವಾದ್‍ಲಾ ಮನಸೆಳೆಯುನ ರಾಜರಾಜೇಶ್ವರಿನ ಮೂರ್ತಿ ಅತ್ಯಾಕರ್ಷಕವಾದ್, ವಜ್ರದ ಕಿರೀಟೊನು ಹೊಂದ್‍ದ್ ಉಂಡು. ಈ ಕಿರೀಟೊನು ಸುರತ ಮಹಾರಾಜೆ ದೇವಿಗ್ ಕೊರ್ತೆರ್ ಪನ್ಪುನ ಉಲ್ಲೇಕೊ ತಿಕ್ಕುಂಡು. ಪೊಳಲಿ ಶ್ರೀ ರಾಜರಾಜೇಶ್ವರಿ ಅಮ್ಮನ ಸನ್ನಿಧಿದ ಎದುರು ಉಂತ್‍ನಗ ನಮ್ಮ ಪೂರಾ ಬೇನೆ ಬೇಜಾರ್ ನಾಶವಾದ್ ಸುಖ ನೆಮ್ಮದಿ ನಮ್ಮ ಮನಸ್ಸ್‌ಡ್ ಇಲ್ಲ್ ಕಟ್ಟುಂಡು. ಪಚ್ಚೆ ಪಚ್ಚೆ ಆದ್ ಉಪ್ಪುನ ಕ್ಷೇತ್ರೊಗು ಪೋಂಡ ಯಾವು ಮನಸ್ಸ್ ಉಲ್ಲಾಸವಾವುಂಡು. ಸರ್ವಾಲಂಕರಭೂಷಿತವಾಯಿನ ಮೃಣ್ಮಯ ವಿಗ್ರಹೊನು ತುನಗ ಪ್ರಶಾಂತ ಮನಸ್ಥಿತಿ ಪಡೆದ್ ರೋಮಾಂಚಿತರಾಪ. ವಿಗ್ರಹೊಡು ನೆಟ್ಟ ದೃಷ್ಠಿನ್ ಪಿರ ದೆಪ್ಪೆರೆ ಆವಂದಿನ ಭಾವ ತನ್ಮಯತೆನ್ ಹೊಂದುವ.
ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ
ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ೧೪೪೮ ಟ್ ಅಬ್ದುಲ್ ರಝಕ್ ಬರೆಯಿನ ಆದಾರದ ಪ್ರಕಾರ ಈ ದೇವಾಲಯನ್ ಸುರುಕು ಕರಯಿನ ಪಿತ್ತಾಳೆರ್ದ್ ನಿರ್ಮಾಣ ಮಲ್ತೆರ್ ಪಂಡ್‍ದ್ ಸೂಚಿಸಾವುಂಡು. ದೇವಾಲಯಡ್ ನಾಲ್ ವೇದಿಕೆಲ್ ಉಂಡು ಪಂಡ್‍ದ್ ಆರ್ ದಾಖಲೆ ಮಲ್ತ್‌ದೆರ್. ಕಣ್ಣ್‌ಲೆಗ್ ಕೆಂಪು ಮಾಣಿಕ್ಯದೊಟ್ಟುಗು ೦೫ ರ್ದ್ ೦೬ ಅಡಿ ಎತ್ತರ ಉಪ್ಪುನ ದೇವತೆನ ಒಂಜಿ ಚಿತ್ರ ವೇದಿಕೆಲೆಡ್ ಅತ್ಯಂತ ಎತ್ತರೊಡು ಉಂಡು. ಇತ್ತೆ ಪ್ರಮುಖ ದೇವತೆಯಾದ್ ಉಪ್ಪುನ ಶ್ರೀ ರಾಜರಾಜೇಶ್ವರಿ ದೇವಿನ ೧೦ ಅಡಿ ಎತ್ತರ ಉಪ್ಪುನ ದೇವತೆನ ಒಂಜಿ ಗಾರೆದ ಚಿತ್ರವಾದ್ ಉಂಡು. ಈ ವಿಗ್ರಹೊನು ತಯಾರ್ ಮಲ್ಪೆರೆ ಗಳಸ್‍ನ ಮಣ್ಣ್‌ನ್ ಅಧಿಕ ಶಕ್ತಿಗಾದ್ ಮೂಲಿಕೆದ ಮಿಶ್ರಣದೊಟ್ಟುಗೆ ವಿಶೇಷವಾದ್ ತಯಾರ್ ಮಲ್ಪುವೆರ್. ಈ ದೇವಸ್ಥಾನಡ್ ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯೆ, ಭಧ್ರಕಾಳಿ, ಮಹಾಗಣಪತಿ ಬೊಕ್ಕ ಸರಸ್ವತಿ ಸೇರ್‌ನಂಚ ಇತರ ದೇವತೆಲೆನ ಎಲ್ಯ ವಿಗ್ರಹೊಲು ಮೂಲು ಉಂಡು. ಲೇಪಾಷ್ಠಾ ಗಾಂಧ ಪುದರ್ ಪಿರ ಬರ್ಪುನ ಸಂದರ್ಭೊಡು, ವಿಗ್ರಹೊಲೆನ್ ಪ್ರತಿ ೧೨ ವರ್ಸೊಗೊರ ಎಣ್ಮ ಬಗೆತ್ತ ಔಷಧೀಯ ಗುಣಲಕ್ಷಣ ಉಪ್ಪುನ ವಿಶೇಷ ಮಣ್ಣ್‌ದ ಮಿಶ್ರಣೊನು ಲೇಪನ ಮಲ್ಪುವೆರ್. ನೂದು ವರ್ಸೊರ್ದು ಪಿರವುಡು ಕೋಟೆಗೆ ಗಳಸುನ ಮಣ್ಣ್‌ನ್ ತಯಾರ್ ಮಲ್ತೊಂದು ಇತ್ತೆರ್ ಬೊಕ್ಕ ಪ್ರತಿ ಸಂದರ್ಭೊಗುಲಾ ಪೊಸದಾದ್ ತಯಾರ್ ಮಲ್ತ್‌ಜೆರ್. ಮುಖಮಂಟಪದ ಛಾವಣಿದ, ದೇವಾಲಯದ ಒಂಜಿ ಭಾಗೊದ ಮಸ್ತ್ ದೇವತೆಲೆನ ಮರದ್ ಕೆತ್ತ್‌ದೆರ್. ಧ್ವಜ ಸ್ತಂಭೊ, ಗರ್ಭಾಗುಡಿ ಬೊಕ್ಕ ದೀಪೊಲೆನ ದಳ ಇಂಚಿತ್ತಿ ವಿಭಾಗೊಲು ಛಾವಣಿಲೆನ್ ತಾಮ್ರ ಫಲಕೊಲೆರ್ದ್ ಆವರಿಸಾದ್ ಉಂಡು.
ಪೂಜೆಗುಲೆನ ವಿವರೊ
ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆಪೂಜೆಲೆನ್ ಪ್ರತಿದಿನಲಾ ವಿಶೇಷ ಸಂದರ್ಭೊಲೆಡ್ ನಡಪವೆರ್. ದೇವಾಲಯದ ಮುಖ್ಯ ಅರ್ಚಕೆರ್ ಕೆ. ರಾಮ ಭಟ್‍ರ್. ದೈನಂದಿನ ಪೂಜೆ ಬೊಲ್ಪುಗು ೦೮.೩೦ಗು ನಡಪುಂಡು. ಮಧ್ಯಾಹ್ನ೧೨.೩೦ಗು ಪೂಜೆ ನಡಪುಂಡು ಬೊಕ್ಕ ರಾತ್ರೆದ ಪೂಜೆ ೦೮.೩೦ಗ್ ನಡಪುಂಡು. ವಿಶೇಷ ಸಂದರ್ಭೊಲೆಡ್ ನಡ-ಪವುನ ಪೂಜೆ ತಿರ್ತ್ ಕೊರ್ತ್‌ನ ಪಟ್ಟಿಡ್ ಉಂಡು:[೨]
- ಸಿಂಹ ಸಂಕ್ರಮಣ
- ಸೌರಮಾನಾ ಉಗಾದಿ
- ಗೋಕುಲಶಮಿ
- ಭದ್ರಾಪದ ಶುಕ್ಲ 4 ನೇ ದಿನ
- ಕದಿರು ಹಬ್ಬ
- ನವರಾತ್ರಿ
- ದೀಪಾವಳಿ
- ಕಾರ್ತಿಕ ಬಾಹುಲಾ ಪದ್ಯ
- ಲಕ್ಷ ದೀಪೋತ್ಸವ (ಕಾರ್ತಿಕ ತಿಂಗೊಲುದ ಅಮಾವಾಸ್ಯೆ ದಿನ)
- ಸುಬ್ರಮಣ್ಯ ಪಂಚಮಿ ಮತ್ತು ಶಷ್ಠಿ ಉತ್ಸವಲು
- ಧನುರ್ಮಾತ್ಸವ
- ಮಹಾಶಿವರಾತ್ರಿ ಉತ್ಸವ
- ವಾರ್ಷಿಕ ಉತ್ಸವ (ಮೀನಾ ತಿಂಗಳ ಸಂಕ್ರಾಂತಿ ದಿನದಂದು)
ಪೊಳಲಿ ಚೆಂಡ್ ಜಾತ್ರೆ
ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆಚೆಂಡ್ ಉತ್ಸವ ಪಂಡ್‍ದ್ ಲೆಪ್ಪುನ ಪೊಳಲಿ ಚೆಂಡ್ ಪರ್ಬದ ವಾರ್ಷಿಕವಾದ್ ದೇವಸ್ಥಾನೊಡು ನಡಪುನ ಉತ್ಸವದ ಸಮಯೊಡು ಐನ್ ದಿನಕುಲೆನಾತ್ ಕಾಲ ನಡಪುನ ಜನಪ್ರಿಯವಾಯಿನ ಚೆಂಡ್ ಗೊಬ್ಬು ಉಂದು ಆದ್ ಉಂಡು. ಮಿಜಾರ್‌ಡ್ ಉಪ್ಪುನ ಕಾಬ್ಲರ್ ಕುಟುಂಬದಕುಲು ಈ ಚರ್ಮದ ಚೆಂಡ್‍ನ್ ಪೊಲ್ಲ್‌ದ್ ಕೊರ್ಪುನವು ಕ್ರಮ. ಕಡಪು ಕರಿಯಾರ್ದ್ ಬತ್ತ್‌ನ ಎಣ್ಣೆ ಮಿಲ್ಲರ್ ಕುಟುಂಬಗ್ ಕಾಬ್ಲರ್ ಕುಟುಂಬರ್ದ್ ಚೆಂಡ್‍ನ್ ಕನಪುನ ಜವಾಬ್ದಾರಿನ್ ಕೊರ್ದ್ ಬುಡ್ಪೆರ್. ಉಂದೆಟ್ಟ್ ಅಕುಲು ಮಲಾಲಿ ಬಲ್ಲಾಲ್ನ ಪೊಸದಾದ್ ನಿರ್ಮಿಸಾಯಿನ ಚೆಂಡ್‍ನ್ ದುಂಬು ಒಂಜಿ ಭಾಗೊಡು ಪಾಡಿ ಬೊಕ್ಕ ಗೊಬ್ಬು ಸುರು ಆಪುಂಡು. ಗೊಬ್ಬು ಸುರು ಅಪುನ ತಾರೀಕ್‍ನ್ ಅಕುಲು ದುಂಬೆ ಪನ್ಪೆರ್. ಗೊಬ್ಬುದ ಸುರುತ ದಿನ ಬೈಯ್ಯಗ್ ಕಾಬ್ಲರ್ ಕುಟುಂಬದಕ್‍ಲ್ ದೇವಸ್ದಾನದ ಗೋಪುರೊಡು ಚೆಂಡ್‍ನ್ ದೀಪೆರ್. ದೇವೆರೆಗ್ ಪ್ರಾರ್ಥನೆ ಮಲ್ತಿನೆರ್ದ್ ಬೊಕ್ಕ ಚೆಂಡ್‍ನ್ ಮೈದಾನೊಗು ಬ್ಯಾಂಡ್ ವಾದ್ಯೊಡು ಕನಪೆರ್. ಆ ಚೆಂಡ್‍ನ್ ಕಂಡೊಗು ಪಾಡಿ ಬೊಕ್ಕ ಗೊಬ್ಬು ಸುರು ಆಪುಂಡು. ಏತೇ ಸಂಖ್ಯೆದ ಜನಕುಲು ಈ ಗೊಬ್ಬುಡು ಸ್ಪರ್ಧಿಸವೊಲಿ. ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷೊಗು ಚೆಂಡ್‍ನ್ ಪಡೆವುನವು ಗೊಬ್ಬುದ ಉದ್ದೇಶವಾದ್ ಉಪ್ಪುನೆ. ಗೊಬ್ಬುನು ಐತಿಹಾಸಿಕವಾದ್ ದುಷ್ಟತನತ್ತ ಉತ್ತಮವಾಯಿನ ಹೋರಾಟನ್ ಪ್ರತಿನಿಧಿಸಾವುಂಡು ಬೊಕ್ಕ ಗೊಬ್ಬುಲೆನ ಕಡೆಕ್ಕ್ ಕಾರ್ ಉತ್ಸವ ದುಷ್ಟತೆದ ಉತ್ತಮವಾಯಿನ ಜಯನ್ ಪ್ರತಿನಿಧಿಸವುಂಡು ಪಂಡ್‍ದ್ ಪನ್ಪೆರ್.
ವರ್ಸೊಡೊರ ನಡಪುನ ಜಾತ್ರೆ
ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆಮಾರ್ಚ್ - ಎಪ್ರಿಲ್ ತಿಂಗೊಲುಡು ದೇವಸ್ಥಾನದ ವಾರ್ಷಿಕ ಜಾತ್ರೆ ನಡಪುಂಡು. ಉತ್ಸವ/ಜಾತ್ರೆ ಒಂಜಿ ತಿಂಗೊಲುದಾತ್ ಕಾಲ ನಡಪುಂಡು. ಉತ್ಸವದ ಸಮಯೊಡು ದೇವಸ್ಥಾನದ ವಿಗ್ರಹೊಲೆನ್ ವೃತ್ತಾಕಾರದ ಕಿರೀಟೊಡು ದೀಪೆರ್. ಉಂದೆನ್ ಪ್ರಭಾವತಿ ಪಂಡ್‍ದ್ ಲೆಪ್ಪುವೆರ್. ಉತ್ಸವದ ೦೪ ನೇ ದಿನತ್ತಾನಿ, ಈ ವಿಗ್ರಹೊಲೆನ್ ಸಿಂಹಾಸನ ಕಟ್ಟೆದ ಮಿತ್ತ್ ದೀಪೆರ್. ಉಂದು ಈ ದೇವಸ್ಥಾನರ್ದ್ ಸುಮಾರ್ ೧೦೦ ಮೀಟರ್‌ದಾತ್ ದೂರದ ವೇದಿಕೆಡ್ ನಡಪುಂಡು ಬೊಕ್ಕ ವಿಶೇಷ ಪೂಜೆಲಾ ನಡಪುಂಡು.